NIEUWS- ES ADVERTENTIEBLAD
De eerste hypotheek.
VDOR SNEER D MSTKM.
62e Jaargang.
Woensdag 19 Juni 1907.
No. 49.
Feuilleton.
f
Hl
d/eb.UW,
als niets.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Amsterdamsche Brieven.
g
;enaam
o
SMEEK!
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
iBey,
hoste
t
e
>Ue-
>je
ëele
Men
irom
men;
het
dan
een
e
an
er-
stie
ten,
een
eve
sn
et
i!
n den
lat er
it zelts
jonge
beste restaurant van Verdelais. lederen middag en
avond plaatsten ze zich weer aan diezelfde groote tafel;
Bruel, de schrijver op het procureurskantoor, Robertet
de deurwaarder en Julien Rainel, belastinginner.
En over dit trio van onvrijwillige vrijgezellen hadden
de goede bewoners van Verdelais schik en ze zeiden
tot elkaar Wel! Wie van de drie zou de mooie Hen
riette tot vrouw krijgen? Wie van de drie zal de
twee anderen den buit voor den neus wegkapen
De buit bestond mede uit een niet te verwerpen
huwelijksgift, want papa Perro, die zijn zaak verstond
en zjjn gasten niet met lekkere beetjes verwende,
moest een aardig sommetje hebben weggelegd, dat op
een gegeven oogenblik, als de ware Jozef maar voor
zijn dochter zou willen komen, als lokaas zou kunnen
dienen om natuurlijk wilde papa Perro zijn dochter
niet aan den eersten den besten geven en daar zij
geld had, moest er ook nog wat geld bij komen, maar
dan moest het ook een deftig, een heel deftig persoon
zijn
Maar juffrouw Henriette, die op een kostschool te
Bordeaux haar opvoeding had genoten, zou bij een mo
gelijke keuze iets heel anders den doorslag laten geven
als haar vader. Ten eerste wilde ze zelf kiezen en
niet voor zich laten kiezen, en ten tweede behoefde
«hij* naar haar meening niet zoo rijk te zijn, als hij
maar een goede dosis liefde meebracht, wantHet ge
luk zit 'm niet in rijkdom.
Henriette was in dit opzicht bepaald onpraktisch.
Op den bewusten avond, waarop we het drietal aanu
voorstelden, was, Julien Rainel erg terneergeslagen. Het
diner ging heel saai in zijn werk, want Bruel en Rober
tet dorsten niet met elkaar te gaan praten. Nauwelijks
was het dessert afgeloopen, of ze maakten zich dan
ook zoo gauw mogeljjk qit de voeten en lieten hun
jrden
kop
wed,
il een
ite men-
hebben
j geeste- I
r,.I I
weduwe ES
den kost |||l
het was- B
jn de offi- 1
a nu voor
degratifi- I
Tot dus- H
uw plicht;
vervulling W
..hristelijke kl
u een dub- B
men hier steeds terecht. Men kan hier gere
geld de fijnste vruchten krijgen, terwijl de
winkeliers ze er bij u niet op na kunnen hou
den, omdat er geen geregelde vraag naar is.
Men koopt hier zalm en elft, gerookt of versch;
de kreeften in de winkelkasten noodigen u uit
tot koopen; als ge ’t ten minste uitlokken durft
noemen, wanneer ze daar die leelijke bewegin
gen maken.
Dat zijn weer van die zaken, die een groote
stad vóór heeft. Men kan er op stoffelijk en
geestelijk gebied geregeld krijgen, wat bij u
niet steeds te ontvangen is. Wie van voor
stellingen houdt, kan hier voor weinig geld,
ge kunt immers ook op het schellinkje gaan
zitten I van eerste-rangs-opvoeringen genie
ten. Daardoor kan men bijv, opmerken, dat
menschen uit Haarlem (toch tweemaal zoo groot
als Leeuwarden!) een trammetje nemen naar
hier om nieuwe stukken eens goed te zien.
Voor weinig geld komt ge, (in Carré of in
Flora, om de voornaamste te noemen,) bij uit
stekende variété-gezelschappen, die geregeld
meer en beter geven te zien dan er bij u in
de kermis te zien is.
Doch gelegenheid maakt genegenheid en al
moge ’t waar zijn, dat meerdere inrichtingen,
(neem bijv, het Panopticum,) voor een goed
deel op het vreemdelingenbezoek steunen,
zonder het drukke bezoek van de eigen Am
sterdammers zouden ze hier niet kunnen be
staan.
In den zomer kan men hier naar Tolhuis,
Schinkelhaven of ’t Kalfje gaan, als men geen
trek heeft inZandvoort, Zaandam of IJmuiden.
Doch dat ’t een ’t ander duur maakt, zoo-
dat over ’t geheel ’t leven in een groote stad
duurder is dan in kleinere, is ook op arbeids
terrein te constateeren. Ge hebt den timmer
man of den schilder noodig. Ja, ik weet ’t
wel, ge krijgt daar bij u ook niet altijd prettige
gewaarwordingen, als ge hunne rekeningen
ontvangt. Maar hier zijn de loonen nog heel
wat hooger dan bij u. Als de timmermans
baas bijv. 28 cent per uur aan z’n knecht uit
betaalt en als ge daarbij in aanmerking neemt,
dat hier ook groote afstanden bestaan, dan be
grijpt ge heel goed, dat laten timmeren geen
goedkoop werk is.
Om kort te gaan, het leven in z’n geheel ge
nomen is hier duurder. En zelfs in een plaats
als Sneek zal ’t duurder zijn dan op 't een
voudige platteland, waar de behoeften weer
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
zooveel geringer zijn.
En toch is, als ’t moet, voor sommigen
hier 't leven goedkooper. Ik bedoel hier niet
de menschen, die op den allerlaagsten sport der
menschelijke maatschappij staan en waarvan
wij hier ons meer dan bescheiden deel heb
ben. In die soort zijn er hier meerdere rubrie
ken, waarvan het moeilijk is na te gaan, hoe
ze aan den kost komen.
Maar men heeft hier ook menschen, die
alleen of met een klein gezin leven, die netjes
moeten lijken, al is de beurs plat en al krieuwelt
de maag ook, die van zeer weinig geld moe
ten rondkomen.
Neem eens couranten als het «Nieuwsblad v.
Ned.« en «De Courant*. Geregeld vindt men
er: «Voor een net persoon z. b. b. h. h., is een
net zit-slaapkamertje te verkrijgen tegen
f 1 (of iets meer) per week*. Deze soort an
nonces vormen in die bladen een vaste rubriek.
Bezoek dan eens de «koffiehuizen van den
Volksbond*, om niet meer gelegenheden te
noemen, waar ge tal van menschen ziet, den
geheelen dag door en even goed menschen
«met wit voor* als werklieden; voor heel wei
nig centen eten ze daar brood met boter of
koopen voor ’n luttel bedrag een glas melk, daar
bij een bordje ontvangende, om de door hun-
zelf meegebrachte spijzen te verorberen.
Kom ook eens in de gaarkeukens. Ge moet
nu eens niet gaan naar die van het Leger des
Heils, (zooals Metropole in de Warmoesstraat,)
maar naar een Volksgaarkeuken die er netjes
uitziet en waar ge netjes bediend wordt.
Daar kunt ge soepen, boonen, capucijners,
aardappelen, groenten, eieren, boter, vet, enz.
krijgen. Daar ziet ge nette menschen, die er hun
warm middagmaal nemen voor tien of vijftien,
ja zelfs voor vijf centen.
Als ge alleen deze gegevens combineert, be
grijpt ge dat er hier menschen zijn, die er
netjes moeten uitzien, die heeren moeten lijken
en die van heel weinig guldens per week
moeten rondkomen.
En die menschen komen rond en ze blijven
iatsoenlijk en dat van minder geld als in een
kleine stad mogelijk zou zijn.
Zulke menschen zijn hier even goed als de
zulken uit de allerlaagste klassen der samenle
ving, waarvan niemand weet, hoe ze aan den
kost komen.
nieten dan in kleinere plaatsen. Onverschil
lig welke ambtenaren en werklieden ge neemt,
in de grootste steden worden ze door de ge
meente beter bezoldigd. De gewone politie
agenten verdienen van f 14,50 tot f 19,50 per
week. Gewone onderwijzers met hoofdakte
brengen het tot f 1500 per jaar. Kom op de
secretarie en in de gemeentebedrijven. Zoo
hangt het een met het ander samen om alles
duur te maken.
Wanneer ge dus vraagt: «Is ’t in Amster
dam duur leven? dan moet daar bevestigend
op worden geantwoord. De huurprijs der wo
ningen is vrij hoog, hetgeen met de belastin
gen reeds heel wat beteekent.
En dan: het geheele leven is er duur. De groote
afstanden eischen tramonkosten, die in een
kleine plaats onbekend zijn. Winkeliers moe
ten hooger prijzen voor hunne goederen maken,
omdat ze op zware lasten zitten.
En men leeft hier anders dan in kleine
plaatsen. Hoe anders te begrijpen, dat hier
zoovele schouwburgen en variété-gelegenheden
kunnen bestaan? En dan het cafe-leven, dat
de vrouwen hier over ’t algemeen mede maken,
terwijl zulks in kleine plaatsen niet kan, omdat
het niet passend zou zijn.
Toch zijn er wel zaken, die in een groote
stad goedkoop genoeg zijn. We kunnen hier
geregeld visch krijgen, die goed is en betalen
er niet meer voor dan u, die moeite hebt om
aan goede visch te komen. Hier zijn sommige
groenten in overvloed te krijgen tegen ge-
schikten prijs, terwijl men ze bij u te vergeets
zou zoeken. En dat is gemakkelijk te verkla
ren: De leveranciers van visch, en fruit en
groenten zenden hunne waren naar een groote
plaats, omdat ze daar geregeld handelaars heb
ben, die een fermen voorraad kunnen inslaan.
Hier is de grootste aanvoer en de prijzen zijn
daardoor het kleinst; zoodat het bijv, mogelijk
is, dat een Amsterdamsch handelaartje met
z’n wagen vol bloemkolen, komkommers of an
dere groenten en vruchten per goedkoope
bootgelegenheid naar Sneek trekt, of naar an
dere plaatsen in de provincie, waar de eigen
handelaartjes niet tegen hem kunnen concur-
reeren.
In de Jodenbreedstraat werden onlangs pi
sangs (of bacoven, zooals ze in West-Indië
heeten,) tegen vier duiten per stuk verkocht
en bij u zijn ze niet eens te koop.
Ook en vooral in de duurdere artikelen kan
Wat hapert er vandaag toch aan bij Rainel? fluister
de Felix Bruel, schrijver op een procureurskantoor,
den deurwaarder Adolphe Robertet toe.
’t Is mij een raadsel
Dat zal me een genoegen zjjn, hem als tafelbuur
over ons te hebben.
Och, kom Daar zullen we wel aan wennen.
Hjj heeft toch heel wat tijd noodig om zijn han
den te wasschen.
Jawel, dat kennen we, juffrouw Henriette zal wel
in de buurt zijn. Een gekheidje met haar maken onder
het handen afdrogen; laat hem maar loopen, hoor
Och, ik geloof niet dat hij in de stemming is om aan
gekheid te denkenik ben wel niet nieuwsgierig,
maar ik zou toch wel eens willen weten wat hem over
komen is, zei de deurwaarder en gluurde door de gla
zen deur, waardoor men juffrouw Henriette achter li-
keurfleschjes aan het buffet zag zitten, bezig met een
handwerkje.
St., daar is-ie, fluisterde Bruel.
Goeden avond, heeren, zei Julien Rainel, binnenko
mende, met een stem die eer melancholiek dan treurig
was.
En zonder er iets aan toe te voegen, vouwde hij zijn
servet uit elkander en begon te eten.
Sedert vier jaren was het trio zoo bij de maaltijden
bij elkaar. Sedert vier jaren ontmoetten zij elkaar in
het gereserveerde vertrek van het restaurant Perro, het
van mijn treurigheid is. Goed danweldra zal ik met
schande overdekt Verdelais verlaten
0, God Niet waar, u weet dat ik gister in Bordeaux
ben geweest
Ja, ik heb u niet aan tafel gezien.
Ik heb dien avond in het Casino doorgebracht.
Ik heb gespeeld, ik heb verloren meer dan ik bij
mij had 1500 frans, op mijn eerewoord terug te
betalen; vanmorgen toen ik terug kwam heb ik de 1500
francs uit de kas genomen en ze naar Bordeaux ge
stuurd. Een speelschuld, een eereschuld ik moet
binnen 24 uur betalen.
Ik dachtin vier of vijf dagen leg ik het ontbreken
de geld weer in de kas, ik wilde öf aan vader schre
ven, öf mijn muntenverzameling verkoopen; maar in
elk geval zou het geld voor het einde der week weer
in de kas zijnen nu een uur geleden telegrafeert
mjjn collega uit Balsac mijKasrevisie morgenochtend
bij jou. U kunt nu mijn toestand begrijpen, juffrouw
Henriette.
Is het anders niet? riep het meisje bijna vroolijk uit.
Maar het is verschrikkelijk Ik ben radeloos
wanhopig en opnieuw sloeg Rainel de handen voor
het gezicht.
Diep bewogen aarzelde het meisje met een antwoord,
en toen, om maar iets te zeggen zonder het zelf te ge-
looven, met het gevoel alsof het maar een farze was,
zeide zeMaar 1500 francs is toch geen groote
som, die kunt u hier toch gemakkelijk bij elkaar krij
gen; voor een paar dagen zult u die toch wel kunnen
leenen
Neen, zulke goede vrienden heb ik niet en hoe zou ik
er iemand om kunnen vragen; dat zou mij als ambte
naar direct verdacht maken.
Weer een seconde van diep stilzwijgen, weer troffen
echterhand, I
listerde den B
nam eenige
or zich neer,
en sergeant
OU RA NT.
kameraad aan zijn lot over.
Rainel, die aan tafel was blijven zitten, steunde zijn
hoofd in zijn handen en deed zijn oogen toe. Onduide
lijk, half-afgebroken mompelde hjj de woorden
Mijn eer Hoe moet ik aan het geld komen
Mijn toekomst is weg.
Hij had daar zoo ’n klein poosje gezeten, toen hij
plotseling een hand op zijn schouder voelde leggen, en
een stem vlak bij zijn oor fluisterde
Bent u niet wel, mijnheer Julien
0Juffrouw Henriette, wat maakt u mij daar aan ’t
schrikken zei de jonge man opziende.
Een oogenblikje zagen ze elkaar zonder te spreken in
de oogen.
Neen, neen, zeide hij eindelijk, ik ben heel wel, er
scheelt mij niets.
Waarom ziet u er dan zoo treurig uit
Hij zuchtte en antwoordde niet.
Het jonge meisje begon opnieuw Als u ’t mij wilt
zeggen, dan kan ik u misschien helpen u bent hier
zoo alleen, zoo eenzaam in ons klein stadje u hebt
hier niemand, wien u iets toevertrouwen kuntHet
is misschien heel dwaas wat ik daar zeg maar u
ziet er ook zoo ongelukkig uit
Ze sprak heel zacht en moeilijk, met neergeslagen
oogen, en draaide aan haar handwerkje, haar stem
beefde, hoewel ze probeerde kalm te schijnen.
Weer een pauze. Toen maakte de belastinginner
een beweging alsof hij de hand van het meisje wilde
grijpen
Henriette Juffrouw Henriettemeer kon hij
er niet uitbrengen.
Eindelijk, toen het hem gelukt was zijn opgewonden
heid te boven te komen, zeide hij U bent al te goed
ik zal u alles biechten. U wilt weten wat de oorzaak
een oogen A
een 1
istetn ’an 1
ren, die
de, om op
ing ziineI
joor
Het wonen en leven is niet overal even
duur en over ’t algemeen kan men dezen re
gel laten gelden: Hoe grooter gemeente, hoe
duurder het leven.
Natuurlijk zijn daar uitzonderingen op. Door
toevallige omstandigheden kan in twee plaat
sen van dezelfde grootte, de belasting heel
wat verschillen, kan de huurprijs der woningen
aardig ongelijk zijn. Gemeenten bijv, zooals
de meeste villa-oorden, zooals Watergraafs
meer, dat tegen Amsterdam aanligt, durven te
roemen op hun ééne percent hoofdelijken omslag.
Eene gemeente als Kampen, die van ouds in
’t bezit is van rijke gronden, trok altijd de
kleine renteniers, die aan geen plaats gebonden
waren; zooals zakenmenschen en ambachtslie
den, trokken naar die stad, omdat er vroeger
geen stedelijke belasting noodig was.
Doch al moet men erkennen, dat er zeer
vele zulke bijzondere omstandigheden zijn, men
mag volhouden, dat de algemeene regel door
gaat. Ook de regeeringen van het rijk, van
provinciën en gemeenten erkennen dit door
het beter salariëeren der betrekkingen, naar
mate ze in grooter steden te vervullen zijn.
Er zijn zelfs rijksbetrekkingen, waarbij speci
aal voor Amsterdam en Rotterdam geldelijke
verhooging gegeven wordt.
Neem onze stad, de hoofdstad des lands. De
gemeente heeft een zeer hooge jaarlijksche
begrooting. Deze is bijv, wel honderdmaal zoo
groot als die van Sneek, terwijl de bevolking
ongeveer 45 maal zoo groot is. De gemeente
belastingen zijn daarom ook hoog, wantal moge
Amsterdam nog al kapitaalkrachtig zijn, het
is naar verhouding lang niet zoo rijk als Den
Haag, dat een van de plaatsen is, waarheen
de menschen met geld trekken en wel de sterk
ste attractie van alles, dat het 't voorrecht heeft
de hof- en regeeringsstad te zijn, waar Am
sterdam zich alleen met den titel van hoofd-
stad mag vergenoegen.
De gemeentehuishouding kost hier zeer veel
geld; daar zijn groote havens en kaden en han-
delsinrichtingen, daar zijn uitgestrekte nieuwe
wijken, die zich grootendeèls vullen met arbeiders
welke weinig of geen belasting betalen; maar
die ruimgebouwde wijken eischen stratenaan
leg en verlichting, kosten van scholen, van po-
lie en brandweer; daar zijn talrijke gemeente
ambtenaren, die een hooger bezoldiging ge-
