MEBWS- BJ AHMJTIBUD
VOOR 8NH ES M8TWM.
CLOTÏÏILDE
11).
'IBpl
Zaterdag 19 Augustus 1911»
B6e Jaargang.
ïT Oa 66ü
Groote hervormingen
in. Engeland
Van den Hak op den Tak.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Groote Kerkstraat, Sneek.
Feuilleton,
«s
het steeds op de
menschen
-
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek t 0,40 per 3 maanden,
franco per postf0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
stooten was de schok zoo hevig, dat ik bijna viel en mij
slechts met moeite op de been kon houden. Alles
kwam mij nu zoo vreemd voor, dat ik mij tot verdedi
ging tegen een verborgen aanvaller meende te moeten
gereedmaken. Blijkbaar was hier iets ontzettends ge-
gebeurd, waarschijnlijk een moord, en de moordenaar
was hier misschien verborgen en kon mij gemakkelijk
overvallen. Het dolkmes, dat ik altijd bij mij droeg,
haalde ik uit mijn zak en opende het. Zoo liep ik
op goed geluk af rondtastende verder, doch nauwelijks
had ik drie schreden gedaan, of ik struikelde over een
lichaam, dat op den vloer lag. Ditmaal viel ik lang
uit op den grond en bezeerde daar mijn voorhoofd bij.
Terwijl ik weer opstaan wilde, raakte ik het lichaam
aan, waarover ik gevallen was ik voelde, dat het nog
warm was, maar ik bemerkte ook, dat door het aanra
ken mijn handen van bloed dropen. Bij het vallen was
het dolkmes uit mjjn hand gevlogen. Zoo heeft men
het later onder een stoel gevonden. Mijn gedachten
waren geheel verward, ik kon mij niet helder voorstel
len, wat er voorgevallen was. Op dat oogenblik hoorde
ik buiten de kamer voetstappen zonder lang na te den
ken liep ik naar de deur, opende die zacht, nam den
sleutel van de buitenzijde en sloot toen aan de binnen
zijde.*
»Het zou toch veel natuurlijker geweest zijn, de
deur te openen en om hulp te roepen,* viel de presi
dent in.
»Ik beken openhartig, dat ik niet recht wist wat ik
deed.* antwoordde de beklaagde. «Ik gevoelde dat ik
in gevaarlijke, mij verdacht makende omstandig
heid geraakt was ik was bang, dat men mij in de ka
mer zou vinden en wilde trachten onbemerkt het huis
te verlaten, zoodra er niemand meer in de nabijheid
was. Dat dit inzicht van mjjn toestand niet dwaas of
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 2*/« oent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Kan het er ten onzent in verkiezingsdagen soms vrjj
warm toegaan, in Amerika zijn de verkiezingscampag
nes nog van heel anderen aard. In het Zuiden en
Westen der Vereenigde Staten vooral worden den laat-
sten tijd echte bombariefeesten, optochten en parades,
gehouden, waardoor men de populariteit van den can-
didaat tracht te bevorderen. Een voorbeeld uit den
jongsten tijd kan hiervan een voorstelling geven.
Ex-gouverneur Tames K. Vardaman van den staat
.Mississippi wil in den Senaat gekozen worden en voert
daarvoor een flinke campagne. De campagne draait
geheel om de negerkwestie. Vardaman is de «blanke*
candidaat, d.w.z. hij wordt gesteund door de blanken
partij, die den negers geen politieke rechten wil toe
staan. De candidaat trekt nu het land door, houdt
in alle groote en kleine plaatsen redevoeringen en
biedt zijn kiezers feesten en vertooningen aan. Wan
neer decandidaat in een plaats aankomt, wordt hij af-
gehaald met een triomfkar, een ossenwagen, bespannen
met niet minder dan 160 ossen. Alles is wit: de
wagen, de ossen, de dekken der ossen, de kleeding
der voorrijders en het lange gewaad van den candidaat.
Van het station trekt de witte stoet door de propvolle
straten naar het met witte tropheeën versierde hotel.
Tegen den avond heeft dan de groote optocht plaats;
weer alles in het wit. Honderd wit-gekieede burgers
te paard vormen het eere-escorte, witvermomde fakkel
dragers gaan voorop. De optocht wordt opgeluisterd
door «muziek*. Een dozijn fanfarekorpsen bulken er
op los en houden kabaal wedst rijd. Tot slot groote
vechtpartij. En menig geestdriftige «blanke* of
«zwarte* beleeft de overwinning of nederlaag van zijn
candidaat niet.
Zulke tooneelen kunnen ons zeker niet toelachen.
Zij getuigen al heel weinig van vrede en verdraagzaam
heid, ondanks de witte tropheeën en de blankheid,
waarvan alles spreekt. Aantrekkelijker schijnt oi,s
het doel der «School Peace Leagues* (School-vrede-
bonden), opgericht reeds in 24 staten der Unie, waarvan
op het Rassen-eongres te Londen mrs. Lucia Mead
merkwaardige dingen vertelde. Het doel dier bonden
is vooral de kinderen ware vaderlandsliefde te leeren.
De kinderen moeten leeren, dat patriotisme niet mag
beduiden zelfverheerlijking van eigen land, maar moet
HOOFDSTUK V.
Vervolg).
‘Voor mijn ophelderingen heb ik niet veel tijd noodig,*
begon thans de beschuldigde. «Terwijl ik de trap opging
naar de eerste verdieping, kwam ik niemand tegen; in de
8ang voor de kamers was het gaslicht reeds uitgedraaid;
ook hoorde ik boven geenerlei gerucht, het scheen wel
of alle daar wonende gasten reeds sliepen. Ik stak een
waslucifer aan en vond dadelijk de kamer No. 1. Ik
klopte aan, doch kreeg geen antwoord. Ik klopte daarom
wat harder, maar ik hoorde geen beweging in de kamer.
I dacht ik, Bolton is bij het wachten misschien in
slaap gevallen; hij moest wel in de kamer zijn, want
de sleutel stak van buiten in het slot. Zonder veel
omslag opende ik daarom de deur en trad binnen, maar
tot m(jn verwondering was het donker in de kamer,
“ij het open en dichtmaken van de deur had de wind
®yn waslucifer uitgeblazen en stond ik in de diepste
kU^8tJ'rnt8, Het verwonderde mijdat Bolton geen licht
nad branden en ik riep hem meer dan eens bij zijn
naam. Toen ik geen antwoord kreeg, luisterde ik
cnerper toe en meende nu gekerm te hooren. Zonder
den tjjd te gunnen om een anderen lucifer aan te
trijken, deed ik een paar schreden in de richting van
geluid. Hierbij stootte ik tegen een stoel die om-
lel> wat een groot gedruiseh veroorzaakte. Bij het
Men begrijpt dus, dat de Ieren weinig
sympathie voor het Hoogerhuis koesteren.
Maar ook de liberalen, radicalen en werk
liedenpartijen zijn tegen de macht van de
lords.
In de laatste jaren ging
volgende wijze:
Was er een conservatief ministerie, dan
werden diens wetten grif door het Hocgerhuis
goedgekeurd. Maar o wee, als een liberaal
ministerie, steunende op een meerderheid in
het Lagerhuis, wetten in ’t Hoogerhuis bracht,
die den conservatieven lords te vrijzinnig toe
schenen. Onherroepelijk werden ze verworpen.
Zoodat een liberaal minister ongeveer niets
kon uitvoeren.
Zelfs de ongeschreven Britsche adat, die
wil, dat het Hoogerhuis geen financiëele wet
ten mag afstemmen, werd niet meer door het
Hoogerhuis gerespecteerd.
De straf daarvoor hebben de honorabele
lords verleden week ontvangen. Toen is de
veto-wet aangenomen; en de groote meerder
heid der conservatieve lords durfde het niet
bestaande veto-wetten, die hun macht groo-
tendeels vernietigen zouden, af te stemmen.
Zij onthielden zich uit vrees, dat de koning
een groot aantal liberale lords zou benoemen en
teekenden daarmee hun eigen doodvonnis.
Het gejuich der liberalen in ’t Hoogerhuis,
bij ’t bekend worden van de stemming, was
buitengewoon en sloeg dadelijk over naar het
Lagerhuis.
Dit gejuich is zoowel voor Ieren, liberalen,
radicalen als werklieden zeer verklaarbaar.
Het coöperatieve Britsche rijk wordt nog
coöperatiever. Want de Ieren zullen spoedig
zelfregeering krijgen en wie weet, of er nog
niet meer afscheiding komt. Want ook Wales
heeft aspiraties voor zelfbestuur en het kan
zijn, dat de schitterende kroning van den jon
gen prins van Wales in de oude Waalsche
hoofdstad, slechts een voorproefje was van
wat er later komen zal.
De toestand in Engeland is nuzoó, als ze
eigenlijk nog nergens ter wereld bestaat. Over
al elders acht men het noodig, dat een tweede
Kamer (bij ons de eerste Kamer geheeten) er
voor waakt, dat al te dolle sprongen van de
andere Kamer tegengegaan worden. Mén is
er huiverig voor, die rem af te schaffen.
En in Engeland heeft het Lagerhuis thans
alles te zeggen. Want in dit land is ook de
toeschieten, men opende met
de deur en vond mij.*
«Gij beweert, dat ge door de aanraking van
met bloed bevlekt werd. Waarom hebt ge dat niet
dadelijk gezegd, toen de menschen de kamer binnen
drongen
«Die zouden mij toch niet geloofd hebben. Ook was
ik door de onverwachte gebeurtenissen, die mij in een
gevaarlijk parket brachten, zoo in verwarring geraakt,
dat ik niet in staat was om mij te rechtvaar ligen en
te verdedigen. Ik voelde, dat ik een verloren man
was, en 3e feiten hebben bewezen, dat ik mij daarin
niet vergiste*
«Ge hebt nu echter besloten u te verdedigen.*
«Omdat ik niet zonder protest voor een dief en moor
denaar wil aangezien worden. Ge kunt mij gelooven
of niet, doch verder heb ik niets mee te deelen. Wan
neer ge John Nameless veroordeelt, zal mijn werkelijke
naam althans niet geschandvlekt worden onschuldige
personen zullen dan ten minste niet lijden onder zulk
een onrechtvaardig vonnis.*
«Hierover zal ik niet verder bij u aandringen,* ant
woordde de president, «doch op éen punt zou ik gaarne
nog inlichting ontvangen. Wist ge, dat Bolton naar
Parijs kwam om een belangrijke zaak af te sluiten en
dat hij den 28 Februari na den middag bij Rotschild een
aanzienlijk bedrag wilde ontvangen
«Welzeker, dat wist ik.«
«Waar is dat geld gebleven
«Daar weet ik niets van.*
«De geldriem, die dat groote bedrag bevatte, is ver-
bezitten, zijn sterk, doordat de macht van het
moederland haar schraagt. En toch, dat die
koloniën gevoelen, bijelkaar en bij ’t moeder
land te behooren, dat heeft diezelfde Zuid-
Afrikaansche oorlog bewezen. Toen Engeland
zijn uiterste krachten moest inspannen, zonden
zoowel Canada als Australië en Nieuw-Zeeland
hulptroepen om Engeland te steunen.
Zoo heeft zich dus het Britsche wereldrijk
ontwikkeld als een groote coöperatie.
Laten we nu nog even de regeeringsvorm
in het eigenlijke Britsche rijk, in Groot-Brit-
tanje en Ierland dus, beschouwen.
Dit rijk heeft de oudste grondwettige re-
geering van heel Europa. Voor ruim 7 eeuwen
reeds werd Jan zonder land, de broéder en
opvolger van Richard Leeuwenhart, gedwon
gen de Magna Charta te teekenen, waarbij het
Parlement de wetgevende macht grooten-
deels in handen kreeg. Latere koningen hebben
getracht de macht van dit parlement te brexen;
die macht heeft bijv, aan Karel I in 1649 het
leven gekost. Na de heerschappij van Crom
well kwamen er weer koningen, maar in 1688
moest Jacobus II, die katholieke aspiratiën
koesterde, wijken voor zijn schoonzoon, onzen
stadhouder Willem III, die, om den Britten in
het gevlei te komen, de rechten van den troon
nog meer inkortte, zoodat hij, zeer teekenend
wel eens koning van Holland en stadhouder
van Engeland genoemd werd.
Alleen Ierland, dat Jacobus II gesteund had,
moest het gelag betalen.
Doch stappen we nu met groote schreden
naar de 19e eeuw. Ierland, dat zijn droevigste
dagen beleefde, dat zijn bevolking schrikbarend
zag verminderen, dat hongersnoodperiodes door
stond, waarvan heel de wereld rilde, Ierland
zag toch ook een nieuwen dageraad gloren.
Eerst werd de Katholieke godsdienst, door ’t
grootste deel der Ieren beleden, vrij verklaard
in heel het koninkrijk, al bleef de Anglicaan-
sche kerk staatskerk en moet de koning tot
deze kerk behooren en nog steeds elke koning
bij zijn troonsbestijging een voor de katho
lieken zeer onaangename geloofsformule be
zweren.
Nog later kwam de strijd voor Home rule,
voor zelfregeering. De groote Gladstone was
voor lersche home rule en wist deze in het
Lagerhuis er door te krijgen; maar het Hooger
huis stemde die zelfregeering met groote
meerderheid af.
ongegrond was, blijkt ten duidelijkste uit de gevolgen,
die ik nu ondervind, omdat men mij bij het lijk heeft
gevonden. Wat verder gebeurde is u reeds bekend
de kellner maakte alarm, van alle kanten kwamen
men opende met geweld
het lijk
dwenen.*
«Ik heb hem niet genomen. Op het oogenblik, dat
ik gevat werd, zou men hem dan bij mij gevonden
hebben.*
«Misschien hadt ge een helper, die tijd had om met
het geld te ontkomen.*
«Dan zou ik wel met hem meegegaan zijn. De man,
die Bolton vermoordde, heeft ongetwijfeld ook het geld
geroofd, maar die moordenaar ben ik niet
«Verdenkt ge soms iemand van dien moord?*
«Ik onderstel, dat Bolton vermoord is door iemand,
die hem het geld zag ontvangen, hem toen gevolgd is
en zich op de eene of andere wijze met hem vertrou
welijk heeft gemaakt. Dat was niet moeilijk, want
Bolton was gewoon met iedereen een gesprek aan te
knoopen. Niet zelden gebeurde het, dat hij met geheel
onbekende personen over de intiemste zaken praatte.
Een vreemdeling kon op die manier gemakkelijk te
weten komen, in welk hotel Bolton logeerde en welke
kamer hij daar had. Onbemerkt zal dus die persoon
het hotel binnen geslopen zijn, dat was volstrekt niet
moeilijk. Bolton verwachtte mij. Op het kloppen van
den moordenaar zal hij de deur geopend of «binnen*
geroepen hebben, meenende dat ik het was en toen
is de misdaad gepleegd, zeer kort voor dat ik tot
mijn ongeluk kwam opdagen. Wanneer ik vijf
minuten vroeger gekomen was, had ik ongetwijfeld den
moordenaar op heeterdaad betrapt.*
Hij sprak zoo helder en ongedwongen, dat deze ver
klaring der feiten wel geloofwaardig scheen. Wantrou
wende menschen mochten denken, dat hij een verzon
nen en van buiten geleerd verhaal opdischte, maar de
algemeene stemming scheen hem gunstig te zijn en
Clothilde herademde met een verlicht hart.
IForJf vervolgd.
macht des konings van geen beteekenis. De
adat van eeuwen zegt, dat de koning over
geen wetten zijn veto uitspreekt. En thans
kan het Hoogerhuis nog wel wetten verwer
pen, die door het Lagerhuis zijn aangenomen;
maar als het Lagerhuis diezelfde wetten opnieuw
aanneemt, is de goedkeuring van het Hooger
huis niet meer noodig en zooals we reeds
zeiden sedert eeuwen heeft geen Britsch
vorst zijn goedkeuring geweigerd.
Men moet respect hebben voor den durf der
Britten, die er niet voor vreezen, toestanden in
het leven te roepen, zooals ze nergens ter
wereld bestaan.
(S 1 o t).
We zeiden in ons vorig artikel, dat Enge
land veel geleerd heeft van den opstand der
Amerikaansche Koloniën. Die kolonisten wil
den zich niet laten ringelooren door ’t moeder
land, weigerden invoerrechten te betalen om
de Britsche schatkist, die door zware oorlogen
in desolaten toestand verkeerde, weer in nor
malen toestand te brengen. Het moederland
wilde doorzetten en -- dat heeft de volkomen
onafhankelijkheid van de Vereenigde Staten
ten gevolge gehad.
Sedert is het Britsche moederland voorzich
tiger geworden en gunt het zijn koloniën hoe
langer hoe meer zelfbestuur. Zelfs Zuid-Afrika,
waarvan een belangrijk deel door een (van
Britsche zijde) onrechtvaardigen oorlog van
duizend dagen bedwongen werd, heeft volledig
zelfbestuur gekregen. Canada, Australië, Zuid-
Afrika en Nieuw-Zeeland zijn Britsche koloniën,
die volkomen eigen bestuur hebben. (Alleen:
de gouverneurs worden door den Engelschen
koning benoemd). Zij zijn ook onafhankelijk
van elkaar, willen zelfs eigen oorlogsvloten
A
1 I
i
te
