ft
NIEUWS- El lIlTERTEifflEBLAy
WoensdaglSlJanuari 1909.
64e Jaargang.
No.14.
@e ontbrekende schakel.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Amsterdamsche Brieven.
Feuilleton.
waar,
Voor Huis en Hof.
r
Maar
nu in Italië, neen, dat
zijn:
ten.
die
de
be-
Hij: Ik zou wel eens willeu weten, waarom Jan
sen zijn automobiel naar zijn vrouw genoemd heeft.
Zij: Ik zou denken, omdat hij die oók niet bestu
ren kan!
verkiest te nemen. Men moet niet vergeten,
dat we aan de overzijde van het IJ ook nog
heel wat grond hebben liggen, die langzamer
hand eens productief dient te worden.
Inmiddels zijn nog andere wijzen van werk
verschaffing in onderzoek, waaromtrent geen
nadere mededeelingen kunnen worden gedaan,
zoolang de onderhandelingen nog hangende
zijn.
Het is intusschen te hopen, dat de commis
sie zoo goed mogelijk er in slaagt, ’t doel der
werkverschaffing zoo practisch en nuttig moge
lijk te doen zijn en we willen hopen,
dat de extra-werkverschaffingen der laatste
twee jaren niet in een chronische ziekte der
hoofdstad zullen veranderen.
lossing. Hij had z’n betrekking op het kantoor opge
zegd, daar hij de blikken van verdenking, waarmee hij
telkens werd aangekeken, onduldbaar vond.
Bob Arnold en Jack hadden op den meest vriend-
schappelijken voet met elkaar omgegaan en de laatste
had ’n zeer onaangenamen schok gekregen toen Bob
hem op straat passeerde haast zonder een kort knikje.
Hij vroeg zich af of Alicia soms door haar broer beïn
vloed zou zijn. Wat, als zij ook eens geloofde dat hij
een dief was De gedachte alleen vervulde hem met
vrees en twee dagen waren verloopen zonder dat hij
haar had bezocht. Hij besloot het vonnis niet langer te
verdagen hij wilde zijn lot weten.
Met ’n pijnlijke gewaarwording bemerkte Morton dat
Alicia hem niet als gewoonlijk in de vestibule tege
moet kwam. De meid zei hem dat ze in de salon was
en met ’n wanhopige poging om kalm te blijven, ging
hij er binnen.
Alicia ontving hem staande, haar hand achter zich op
de leuning van een stoel, om zich steun te geven. Ze
zag erg bleek en Jack verbeeldde zich dat ze nem erg
koel aankeek. Geen van twee probeerde ’n begroeting;
als ’n crisis nabij is, worden zulke formaliteiten verge
ten. Alicia stond onbewegelijk en een enkele blik van
Morton op haar gaf hem de wetenschap dat ze hem
veroordeeld had. Al de trots in z’n binnenste kwam in
opstand ze had hem gevonnisd zonder hem te hooren.
Je ontvangst is zoo zoo vreemd, Alicia, ’k
Meen dat ik het recht heb daar een verklaring van te
vragen.
Alicia aarzelde een oogenblik, greep de leuning ste
viger vast, doch keek hem vast in ’t gezicht toen ze
antwoordde
Ik heb alles gehoord. Wil je me een verklaring
geven Kan je de verdenking loochenen
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/. cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
(Slot).
Twee dagen waren verloopen sedert den diefstal en
Alicia had Jack nog niet gezien. Waarom had
hij toegelaten dat ze het eerste bericht van
haar neef moest hooren Was hij bang om haar
te zien? Was hij schuldig? Al die gedachten schoten
haar door het hoofd, weer stampte ze ongeduldig met
den voet. O, ik word nog gek, gekriep ze uit.
Komt Bob vanavond dan nooit
Toen haar broer ten laatste kwam, vertelde ze hem
Travers’ ’•erhaal over. O, Bob, ’t kan niet waar zijn.
Er moet een vergissing in ’t spel wezen. Heb jij
niets gehoord?
M’n arme Alie, zei Bob vriendelijk, ik vrees dat
het waar is. Lang heb ik geweigerd het te gelooven
maar het doosje En hij kan er niets op zeggen
verzekert alleen dat hij onschuldig is. En dan, waarom
heeft hij je niet opgezocht
De slag was hard op Jack Morton neergekomen en
de twee verstreken dagen waren de ellendigste dagen van
zjjn leven geweest. Gewend om het hoofd rechtop te
dragen en met achting behandeld te worden, voelde
hij zijn pos'tie zwaar, ’t Was waar, hij was onschul
dig, en behcefde niet te vreezen om iemand in ’t ge
zicht te zien, maar hoe ’t te bewijzen Hoe kon hij
die smet van z’n naam werpen zonder Alicia oneer te
brengen? Twee nachten had dit probleem hem den
slaap ontroofd en nog was hij niets dichter bij de op-
Vruchtboomen worden in den regel veel te dicht op
elkander geplaatst: hoe meer boomen, hoe meer vruch
ten, denkt men. Dit moge, bij goede verzorging, in
de eerste jaren, als de boomen beginnen te dragen, al
waar zijn, later is het tegendeel het geval; de boomen
benemen elkaar plaats, voedsel, lucht en lichten vele
gaan kwijnen. Men neme daarom den gewenschten
afstand bij het planten in acht en vuile de eerste jaren
de tusschenruimten aan door onderplanting van aard
beien, bessen- en frambozenstruiken. Die afstand is
voor snoeren 2 Meter, voor piramiden 4—6 M., voor
hoogstampruimen en kwetsen 6 M., voor kerseboomen
8 M., voor appel- en pereboomen 8—12 M., naar de
kroon meer spits of breed is.
Goudvisschen in een kom zijn een aardig gezicht,
maar hun levensduur is vaak zoo kort. De schuld ligt
aan de verzorging, meestal aan verseerd voedsel. Men
behoeft volstrekt niet zijn toevlucht te nemen tot een
of ander voedermengsel, door handelaren aangeboden,
hoewel we dit niet ’•uilen afkeuren. Met fijngewre
ven beschuit, en, ter afwisseling wat gedroogde fijn
gewreven miereneieren, kan men de diertjes lang in ’t
leven en gezond houden. Men vermijde voedsel, dat
het water vuil maakt, zooals ouwel en sommige witte-
broodsoorten
Die een tuin heeft en tevens hoenders houdt, kan den
hoendermest zeer tot zijn voordeel gebruiken. Hij
strooie dan zand of turtstrooisel in het hok en hale
den mest geregeld om de 14 dagen uit. Dit is ook
noodig om het hok frisch en de dieren vrij van onge
dierte te houden. Deze mest kan bij aardbeien, fram
bozen en andere heesters uitnemende diensten bewij
zen. Ook met verdunden hoendermest, niet te versch
en te sterk, kan men een overvloed van malsche groen
ten en sappige vruchten kweeken.
3 dagen tijds aan onze Beurs alleen reeds ruim
zestig duizend gld. verzameld was, terwijl een
bankiersfirma daarvan dadelijk 100,000 lire
naar ’t centraal-comité te Rome afzond.
De vraag is natuurlijk reeds geopperd: Heb
ben de werkloozen in onze stad ook schade
van die inzameling voor Zuid-Italië? Het ant
woord zou gemakkelijk op deze wijze te geven
Waar ’t een zit, kan ’t andere niet zit-
Wat naar Italië gaat, komt niet in han
den van onze arme werklieden.
Maar dat antwoord lijkt waar, omdat
’t zoo eenvoudig er uitziet en toch ’t is
niet waar. Als men de lijsten nagaat, en
eenigszins bekend is met firma’s en namen,
dan merkt men op, dat 'dezelfde royale gevers
zoowel op de lijsten voor de werkloozen als op
die voor Italië voorkomen. Och, onze stad is
wel veel armer geworden door ’t gevaarlijk
spelen met Amerikaantjes, maar er zijn hier
nog genoeg rijke menschen over en vele
kapitalen groeien voortdurend door rijke divi
denden van Indische ondernemingen: vooral
tabak en petroleum helpen nog al iets mee.
In de werkverschaffing en ’t uitdeelen der
ingekomen gelden gaat natuurlijk niet alles
van een leien dakje.
Vooreerst zijn er vereenigingen, die boos
zijn, omdat zij, als met de toestanden van de
werklieden het best op de hoogte en dus als
aangewezen om bij de regeling der uitkeerin-
gen mede-zeggingschap te hebben, omdat juist
zij uitgesloten werden door de commissie.
Ieder begrijpt, dat de politieke denkwijze dier
miskenden wel eens de oorzaak kon zijn.
Doch ook met de vraag. »Wat werk moe
ten we verschaffen?» ging ’t niet zoo vlot.
Na eenige vruchtelooze pogingen is ’t der
commissie voor de werkloozen gelukt een
werkverschaffing te organiseeren.
Zooals ik u reeds eerder schreef, bestond
het oorspronkelijke plan in: Het maken van
een sportpark aan 't einde van den Koninginne
weg, dicht bij de sociëteit »de houten lepel»,
ook wel genoemd cellulaire gevangenis.
Een heel mooi plan. Daar in die buurt is
nog heel wat ruimte en ’t zou zoo aardig aan
sluiten bij den flinken aanleg van ’t Museum
kwartier: met Ijsbaan en Vondelpark in de
nabijheid.
Maar ’t plan moest opgegeven worden,
hoofdzakelijk wegens de offers, dat ’t van de j
gemeente Amsterdam zou vorderen in verband
Ik heb ’t gedaanIk heb ’t gedaan Maar, o
wat heeft ’t me gekost
Drie jaren waren voorbijgegaan en ze hadden vele
veranderingen gebracht in Alicia Arnold. Ze zag er
ouder uit; het lieve gelaat dat altijd nog al ernstig keek,
droeg nu eene uitdrukking van melancholie en haar
oogen stonden droef, behalve als ze eens glimlachte.
Ze kon Jack Morton niet vergeten en hoewel ze er hard
tegen worstelde, wist ze dat haar liefde voor hem
sterker was dan ooit. Hij was weggegaan en het eerste
jaar van zijn afwezigheid had ze ’t te druk gehad met
het oppassen van haar vader in ’n hevige ziekte om er
veel aan te denken.
Na haar vaders dood was ze zelf zwaar ziek gewor
den de lange lichamelijke en geestelijke overspanning
was te veel voor haar geweest en de natuur, waarvan
ze te veel had gevergd, wreekte zich. De dokters zei
den dat ze niet probeerde beter te worden ze streed
niet.
Toen ze weer zoover hersteld was om den aange-
knoopten draad van haar leven te vervolgen, was haar
neef George Travers een grooten steun voor haar ge
weest en ze zag zijn bezoeken met vreugde tegemoet
tot hij haar ten huwelijk had gevraagd. Een heele poos
had Alicia geweigerd naar hem te luisteren, maar Tra
vers wanhoopte nooit. Hij was erg vriendelijk voor
haar, ging kalm door met zijn attenties en hield zoo
lang aan dat Alicia ten laatste toegaf.
En binnen een paar weken zouden ze trouwen. Pein
zend zat Alicia bij het vuur. Wat voelde ze zich kalm
Hoe verschillend met wat ze zich altijd had voorge
steld te zullen voelen als ze over haar huwelijk dacht.
Een stukje steenkool viel afzonderlijk in ’t vuur en
met ’t betrekkelijk gering aantal personen,
wien werk zou kunnen worden verschaft.
Daarna zijn andere plannen, zoowel uit den
boezem der Commissie als uit dien der burge
rij, in onderzoek genomen, die door verschil
lende daaraan verbonden bezwaren minder goed
uitvoerbaar bleken.
Nu is besloten, deze week te beginnen met
de ophooging van gronden aan de Kost-
verloren vaart, welke ophooging juist daarom
de meest geschikte wijze van werkverschaffing
is, omdat zij niet mechanisch, door middel van
door locomotieven bewogen zandtreinen kan
geschieden, maar door middel van handkarren.
Bij deze werkverschaffing kunnen ongeveer
200 mannen werk vinden. Naar den aard
van het werk zijn de werkkrachten gezocht
onder de werklooze grondwerkers, opperlieden
en werklieden in aanverwante vakken. Het
dagloon is gesteld op f 1,25 per dag, hoewel
een hoogere belooning op grond van meer
dere arbeidspraestatie niet uitgesloten is.
Dit laatste is een treffende bepaling. We
zullen niet gaarne beweren, dat menschen, die op
deze wijze werk krijgen, zich moeten afbeu
len. Maar ge weet het allen, er zit kaf on
der het koren. Wanneer vroeger een 15-tal
mannen gebruikt werden aan een heiblok, dan
gebeurde ’t meer dan eens, dat de baas een
dier vijftien wegzond met de bewering, dat de
man hem te duur kon komen, omdat hij de
touwen stuk trok.
En zoo ziet men ’t vaak bij sneeuwopruimen,
hoe sommigen zoo verbazend luieren, dat men
zich er boos om moet maken. Doch genoeg,
ge kent die soort zaken even goed als ik.
Als dan ’t werk der ophooging aan
Kostverloren vaart geëindigd is, hoopt
commissie, dat de gemeente Amsterdam
reid zal worden gevonden een deel der kosten
terug te betalen, overeenkomende met ’t aan
haar geleverde werk.
Nu, dit laatste zal wel gelukken. Als ’t niet
door de werkloozen gebeurde, zou denkelijk de
gemeente nog eventjes wachten vóór zij deze
gronden liet ophoogen, omdat er oogen blikke-
lijk nog zoo geen behoefte aan nieuwen bouw
grond is. Bovendien is er aan den buitenkant
der Indische buurt en op meer plaatsen nog
bouwgrond en, daar ’t met den aanwas onzer
stad in de laatste jaren verre van schitterend
gaat, doet de gemeente verstandiger met af
te wachten, welke richting de nieuwe aanbouw
Terwijl onze bladen opwekkingen bevatten
tot steun voor de Amsterdamsche werkloozen,
terwijl ‘die financiëele steun geregeld binnen
komt en steeds aangroeit, al gaat dit aangroei
en niet zoo vlug als den vorigen winter, is
plotseling in een der schoonste deelen van ’t
heerlijk Italië een ramp gekomen, waarbij de
gedachten van heel de wereld met ontzetting
stilstaan. Ook wij hebben in ons Oost-Indië
een paar malen vreeselijke uitbarstingen be
leefd. In’t jaar 1817 geschiedde de ontzet
tende uitbarsting op ’t eiland Soembawa; een
vulkaan, de Timbora, was zoo vreeselijk aan
’t werk, dat de asch zelfs tot in Zuid-Afrika
neerviel. Een overste van ons leger op mid-
den-Java trok ér met zijn manschappen met
paarden en kanonnen op uit, meenende dat er
in de buurt een opstand was uitgebroken en
er reeds met kanonnen geschoten werd. En
toch was die overste ongeveer even ver van de
Timbora verwijderd als Amsterdam van Parijs.
Men weet niet hoeveel menschen daarbij om
kwamen, maar wel ontdekte men, dat de reus
achtige vulkaan ongeveer 1600 meter in hoog
te verminderd was.
Ieder, die niet al te jong is, herinnert zich
de ramp van Krakatau, in straat Soenda, waar
bij de vloedgolf zoodanig de kust van Java
teisterde, dat zeer velen te Anjer en andere
plaatsjes omkwamen.
Er werd toen nog een courant uitgegeven,
waarin stukken geplaatst waren in meer dan
twintig talen, Europeesche zoowel als Ooster-
sche, alle de wereld opwekkende tot steun.
Die ramp van Krakatau was ontzettend, en
ook de uitbarstingen op Martinique, te San Fran
cisco en elders waren verschrikkelijk,
zoo schokkend als
is haast eenig in geheel de wereldgeschie
denis.
Is ’t wonder, dat ook in- ons land gedacht
werd aan ’t geven van hulp? En die gedach
te uitte zich zoo spontaan, dat zich te Am
sterdam en Rotterdam reeds comité’s vormden,
terwijl men te ’s-Gravenhage bezig was een
centraal comité voor ’t geheele land te vormen.
Aan onze Beurs werd een edele wedstrijd
in ’t geven gehouden. Een vijftal der groot
ste zaken gingen voor met giften van f 5000
elk en er kwamen gaven van een paar duizend,
van duizend en minder guldens elk, zoodat in
Neen
Ze zeggen dat dit van jou is, Jack. Is dat waar
Ze liet hem ’t lucifersdoosje zien.
Precies. Morton richtte zich op en fier zochten
zijn oogen de hare.
Hoewel ze hem schuldig meende, had Alicia adem
loos, half nog hopend dat hij zou ontkennen, het ant
woord gewacht.
En kan je loochenen dat ’t in de lessenaar van
meneer Riley is gevonden
Neen, antwoordde Jack kort. Ze had geen ver
trouwen in hem; zij, met de rest van de wereld, achtte
hem schuldig.
Een oogenblik voelde Alicia ’n lichte rilling maar
met een flinke poging was ze zich weer meester. Hij
zou tenminste niet zien dat ze leed.
Dan moet alles tusschen ons uit zijn. Haar
stem klonk koud en beefde niet toen ze het zei.
Je bedoelt dat je me niet waardig beschouwt om
je man te zijn.
Mijn man moet geen smet op zijn eer hebben
en de achting van zijn medemenschen bezitten voorbij
de mijne bezit.
Ze trok haar verlovingsring af, stak die hem toe en
toen Jack hem aannam ontmoetten hun oogen elkaar.
AliciaHij zei het half smeekend, half verwij
tend; en als ze maar de minste ontroering had getoond,
zou de slagboom der trots, welke tusschen hen stond,
misschien nog wel zijn gevallen. Ze toonde er echter
geen teeken van en een oogenblik later verliet Jack
het huis zonder een enkel woord tot zijn verdediging
te hebben gezegd.
Toen de deur achter hem toeviel, wierp het meisje,
dat hem had weggezonden, zich in een stoel en wrong
haar handen van smart.
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
IURANT.
iw n es oismm.
1
T*
