NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Trys Snilsers iy alie Foek fen Hees.
VOOR XU.lk ffi OlSMffl.
Over het weder.
o
Zaterdag 21 Januari 1805.
60e Jaargang.
r
XTo. 6.
Uitgever: B. FALKENA Vlzn., Singel, Sneek.
Feuilleton.
r
Be-
(It léste soil telgje).
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
ver-
van
»To Heech der wenne in aide Foek,
Dy ’t mear seach as in ear;
Die wier ek in ’e kaerten tük.
Alteast der ging se for.*
Dat wier in ’e tiid, do ’t Murk fen Ipekolsgea feint
wier, lik as jimme lêse kinne in de Twigen üt in
aide stamme, fen Dokter Eeltsje Halbertsma.
Dy aide Foek hie in hjar fleur folie in ’e wrald om
swalke hja hie by de soldaten wést as marketenster,
hja hie op merken reisge, den ris mei dit en den ris
mei dat en hja wier einlings te Heech hingjen bliuwn,
der ’t se in foege herberge hie. Om in in spil kaer
ten to sjen hwet in minske nei jier en dei oeikomme
scoe, dat koe se net, al mienden in hopen ljue fen al;
mar hja hie in skerpe gave fen opmerken hja hie in
hjar swalkjend libben de minsken, by hjar dwaen en
litten, tige in ’e kaert sjoen. Dertroch seach se mear
as in oar en koe soms hwet sidse, dat ienfaldige mins
ken nuver talike.
In dy tied wieren der ris trye borgers fen Snits
op in moaye simmerdei oan ’t pleisiersilen, alteas hja
wieren mei in pleisierjacht op ’e baen, dat tahearde
oan ien fen hjarren, baes Windsma de oaliemünler.
Do ’t dy de foarige jüns in ’e stêdsherberge, buten de
Heecheinster poarte, to praten siet mei doktor Flitter-
man en Sjoerd Stimsma, dy ’t in krudenierswinkel hie,
en der kaem to tortellen, dat er de oare deis mei ’t jacht
skreau. Do tearde se ’t pompjirke gear, hja treau it
dokter in ’e hannen en seiDat matte jow thüs lêse;
folgje min rie en den komt it goed mei jou.
Do wier keapman Sjoerd Stimsma oan bar dy sei
Ik hab nou al tsien jier in krudenierswinkel hawn ik
skrep en skuor fen de moarn ta de jün, ik rin net swie-
rich en deftig klaid, mar ienfaldig wei ik fortar gjin
bulte jild, ik ha gjin bern by ’t wiif en ik hab mar ien
feint. Ik ken ek net oars sidse as ik hab goed drokte,
ik hab ek in bestean, mar ’k ben doch in dy hele tsien
jier gjin spier foarüt gien. Dat is net nei min sin en
ek net sa ’t heart, tinkt my. Ik woe ha, men maste
mei sa ’n effear as mines ek hwet oerwinne kenne.
Derom freegje ’kho mat ’k it ha, om sünder ündo-
gense streken en aventürlike negosies, mei de tiid hwet
foarüt to kommen.
Stimsma krige ek in gearteard pompjirke mei hwet
lêsen der op. Foek sei wer Les dat as jy thus benne
en dogge jy der nei, den scille jy gau de goede ütwir-
king der ten sjen.
Do moast baes Windsma oan ’t wird. Hy seiIk
bin üt min aerd seaft en guodlik, ik hab min libben
mei gjin menske deillisskip hawn. Ik ben Godtank
altiid sün, ik ben net earm, ik koe in libben ha as in
prins, as as ik net in teapert fen in wiif hie, dy ’t
my altiid in ’e flarden sit. Ja, min wiif is in fülekat,
in serpentik ken mei skik net meat by hjar bankje,
hwent it is krekt as se ek yet ho langer ho slimmer
wirdt. Nou freegje ’k jo mar ris, Foekjemoai, hwet rie
hwitte jy tsjin sa’n hüskrüs
trye Snitsers hoefden gjin noed to habben, dat hja der
folie mot om ’e tjennen rinne scoe. In foarname her
berge wier ’t net en ’t seach er der ek lang net foarnaem
üt. Foek hinge longerich op te stoel en hjar koffitafel
wier malle snüsterich en oeral. Do ’t de manij ue elk
in slok fregen, wier ’t as se hast net oerein woe, mar
do ’t dy bigünen to praten, dat se hjar eigentlik wol ris
wiersidse litte woene, do libbe Foek hwet op. Hja
frege as se elk sin bar ek by hjar apart wêse woene.
Ne, seyen de manljue, dat koe neat skele, hja wieren
for elkoar net efterhalden.
Foek seach dalik wol dat se ’t mei gjin domme ün-
noasele bygeloovige ljue te dwaen hie, dy ’t se fen al
les op te moue spjeldsje koe. Hja helle gjin kaerten
foar ’t Ijocht, mar frege hwet elk fen de hearen sahwet
fen hjar witte woe.
Flitterman naem earst it wird en seiIk ben mede-
sine dokter en ’k mien net minder tor min fak birek-
kene to wésen as in hopen oaren mar sjuch, ik ben in
jong dokter. En for in jong dokter scoe ’t wol in moai
ding wêse, dat er mar gjin mage hie, of oars, dat er lik
as de skiep fen kort gears libje koefjirder tsjinne er
wol in steat to wésen om twisken de toeken fen de
beammen sin ketier op te slaen, lik as de fügels' en hy
moast him sa goedkeap klaye kenne as Adam in ’t Pa
radijs. It giet mei my net goedik ken lang gjin kost
en klean fortsjinje. Ik stel my net great en foarnaem
oan as de ljue my roppe, kom ik sa hird as ik ken.
Ik swalkje troch rein en win, by nacht en üntiid as ’t
wêse mat, om bij ’n pasjent to kommen. Ik jow de ljue
goedkeape dranken en rekkenje de visites net heech
en dochs kry ik net folie drokte. Ik woe wol ris witte
hwet ik der aon dwaen mat.
Foek helle ’t tafelslaed op, der krige se in flardsje
pompier üt, der ’t se mei in eir.tsje potlead hwet op
nei Drilst moast, omdat er der in foech boadskipke
hie, do seyen die twa mannen omtrint beide tagelik
den woene hja wol graech mei. En baes Windsma
sei, dat koe best schikt wirdehy woe wol graech
selskip ha.
Dokter Flitterman hie sahwet twa jier fen de studie
ou west en in dy tiid altiid op hope libbe, dat er
drokte krye scoe, mar ’t wier him yet net slagge. Hy
stapte wol alle moarnen den de iene poarte üt en den
de oare, en as er hjir of der ris efkes kaem, hied er
üre noch tiid. Mar dat wier allegjerre om de minsken
wiis to meitsen, dat er drokte hiehy hie sa goed as
neat te dwaen. En do ’tbaes münler sei dat er nei
Drilst moast, sei dokter dalik, hy moast der ek wêse.
En keapman Stimsma woe graech for plesier mei sile.
Dy trye ljue koene elkoar net fen jister en earjis-
ter, hja sieten wol ris mei ’n oar to praten in te stêds-
herberge. Hja halden alle trye wol fen in grap en derom
stelden se hjar foar', dat se in pleisierich reiske krije
seoene.
Dat ging ek tige besthja troffen best waer mei in
moai koeltsje. Do ’t se to Drilst wieren en baes mün
ler sin boadskip dien hie, do hiene se yet lang hjar
nocht net. Hja namen der in te herberge hwet spraek-
wetter in do rekken se oan ’t praten oer hjar omstan
digheden en de slotsomme der fen wier, dat gjin ien
fen hjar alle trye it rjucht goed nei sin sin hie. Lik
as ’t den giet, de iene jowch de oare rie en elk for him
miende dat er ’t slimst hie. Sa kamen se op Foek fen
Heech, en do sei de münlerNou wit ek whetder
matte wy hinne, om üs ris wiersidse to litten.
Wrachtich seyen de twa oaren, dat kin moai wirde.
Al ridlik gau wieren se wer ünder seil en in goed
üre letter sieten se to Heech. Simmerdei wier ’t der
ïn Foek hjar herberge midden in te wike liddich, dy
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Velen, vooral de jongeren, zullen wel gaarne
willen, dat ’t wat doorvriest, zoodat er eens
flink aan schaatsenrijden kan gedaan worden.
De kleinen, die ’tnog moeten leeren, kunnen in één
behoorlijken winter aardig den streek te pakken
krijgen en die ’t reeds zoo’n beetje kunnen,
raken dan heelemaal op dreef. Ook voor de
ijsvereenigingen, die niet al te slecht bij kas
zijn, is ’t een mooie gelegenheid om ’t noodza
kelijke van haar bestaan te betoogen; meteen
behoorlijken winter komen er nieuwe leden,
terwijl met voortdurend slappe winters nog al
eens wat bedankjes ingezonden worden. Nog is
een wintertje goed voor de velen, die anders nooit
in beweging komen, die veel zitten, weinig
loopen en nog veel minder hunne spieren be
hoeven te oefenen; voor dezen is de winter een
goede gelegenheid voor gezonde gymnastiek.
De longen en de beenen, ja ’t geheele lichaam
moet zich eens inspannen; men wordt eens wat
beter tegen ’t weer gehard, ’t koudkleumerige
gaat er wat uit.
Doch overigens is dicht water een last en
niets dan een last, 't Vervoer te water, dat
vooral in ons land van zeer groote beteekenis
is, wordt gestremd en dit geeft veel hinder. Een
tijdje kunnen de spoorwegen helpen, maar bij
een langen winter zijn die samen, zoo talrijk
ata ze z-ijn, „iet uij macnte, ook maar eemgszins
voldoende voor ’t goederenvervoer te zorgen.
En voor ’t personenverkeer en de kleine
goederendienst geeft ijs ook weinig. Alleen de
bewoners van enkele, geheel door’t water af
gesloten streken, krijgen betere gemeenschap
met de buitenwereld. Doch wat beteekenen
die weinigen tegenover de geheele menschen-
maatschappij!
Voor hen, die zich goed kunnen voeden en
kleeden en warmen, heeft een harde winter
niets verschrikkelijks. Wel echter voor zoove-
len, die slechts met groote moeite kunnen
rondkomen en zelfs gebrek lijden aan het
noodige.
Gelukkig, dat juist op koude dagen ’t meest
aan de armen gedacht wordt. Niet alleen dat
de armbesturen en andere vereenigingen ruimer
uitdeeling houden, maar ook de particulieren,
die wat kunnen missen van hun overvloed,
denken dan wat beter om’t lot van hunne arme
medemenschen; bij koud weder, als ze ’t zelf
onprettig, koud vinden, voelen ze beter, dat de
arme dubbel last van die koude moet hebben.
Koud weder! We hebben hier anders niet
VERGADERING van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Sneek, op
10 Januari 1905,
Aanwezig de h.h. P. Reinouts van Haga, S. Hen-
stra, A. L. Hansma, J. Smit Ez., A. Dekker, W. Nie-
veen, E. Priester enJ. van Loon, Secretaris.
Volgens de reglementaire bepalingen wordt de
gadering geopend door den heer P. Reinouts
Haga, daarbij de aanwezigen verwelkomend in deze
eerste vergadering van 1905, en de verwachting uit
sprekende, dat, als de leden met den ouden ijver en
ambitie de zaken behartigen, waaraan niet getwijfeld
behoeft te worden, de werkzaamheid der Kamer ook
in het nieuwe jaar bevorderlijk zal zijn aan den bloei
van handel, nijverheid en scheepvaart van deze ge
meente en die van het land in het algemeen.
1. Aan de orde wordt gesteld de benoeming van
een’ Voorzitter voor 1905. Voor deze en volgende
stemmingen worden aangewezen als stemopnemers de
heeren Smit en Priester.
De uitslag der stemming is, dat de heer P. R.
van Haga met 5 van de 7 stemmen wordt herbe
noemd tot Voorzitter. De h.h. Hansma en Dekker
verkregen ieder één stem. De heer Van Haga, over
tuigd van den steun en de medewerking van de me
deleden en den Secretaris, neemt de benoeming aan,
dankende voor het in hem gestelde vertrouwen.
De uitslag der stemming is, dat 5 stemmen op den
heer Henstra worden uitgebracht en op de h.h. Han
sma en Dekker ieder één stem. De heer Henstra
alzoo herbenoemd, laat mede zich de benoeming wel
gevallen.
3. Worden de notulen der vorige vergadering gele
zen en ongewijzigd vastgesteld.
4. Worden gelezen de uitgegane missives: a.
richt van de toelating van de herkozen leden.
b. bericht aan den heer Sinnema en verdere adres
santen, op hun adres in zake vervroeging van den trein
van 8,20 voorm. van Leeuw, n. A’dam via Stavoren,
waaraan eenige mededeelingen worden toegevoegd.
5. Worden gelezen en behandeld de ingekomen stuk
ken
a. van het Bestuur der Vereeniging «Nijverheid* te
Leeuwarden, waarbij afdruk van een adres dier Ver
eeniging aan de Staten der Provincie Friesland, waarin
deze verzocht worden te besluiten tot het instellen
van eene Commissie in zake bevordering van fabrieks-
en handwerksnij verheid in Friesland. Na discussie
over de bedoeling van ’Nijverheid* en de strekking
van het adres, wordt met algemeene stemmen besloten
het te ondersteunen.
b. toezending van no. 10 van het Tijdschrift voor de
We willen eens een praatje houden over
’t weer.
Dit is anders wel wat banaal. Van de 365
dagen in het jaar zijn er toch zeker ook pre
cies 365, dat ieder sterveling even over’t weer
begint, ’t Is zoo’n »hulp-in-nood«-praatje. Twee
vrienden komen elkaar tegen; g’n dag, of g’n
avond is al te eentonig; er moet toch een klein
praatje bij; dus maar even over ’t weer. Men
loopt een poos te wandelen en ’t discours wil
niet vlotten; even over ’t weer. En zóó kan
’t weer niet wezen, of men weet er iets over
te zeggen; laat 't gewoon weer zijn, of te
warm, of te koud, of te nat, of te droog; of te
lang aaneen koud, warm, nat of droog; ’t we
der geeft altijd een praatje. Doch gewoonlijk
is ’t praat, omdat men geen andere praatstof
heeft.
't Dankbaarst is dit onderwerp, als ’t weder
werkelijk heel wat uit de gewoonte geraakt is;
als ’t wat erg warm is, of wat erg koud; of
wat te nat. Dan praat ieder er graag over;
men let telkens op barometer en thermometer
en op den waterstand en kan er dan een heel
mondje vol van
Terwijl we dit schrijven, wintert ’t al nog even
en we zouden dus gereede aanleiding hebben
om over lange en strenge winters te spreken,
doch dit onderwerp hebben we een vorig jaar
al eens voor goed uitgeput, toen we uit de
kronieken alle kwade winters opschommelden
en precies vertelden hoe koud ’t toen was en
hoeveel dagen elke winter duurde.
We willen ’t maar gewoon hebben over 't
klimaat van ons land in ’t algemeen.
Laten we beginnen met te zeggen, dat vorst
in ons land, zelfs in de koudste maand Januari,
een ongewone temperatuur is. Men moge spre
ken over de vele strenge winters, die we ge
had hebben en waarvan die van 1890’91
nog ’t best in ’t geheugen ligt, wanneer men
de gemiddelde Januari-temperatuur van een
lange reeks van jaren nagaat en daarvan het
gemiddelde neemt, zooals de weerkundigen dat
gedaan hebben, dan blijft zelfs deze maand
nog een heel klein weinigje boven ’t vriespunt.
Als ’t dus, zooals Maandagmorgen, zoo’n 15°
Fahrenheit vriest, zijn we ruim 15° F. buiten de
gewoonte.
over koude te klagen. In 1890 ’91, en ook
een paar jaren later, daalde de thermometer
tot op ’t nulpunt van Fahrenheit en vroor
’t dus 32°.
’t Koudste wat men in de laatste halve eeuw
in ons land heeft waargenomen, en wel te
Utrecht aan het Meteorologisch instituut, was
22,8° C. of9° F.; dus 41°. vorst. Dit is echter
een buitengewone uitzondering.
We mogen hier in Nederland echter niet
over koude klagen. Van alle landen, die op
gelijke breedtegraad met Nederland liggen,
heeft alleen Groot-Britanje en Ierland een nog
iets milder klimaat. Maar kom eens in Rusland,
of, nog erger, in Noord-Amerika, op Vuurland
(Zqid-Amerika) en in Siberië.
Nederland heeft met West-Europa een zee
klimaat met vrij zachte winters en niet al te
heete zomers. Ook zorgt de Golfstroom, die
uit Midden-Amerika dwars door den Atlanti-
schen Oceaan tot aan Nova Zembla en Spits
bergen stroomt, voor de verwarming van West
en Noord-West-Europa.
Het eiland Jeso (Japan) ligt 10° Zuidelijker
dan ons land en heeft dezelfde jaarwarmte; wij
staan ook gelijk met het dal der Ohio-rivier in
de Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
’’Y 120 Zn’deliiker
Met ons op aezeirae oreeare nggen Labrador
(Noord-Amerika), Vuurland (Zuid-Amerika) en
Kamtsjatka (Oost-Azië) en de gemiddelde jaar
temperatuur in die landen is gelijk aan of
minder dan ’t vriespunt.
Natuurlijk hangt de warmte ook af van de
hoogte, waarop zich een land boven de zee
verheft. Maar neem nu eens de stad Nikola-
jevsk in Siberië, op dezelfde Noorderbreedte
als Utrecht gelegen en ook gelijk met den zee
spiegel; de jaartemperatuur is er ö’/a0 F.vorst, de
koudste maand heeft er gemiddeld 44° F. vorst.
Neem ’t land aan ’t Winipegmeer, op gelijke
noorderbreedte als ’t Zuiden van België, en 230
Meter hooger dan de zee; de jaartemperatuur
is er meer dan 1° F. onder ’t vriespunt en de
koudste maand heeft gemiddeld 310 F. vorst.
Men begrijpt ook, dat, als in ons land met
zijn kalm klimaat de thermometer zoover be
neden ’t gemiddelde kan dalen, dit ook in an
dere landen met kouder klimaat ’t geval zal
zijn. Wat beteekent bijv, de ergste koude, in
ons land waargenomen bij die te Werchojansk,
de koudste plaats van Siberië waargenomen,
veel meer dan 110° F, vorst.
RCOURANT
