MMS- ES ADVERTENTIEBLAD
VOOR SNEEK ES OMSTREKEN.
Woensdag 6 Juli 1910»
66e Jaargang.
No. 54.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Feuilleton.
Amsterdamsche Brieven.
en man van
Maar
De
die
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per postf0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
Meneer, ge hebt gelijk.
Indische buurt woont en
de stad, maar daar een goed half uur
dan komt de tram er bij.
Och, dat rekent men niet zoo erg.
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, oent. Groote letters naar
plaatsruimte.
dicht houtgewas, waartusschen verscheidene fraaie
kastan jeboomen
De zon scheen helder en wierp haar stralen tusschen
de takken door in het schrijfvertrek, waar zij, zacht
weerkaatst, hun licht wierpen op het portret eener daine,
die juist boven de schrijftafel aan den wand hing. On
willekeurig bleven Willy’s blikken op dat portret rusten.
Het was zijn moeder, in de eerste jaren van haar huwe
lijk door een schilder op doek gebracht.
Met een zucht keerde hij eindelijk het gelaat af, trad
aan het venster en staarde peinzend in het park. Even
als alle zwakke naturen kon hij niet tot een besluit
komen liever wachtte hij in werkeloosheid op een of
andere toevallige gebeurtenis, dan door een beslissende
daad aan alle onzekerheid een einde te maken.
Plotseling schrikte hij op. De deur van zijn kamer
ging open, en vriendelijk lachend stond zijn vrouw
voor hem, in haar volle schoonheid, nog verhoogd door
haar sierlijke halfrouwkleeding. Doch ondanks haar
vriendelijken lach, voelde Willy zijn hart door een ijzi
ge hand omklemmen. Inde harde, staalblauweoogen
zijner vrouw las hij de onuitgesproken vraag Waar
toe dat getalm maak.er een einde aan.
«Ik hoorde, dat ge den koetsier bevel gaaft om in te
spannen,» begon zij. «Wilt ge voor ’t diner nog uitrijden?»
«Neen, Rogalla, ik blijf hier. Het rijtuig moet naar
het spoorwegstation.»
«Naar het station verwacht ge iemand
«Natuurlijk, er is nog veel te regelen, vóór wij
op reis kunnen gaan. Ik verwacht mijn advocaatde
koetsier zal hem af halen.*
Rogalla’s vriendelijk gelaat van zooeven werd plotse
ling somberer kwamen rimpels in haar voorhoofd,
en zij beet op haar lip. Snel trad zij op haar man
toe en legde haar hand op zjju arm.
lang in het bezit van het geslacht von Altenbrak, die ge
tuigden van den hoogen ouderdom van ’t kasteel en van
den ouden adel der Altenbraks. En Rogalla was trotsch
op dit oude geslacht, waartoe zij door haar huwelijk
ook behoorde, en waarvan haar kinderen den naam
droegen. Haar trots was dus de reden, waarom de
linkervleugel van het slot, met de vertrekken van den
ouden baron, geheel niet werden aangeroerd door de
decorateurs, die in het overige gedeelte van het slot
alles op nieuwerwetschen voet moesten inrichten.
Hier droeg alles nog den ouden stempel. De donkere
kleuren der gobelins en de zware eikenhouten meubelen
gaven aan de kamers en de lange gang ’n duister aanzien,
dat nog versterkt werd door de vele donkere olieverf
portretten van voorvaderen der Altenbraks. Aan het
eind van dezen vleugel stond een zware vierkante toren,
die bijna geheel begroeid was met klimop, zoodat men
de kleine getraliede schietgaten nauwelijks kon zien.
Deze toren was het laatste overblijfsel van het vroegere
burchtslot der heeren von Altenbrak, dat in den loop
der tijden allengs het fraaie verblijf van thans was
geworden.
In de benedenverdieping van dezen toren bevond zich
het familie-arcbief van het oude geslacht. Tot dit ar
chief had men toegang door een deur in het schrijfver
trek van den majoraatsheer de deur bevond zich in den
dikken muur en was verscholen achter het tapijtbe
hangsel, zoodat ze alleen te vinden was door iemand
die het geheim kende. Andere toegangen had de toren
niet.
Uit het archief voerde een smalle wenteltrap naar de
bovenverdieping, waar men een prachtig uitzicht had op
de rondom gelegen bezittingen. Hier was ook een enge
poort, waardoor men slechts met behulp van een ladder
op den vlakken grond kon komen. Bij den toren groeide
HOOFDSTUK IX.
12). Vervolg.)
Reeds meermalen had hij aan zijn schrijftafel plaats
genomen om aan Eduard’s vrouw een brief te schrijven,
met de uitnoodiging, naar Altenbrak te komen. Doch
telkens scheen het hem dan, of de oogen van zijn
vrouw dreigend op hem neerzagen, en met een
zucht had hij de pen weer neergelegd. Om echter
zijn geweten in slaap te sussen, had Willy aan een
zaakwaarnemer, die hem reeds vroeger in discrete aan
gelegenheden hielp, last gegeven om naar Margherita
Montelli en haar toestand een onderzoek in te stellen.
Daarbij koesterde hij heimelijk de hoop, dat een onver
wachte gebeurtenis het vraagstuk zou oplossen, zonder
dat hij daarbij een vinger behoefde te verroeren. Heden
verwachtte hij mijnheer Tirschner, om mondeling ver
slag uit te brengen.
Onrustig liep Willy heen en weer in het schrijfver
trek zijns vaders, dat hij nu zelf in gebruik had
genomen. Al had Rogalla in de andere vertrekken
het ouderwetscbe ameublement laten vervangen door
ander van den nieuwsten smaak in de kamer van
een ouden baron had hij niets veranderd, want die
kamer.bevatte de kostbaarste oude meubelen, de fami-
he-portretten en nog andere kostbare voorwerpen, reeds
afwachten wat ’t worden zal.
Maar voor den directeur Ressing, die reeds
een poosje verlof heeft, ziet ’t er slechter uit
dan voor den ontslagen onderdirecteur De
Gelder, wien in deze zitting nog verder uit-
keering (de 3 mnd. waren met 1 Juli j.l. ge
passeerd) van ’t volle salaris gewaarborgd is.
«De Telegraaf* was er Donderdag weer haas
tig bij en wist te vermelden, dat de commis
sie voorsloeg: Ontslag van den directeur
Ressing met één jaar traktement, handhaving
van ontslag De Gelder, maar met toekenning
van twee jaar vol salaris en dan zouden er
er nog twee aan moeten gelooven.
Dus spijkers met koppen.
Niet zoo gedecideerd als deze commissie was
de Raad inzake toekenning van rentegevend
voorschot 120 mille voor woningbouw
aan de overzijde van het IJ, in de z.g. Vogel-
wijkslanden (de Volewijk, zooals het van ouds
heet). De bouwvereeniging dr. Schaepman,
dus blijkbaar een katholieke vereeniging, vroeg
het geld aan en ’t kath. raadslid Hendrix,
die pas herkozen is voor de Prov. Staten, was
er tegen. De huurprijs is te hoog, zegt hij;
daarvoor wordt geen voorschotgeven bedoeld.
en de daartoe onder voorzitterschap
Levy benoemde commissie had den arbeid
haar groote taak belichaamd in
sier, dat je zoo maar niet even onder
fiedrinken doorleest.
We zullen
Het zou verleden Woensdag een sensatio-
neele Raadszitting worden. De tribunes, die,
zoowel voor de pers als voor 't publiek, niet
te groot zijn, (het Prinsenhof blijft ook maar
steeds een hulp-raadhuis!) waren vol nieuws
gierigen, want de heer Ketelaar, oud-onderwij-
zer der hoofdstad, lange jaren Kamerlid voor
district V en reeds een paar jaren schoolopzie
ner in ’t arrondissement Hilversum, ridder in de
orde van Oranje-Nassau, (waarmee tegenstanders
hem in spotbladen zoo gaarne mogen sieren
en dan liefst met 'n zeer vergroot ordeteeken)
zou Burg, en Weth. interpelleeren naar aan
leiding van de bekende zaak, die ik zeker niet
meer behoef aan te duiden. Ge weet ’t, Rot
terdam is, na de bekende rede van Ossendorp,
(voorzitter van den Bond van Ned. Onderwij
zers,) voorgegaan met te eischen, dat de ge-
meente-onderwijzers verplicht zijn eerbied voor
Staatsgezag en Vorstenhuis te bevorderen bij
de jeugd. En Amsterdam heeft 't lang niet
dunnetjes nagevolg'd. Kleinere plaatsen eischen
bij ’t oproepen van sollicitanten, dat deze in
genoemden zin een verklaring afleggen, maar
Amsterdam heeft meer gedaan. Hier gaat de
strijd om meer.
De onderwijzers willen de tegenwoordige
verhouding tusschen hoofden en klasse-onder-
wijzers veranderen, achten het gezag der hoof
den niet noodig op de wijze, zooals dit steeds
door de overheid bedoeld werd, confereeren
met de ouders, geven een blaadje uit «voor
school en huis*, trachten langzamerhand hun
ne beginselen, voorgestaan door den Bond van
Ned. Ond., in practijk te brengen. De meerder
heid van den Raad is overwegend libetaal en
nog al sterk links gericht. Drie der vier wet
houders zijn mannen van links, alleen mr. De
Vries, korten tijd Kamerlid voor Sneek, (Co-
lijn, de Indische specialiteit werd immers zijn
opvolger in uw district) is ook lid van ’t col
lege van wethouders en nog wel wethouder
van onderwijs. Dat heeft heel wat voeten in
de aarde gehad. Want bij de algemeene
raadsverkiezingen werd Wethouder De Vries,
vooral door ’t werken der onderwijzers, dus van
degenen waarover hij gesteld was, niet her
kozen. Een ander anti-revol., dr. Ruys, die
thans zijn belooning heeft ontvangen, want hij
is verleden Dinsdag bij de herstemmingen, in
IX, gekozen tot lid van de Provinciale Staten,
Och, dat rekent men niet zoo erg. Natuur
lijk, ’t is gemakkelijk en ieder wil dicht bij
z’n werk wonen, maar de meesten wonen er
Een ander vond, dat het zoo mooi was, als er
aan de overzijde met woningbouw begonnen
werd, De veerdienst zou er zijde bij spinnen,
bij zoo’n bewoonde overzijde. Een lid stelde
voor om te stemmen, of men ’t verleenen van
het voorschot zou overwegen en over die
overweging staakten de stemmen. Zoodat het
een overweging in de tweede macht wordt.
En de architect van »dr. Schaepman* doet
z’n werk nog wel gratis. Anders werden de
woningen nog duurder.
Maar woningbouwen is hier niet goedkoop.
Neem vooreerst de grondprijs, maar dan vooral
de hooge loonen en vooral nu, dat er zooveel
werk aan den winkel is.
Ge zult zeggen: Maar als daar aan de over
zij van ’t IJ menschen wonen, die in de stad
hun arbeid verrichten, dan komen er buiten de
huur ook nog de kosten bij van den veerpont.
Maar als ge in de
uw werk is ook in
vandaan,
«Ja, natuurlijk,* zei ze, «er is nog veel te regelen vóór
ons vertrek, en ik denk, dat ge mijn hulp wel kunt
gebruiken bij de regeling van die aangelegenheden.
Ge verwacht een advocaat, zegt ge. Is dat wegens
de aanspraken van die vrouw
«Ja
«Zegt ge me dat nu eerst
«Rogalla
«Ik heb recht om te weten, wat ge doen wilt. Ik
heb er recht op, alles te weten, want het geldt hier
de toekomst van mijn kinderen.*
«He zult alles weten, Rogalla. Maar vooral wil ik
zekerheid hebben omtrent alle omstandigheden. De
man, dien, ik verwacht, is geen advocaat het is een
zaakwaarnemer, die tevens een particulier informatie-
kantoor houdt. Ik heb dien man last gegeven, om
onderzoek te doen naar de vrouw van mijn broeder.*
«De vrouw van je broeder Rogalla lachte spottend.
«Ik dacht dat ge dit dwaze sprookje reeds vergeten
zoudt zijn.*
«Uit de papieren heb ik gezien, dat het geen sprook
je is.«
«Waar zijn die papieren
«In het archief.*
«Laat ze mij eens zien, eerder geloof ik toch niet
aan dat zoogenaamde huwelijk.»
Gehoorzaam stond Willy op, en het echtpaar begaf
zich naar het archiefzorgvuldig sloot Rogalla de kleine
ijzeren deur achter zich. Toen keek zij onderzoekend
in het rond. De muren van het archief waren geheel
verborgen achter boekenrekken, gevuld met oude besto
ven bundels akten en geel geworden perkamenten.
Enkele met ijzer beslagen kastjes, zooals men vroeger
gebruikte tot het bewaren van geld en geldswaarden,
stonden verroest en bestoven in de hoeken der kamer.
z’n werk wonen,
een eind af.
Neem bijv, eens de kantoormenschen.
kantoren zijn in ’t hart der stad, maar de kler
ken kunnen daar niet wonen.
En de fabrieken staan niet precies, waar de
betreffende arbeiders de voor hen geschiktste
woningen vinden.
Neem bijv, de menschen van de groote
werf en de fabiek van werktuigen en spoor-
wegmaterialen. Meent ge, dat deze menschen
op de eilanden wonen? De overgroote meer
derheid woont daar liefst niet.
Maar bovendien, die veerdienst is zoo goed
koop. Ja, één kaartje kost 2 cent en dat zou
per week voor een groot gezin nog al wat
worden. Maar voor een dubbeltje heb je tien
kaartjes of één cent per stuk en voor één dub
beltje kan men weekkaarten krijgen, die gel
den van Maandagmorgen vroeg tot Zaterdag
avond laat. Daarmee kun je overgaan zoo
vaak je verkiest. En wilt ge dan op Zon
dag heen en weer, ja, dat is uw eigen zaak.
Ge ziet dus, ’t kost maar weinig. En och,
als er menschen gaan wonen, komen er ook
wel scholen en winkels en de melk- en groen
teboeren wonen toch heusch niet verder af.
Om kruidenierswinkels behoeft ge niet te zoeken.
zich aan de linkerzijde van de gewoonste libe
ralen afkeert en zooals we reeds zeiden
wethouder De Vries is er gekomen door de
rechterzijde, maar alleen met krachtige hulp
der m^est nabijstaande liberalen.
Nu dan, Woensdag zou de heer Ketelaar
interpelleeren. Hij had vijf vragen te richten
tot B. en W. Het zou ’n moment worden.
Maar toen de andere nummers van ’t program
ma waren afgehandeld, liep’t hard naar vijven
en bovendien moest er nog een gesloten zit
ting gehouden worden. De heer Ketelaar ver
zocht zijn interpellatie te mogen uitstellen tot
de volgende vergadering.
Het pièce de résistance kwam niet. Da
delijk liepen de tribunes leeg. Men had ver
geefs gewacht.
Doch morgen, Woensdag, zal ’t zeer waar
schijnlijk van wal gaan.
Dus de Raad ging over in comité gene
raal. Het liep over de even bekende zaak der
G. E. W., (Gemeentelijke Electriciteitswerken,)
van mr.
van
een lijvig dos-
’t kof-
bedankte om gelegenheid te geven aan mr.
De Vries, die immers zijn Kamerzetel had op
geofferd voor ’t wethouderschap. Het zou
frappant geweest zijn, als ze hem nu uit den
Raad wipten. Want wordt dan eens wethou
der van onderwijs?
Doch met moeite kwam De Vries er en met
moeite werd hij bij tweede stemming door den
Raad tot wethouder benoemd. De Bonds
mannen zagen hun tegenstander weer boven
hen gesteld.
Wat onze burgemeester precies is? Ja, hij is
jonkheer en doctor en meester in de rechten
aanzienlijke familie. Roëll, die
naam heeft grooten klank in ons land,
wat precies de politieke richting is van onzen
burgervader? Vrij-liberaal zal wel de beste
benaming zijn.
Dus ons college van B. en W. is overwe
gend liberaal vrijz. democraat; wethouder
mr. Z. v. d. Bergh is immers vrijz. democraat,
al gaat hij wel eens z’n eigen weg. Een so
ciaal minister is daarom nog geen minister-so-
ciaal, zou Briand zeggen.
En daar kwam de bekende circulaire van
Burg, en Weth. aan ’t onderwijzend personeel.
Als een electrische schok voer er door de ge
lederen. Met handen en voeten waren de
onderwijzers aan mr. De Vries overge
leverd. Want bij strenge doorvoering van de
bedoeling, de woordelijke bedoeling der mis
sive konden de onderwijzers niets doen, niets
zeggen buiten de school, of ze zouden 't Da-
mocles-zwaard van ’t ontslag boven hunne hoof
den zien trillen. Zelfs de plaatselijke commis
sie voor schooltoezicht sprak onverholen zijn
afkeuring uit. En de «Groene» liet Braaken-
siek een plaat teekenen met Mozes-De Vries en
de nieuwe steenen tafelen der tien geboden. Nie
mand behoefde ’t onderschrift te lezen om te
weten, dat ’t mr. De Vries, de anti-revol. wet
houder was. Vergaderingen zijn gehouden.
In ’t Paleis voor Volksvlijt was de zaal tjok
vol. De voormannen van den Bond spraken
luide hun afkeuring uit.
En dan nog, de verkiezingen voor de Prov.
Staten wijzen in de hoofdstad op een duidelijke
strooming. Wel zijnde kerkelijken met eigen
getal uit de stembus gekomen, maar de lin
kerzijde toont een duidelijk merkbare opschui
ving. De vrije liberalen en die van Vooruit
gang hebben vier zetels moeten afstaan aan
de democraten. En dit wijst er op, dat men
i
AielMs 61 MisM.
