MEÜWS- EU ADVERTENTIEBLAD
s
I
I
4
I
I WR Wffi ES M8MB.
k
Woensdag 12 Augustus 1208.
63e Jaargang.
Niet in de boeken.
n
BTo. 65.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Amsterdamsche Brieven.
1
'i
jaren
‘g-
enten heb-
van kunsten
heeft een eigen
Om de kinderen.
Feuilleton.
zeggen.
geheel Nederland geregeld
neemt de hoofdstad soms af
Rotterdam krijgt er bijv, tien
In den strijd tegen het alcoholisme heeft
men verschillende schakeeringen.
Er zijn voorstanders van geheelonthouding.
Zij beweren dat de zwakken van wil slechts
daardoor gered kunnen worden, of beveiligd,
Een onaangename zaak is, dat te Amster
dam ’t geboortecijfer, berekend naar verhou
ding van de bevolking, steeds lager is dan dat
van ons geheele land en met name steeds ver
beneden dat van Rotterdam blijft. (Geluk
kig dat het sterftecijfer ook zeer laag is!)
Maar bovendien zijn er aanzienlijk meer
menschen, die onze stad verlaten dan er zich
vestigen, zoo aanzienlijk zelfs, dat bijv, dit
jaar in drie maanden tijds het zielenaantal met
ver over de duizend afnam.
En des ondanks gaan onze vroede vaderen
door met onze stad royaal te besturen.
Maar in den laatsten tijd was de malaise te
groot.
Geen nieuwe aanbouw, geen werk voor de
ambachten, geen stevige loonen voor de ar
beiders, vooral diamantwerkers, om den winkel
stand en nog zooveel meer vooruit te brengen.
Daarbij voege men een enorm verlies op de
te kunnen zijn. Als hij opgekeken had, zou hij op
haar gezicht een grooter geheim gelezen hebben dan
in de oudste boeken, die er in de bibliotheek te vin
den waren. Maar hij keek niet van zijn boek op.
Zoo is ’t beter, mompelde hij verstrooid.
Bij haar lamp bleef hij tot zeven uur doorlezen, hoe
wel het reglement van de bibliotheek bepaalde, dat er
om vijf uur gesloten moest worden. Juffrouw That
cher was echter heel geduldig. Ze ging zoo op in
haar eigen gedachten, terwijl ze daar voor haar donkeren
lessenaar zat, dat ze niet minder verbaasd was dan
hij, toen hij op zijn horloge keek en uitriep, hoe laat
het al was.
Ik zal mijn aanteekeningen hier vanavond laten lig
gen, zei hij. Wilu zoo goed zijn, ze voor mij op te bergen,
juffrouw Hij kon zich haar naam niet meer herinne
ren. Om acht uur moet ik uit eten, voegde hij er
zenuwachtig bij.
Nadat hij weg was, schikte zij zijn aanteekeningen
terecht. Het laatste blaadje trok haar aandacht. >Ik
vind geen bewijs*, las ze, »voor de theorie die som
mige geleerden verkondigden, dat Gaston de drukkunst
leerde in het klooster te Weidenbach. En toch moet
ik erkennen, dat er veel is dat voor die meening pleit*.
Een kreet van verrukking ontsnapte haar. Ze wist
waar de bevestiging van die theorie te vinden was. Zij
wist wat de geleerde professor niet had kunnen ont
dekken.
Met bevende vingers zocht ze een oude Latijnsche
kwarto, gelijkende op die, welke de dokter had ge
raadpleegd. Bij de plank staande, sloeg ze de gele
bladzijden haastig om. In haar haast zag ze de ge
zochte plaats over het hoofd en ze schrikte. Zou ze
zich vergist hebben P
Weer keek ze het boek door. En daar stond het
vit
W
s
Hier zijn onze incunabelen, (bijzonderheden over de
uitvinding der boekdrukkunst), professor, zei de bibli
othecaris. Er is geen mooiere verzameling in Amerika.
Professor Ringway keek langs de rijen kwarto’s en
folio’s en naar het meisje aan den lessenaar bij het
venster.
U zal hier een uitstekende plaats vinden om te wer
ken, vervolgde de bibliothecaris. De enkele bezoekers,
die hier komen, zullen het u niet lastig maken. En
juffrouw Thatcher is van alles op de hoogte.
Ik heb geen hulp noodig, antwoordde de professor
droogjes. Hij had vrouwen altijd als overbodige wezens
beschouwd.
Het meisje aan den lessenaar bloosde en boog ’t
hoofd dieper over haar schrijfmachine. Hoewel ze reeds
drie jaren in de bibliotheek werkzaam was, was ze
nog altijd wat gevoelig.
Professor Ringway schrijft een geschiedenis van de
boekdrukkunst, vertelde de bibliothecaris haar. U zal
hem wel alle incunabelen willen verschaffen, die hij
wenscht te raadplegen.
Juffrouw Thatcher sloeg een paar heldere bruine
oogen op om den geleerden professor aan te zien. Maar
deze keek in een geel deeltje, dat hij van een dichtbij-
zjjnde plank had genomen. Hij was blijkbaar even
verstokt als andere geleerden, die zij had geholpen;
ze verbaasde zich daarover wel een beetje want hij
was vermoedelijk nog niet ouder dan dertig jaar.
Welke boeken wenscht u te zien, professor vroeg zij.
wachten. e
zoo’n per
•gn ilschilletje is.
dan, men heeft annexatieplannen, zoo
groot, dat ieder er verbaasd over stond: Men
wilde gewoonweg ’t grondgebied der gemeen
te ongeveer verdubbelen.
En wat hebben Gedeputeerde Staten daarop
geantwoord
Ook aanhechting van Watergraafsmeer is
ondoenlijk en wel 1. omdat de financiëele
zijde van Amsterdam zoo ernstig is, daar 2. de
belastingen hier zoo hoog mogelijk opgedre
ven zijn en ten 3en de bevolking van Am
sterdam afneemt, zoodat er geen bouwgrond
noodig is en 4, al was die vermeerdering van
bevolking nog doorgaande, dan is er voor-
loopig nog bouwgrond voor zoovele tiendui
zenden.
Gelukkig, dat, al moge ’t slechte jaar 1907
financieel nog doorwerken, dat er toch nog
weer vooruitgang in de werkzaamheden in ’t
diamantvak en aan de havens te zien is.
regeering^'or met te
ll’ X J
mg, met de ge-
i zullen wel weer
met ’t groote Ere-
En
We hebben eeuwen lang het recht gehad,
trotsch op onze hoofdstad te zijn.
En in de laatste tientallen jaren Ook nog.
Want, terwijl zeer duidelijk, en steeds duidelij
ker bleek, dat Rotterdam onze aangewezen
havenplaats is, ging toch Amsterdam voort
met een steeds volhardender energie te too-
nen, ten einde, ondanks de veranderde tijds
omstandigheden (geef eens zoo beknopt een
juiste naam aan de verschillende invloeden,
die samenwerkten!), toch de hoofdstad niet al
leen een havenstad te doen blijven, door haar,
krachtige maatregelen nemende, voor onver-
mijdelijken ondergang te behoeden, maar die
scheepvaart nog te doen groeien en bloeien
en vooral den handel, de werkelijke zaken van
grootkoopmanschap te doen vooruitgaan.
In de laatste tientallen jaren was het succes
op dit gebied te roemen, al was ’t niet over
dreven, wanneer men ’t vergelijkt bij de ge
dane inspanning.
Amsterdam nam bepaald sterk toe, ook in
bevolking; en dit is, over ’t geheel genomen,
een vast teeken van bloei.
Ik heb er in mijn brieven meer dan eens
over geschreven hoe dr. Sarphati en anderen
met den eigenlijken stadsuitleg begonnen; denk
aan ’t Paleis voor Volksvijt, aan Sarphatistraat,
Amstelhötel, aan ’t beginnen der nieuwe groo
te buurten.
En ’t gevolg was, dat de bevolking in 35
jaren tijds bepaald verdubbelde.
Maar nu de allerlaatste jaren! Trotsch zijn
we nog steeds op ons Amsterdam, zelfs zoo
fier, dat we doorgaan met te voldoen op ro
yale wijze aan wat thans een groote stad vor
dert. En ge weet het dat is heel wat!
Dat we doorgaan, steeds doorgaan ondanks de
geregelde groote jaarlijksche exodus van ka-
pitaal-menschen. Doorgaan, ofschoon we soms
de bevolking zien afnemen in plaats van toe
nemen.
En dat laatste is toch een »mislyck tëecken»,
zouden onze voorvaderen zeggen. Terwijl de
bevolking van
flink toeneemt,
in zielenaantal.
duizend, twaalf duizend, ja zelfs (in 1907) der
tien duizend inwoners bij en Amsterdam neemt
in drie jaren tijds gezamenlijk met te zamen
ongeveer vijf duizend inwoners toe.
mumhoogte bereikt is, dan begint de vrees
voor slechte, schrale jaren allen moed te be
nemen.
Ennuis door de malaise van 1907 de toe
stand zoo zeer verergerd, dat men zoo on
geveer au bout de son latin, of in je moeders
taal gezegd, ten einde raad is.
Een te verwachten déficit van elf maal hor
derd duizend gulden is enorm, als reeds i'
lang zoo op de uiterste penning gePLg>t
worden.
En toch gaat onze
werken in hoofdstedelijke richt’
dachte: De zeven vette jarfj^t
komen. Men is druk bezi-
deriksplein (om ’t Paleis#*’
phalteeren. Nadat pas-L,J X.’ sv?V e aS,
zoo verbeterd is. M 1 Komngsplemtje ook
andere werken als eriPten verbetert bru^e" e"
prijzen uit voor e ^woonhjk en -en men looft
Damuitbreiding; en definitive oplossing der
peulschilletje i^-lsk^estie.’ alsof dat maar ZOOn
van ’t oude K3' TerwiJ! daarop de verkooping
J Beursterrein schijnt te blijven
Alsof die verkoopsom ook maar
bewijs van de theorie omtrent Caxton in het Duitsch
Latijn der 15de eeuw. Ze legde een stukje papier bij
het begin van het hoofdstuk en plaatste het boek op
professor Ringway’s tafel.
Toen ze naar huis ging viel er een koude November-
regen. De wind verkoelde haar gloeiende wangen en
ze liep peinzend door de plassen.
Thuis wachtte haar koud eten en akelig gekookte
thee. Ze verliet de tafel met een gevoel van onpas
selijkheid en ging huiverend naar haar kamer.
Den volgenden morgen had ze een weinig koorts.
Haar kamer zag er ongezellig uit, de bibliotheek scheen
haar daarbij vergeleken een heerlijk oord. Ze ging
dus spoedig naar haar werk.
Pas zat ze voor haar schrijfmachine, toen Ringway
binnenkwam. Hij knikte afgetrokken en boog zich
over zijn boek.
Op eens uitte hij een kreet van verbazing en zette
zijn bril recht.
Vreemd, zei hij hardop, dat ik dat over het hoofd
zag.
Hij schreef het gedeelte over en noteerde bladzijde
en hoofdstuk.
Dien avond schikte juffrouw Thatcher zijn aantee
keningen weer terecht. Tot haar verwondering zag
ze, dat hij zich vergist had. Hij schreef de La
tijnsche kwarto, die ze op zijn tafel had gelegd, aan
den Duitschen latinist toe, wiens werken hij eerst
geraadpleegd had.
Eerst voelde ze hierover een soort triomf, maar later
speet het haar, dat zijn werk er onder zou lijden.
Ze wist opeens, dat ze verlangde, dat zijn boek een
meesterwerk zou worden. Morgen zou ze het hem
uitleggen.
tegen drankzucht- Anderen nemen >t minder
s reng op, en^redd<en matig gebruik. Dan
.ee, categorieën van lieden, die
jeC. X bier of wijn willen toegelaten zien,
x z. g. sterke dranken vergift achten,
welke hoeveelheid dan ook genuttigd, slechts
den dokter, zeggen zij, mag worden overgela
ten in' bepaalde gevallen gebruik van alcohol,
als medicijn dus, voor te schrijven.
’t Is niet waarschijnlijk, dat men spoedig tot
overeenstemming zal geraken. Dat misbruik
van «drank» voor ieder noodlottig is, daarover
zijn allen het eens, evenals dat geregeld ge
bruik voor zeer velen, b.v. zenuwzwakken,
uiterst gevaarlijk moet heeten.
Doch «over de gansche linie», van den
man, die tegenover het alcohol-vraagstuk zeer
sceptisch-onverschillig gezind is en wellicht
zelf geen vriend der matigheid mag worden
geprezen. tot den vurigsten kampioen voor
geheelonthouding toe.... allen zijn ’t, voor
zoover zij behooren tot de ernstige, eenigs-
zins ontwikkelde en redelijk-gevoelende men
schen hierover eens!
Voor het kind is alcohol, in welken vorm en
in hoe geringe dosis ook toegediend, een schrik
kelijk vergift, dat groei en ontwikkeling van
geest en lichaam belemmert, de kiem legt voor
allerlei kwalen; het teere, jonge organisme
sloopt; aanmoedigt, zucht om zich te alcoholi-
seeren.... Dus: dronkaards kweektdus: de mis
daad, die in onze dagen zulke vreeselijk afme
tingen aanneemt, steunt.
Onder de artsen heeft men even goed als
onder leeken verschil van gevoelen ten aan
zien van alcohol-gebruik. Ook daar verdedi
gers van «matig gebruik» en voorstanders van
absolute onthouding.
Maar geen arts zal betwisten, dat voor het
kind alcohol venijn is.
Toch heeft de Volksbond tegen Drankmis
bruik, in samenwerking met eenige onderwij-
zersvereenigingen, thans een veldtocht op 't
touw gezet, deugdelijk georganiseerd, ten
gunste van de alcoholvrije opvoeding der jeugd.
Men wil door onderscheidene middelen berei
ken, dat ouders en onderwijzers in deze de
handen zullen ineenslaan.
Is zulk eene campagne dan inderdaad noo
dig?...
Ongetwijfeld! mag het antwoord op de
vraag luiden.
Hebt ge ’t niet dikwijls bijgewoond, als ge
tewerk, als een regeering
loet met te hervormen
in elk geval nog ’t red-
gemeentelasten overblijft.
eds jaren lang die maxi-
Wat zegt u vroeg c~ --
de van zijn boek. O, 'le professor afgetrokken, opzien-
voort. *fle boeken, natuurlijk ging hij
Hij noemde den naaf?
vijftiende eeuw. Juff/j,m van een Duitsch boek uit de
rij folio’s en legde hetaaxouw Thatcher nam het uit een
Terwijl de professend v,00r kern °P ta^eb
hem eens op. Ze ven ir in het boek bladerde nam zij
geleerden. Alles wa' di>nd hem anders dan de meeste
en toewijding aan de a C de kranten over zijn rijkdom
hem blijkbaar niet bt'ezwetenschap verteld hadden, had
Maar de geleerde s^bdorven.
te stellen als zij in ®ncheen in haar niet zooveel belang
Eiken dag kwam I'^hem.
in ’t minst acht op h,ga’rofessor Ringway lezen zonder
schreef dit toe aan zion.aar te slaan. Juffrouw Thatcher
nieuwsgierig naar heubjn opgaan in zijn werk. Ze werd
aandacht in beslag k<en,t boek dat zoo iemands geheele
als het uitkwam. voljn nemen en besloot het te koopen
zie
z,
Toen zijn ijver nietlg'
drukking te geven aadoe verminderde, trachtte zij uit-
werkkracht. Ze begot g.n haar waardeering voor zijn
gelijk te maken, ’s Ma on het hem zoo gemakkelijk mo-
punten aan zijn potlodenIorgens voor hij kwam, sleep ze
klaar, ’s Avonds maa.or,'den en legde papier voor hem
hem in orde. Ze zor -kte ze zijn boeken netjes voor
boeken viel, dat hij go^ \'gde, dat het z0° °P zÜn
Op een avond beme’en(ed kon zien.
gewoonlijk moest ins/uii/kte ze, dat hij zich meer dan
was hem klaarblijkeli pannen om te zien. Het licht
haar lamp van haargustjk niet voldoende. Ze nam zachtjes
zijne. Terwijl ze d eigen tafel en plaatste die op de
van iets anders f’ ut deed, schitterden haar oogen nog
dan van het genoegen, iemand van dienst
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangen nm en -
beurs geleden.
En toch gaan we hier door met royaal
gouverneeren; pleinen worden geasphalteerd,
aparte tramlijnen geprobeerd; en zoo voort.
Vergelijk de tractementen der onderwijzers en
andere ambtenaren met die in andere Neder-
landsche gemeenten. Al jaren heeft r20
onderwijzers zooveel beter bedacht dan 'a®n
Rotterdam. Hoe lang hebben we re rbe van
gemeentelijke hoogeschool! e<^s onze
Het is waar, andere groote geme
ben uitstekende inrichtingen voor
onderwijs, voor de bevordering voortgezet
en ambachten.
Maar alleen ons Amsterdam
universiteit, een volledige hoog.
dit tegenwoordig zeggen -^Hijeschool. En wat
deerde of studeerenden gehe^ zuben gestu-
anderen voor een grooter ofi^» e.n mees^e
grijpen. iek kleiner deel be-
Bij de rijksregeering wf3r
gedrongen op een goed N'“’rc^ met klem aan-
onze stad-zelf gaf er ook j^ordzeekanaal, maar
hield onze stedelijke regts heel wat toe. Verder
grootsteedsch door te g -ering vol met steeds
delijke lasten reeds zo aan> °fsch°on de ste-
vertoonen en daardoor a®Hang maximum-cijfers
dus van gefortuneerdeQJde bovengenoemde exo-
Ziet ge, ’t is mooi -"■'n aanhield,
steeds haar best
en te verbeteren, als
middel van hooger
Maar wanneer re;
ADVERTENTIëN 4 oent per regel. Bij abonnement
van Duu
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote lf<4.o^a
juLers naar
plaatsruimte. -
OURANT,
i
I
i
f
