MfflWS- ES AIIWIWIEBLID
(ooi; SNEEK B «TIMEN.
De Tweede garner.
MEUBELTJES.
64e Jaargang.
Zaterdag 29 Mei 1909.
No. 43.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Feuilleton.
uur;
aan-
door JOAN VAN CARVO.
5
stelling tusschen 9 en 4
40 kiezers.
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
(Dit verbaal
een gekozene
zitter), 5e de
vraagpunten te
stemmingen aan
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Kende men vroeger meervoudige kiesdis
tricten voor de Tweede Kamer (voor de Prov.
Staten zijn ze nóg meervoudig), thans zijn er
eigenlijk alleen enkelvoudige districten. Wel
kiest Amsterdam 9, Rotterdam 5, den Haag
3 en Utrecht 2 kamerleden, maar daarvoor
zijn die steden in evenveel aparte districten
verdeeld, zoodat ieder kiezer slechts in één
district op één Kamerlid stemt.
De kieswet verdeelt het land in districten,
zoodat een ministerie niet zoo maar eventjes
een nieuwe indeeling kan decreteeren, hetgeen
veel vóór zou hebben, maar ook tot voortdu
rende partijdige besluiten aanleiding zou kun
nen geven.
Over vereenigde zitting der beide Kamers
en ook vereenigde zitting in dubbelen getale
zullen we hier niet spreken.
Het is toch mooi op den dijk. De frissche zeelucht
komt de wijdopenstaande vensterramen van het Land
huis binnenstroomen.
Den geheelen winter waren ze gesloten, omdat er
toch niemand in woonde; maar nu Mei in het land
gekomen is en de aanstaande bewoners er de zomer
maanden zullen vertoeven, doet het zeewindje zijn
best om de duffe winterlucht heelemaal te verdrijven.
Anna Boermans, die naast haren vader op den melk
wagen zit, kijkt even naar binnen en ziet er al prach
tige meubels staan. Nog eens kijkt ze, maar ze ziet
niet, dien ze zoekt. De wagen rijdt verder en onttrekt
daardoor het inwendige van het groote huis aan Anna's
oogen.
Het kon zijn, dat Berend juist in den tuin bezig was.
»Wat mooie meubels hebben die menschen, vader*,
zegt Anna.
»Ja, kind*, antwoordt de vader, >maar onze meubel
tjes zjjn ook mooi
Anna kijkt haren vader even aan.
«Ja, vader; maar zoo deftig niet als die in het huis.*
»Wil je wel gelooven, kind, als ik zoo ’s Zondag-
middags na het eten met moeder en jou in ons gezel
lig huisje zit en ik geniet van mjjn geluk, dat God mij
De Tweede Kamerleden worden voor 4
jaar gekozen; een tusschentijdsche verkiezing
geldt natuurlijk alleen voor de rest der 4-jarige
periode. Trad vroeger telkens de helft der
Kamerleden af (zooals het in België nog is),
thans treedt de geheele Kamer om de 4 jaar
af. Wordt de Kamer tusschentijds ontbonden,
dan begint voor de volgende nieuwe Kamer
ook een nieuwe geheele 4-jarige periode.
Elk lid der Tweede Kamer krijgt eens per
jaar (dat van Sept, tot Sept, gerekend wordt)
een door de wet naar de afstanden, heen en
terug, bepaalde vergoeding der reiskosten. En
dan krijgt elk dier leden per jaar een schade
loosstelling van f 2000 (in Frankrijk 15.000
francs); doch ministers-Kamerleden en zij, die
gedurende de geheele jaarlijksche zitting, dus
van September tot September, absent bleven,
ontvangen die schadeloosstelling niet.
We zeiden boven, dat het proces-verbaal
eigenlijk «de geloofsbrieven* vormt. Doch de
gekozene moet ook z’n geboorte-akte en
een verklaring, welke openbare betrekkingen
hij bekleedt, bij het bureau der Kamer inzenden.
Een commissie van 3 leden, door den Voor
zitter benoemd, onderzoekt de geloofsbrieven
en geeft verslag. Over geschillen beslist de
geheele Kamer.' Die geloofsbrieven moeten
binnen 4 maanden worden ingediend, anders
is de Kamerzetel verloren. Na goedkeuring
der geloofsbrieven legt een Kamerlid in handen
des Konings of van den Kamerpresident (daar
toe speciaal door den vorst gemachtigd), de
voorgeschreven eeden of beloften af en kan
dan zitting nemen.
Na de plechtige openingszitting op den der-
Vervolgd
Spaarkiezers moeten op 1 Februari reeds
een vol jaar eigendom met recht van vrije
beschikking over f 100 nominaal in de groot
boeken der Nat. Schuld, of f 50 in de Post-
de wet aange-
het hoofd. Als ze eens als ze het eens tegen hem
zei, - straks, wanneer ze alleen waren, als ze zich pin
gen verdiepen in het geluk van de toekomst. Het
zou toch zoo kwaad niet zijn en velen deden het. Het
geld, dat ze nu hadden en dan zouden hebben, was te
zamen al een aardig duitje en ze konden dan verder
op afbetaling de rest afdoen dan konden ze mooie, heel
mooie meubeltjes krijgen, eene piano, fauteuils, cana-
pé’s, mooie stoelen, groote spiegels, zooals in het
Landhuis, prachtige tafels, en dan een mooi huis
huren, waar dat alles in passen zou.
Even schrikte ze. Floot Berend al Neen nog niet.
Het was zeker wat anders
Het kon wel wat later worden, had hij vanmiddag ge
zegd, want hij moest met den wagen naar de stad om
nog het een en ander voor het huis te halen.
Wat was dat Moeder
«Kind, schrik niet*, zei de goede vrouw; «maar er is
iets niet in orde*.
Vlug was Anna van haren stoel opgesprongen en zij
keek bezorgd hare moeder aan.
«Iets met vader
«Neen, kind, een ongelukje. We hopen, dat het ten
beste zal keeren, maar
Wie moeder?* En wel gevoelende wien het betrof,
vroeg zij angstig: «Berend?
Een veelbeteekenend stilzwijgen van moeder gaf haar
het treurige antwoord.
«O, moeder en de tranen sprongen het lieve meisje
in de oogen, »zeg mij, wat er is gebeurd Waar is hij,
mijn goeie, beste Berend
«Stil, kind, kalm I De dokter heeft streng verboden,
dan zei «Och, lief engeltje, ik wou je geen zeer doen;
maar ik heb je zoo innig lief*, en haar op de frissche
roode lippen kuste, kuste zonder eind, dan «0 neen,
’ader heeft gelijk*, dacht ze. «ik geloof ook, dat liefde
alleen gelukkig maakt*.
Maar Anna hield zooveel van prachtige dingen en
alle rijke lui behoefden toch niet ongelukkig te zijn,
zooals sommige vromen wel eens beweerden. Als
Berend bijvoorbeeld eens rijk was en een mooi huis
met prachtige meubels bewoonde en zij Berends vrouw
tje was o 1
Of het kwam van de electrische tram, die juist voor
zijn neus over den straatweg voorbijsnorde, of van wat
anders. Bles schudde zoo hevig met zijn kop, dat
Boermans nog eens: «Vort, Bles!* moest zeggen en
zelfs een tikje met de zweep noodig was om hem zijn
gewonen loop te hergeven.
Het is een prachtige avond. Anna zit achter het huis
te breien. Zoo juist heeft een fijn klokkestemmetje uit
de verte haar verteld, dat het acht uur was.
Nu moest hij gauw komen, haar Berend. Hij floot
altijd een bekend deuntje, als hij den dijk afkwam; dat
was voor haar het sein, dat ze haar breiwerk nu wel
kon opbergen, want dat er verder van breien toch wel
niet veel zou komen.
Berend was een vlijtige, spaarzame jongen. Hij had
haar eens verteld hoeveel hij al bij elkaar had voor
hunne huishouding. Anna had ook een klein spaarpotje
en als alles goed ging, dan zouden ze misschien over
een paar jaar
Maar daar schiet haar plotseling eene gedachte door
nen Dinsdag in September komt de Tweede
Kamer onder voorzitterschap van den oudste
in jaren (doyen d’age) als tijdelijken voorzitter
bijeen. De Kamer maakt een drietal op voor
het presidentschap, waarvan no. één gewoonlijk
door den vorst benoemd wordt. Een commisssie
van Kamerleden overhandigt den vorst plech
tig ’t drietal. Heeft de vorst den president
benoemd, dan roept de «doyen d’age* de Ka
mer weer bijeen, draagt met een rede het
presidium over en de nieuwe voorzitter
beantwoordt die rede met een toespraak.
De tweede en derde candidaat van ’t drietal
zijn dat jaar le en 2e onder-voorzitter. Moch
ten alle drie heeren absent zijn, dan presideert
weer de «doyen d’age*. De benoeming is voor
één jaar.
Het presidentschap is een tijdroovende, zeer
vermoeiende eerepost.
De voorzitter heeft: le de werkzaamheden
der Kamer te leiden, 2e de orde bij de dis
cussies te handhaven, 3e het Reglement van
Orde der Kamer in acht te nemen en te doen
naleven, 4e het woord te verleenen (ieder spre
ker richt zich in zijn rede steeds tot den voor-
door de Kamer te beslissen
stellen, 6e de uitkomst der
te kondigen, 7e de door de
Kamer genomen besluiten uit te voeren.
De voorzitter neemt slechts het woord om
den staat van een geschilpunt aan te geven,
het debat in het rechte spoor te houden of
terug te brengen en de orde van behandeling
en tijd van vergadering voor te stellen.
Hij mengt zich niet in het debat. Wil hij
dat wel doen, dan verlaat hij zoolang den voor-
zittersstoel en blijft voorzitter af, tot de de
batten over het betreffende onderwerp zijn
geëindigd.
De Kamer benoemt haar griffier (traktement
f4500), twee commiezen-griffier en de ambte
naren der griffie.
Bij het begin van elk zittingsjaar worden
3 vaste commissiën ingesteld:
le. De commissie voor de Huishoudelijke
aangelegenheid der Kamer, bestaande uit den
Voorzitter der Kamer en twee door de Kamer
gekozen leden. Deze commissie heeft het toe
zicht over de boekerij en den huishoudelijken
dienst der Kamer, draagt ambtenaren ter be
noeming op de griffie voor, stelt de bedienden
aan en maakt de huishoudelijke begroeting der
Kamer op.
2e. De commissie voor de Verzoekschriften,
uit een voorzitter, door de commissieleden ge-
geeft, dat het dan net is alsof ons kastje en de stoelen
en de tafel, ja, alles wat we het onze kunnen noemen,
een deel uitmaakt van dat geluk En* hier keek de
vader zijn kind ernstig aan «wil je wel gelooven,
Anna, dat ik onze meubeltjes niet wil missen voor al
de pracht, die daarginds te vinden is Je zult het nog
wel eens ondervinden, hoe gehecht men kan worden
aan dingen, waarmee eene lieve hand dagelijks in aan
raking komtEn als onze meubels spreken konden
Vort, Bles
Bles had zijn gang vertraagd. Hij knikte als bewijs
van instemming met het zooeven gesprokene en dacht
misschien aan zijn haverbak: als die eens spreken kon.
Maar nu zette hij flink aan en de melkvaten, die stra
lend de morgenzon weerkaatsten, rammelden zoo hard
dat een rustig gesprek vrijwel onmogelijk werd.
Toen ze den hoek om waren en de stad naderden,
dacht Anna aan de enge woningen in dat groote Am
sterdam en ze vond, dat de menschen daar opeenge
stapeld werden en zich moesten behelpen, alsof waar
lijk de wereld te klein was geworden, terwijl er zoo
veel ruimte was, die overvloed van gezondheid en le
vensvreugde aanbood.
Dan wilde ze ook niet ruilen met haar vrije huisje,
ginds, achterden dijk, aan de zee. Heerlijke zee, die
zoo zacht fluisterde van heel veel schoons, als Berend
en zij in den stillen zomeravond ver weg waren gewan
deld, daar, waar in den omtrek geen huis was te zien,
en ze rustten op den dijk Als Berend haar dan
dicht naar zich toe trok en haar tegen zich aandrukte,
zoo stijf, dat zij bijna geen adem kon krijgen en uit
riep «Kom, malle jongen, je doet me zeer,* en Berend
spaarbank of een andere, bij
duide bank, hebben.
Examenkiezers moeten een bij de wet
geduid examen met goed gevolg gedaan
hebben.
Censuskiezers behoeven zich niet aan te mel
den, de 4 andere soorten kiezers voor de eerste
maal, loonkiezers zelfs ieder jaar tusschen 1
en 15 Februari, woningkiezers ook weer na
verhuizing.
Voor 15 Februari geven de ontvangers der
directe belastingen en der successierechten aan
de gemeenten een lijst van censuskiezers.
Voor 8 Maart vullen zij die lijst aan met per
sonen, die nog voor 1 Maart hun aanslag vol
deden.
Van 23 Maart tot 21 April ligt op elke
secretarie de geheele kiezerslijst ter inzage;
tot en met 15 April kan men reclames indie
nen, waarop ’t gemeentebestuur voor 15 Mei
beslist.
Van die beslissing kan men binnen 5 dagen bij
den kantonrechter in hooger beroep komen en
alleen de Hooge Raad kan diens uitspraak
nog casseeren.
Uitgesloten van ’t kiesrecht zijn
Zij, die bij onherroepelijk rechterlijk vonnis
’t kiesrecht verloren
Zij, die in gevangenschap of hechtenis zijn;
Onder curateele gestelden of gefailleerden;
Zij, die tot de bedeelden van een gemeen
tebestuur of weldadigheidsinstelling behocren,
(geneesmiddelen tellen niet mee);
Zij, die niet op tijd belasting betaalden
Voor militairen, lager dan sergeant, is ’t
kiesrecht geschorst. (Erkele uitzonderingen.)
De gewone verkiezingstijd voor de Tweede
Kamer is de eerste Dinsdag in Juni; dit jaar
dus 1 Juni.
De Minister van Binnenlandsche Zaken be
paalt de data van stemming en herstemming.
Stemming niet voor 10 Juni. Bij tusschen
tijdsche verkiezingen bepaalt die minister ook
den dag der verkiezing. (Bij overlijden, ont
slag, enz. van een Kamerlid binnen 30 dagen,
bij Kamerontbinding binnen 40 dagen).
Op den verkiezingsdag geschiedt candidaat-
uur door minstens
Is slechts een candidaat gesteld,
dan is deze de gekozene, anders moet er later
gestemd worden
De stemmingsuren zijn van 8 tot 5
ieder kiezer neemt zijn oproepingskaart mee,
ontvangt daarvoor een stembiljet, gaat de
hokjes voor de namen der door hem gewensch-
te candidaten zwart maken en steekt ’t toege
vouwen biljet in de bus. Na 5 uur telling en
oplezing (in ’t hoofdstembureau) der briefjes.
Gekozen is hij, die meer dan de helft der uit
gebrachte geldige stemmen kreeg. Anders
herstemming tusschen de 2 candidaten met de
hoogste stemmencijfers.* Bij gelijk aantal
stemmen is de oudste in jaren gekozen; is
ook de leeftijd gelijk (natuurlijk een haast
niet te denken geval), dan beslist ’t lot. De
burgemeester-voorzitter van ’t stembureau
zendt aan den benoemde een proces-verbaal
van den uitslag der stemming,
vormt «de geloofsbrieven*, die
naar 't bureau der Kamer moet zenden).
Binnen 3 dagen zendt de gekozene bericht
van ontvangst van ’t proces-verbaal en binnen
4 weken bericht van al of niet aanneming.
Bij niet-aanname bepaalt de minister van bin
nenlandsche zaken binnen 14 dagen nieuwe
verkiezing.
Nu komt de vraag Wie kan Tweede-Ka-
merlid worden
We vinden ’t volgende antwoord Men
moet mannelijk Nederlander zijn van minstens
30 jaar, niet gefailleerd of onder curateele zijn
of door rechterlijk vonnis van de verkiesbaar
heid ontzet zijn. Men mag niet tegelijk zijn
lid der Eerste Kamer, lid van den Raad van
State, lid, procureur-generaal of advocaat-gene-
raal van den Hoogen Raad, lid van de Reken
kamer, commissaris der Koningin, griffier der
Kamer.
Ambtenaren, lid der Kamer wordende, krij
gen een verlof-traktement of wachtgeld, even
als hoogleeraren. Wie na zijn benoeming tot
Kamerlid een bezoldigd staatsambt aanvaardt,
houdt op lid der Kamer te zijn, doch is ter
stond herkiesbaar. Krijgslieden, die Kamerlid
worden, komen tijdens dat lidmaatschap op
non-activiteit en, bij bevordering in rang, ver
liezen ze ’t Kamerlidmaatschap, doch zijn ter
stond herkiesbaar. (Zoo is bijv, de heer Van Vlij
men als Kamerlid van kapitein tot generaal-
majoor geklommen).
Ministers kunnen Kamerlid zijn, doch dit
raakt in onbruik.
