ft
SHOTS- KJ AHMJTOLM
VOOR SJ'M KJ M8TRM.
CLOTHIIDE.
No. 64.
Zaterdag 12 Augustus 161L
66e Jaargang.
Groote hervormingen
in Engeland
Uitgever: B FALKENA Mzn., Groote Kerkstraat, Sneek.
Uit de Raadszaal.
Feuilleton,
Turksche wapenen bezweek.
Slot volgt.
9).
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek t 0,40 per 3 maanden,
franco per postf0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
in
der
beteekenis meer op gezag
De tijd der Oudheid was
van één persoonlijk initiatief
van I
van notulen.
beide vorige vergaderingen, die ter
die allen in verhoor geweest zijn.
Van het oogenblik, dat hij het kantoor van Rotschild
verliet, gaat voor ons het spoor van Bolton verloren.
Wat heeft hij gedaan tot ’s avonds negen uur Met
welke personen is hij in aanraking gekomen Daar
van is niets met zekerheid te zeggen. Had hij bij
zijn terugkeer in het hotel du Commerce zijn geldriem
nog om het lijf? De kellner, die hem zag thuis komen,
heeft daar niets van bemerkt, doch daar men in de
kamer geen spoor van den riem heeft kunnen vinden,
kan men terecht daaruit besluiten, dat Bolton zijn geld
vooraf had toevertrouwd aan den beklaagde, dia het
op een veilige plaats zal gebracht hebben. Het is be
wezen, dat Bolton niet in gezelschap van den beklaagde
den oceaan is overgestoken, en deze laatste hem hier
in den middag van den 28en Februari heeft afgehaald.
Vermoedeiijk zijn zij toen weer bij elkaar gekomen,
nadat Bolton zijn zaken afgedaan en de koopsom ont
vangen had. Zij hebben ’s avonds met elkaar gegeten
en gedronken vermoedelijK heeft toen de beklaagde
zijn slachtoffer dronken gemaakt. Hij verliet Bolton
bij het hotel en sloop later het huis binnen, toen nie
mand het bemerkte.
Wat is er vervolgens voorgevallen In welke betrek
king stonden deze twee personen tot elkander Ziedaar
vragen, die men tot heden niet heeft kunnen beantwoor
den, evenmin als men met zekerheid weet wiede beklaag
de is, ondanks alle nasporingeu, die in Frankrijk en in
Amerika gedaan zijn. Doch de misdaad is ’n bewezen
feit. De beklaagde bekent niet, maar ontkennen doet
hij ook niet, alleen weigert hij alle inlichtingen. Het
is buiten twijfel, dat hij den ongelukkigen Bolton heeft
vermoord, na hem eerst te hebben bestolen, waar het
slachtoffer zich tegen verzette. De hardnekkigheid,
waarmee hij zijn naam verborgen houdt, zal hem niet
vrijwaren van de straf die hij voor zijn misdaad ver-
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27» cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Na de Middeleeuwen heeft zich het Russi
sche rijk gevormd, dat zich over een zevende
deel der aardoppervlakte (de zee niet meege
rekend,) uitstrekt. Een zeer groot rijk, dat
onaantastbaar is in zijn bestaan en toch nog
lang niet is, wat het zou kunnen zijn, datniet meer
onaantastbaar blijft, als het zich zelf niet her
vormt en Japan en China voortgaan zich wel
te hervormen.
Na de Middeleeuwen begon de wereldmacht
van West-Europa, dat ongeveer geheel de nog
niet bekende wereld in bezit nam. Ons land
heeft onder de staten, die daaraan meededen,
een roemrijken naam. Wij volgden, in tijds
orde, als koloniale grootheid, op de Spanjaarden
en Portugeezen en werden onmiddellijk ge
volgd door de Engelschen. Aan den 80-jarigen
oorlog heeft Noord-Nederland zijn grootheid
te danken, maar als alle Nederlanden éen
gebleven waren, dan zou er een grooter moe~
derland gebleven zijn om de bezittingen en
koloniën bijeen te houden. Dat den bewoners
van de Nederlanden het koloniseeren in het
bloed zit, is eeuwen lang door Noord-Neder
land bewezen en sedert een kwart eeuw door
Zuid-Nederland.
Maar het koloniseerende rijk is toch Enge
land.
Men moet respect hebben voor Frankrijk,
dat ondanks zijn vernedering van’70’71 een
koloniaal gebied heeft gevormd, waarvoor men
respect moet hebben. Het Fransche initiatief
is op koloniaal gebied gebleken, reusachtig te
zijn. Doch dit is nog nieuw werk, waarvan
men de gevolgen nog minder kan overzien dan
de beteekenis van het heden.
En met nieuw is het Britsche wereldrijk,
dat in oppervlakte lands het Russische over
treft, dat in bevolking alleen voor het Chinee-
sche rijk behoeft onder te doen.
Engeland begon iets later dan Nederland,
maar Engeland begon te koloniseeren en in te
palmen, terwijl Nederland alleen op inpalmen
bedacht was. In de 18de eeuw, den verval
tijd voor Nederland, heeft Engeland zijn inter-
oceanische macht gevestigd en Napoleon, die
despotisch het vasteland van een groot deel
van Europa beheerschte, gaf juist Engeland de
gelegenheid zich nog grooter oceanisch - ko
loniale macht te verschaffen.
In het laatst der 18e eeuw kwam een groote
terugzet. De werkelijk Britsche koloniën van
Amerika stonden op, verklaarden zich onaf-
476 een
het Dagel. Bestuur, naar aanleiding van het verslag
van den toestand der gemeente over 1910.
Met goedkeuring der vergadering wordt dit den heer
Westra toegestaan.
2 Mededteling van ingekomen stukken, enx.
De Secretaris doet mededeeling van
a Brieven van Dr. G. A. Wumkes, G. M. Reijntjes,
Dr. D. Heeringa, Dr. W. H. C. van Esveld, M. E. van
Terwisga, A. van der Groen, W. II. Huisman, Jan Rui
nen, L. de Groen en J. J. van Buuren, berichtende
dat zij hunne benoemingen tot leeraren, tijdelijke
leeraren en amanuensis bij het Hooger en Middelbaar
Onderwijs aannemen
b Een idem van Mej. E. A. W. Broes van Dordt
en van mej. I Tigler Wijbrandi, dat zij voor eene
herbenoeming bij het Hooger en Middelbaar Onderwijs
alhier, niet in aanmerking wenschen te komen
c Een adres van den heer J. J. Bauer alhier, eervol
ontslag verzoekende als leeraar aan de Hoogere Burger
school en de Burgeravondschool alhier
d Een idem van G. vd Weide alhier, verhooging
zijner jaarwedde als concierge aan het Gymnasium ver
zoekende
e Een idem van H.Koopmans alhier, om verhooging
zijner jaarwedde als stadstuinier
f Een idem van P. Aukema te Koudum,en andere
beurtschippers, verzoekende verschillende vaarwaters
in de stad te willen uitdiepen
g Een idem van T. Oosten, en mede-onderteekenaren,
verzoekende verhooging van hunne loonen als stads
werklieden
h Een idem van H. G. van Daalen en anderen alhier,
verzoekende hun voor hunne woningen in wijk 14, van
straatverlichting te willen voorzien
i Een exploit van J. H. Doodkorte, deurwaarder
alhier, namens mrs. Stoop en Binsbergen te Leeuwar
den, inzake overname van straten in de Woudvaarts-
kade
j De rapporten met bijlagen inzake de invoering van
den 10-urigen ar beidsdag voor alle werklieden in dienst
der gemeente
k Het rapport van den Directeur der Gasfabriek,
inzake het adres van 0. Nauta, e.a., over beweerde
grieven als losse werklieden der gasfabriek
l Een besluit van Ged Staten, waarbij het raadsbe
sluit inzake het Convent Ee voor kennisgeving wordt
aangenomen
m Een adres van het Bestuur der Vereeniging tot
Ziekenverpleging alhier, om een subsidie groot f 300
voor 1912 uit de gemeentekas
n Diverse stukken inzake de invoering van water
closets in verband met het rioolstelsel;
o Een rapport van den heer L. Dokkum alhier,
inzake het wateronderzoek der drinkwaterleiding;
p Een schrijven van den Minister van Binnenl.
Zaken, dat de raadsbesluiten ter benoeming van dr.
W. H. C. van Esveld, dr. D. Heeringa, dr. G. A. Wum
kes en G. M. Reijntjes tot leeraren en tijdelijke leeraren
aan het Gymnasium, worden goedgekeurd.
q De begrooting van het Gemeentelijk Muziekcorps
voor het jaar 1912, ingezonden door den commissaris
penningmeester van dat corps;
r Een adres van de afd. Sneek van den Bond van
Nederl. Onderwijzers, met memorie van toelichting,
verzoekende verhooging van jaarwedden enz,
HOOFDSTUK IV.
(Vervolg).
Daar hij onmiddellijk na het plegen van den moord
is gegrepen, en zijn zwijgen beschouwd mag worden als
eene bekentenis, blijft ons alleen over naar de beweeg
redenen van de daad te zoeken. Uit de gerechtelijke
nasporingen in Amerika is gebleken, dat Charles Bolton
eigenlijk geen koopman was, maar een speculant, die
in mijnaandeelen veel geld heeft verdiend en langen
tijd te San-Francisco woonde. Te Chicago, waar hij
zich later vestigde, hield hij zich bezig met het koopen
en verkoopen van huizen, landerijen en handelszaken.
^ün laatste onderneming betrof een fabriek, die door
eenige Amerikaansche en Fransche kapitalisten zou wor
den overgenomen. De Fransche deelnemers hadden als
voorwaarde gesteld, dat Bolton voor hei afsluiten van
het koopverdrag zelf naar Parijs zou komen en werke
lijk is dit den 28en Februari afgesloten. Hij kwam den
47en te Havre aan en vertrok met den nachttrein naar
Barijs, waar hij den volgenden morgen aankwam. Voor
de koopsom van één millioen francs ontving hij een
wissel op het huis Rotschild alhier en in den namiddag
heeft hij ten kantore van die firma dit bedrag in bank
biljetten ontvangen. De kassier, die de uitbetaling
s t d voor den rechter van instructie getuigd,
dat Bolton alleen vertrokken is. Ook is hij alleen in
aanraking geweest met de hier wonende kapitalisten
het toch staande te houden, dat
t om Bolton te ver-
hankelijk en wisten die verklaring, geholpen
door Frankrijk, Spanje en Nederland, tot een
blijvende waarheid, een blijvende werkelijkheid
te maken.
Niet anders dan roemlooze ervaringen heeft
ons land daarvan. Frans I, die in 1525 te Pavia
gevaigen werd genomen door het leger van
Karel V, kon naar Parijs berichten: «alles is
verloren, behalve de eer.«
De Nederlanders konden, na DoggersbanK
zeggen: «Onze onmacht is bekend geworden,
onze eer bleef, gelukkig, ongerept.»
Van dien opstand der Amerikanen heeft En
geland zeer veel geleerd. Daarover in ons
slotartikel.
Eerst nog iets anders. Frankrijk heeft re
volutie gehad, meermalen. De revolutie heeft
gewerkt over een groot deel van West-Europa.
In de Spaansch—(Portugeesch- Amerikaan
sche Staten zit de revolutiegeest in het bloed;
zoodat het regel is, dat ten minste één der
Zuid- of Midden-Amerikaansche staten een
omwenteling beleeft of bezig is ze voor te
bereiden.
Nederland heeft z’n 80-jarigen reuzenstrijd
gehad en moest zwichten voor de revolutie
van 1789.
Maar Engeland bleef kalm. Het heeft een
koning zien om hals brengen in 1649, heeft
zijn »vreedzamerevolutie« beleefd in 1688, maar
deed aan werkelijke omwentelingen niet mede,
toen andere landen die moesten doorstaan.
Welke omwenteling, alweer vreedzaam, be
leeft Engeland nu? We plaatsen een vraag-
teeken en zullen er in ons slotartikel ook wel
vragend over moeten spreken.
Het West-Romeinsche rijk scheen te herle
ven met Karei den Grooten. In het jaar 800
kroonde Paus Leo III, die door Kareis hulp
in zijn gezag bevestigd was, den grooten Frank
tot keizer. De bedoeling was duidelijk: Er
zou een nieuw West-Romeinsch rijk herleven,
De geschiedenis heeft geleerd, dat zich geen
wereldrijken van
konden vormen,
voorbij, toen alles
afhing en de massa niet meetelde.
Later heeft zich het Ottomaansche rijk ge
vormd; een reuzenkracht, waarvoor men res
pect moet hebben; wereldlijke kracht door
geestelijke gedreven; een wereldrijk, waarvoor
men nog in zeker opzicht respect moet hou
den, omdat wel niet de wereldlijke, maar toch
zeker de geestelijke, de godsdienstige macht
gebleven is.
De twee onweersverschijnselen, de beide
Mongoolsche rijken, die zich beide over een
groot deel der oude wereld uitstrekken, doch
zoo’n kortstondig bestaan hadden, zullen we
maar overslaan.
Engeland blijft toch maar een merkwaardig
land. Een wereldrijk als het Britsche heeft
er nog nooit op de wereld bestaan. De wijze
Daniël, de Israëlitische jongeling, die met het
voornaamste deel van het Joodsche volk in
ballingschap leetde in het groote Babylonische
rijk, verklaarde het droombeeld van het reu
zenbeeld met het gouden hoofd en de voeten
deels van leem, deels van ijzer. Dit beeld
moest voorstellen de vier wereldrijken. Eerst
het Babylonische, Eet rijk van Nebucadnesar;
daarna het Perzische rijk van Cyrus en
Darius en de Xerxes vervolgens het rijk
van den grooten Macedoniër, van Alexander
den Grooten; en ten slotte het Ê.omeinsche
rijk, dat zich van niets, van het stadje
Rome, 753 jaren voor Chr., ontwikkelde
tot een wereldrijk, veel grooter dan de
vorige wereldrijken en eerst ruim elf eeuwen
later, 375 na Chr., in twee deelen verdeeld
werd, waarvan het West-Romeinsche rijk in
roemloos einde beleefde, terwijl het
Oostelijk deel zich tot 1453 handhaafde,
welk jaar Konstantinopel voor de kracht
mer aangetroffen bij bet lijk van den ongelukkigen
Bolton. Ge hadt bloed aan uw handen, aan uw kleeren
en zelfs aan het gelaat. Dat was zijn bloed.
«Natuurlijk.» zei de man zonder naam.
«Bij gevolg hadt gij hem vermoord.»
«Volstrekt niet.«
«Gij ontkent iets, wat ten duidelijkste blijkt. Of hoe
wilt ge anders verklaren
«Ik wil niemendal verklaren. Dit is uw zaak, niet
de mjjne.«
Dit onbehoorlijke antwoord maakte blijkbaar alge
meen een ongunstigen indruk; overal hoorde men een
afkeurend gemompel.
«Daar zullen de gezworenen uitspraak over doen,«
zei de president op koelen toon en vervolgde: «De dolk,
dien men bij het lijk heeft gevonden, ligt daar op
de tafel bij de overige bewijsstukken. Herkent ge
dien?«
»Ja.«
«Erkent ge, dat hij aan u toebehoort?»
«Dat erken ik.«
«En waagt ge 1
ge u er niet van bediend hebt
moorden?»
«Dat waag ik.«
Het gemompel onder het publiek werd luider, en de
dame naast Clothilde kon niet nalaten te zeggen «Dat
is waanzinnig! Hij spreekt zelf zijn veroordeeling uit
«Dit wapen is niet van Fransch maaksel,» vervolgde de
president, nadat het in de zaal weer stil geworden was,
«waar hebt ge het gekocht
«Dat herinner ik me niet meer.«
«De deskundigen, die het onderzocht hebben, verkla
ren. dat het wapen van Amerikaanschen oorsprong is.«
«Dat is wel mogelijk.»
Wordt vervolgd.
diend heeft.»
De griffier wachtte eenige oogenblikken en besloot
toen zijn voorlezing met da formule, die aan het einde
van iedere acte van beschuldiging voorkomt, nl. met
eene opgave der artikelen van het strafwetboek, die
toegepast moeten worden.
Evenals alle aanwezigen had ook mevrouw Sauve-
terre met groote aandacht toegeluisterd. Het was haar
niet ontgaan, dat de acte van beschuldiging geen en
kel afdoend bewijs van schuld noemde. De acte be
vatte verschillende bezwarende omstandigheden en
daaruit trok men het besluit, dat de beklaagde schul
dig was; het bewijs van zijn schuld werd echter niet
geleverd en daarom scheen vrijspraak volstrekt niet tot
de onmogelijkheden te behooren. Dit was ook de al-
gemeene indruk van het publiek. Charles Sauveterre
verlangde natuurlijk dringend een veroordeelend vonnis,
doch aan hem dacht zijn vrouw op dit oogenblik vol
strekt niet.
John Nameless had zich gedurende het voorlezen
niet bewogen; hij zat met de hand onder het hoofd,
zoodat Clothilde zijn gelaat niet meer zien kon. De
president liet de getuigen binnen komen en gaf hun
bevel de zaal te verlaten totdat zij elk afzonderlijk zou
den worden cpgeroepen. Onmiddellijk daarna begon
het verhoor van den beklaagde.
«Ge weigert aan ons uw waren naam bekend te ma
ken,» begon de president, «ik wil thans niet in herhaling
vallen en den goeden raad in herinnering brengen, dien
ik u op dit punt gegeven heb. Maar thans heb ik u
eenige vragen te doen, die ge kunt beantwoorden zon
der eenig nadeel voor u zelven, want ze hebben uit
sluitend betrekking op de omstandigheden, waaronder
de moord gebeurde. De feiten zijn reeds in uwe te
genwoordigheid uiteen gezet, thans zal ik ze nog eens
elk afzonderlijk behandelen. Men heeft u in de ka-
VERGADERING van den Gemeenteraad
van Sneek, op Dinsdag, den 8 Augustus
1 911,’s namiddags 7‘/s uur.
Tegenwoordig zijn 12 leden; afwezig de heer Zel-
velder; twee vacatures.
Voorzitter de heer P. J. de Hoop, Burgemeester.
Secretaris daheer Jac. van der Laan.
Punten van behandeling:
1 Vaststelling
De notulen der
visie hebben gelegen, worden thans onveranderd vast
gesteld.
De heer Westra zou naafloop der agenda en als het
niet te laat wordt, wel een vraag willen richten tot
OU RANT,
