n
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en VYMBR1TSERADEEL (14de Jaargang)
L
uk
Kunstmatige Bronwaters
Bij den Paal der Heidenen
Uit het Duitsoh van
en
en
No. 84.
Zaterdag 20 Jii 1912.
28e Jaargang.
1.
Officieel Orgaan der Geeente Snoek.
ts
Reolameliolom
1O cent per revel.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kfeinzand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
Firma B. Meindersma.
Annette v. Dboste
Nieuwstijdingen.
Wandelkaart - Oranjewoud.
Huntley en Palmer s
BREAKFAST BESCHUIT,
I cent per stuk,
bij Firma H, Westerhof,
Limonade
i'2 fl. 40 ct.
Vi fl. 75 ct.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
gen
ANNE:
[50.
1 Aug. is be-
lid
2
20 Juli tot
ii
I.
>or-
!eg
:r.
PKordl vervolgd.
-
agt
ijke
n
d
u
e
r
1
n
0
o
it
it
n
d
k
n
K
n
l.
d
t
n
e
e
t
n
f2185,—
-2146,—
-2057.—
- 1868.—
t
r
ka
der
en.
Grenadine
Frambozen
Sinaasappel
Citroen
Victoria 12 ct.Drachenquelle 12 ct.
o
a.
benoeming tot onderwijzer
en er opgeklauterd
G. Djjkstra van
van de warmte is Dinsdag te
arbeider uit Beetsterzwaag be-
Leeuwarden vertrekt, slechts inj f10.974.196 en een uitgaafan f 10.680105.
het geval met den tweeden
thans te Assen.
De heer L. Stellingwerf! van hier,
J aangeno-
aan
voor
dergelijke inrichting te Am-
t'
F
en Donderdags-
Vrijdags-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
Ferdinande Freiïn von brackel
DOOR N. EN A. VAN DER STEELE.
I.
Stil-sluimerend halfdonker in dicht ge
bladerte van hoogstammig beukenwoud.
Op de stijgende hoogte van den bergrug,
die de streek doorsnijdt, bevindt zich te
midden van het omgevende woud, een open
plek. Een aantal machtige reuzenboomen,
dennen, beuken en eiken in bonte menge
ling, overechaduwen de plaats met hunne
breede, dichte twijgen. Dicht kreupelhout
vult de ruimte daartusschen aan en om
geeft het geheel met een ondoordringbare
Voor wie zijn best doet, bestaat er eigen
lijk geen mislukken.
Doe al wat in uw vermogen is, dan hebt
gij het welslagen in u zelf, het best van al
les, zegt eene oud Noordsche ballade.
o
Feuilleton.
muziekinstrumenten, waarmee de mannen
belast waren.
De eersten gingen rustig vooraan, in mu-
dkantenmarsch, zonder links of rechts te
zien. De knaap die de trom droeg ging
moeizaam steunend achter hen aan, terwijl
een slank gezel, drager van den waldhoorn,
zich om zijn kameraden zeer weinig scheen
te bekommeren. Zijn geheele optreden onder
scheidde hem zichtbaar van de andere, of
schoon zijne uitrusting nog armoediger scheen
Zijn jachtkostuum was tot op den draad
versleten, maar had toch iets heerachtigs en
kleedde hem zeer goed. Ook de groene pet
dekte voortreffelijk zijne opvallend kroes
blonde lokken. Zijn gezicht toonde sohoone,
vaste trekken, de blik was echter onvast,
ie gezichtskleur bleek, als bij dezulken, die
al te veel de genoegens van het leven heb
ben genoten.
De voorliefde ten opzichte van het jagers-
vak, waarop zijne kleeding wees, bleek ook
uit de wijze, waarop hij thans door het
woud schreed. Met zichtbare belangstelling
zag hij op naar de hooge woudreuzen, onder
zocht met kennersblik hun groei of zag
naar de sparen van eenig wild, achterge
laten in het losse loof der boomen. Zijne
kameraden kregen hierdoor een grooten
voorsprong, hetgeen hem echter niet ijveriger
maakte hen te volgen. In de nabijheid van
den paal der heidenen bemerkte hij de ge
broken twijgjes en de sporen van het nit-
glijden van menschelijke voeten langs de
hoogte. Dit wekte zijn nieuwsgierigheid en
bekoorde hem naar de oorzaak te zoeken.
Hij liep naar de hoogte, werkte zich door
het kreupelhout en stond op de open plek
van het woud. Verbaasd beschouwde hij een
oogenblik den ouden paal plotseling
scheen eene herinnering in hem op te
komen.
SNEEK. Met ingang van J
noemd tot politieagent alhier de heer Vos,
om verzamelde. Spookachig dansen de tak
ken en twijgen der booten en huivering
wekkend ruischt en ritslt het dorre loof,
dat nog van het vorig ja? den bodem van
bet woud bedekt.
Als geesten uit de ondewereld schuifelen
i en
verzamelen zich binnen ie kleine ruimte
tot een dichte groep. Iet kunnen zes of
acht personen zijn; ook vrouwen zijn er
bij. Allen hebben het hofddeksel zoo ver
mogelijk over het gezicht getrokken.
Kleine lichtjes, groot sterren gelijk,
vlammen nu allerwege <p en maken het
tooneel spookachtiger nq dan te voren.
De lieden plaatsen zich rmdom den aarden
wal, waarin de paal der leidenen staat, als
om zich tot een geesteibezwering voor te
bereiden. Een eenigszins «rgroeide man en
een oude vrouw zijn de loofdpersonen van
het gezelschap. Deze beidm heffen een van
ie steenen op, die de verhooging dekken
en trekken uit een zich onder den steen
bevindende holte een zwiar gevulde kruik
te voorschijn. Tegelijkertijd klinkt op den
steen een zachte klank als van het tellen
van geldstukken Men spnekt niet. Er wordt
slechts gefluisterd, gerekeid en geteld Geld
blinkt er spoedig in aller handen en zorg
vuldig wordt het geborgei in de kleederen.
Na kort verblijf sluipen allen weg, voor-
dchtig zooals ze zijn gekcmen.
De lichtjes verdwijnen riet een na het an
der. De kleine kromme ea de oude zijn de
laatsten, die heengaan. Ze hebben den steen
zorgvuldig op zijn plaats gelegd en de ge
maakte voegen nauwkeurig met zacht mos
gevuld, opdat niemand zon kunnen zien, dat
r iets onder verborgen kon zijn. Het dorre
loof ritselt nog zacht onder hun tred dan
wordt het stil bij den ouden paal, die, gelijk
eens de góden van den voortijd, ondanks
zijn eenzame ligging, thans het goud, den
afgod van den nieuwen tijd, schijnt toege-
Het „Bergbosch” met de „Berg van
Brongerga” welke, nog een erfstuk is
uit den tijd der Priesche Stadhouders,
weleer eene bezitting van den be
roemden ONNO ZWIER VAN HAREN
(1713-1779), en in de onmiddellijke
nabijheid waarvan zich thans bevindt
’n fraaie ZANDSTEENGROT MET
ONDERAARDSCHE GANGEN EN
GEWELVEN, benevens eene „Oud-
Germaansche Rechtplaats", is alléén
toegankelijk voor diegenen, die in ’t
bezit zijn van eene
GRATIS verkrijgbaar
„TJAARDA”.
wijd.
De stilte en verlatenheid, die thans op-
deze plek heerscht, is het kenteeken der
geheele streek. Hier grenst berg aan berg,
woud aan woud, het aantal menschen blijft
er gering en er is weinig handel en bedrijf.
De boechweg, die hier voorbijloopt, ligt
dan ook meestal verlatenuitgezonderd io
den herfst, wanneer de zware houtvrachten
komen en hunne sporen diep in den weg
drukken, in dewelke het roode loof zich
ongestoord kan ophoopen. Soms ook inden
zomer vertoonen zich drukte en beweging
op den eenzamen weg. Het is in den tijd,
wanneer in de omliggende dorpen en steden
de jaarmarkten gehouden worden Al heeft
deze wijze van handeldrijven in den tegen-
woordigen tijd zeer veel aan beteekenis ver
loren, in afgelegen streken vormen deze
jaarmarkten nog altijd middelpunten van
handel en verkeer en worden vooral bij het
landvolk nog steeds in eere gehouden. De
markt in de residentie van het kleine vor
stendom, waar onze geschiedenis voorvalt,
heeft bijzonder hare oude aanzien behouden.
Nog heden ten dage verzuimt geen echte
boer, landheer of handelsman haar te be
zoeken.
Het volksleven evenwel heeft altijd zulke
marktdagen tot feestdagen gestempeld. En
niet alleen komen de landlieden, zelfs uit
naburige staten, dikwijls naar deze markten,
ook het zwervend volkje van andere Duit-
eche gouwen levert een rijkelijk contingent.
In de eerste week der maand Augustus,
wanneer de markt in de residentie plaats
heeft, mocht zich de boschweg ook dit jaar
in een levendig verkeer verheugen. Een
troep mannen, die ’s morgens na de zooeven
verhaalde nachtelijke scène bij den paal,
langs dezen weg trok, verried al spoedig het
doel hunner reize. Helder schitterde de zon,
die hier en daar de dichte schaduwen des
wouds verbrak, op de glimmende horens en
Het werk is aan
gegund.
GA ASTERLAND, 16 Ju In de heden
gehouden Raadsvergaderiugbleek uit de
processen verbaal van kasoiame bij den
gemeente-ontvanger, dat c gemeentekas
f 3360.905, de kas der sliksn armengel
den f 22.395 bevatte.
Wegens zjjn benoemingte Harlingen,
werd de onderwijzer E. Keuning te
Bakhuizen met ingang va 1 September
eervol ontslagen.
De rekening over 191sloot met een
ontvangst van f 66.649.5len een uitgaaf
van f 61.134.72, de rekenjg van het Bui-
gerl^k Armbestuur met ee ontvangst van
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.franco.per post fl.50, buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 25 cent, elke regel meer 4 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
Te Wjjnjeterp is Zondag de woning van
R. F. afgebrand. Niets werd geredook
was niets verzekerd.
De Provinciale Staten van Groningen
hebben Dinsdag de voordracht tot den bouw
van een provinciale electrische centrale aan
genomen.
Voor den bouw van het net zullen in
het eerste jaar f 450.000, voor den aanleg
f310.000 benoodigd zjjn. Ged. Staten willen
daarvoor op de begrooting van 1912 een
som van f 260000, op die van 1913
f 500.000 uittrekken.
Te Amsterdam doet volgens de Tel. het
gerucht de ronde, dat de Nederlandscheju
stitie van verdere maatregelen tegen de ge
broeders van Eijck afgezien heeft, en deze
daarom te Boston op vrije voeten zijn ge
steld.
Van 510 Augustus wordt te Amers
foort, onder leiding van den heer H. B.
Beaufort, Rijks-pluimveeteelt-consulent, een
door het Rijk gesubsidieerde cursus in pluim
veeteelt gehouden. Hij zal bpgewoond wor
den door een dertigtal toehoorders, meest
onderwijzers uit de verschillende provin
ciën, die na afloop bepaalde opdrachten zul
len ontvangen voor het winteronderwjjs in
de streek hunner inwoning. Zij zjjn voor
het bjj wonen van dezen cursus gekozen door
een commissie van toezicht, saamgesteld
door de regeering en het hoofdbestuur van
de V. P. N.
Naar het Handelsblad verneemt is de rech-
terzjjde het eens geworden over den op
volger van Graaf van Bjjlandt als Voor
zitter der Tweede Kamer. De nieuwe Voor
zitter zal niet zjjn Dr. de Visser, zooals
aanvankelijk het gerucht ging, doch de
tegenwoordige Vice-Voorzitter, jhr. van Nis
pen tot Sevenaer.
I 1
wandelkaart, terwijl kleine bloempjes van allerlei soort enkele gestalten door he kreupelhout
Aangenomen werd eenvoorstel van B.
en W. om een geldleeng aan te gaan,
groot f 6000 voor de veiouwing van het
gemeentehuis. Dit zal mtraal verwarmd
worden. Bjj de uitvoerin(der werken zul
len ingezetenen de voorksr genieten.
JOURE. De heer Joh Tj. de Jong al
hier is geslaagd voor het ramen bank boek
houden, afgenomen van vge het Handels-
wetenschappeljjk Genootsiap gevestigd te
Utrecht.
TEROELE. De heerl. Sjjbesma van
hier is aan de Rijks Hoopre Land-, Tuin
en Boschbouwschool te iVageningen ge
slaagd voor het overgang-examen van het
2e naar het 3e studiejaar
AKKRUM. Naar aanlding van het feit
dat het 25 jaar geleden was, dat de olie-
fabriek aan den heer Twnstra alhier over
ging, heeft de eigenaar 10.000 geschon
ken voor het reeds bestande werklieden
pensioenfonds.
HOMMERTS, 17 Juli Zooals men ’t
nog maar al te veel ziel gebeuren, waren
hedenavond weer eenige tinderen aan den
thans in militairen dienst, heeft
men een 1
een Chr. School te Delft, en bedankt
eene aan een
sterdam.
De heer H. Pollema, lid der Tweede
Kamer alhier is voor 5 jaar benoemd tot
lid van het college voor de visscherjjen.
Tot operatie-zuster aan het Julian a-
Ziekenhuis te Semarang (Ned. Indië) is be
noemd mej. A. H. Sevensma alhier.
De ontwerpen winterdienstregeling der
H. IJ. S. M. en S. S. zjjn ter kennisne
ming voor belanghebbenden nedergelegd o.a.
op de secretarie alhier.
Bjj vergeljjking met den zomerdienst
bljjkt o.a. dat op de lijn Leeuwarden
Stavoren de tweede ochtendsneltrein, die te
10.13 van 7
de maanden April en October zal loopen'
Dit is eveneens het geval met den tweeden
ochtendsneltrein, die te 12.58 uit Stavoren
vertrekt.
Op de Meppeler tentoonstelling verwierf
in groep IIVoedingsmiddelen een diploma
voor gouden medaille de firma Dethmtrs
alhier een eervolle vermelding in Groep
VI: Kramerjjen en parfumerieën de firma K.
Okkinga te Koudura, een 3e prjjs f 2.50, de
heer D. A. Resselaar te Wommels voor
koekbakken (Groninger Koek.)
LEMMER. De aan het waterschap de
Lemstersluis bjj Koninkljjk Besluit tot 6
Augustus 1912 verleende concessie tot hef
fing van sluisgelden voor de doorvaart van
de zeesluizen te Lemmer is met 3 jaar ver
lengd. Het dubbel tarief bjj het doorvaren
van de sluis bjj nacht, waarover van schip-
perszjjde zooveel geklaagd is, zal met in
gang van 6 Augustus niet meer gelden.
TERZOOL, 12 Juli. Als bjjzonderheid
kan van hier gemeld worden, dat een ge
wone kip van den heer D. Kiestra alhier,
melkwagen gaan hangen
tot diat een jongetje van
den wagen viel en het wiel over hem heen
ging. Deprljjk gewond aan arm en hoofd
werd hjj opgenomen. Door den veehouder
M. B. werd hjj vervoerd naar het St. An-
thonius-Ziekanhuis te Sneek.
Te Medemblik zal van 4 8 September
een landbouwtentoonstelling gehouden wor
den, die zich naar het zich laat aanzieo,
gunstig van vroegere daar gehouden ten
toonstellingen zal onderscheiden.
Het hoofdgebouw krijgt een gevellengte
van 110 M. De wetenschappeljjkeafdeeling
daarvan is reeds geheel gevuld. Hoewel de
belangstelling voor de overige afdeelingen
eveneens groot is, is toch de sluitingster-
mjjn voor de inzendingen van 20 Juli tot
1 Augustus verschoven.
De inrichting van de afdeeling zuivel zal
geheel anders zjjn dan bjj vorige tentoon
stellingen. Ze zal gelden als een proef voor
de wjjze van tentoonstellen op de in 1913
in Den Haag te houden tentoonstelling. De
kaas toch zal tentoongesteld worden onder
stolpen, doorgesneden en in haar geheel.
Doordat ze telkens verwisseld zal worden,
zal men in staat zjjn steeds gave exem
plaren ten toon te stellen. Het geheel zal
geflankeerd worden met bloemen.
Maandagnamiddag is in een sloofje te
Oud Appelscha het Ijjk gevonden van den
26 jarigen Marcus de Vries te Appelscha.
Vermoed wordt, dat hem een toeval, waar
aan hij lijdende was, heeft getroffen.
Maandag is de chef-kok van een der
grootste hotels te Amsterdam overleden,
welk sterfgeval misschien het gevolg van
vergiftiging is.
Verdacht wordt een patissier, die eenigen
tjjd geleden door den overledene betrapt
werd, toen hjj, wat streng verboden is, zjjn
genegenheid toonde voor een lid van het
vrouweljjk personeel, en toen ontslagen
werd. Men vermoedt, dat hjj rattenkruid
gemengd heeft in een portie tuinboonen
met spek, die door den chef-kok zjjn ge
bruikt. Inderdaad hebben de drs. Ruders-
dorff en Van Dieren bevonden, dat de uit
werpselen van den patiënt doortrokken wa
ren met arsenicum.
Tengevolge
Drachten een
z weken.
hedenmorgen een ei legdejat een ge-
wicht had van 127 Gram. 1 is reeds de
derde maal, dat deze kip difoorjaar zulk
een reuzenei legde.
HEMELUM. Uitslag aaesteding van
het bouwen van een nieuw oonhuis voor
de Wed. S. van der Bank lier.
Wed. S. Hobma te Hemelui
J. A. de Vries te Warns
A. Konst te Bakhuizen
S. Haarsma te Bakhuizen
den laagen inschrjjver
haag van bont gekleurde bladeren, ’t Is
eene van die plekjes, waar de natuur zich
tooit in de grootste verscheidenheid van
normen en kleuren, gelijk overal waar de
hand der menschen niet leidend ingrijpt.
Kort en fijn woudgras bedekt den bodem
hunne hoofdjes daarboven verheffende
thijm verspreidt er haren geur ver in ’t
rond en de groote kelkbloem schommelt
droomerig op haar stengel heen en weer.
In het midden der open plek ziet men
eene wal vormige ver booking, geheel bedekt
door de woekerende kruiden, grassen en
bloemen. Grauw verweerde steenen dekken
haar en een oude paal rijst met zijn dorre,
verschrompelde gestalte daarboven uit, als
om te waken over de stille majesteit van
het woud.
Een rechte beteekenis weet men aan dien
paal niet te geven. Te midden van de geu
t rend zomereche woudstilte staat hij daar
als een overblijfsel uit den ouden sprook-
jestijd.
Is het de rest van een vroeger offeral
taar? Is het wellicht een grenspaal geweest,
nog beschermd door den eerbied, met wel
ken de oude tijden hun grensteekens om
gaven? Honderden geslachten heeft hij on
gestoord overleefd en niemand weet meer
de zomers en winters te tellen, die hij heeft
zien komen en gaan.
In den volksmond heet hij „de paal der
heidenen11, want tot op den tijd der hei-
densche voorveren, voert de sage zijn oor
sprong terug. Allerlei bijgeloof is natuurlijk
in de sage opgenomen. „Het spookt er; het
is daar niet zuiverwie den paal veracht,
krijgt een ongeluk11. Zoo zegt men wanneer
er eens over hem wordt gesprokenin ’t
algemeen wordt er echter weinig aan ge
dacht
In stillen, duisteren zomernacht, geeft de
plaats alle eer aan het bijgeloof, dat er zich
e
a
s.
r
e
e
n
t
NIEUWE SNEEIER COURANT
I
ke-
rkt.
i
21
8
i
J-
e
>i
d
i
L
e
d
Siehst du, sie brechen durche Genist
Von Brombeerranken, frisoh gedrongen.
Du denkstdie Zentifolie ist
Vor Uebermut vom Stiel gesprongen.
Brand.
Electrische Centrale voor Groningen
Gebroeders Van Eyck.
Centrale pluimvee-cureus.
De nieuwe Kamerpresident.
Ij i zirs j-T L. - *."1* XX* J 1 3 1_ 1
Ontwerpen Winterdienstregeling
1912/1913.
Bekroningen Meppel.
Landbouwtentoonstelling te
Nledemblik.
Door een toeval getroffen.
Vergiftiging?
Maaier bezweken.
s
r
e
r
