SNEEKER COURANT (67 ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
mk.
d
I
Zaterdag 14 September 1912.
No. 100.
28e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
Nieuwstijdingen.
Brieven
van een Oud-Sneeker.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
Firma B..MEINDERSMA.
Gratis verzekerd.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
ANNEX
r
Reclamekolom a 10 cent per regel.
'T
B
i. Hg
talen.i
sitoir,
aan-
I
I
„NATURA”
50 cent
per pond.
J
at Hl
fijner dan Roomboter.
N.
>s in
raad
van
jven,
rkin-
I
I
I
I
I
1
I
I
I
NIEUWE SNEEKER COURANT
aan
de
van
lolgd.
1
talm
dtje,
rst 2
i ver-
was
'raagt
Kufeke’s-, Nestlé’s-, Molenaar’s Kindermeel.
Melksuiker, Arrowroot.
Maizena, Eikel-Cacao.
Ovomaltine, Hygiama.
Sanatogen, Roburine.
Melkflesschen, Speenen.
innen
f 126
in be-
1
i.
n
tlerk
ager
ijdjc
waar
mdat
ag in
straat
agent
an het
want
eiden,
er dat
moes-
en als
en na.
Wjjtze
i Hen-"’
i hooi-
.waag
de 24,
i Sjjbe
ivoegd
i.
reigde
toen
;maals
h in
abuis
,s in
enige
inde 1
Dit
met
rkum
egen,
coe«.
Idig
l zoo 1
i het
Het
erven
$rond
del ijk
iepen
teling
is van
onder contróle van den Vegetariërshond is
GRATIS monster op aanvrage,
van f 1.50 of onder rembours franco door het geheele land
Na ontvangst postwissel
3 pond overheerlijke versche „Natura".
Behalve dat de gebruikers gratis verzekerd zijn, geven wij bovendien ééns per jaar 5
procent van het bestede bedrag terug. Overal wederverkoopers gevraagd.
Nederlandsche Plantenboterfabriek Natura,’ 17747 van Ostadestraat Amsterdam.
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.franco per post fl.50, buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 25 cent, elke regel meer 4 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
aaakte
tijd,,
i daar,
i.”
igszins.
ginder
dat ge
broc-'
gelijkt'
vader:
roenen-
jaren
>t hem
aren 1’1
erzijde.
stil en
i stom
ft niet
k hier
iet aan
plot--
n zak
dende.
plaats
unnenA
e stre-f
ilde ik’ 1
visseldi
lad in pa
3 moei- 1
u kan
es nietL
n. IkR
ij van 1
i epel-
binnen
hoorn
ienen”
wijl hij
i zijne
breiding groeit de wensch naar een volks
park, waarnaar de ingezetenen zoo reik
halzend uitzien.
Wel heeft het Gemeentebestuur aan den
Neder landschen Bond voor Lichamelijke
opvoeding een terrein afgestaan, dat wel
dra tot speeltuin zal worden ingericht ten
behoeve der Leidsche jeugd, zoo iets als
»Het vrije speelterrein® (de Ijsbaan) te
genwoordig voor de Sneekers, en waar
mede in een dringende behoefte zal zijn
voorzien.
Geen beter middel om paal en perk
te stellen aan het wassende kwaad der
straatschenderij dan juist deze speeltuinen,
die eigenlijk op alle hoeken der steden
aanwezig behoorden te zijn
Maar de Leidenaars zijn wel dankbaar,
nu hunne kinderen naar hartelust kunnen
stoeien binnen een veilige, omheinde ruimte,
doch geheel voldaan zijn ze niet.
Hun oogen gaan uit naar een „stadstuin*
en nu het Schuttersveld, in het midden der
Gemeente gelegen, niet door het Rijk kan
worden gemist, wijl er door het talrijke
garnizoen militaire oefeningen worden ge
houden, richten de blikken zich heen naar
het historische Poelgeest.
En met vele stadgenooten zijn ook wij
van oordeel, dat dit aloude riddergoed,
waar nu slechts kraaien elkander rendez
vous geven in bosschen en lanen, weldra
geofferd zal worden aan den tijdgeest en
vroolijke scherts zal weerklinken, zoete ge
neugten gemaakt ter plaatse, waar in de
veelbewogen dagen der Hoeksche en Ka-
beljauwsche twisten de rampzalige Aleida
van Poelgeest hare sympathie voor het
volk boette door een gewelddadigen dood
door moordenaarshand. Alles vergaat
Doch niet alleen uit den aanleg van
volksparken en speelterreinen blijkt het ver
anderde inzicht in de eischen der volksge
zondheid, ook uit andere verschijnselen kun
nen wij een grootere liefde voor het ge
zonde buitenleven opmaken.
Engeland maakte zich bekend door zijn
tuinsteden, waarheen de rijke City-bewoner
(Londenaar) zich des avonds begeeft (zou
den zij zoo heel veel verschil vertoonen
met Bussum en Hilversum, die in ’t mid
den van den dag „man-loos* zijn)
door arbeiders-tuintjes Berlijn, spoedig ge
volgd door Neerland’s hoofdstad, die aan
den zoom der daar-zoo-kalme Zuiderzee,
een breede strook bouwland voor dat doel
zag inrichten en verdeelen.
In die tuintjes poten en wieden de Am
sterdammers in hun vrijen tijd, alsof hun
leven ervan afhangt en roode wangen en
sterke longen zijn de vruchten van hun
noesten vlijt.
Maar ook het streven bepaalde natuur
monumenten in stand te houden, is een uit
vloeisel dezer gewijzigde opvattingen en het
is vooral de Vereeniging „Heemschut* met
haren echt-Nederlandschen naam, die ten
dezen op een eervol verleden heeft te wij
zen, dank zij wier krachtdadige werkzaam
heid tal van bekoorlijke plekjes en tal van
oude kasteden zijn ontrukt aan do exploi-
tatie-woede van winzuchtige bouw-onder-
nemers.
Zoo bleef ook voor ons bewaard het
Naardermeer, een wonderland voor natuur
onderzoekers, die gewapend met de „ca
mera* er het intieme leven der watervo
gels bespieden en onze tijdschriften voor
zien van aller-interessantste kiekjes, resul
taten van hunnen zooveel-geduld-eischenden
arbeid.
Ook Oranjewoud en Gaasterland hebben
’t aan deze Ver. te danken, dat ze nog
niet geheel den houthakker ten prooi
werden.
Doch wij willen niet meer van het ge
duld onzer lezers vergen. Alleen wijzen wij
er nog op, dat de Friesche steden in gee
nen deele behoeven onder te doen voor
andere, wat de zorg voor steden-verfraaiïng,
enz. betreft. Heeft Leeuwarden naast den
zoo bekenden Prinsentuin een tweede park
opengesteld voor allen, die in een rustige
omgeving willen mijmeren en genieten, ook
Sneek heeft zich niet tevredengesteld met
den aanleg van het Wilhelmina-park, waar
toe het dank zij een vorstelijke gift van
het Old-Burger-Weeshuis in staat gesteld
was, maar het heeft aan de hoofdingangen
der stad nog twee andere plantsoenen in
het leven geroepen, die er met hunne kleu
rige bloembedden heel wat vroolijkheid
brengen.
En juist wijl het een
rega, om wjjziging te brengen in het redi-
geeren van ’t orgaan, werd na krachtige
bestrijding door den Voorz. verworpen.
Vreemdelingenverkeer.
Zondag en Maandag heeft de Bond van
Vreemdelingenverkeer te Lochem zjjn algem.
verg, gehouden.
Het aantal afd- van den Bond bedraagt
96 met 16000 leden. Als plaats van de alg.
verg, in 1913 werd Sneek aangewezen.
Verdronken..
In den Scharsterrjjn bjj het Tjauke Meer
is de 11-jarige knecht van den turfschipper
J v d Plaat van Winsum (Gr.) over boord
geslagen en verdronken.
De toestand op de groote booten der
Holland-Amerika Lijn.
Volgens de «Uitkjjk® het orgaan van de
zeemansvereeniging «Volharding® bestaat
er voor de reddingbooten van de schepen
der Holl. Am.-Lijn een groot tekort aan
personeel.
In Mei reeds had het blad er de aandacht
op gevestigd, dat voor de 20 booten van
de Nieuw-Amsterdam slechts 37 man dek
personeel waarbjj dan nog 7 leerlingen en
lichtmatrozen, beschikbaar was, zoodat 8
van de 20 met 1 matroos bemand moesten
worden.
Toen kwam de Titanic-ramp Onder den
indruk daarvan er kwam toen aan het
licht, dat ingeval van een ramp op de
«Rotterdam® voor 3585 en op de «Nieuw
Amsterdam® voor 3016 personen geen plaats
in de reddingsbooten was werd het aan
tal booten met 8 tot 10 stuks uitgebreid.
Maar het personeel, de bemanning werd
niet uitgebreid.
Die bleef op geljjke sterkte. Met het
natuurlijk gevolg, dat men van de booten
waarbjj twee man van het dekpersoneel
waren ingedeeld van de meeste nog 1 man
heeft afgenomen, om althans bjj de nieuwe
booten ook 1 man van het dekpersoneel te
kunnen plaatsen. Zoodoende zullen een acht
tiental der reddingsbooten, de grootste helft
dus, in geval van nood met slechts 1 ma
troos bemand kunnen worden.
Is dat bjj een eventueele ramp niet een
in de waagschaal stellen van menschen-
levens, vraagt het blad terecht.
□e eenige.
Te Sloten (Fr.) en te Stavoren zullen geen
lotingen voor de militie plaats hebben daar
er in elk dier gemeenten slechts... een lo-
teling is.
Hoogleeraren te Kampen.
De buitengewone generale synode der Ge
reformeerde kerken in Nederland heeft Dins
dag tot hoogleeraren aan de Theologische
School te Kampen benoemddr. J. Rid
derbos te Bussum met 37 stemmen tegen
11 op dr. W. A. van Es te Leeuwarden,
en dr. B. Wielinga te Amsterdam met 24
Stemmen tegen 22 op dr. T. Hoekstra te
’s-Hertogenbosch.
Joodsche hoogtijden.
Van de hand van den heer S. J. Rudels-
heim, opperrabbijn van Friesland, is een
brochure verschenen, waarin de beteek-nis
der Joodsche hoogtjjden wordt uiteengezet.
Wél secuur.
Op de pluimveetentoonstelling te Bergen-
op-Zoom had de heer Geers uit Halsteren
Zaterdag ter opluistering, een broedmachine
ingezonden met 100 eieren, die volgens
zjjn berekening alle den volgenden dag moes
ten uitkomen. En ziet, Zondag waren wer-
keljjk 98 kuikens uit den dop gekropen.
Engeisohe warenhuizen.
Een warenhuis te Londen zal om de klanten
gezellig bezig te houden, een bioscooptheater
oprichten. Daar zal men de fabricatie der
goederen vertoonen, die daar verkocht wor
den en ook op zeer geringen afstand een
rondgang door de ziak, zoodat de klanten
op de hoogte gehouden worden van de prjj-
zen, de sorteering en de nouveautés. De
klanten behoeven de zaak in het geheel niet
meer te bezoeken,, zij kunnen aan de em
ployés van de bioscoop hun bestelling op
geven.
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden werden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
Volksparken en Speeltuinen.
De zorg voor de openbare gezondheid
is een der voornaamste elementen gewor
den van het bestuursbeleid van den ge
meentelijken, zoowel als van den Rijkswet-
gever.
In onderdeelen behoeft deze stelling niet
te worden toegelicht. Eet is voldoende te
wijzen op de Woningwet, de Gezondheids
wet, op de regeling van den faecaliën-af-
voer, der drinkwatervoorziening en wat
niet al.
Ook het particulier initiatief spreekt in
dezen krachtig mede. We hebben onze tal-
looze Groene Kruis-organisaties, onze Ver-
eenigingen tot bestrijding der tuberculose,
waarvan
werkzaam is, de afdeelingen van het Cen
traal Genootschap voor Kinderherstellings-
en Vacantie-kolonies, om slechts enkele te
noemen die er in geslaagd zijn het ge-
zondheidspeil hooger op te voeren, al heb
ben daartoe ook andere, economische fac
toren, als verhooging van den loonstandaard,
verminderd drankgebruik, verbeterde ver
keersmiddelen, enz. het hunne bijgedragen.
Wellicht zullen we bij een volgende ge
legenheid deze kwestie nader onder de
oogen kunnen zien.
Het ligt nu meer in onze bedoeling en
kele woorden te wijden aan het vraagstuk
van den aanleg van volksparken, dit in
verband met het volkswelzijn en met het
oog op de verfraaiing onzer steden.
Dit vraagstuk is eigenlijk geen vraag
stuk meer.
De Watersport.
Het jongste no. van «De Watersport®
geeft 2 bjjzonder mooi geslaagde foto’s van
de Sneeker Zeilwedstrjjd met een aardig
verslag. De medewerker, die dit leverde,
begint met het inderdaad teekenende feit,
dat op «Zeilersdag® zelfs de gemeenterei-
niging officieel gemeentebedrjjf wordt
stop gezet. Wel een bewjjs, dat Sneek èn
hardzeildag één zjjn.
Het tijdschrift geeft voorts een volledig
overzicht van de 3-daagsche wedstrjjden
van de Koninkljjke, eveneens met mooie
foto’s versierd.
Ook de motorboot-wedstrjjden
Koninkljjke krjjgen hun deel.
Nationale Christen-
Geheelonthouders-Vereeniging.
Woensdagmorgen half tien opende de
voorzitter, dr. J. Slotemaker de Bruine uit
Utrecht de 33e alg. verg, van de Nat. Chr.
Geh. Onth. Ver., te Leeuwarden gehouden,
waar vertegenwoordigd waren 111 afd.
Spr. verklaarde uit het eigenaardig karak
ter van het werken der Ver. den minder
snellen groei gedurende het afgeloopen
vereenigingsjaar.
Uit het jaarverslag bleek, dat 23 nieuwe
afdeelingen waren opgericht, 13 opgehe
ven, waardoor het aantal thans bedraagt
247 met ruim 12000 leden.
De rekening sloot in ontv. en uitg. op
f4895.54 met een nadeelig saldo van f73.
De begrooting voor 1913 werd vastgesteld
op f 5209. De Ver. geniet een rjjkssub-
sidie van f 2150.
De afcr. leden van het hoofdbestuur wer
den herkozen.
In 1913 zal de alg. verg, in Arnhem
gehouden worden.
Na uitvoerige discussie werd besloten,
dat in één plaats met goedkeuring van
’t hoofdbestuur meer dan 1 afd. mag zjjn.
Verworpen werd een voorstel IJlst, dat
iedere afd. op de alg. verg, slechts 1 stem
uitbrengt.
Een voorstel-Ulst, ondersteund door Par-
Zoo zeer immers is men doordrongen
van het nut van „stadstuinen*, van hun
nen veredelenden invloed, dat in den te-
genwoordigen tijd geen enkele grootere ge
meente, die zichzelve respecteert, het lan
ger wil stellen buiten een terrein, waar de
ingezetenen kunnen genieten van natuur
schoon, en te midden van schaduwrijk ge
boomte en kleurige bloemen uitrusten van
afmattende werkzaamheden waar onze
kinderen ver van wagengerij en andere ge
varen der straat, kunnen spelen onder ver
trouwd toezicht, opgroeiend te midden van
groen- en bloemen, die ze leeren eerbiedi
gen en waarvan ze een aangename herin
nering mededrageu in het jagende leven,
dat ons allen opeischt.
En al moge Leiden voorloopig nog ver
stoken zijn van een eigenlijk volkspark
we hebben wel twee heerlijke plantsoenen
toch is de tijd niet meer verre, of het
zal naar het voorbeeld van Arnhem en
Amersfoort een aangrenzend landgoed, dat
historische beteekenis bezit, moeten an-
nexeeren, wijl het gemeentebestuur niet
langer weerstand zal kunnen bieden
den krachtigen aandrang, die door de bur
gerij geoefend wordt op de wat-trage auto
riteiten, die vooralsnog het kostenbe-
zwaar onoverkomelijk achten.
Zooals men weet, kocht de gemeente
Arnhem indertijd van een verarmden(P)
edelman voor de kapitale som van zeven
millioen gulden het prachtige Sonsbeek,
thans gemeente-park en het sieraad van
Gelre’s hoofdstad.
Ook het Amersfoortsche gemeen! e-bestuur
heeft de belangen der ingezetenen op uit
stekende wijze weten te behartigen door
den aankoop van Birkenhoven, een bosch
niet ver van de stad gelegen en thans met
behulp van tallooze banken ingericht tot
een geliefkoosde verblijfplaats voor de
oudere en jongere leden der burgerij.
Bekend is de gewoonte van Groningen,
een der mooiste plaatsen van ons land, om
op een kruispunt van 4 straten een klein
plantsoen aan te leggen naar men weet,
breidt Groningen zich zeer sterk uit
hetgeen veel er toe bij draagt om aan de
nieuwe wijken het eentonige karakter te
ontnemen, waardoor die zich helaas al te
vaak kenmerken.
Ook Rotterdam en Amsterdam weten de
waarde van volksparken en speeltuinen op
den juisten prijs te stellen, om van den
Haag, die stad der weelde, hier niet te
er ook eene in Sneek zoo nuttig spreken.
Millioenen zullen immers in de Rotte-
stad worden besteed, om de Kralingsche
plassen met omliggende landerijen om te
tooveren tot een volks- en villapark, een
plan deze energieke koopmansstad zoo ge
heel waardig
Leiden kan zich natuurlijk niet met de
grootste plaats van Zuid-Holland op één
lijn stellen, maar ook deze gemeente ont
komt zoo min als andere aan de plichten
welke bij toeneming van het zielental en
door de veranderde inzichten van dezen tijd
op de grootere plaatsen komen te rusten.
Ook de Sleutelstad verlegt hare grenzen,
een stad, die vroeger besloten tusschen al
te enge vestingmuren, door de mannen der
wetenschap niet werd gerekend tot de groote
steden, al overtrof haar zielental dat van
vele harer zusters, en met die gestage uit
open oog blijkt te
hebben voor de belangen van burgers en
vreemden, wagen wij het een lans te bre
ken voor het denkbeeld, een stadsgedeelte
dat tot dusverre eenigszins stiefmoederlijk
werd behandeld, te doen opnemen in den
kring der bemoeiingen van stadsbestuurders
en hen, die mot de stad hunner inwoning
veel ophebben.
Wij bedoelen het Ooster-kwartier, dat in
den laatsten tijd een groote uitbreiding on
dergaat. Oppenhuizerweg en Heidebuurt,
uitziende naar de meren, op wier breede
ruggen Godin Welvaart onze goede stad
pleegt binnen te komen, missen het groen
om haar welkomst-kransen te vlechten.
Laten wij nu het nog tijd is, nu er
voor hoe kort een open terrein gaapt
tusschen de beide wijken, die weldra een
innig vriendschapsverbond zullen sluiten,
plannen beramen om er een plantsoen te
brengen, waarheen ouden van dagen en
spelende kinderen, beveiligd voor het niet-
denkbeeldige gevaar, hetwelk de stoom
tram dagelijks oplevert, de wijk kunnen
nemen, prijzend het wijs beleid onzer vroede
vaderen.
Of is onze wensch vader eener gedachte,
die reeds aan anderer brein ontsproten is
