SNEEKER COURANT (67ste Jaargano)WYMBRITSERADEEL (14d« Jaargang)
e.
e.
u
No. 15.
Woensdag 20 November 1912.
29e Jaargang.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
El
Nieuwstijdingen.
1
Ar
f.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGS
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleilizaïld - Sneek.
TELEFOON No. 150.
W Y M BRITSE RAD EE L,
ANNEX
F
id
d.
JFCeoleincaoAsloIojola
NIEUWE SNEEKER COURANT
n
n
K
van
een
Adres van de wegwerkers in de
L
A 1O cent per re^el.
ad.
5)
n
ABONNEMENTS-FRIJS
Per jaar fl.franco per post f 1.50, buitenland f 5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-FRIJS
15 regels 25 cent, elke regel meer 4 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
f5239.
- 5010.
4884.
- 4708.
- 4056.
3t.
Ct.
-358.
-331.
f 3.—
f 1.50
f 0.60
20
00
tid.
ct.
tje.
en
builen open te
geld per 3 mnd. bedragen voor kinderen wier
meer dan f 1500
f 1001 tot f 1500
f 701 tot f 1000
f 450 tot f 700
en Donderdags-
Vrijdags-
T -~r
van meer dan f 1500 welke categorie geen
korting geniet.
Na eenige bespreking, waaruit blijkt dat de
heerDr. Rengejrs er veel voor gevoelt de laag
ste grens van f 450 tot f 500 te verhoogen,
wordt besloten de behandeling te verdagen,
zulks ook met het oog hierop dat de heer
H o e k s t ra, bezig is gegevens uit andere ge
meenten te verzamelen.
De openbare verg, gaat hierna over in eene
met gesloten deuren ter behandeling van
Punt XIII. Vaststelling suppletoir kohier van
hondenbelasting dienst 1912.
Punt XIV. Vaststelling 2e suppletoir kohier
hoofdelijken omslag dienst 1912.
Punt XV. Bezwaarschrift tegen het le sup
pletoir kohier van hoofdelijken omslag.
Het Fijne der Zaak.
Niets is zoo belangrijk voor ons, als een ge
zond lichaam te hebben en alsvorens een ge
neesmiddel toe te passen, behoort men eerst
te vragen hoe het verkregen wordt. Om die
reden is het dat men, indien men een
purgeerend water .moet gebruiken, de voorkeur
moet geven aan het natuurlijke Hunyadi Ja
nos, hetwelk zeker werkten matig in prijs is.
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags
avonds ingezonden w< rden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
doortrekking tot Wolsum) afwijzend op het
adres te beschikken.
De heer Breeuwsma acht plaatsing van
een lantaarn niet noodig. Dicht bij het huis
van spr. s broer bevindt zich een lantaarn.
Indien deze naar de overzijde werd verplaatst
zou het geheele wegje worden verlicht.
Wordt overeenkomstig het voorstel van B.
en W. besloten, terwijl op de wenk van den
heer Breeuwsma zal worden gelet.
Punt VIII Adres van F. Huitema e.a. teNije-
zijl om de vaargeul achter hunne woningen te
laten uitbaggeren.
Adressanten verzoeken de oude toestand
weer in het leven te roepen n.l. dat zij weer
met een vaartuig aan de wal kunnen aanleg
gen, wat thans wegens dichtslibbing der vaar
geul onmogelijk is, zeer tot hun ongerief, ter
wijl zulks ook voor het vee ongewenscht is.
B. en W. stellen voor adressanten te be
richten, dat met de tegenwoordige waterstand
uitdieping onmogelijk is. Zoodra echter de
stand van het boezemwater zulks gedoogt,
zal het volgend jaar de vaargeul worden ge
baggerd.
Na eenige bespreking wordt overeenkomstig
dit voorstel besloten.
Punt IX. Adres van ingezetenen van Gaast-
meer, houdende verzoek voor de overhaal al
daar een ijzeren woonark beschikbaar te stel
len.
Het spijt adressanten dat de Raad geen ter
men heeft gevonden in dezen verkeersweg,
die toch als een publieke verkeersweg mag
worden beschouwd te voorzien Eenige maan
den geleden heeft de Raad bericht dat indien
de belanghebbenden voor de bediening van
deze overhaal zorgen, de gemeente per jaar
f 40 in de kosten wilde bijdragen.
Adressanten verzoeken den Raad thans hun
een woonark met schouw of bootje te ver
schaffen, waarvoor de kosten op f 1000 wor
den geraamd, zoodat dit de gemeente dan ook
op ongeveer f 40 per jaar komt. IJ. Dijkstra
zal dan voor de bediening zorgen.
Op voorstel van B. en W. wordt besloten af
wijzend op het adres te beschikken. Het be
sluit van 13 Juli j.l. wenscht de Raad te hand
haven.
Punt X. Adres van H. Velzen brugwachter
te Woudsend en van P. Ringnalda pontveer-
wachter te üitwellingerga om verhooging van
jaarwedde.
Eerstgenoemde merkt op, dat waar allerlei
jaarwedden in de laatste jaren geregeld zijn
verhoogd, die van brugwachter stationnair is
gebleven.
Als men bedenkt dat jaarlijks een 15000 a
16000 schepen de brug te Woudsend passeeren
dan meent adressant, dat slechts f 6 per week
waarvan nog pensioenstorting afgaat, geen be-
looning voor dit baantje is.
Hoewel B en W. het in 't algemeen onge
wenscht achten, direct na het opmaken der
begrooting besluiten te nemen die wijziging
der begrooting ten gevolge hebben, meenen
zij in dit geval een uitzondering te moeten
maken. Ze stellen voor, de jaarwedde van
Velzen van f 312 te brengen op f 360 en die
van Ringnalda van f 400 op f 450 (beide met
vrij wonen).
De heer Hoekstra vraagt of B. en W.
werkelijk van oordeel zijn, dat een accuraat
man met f 360 en vrije woning met een be
scheiden huishouding rond kan komen
De V o o r z. antwoordt dat men vroeger
vaak brugwachters had van ’n 40 a 50 jaar.
Thans echter zijn het meest personen van 50
60 jaar. Spr. acht f 420 (vrije woning op
f 60 gerekend) voldoende.
De heer Hoekstra heeft geen plan een
tegenvoorstel te doen, maar betwijfelt ten
zeerste de mogelijkheid met zulk een bedrag
rond te komen.
Z. h. st. wordt overeenkomstig het voorstel
van het D. B. besloten.
Punt XI. Adres van de wegwerkers in de
gemeente om hunne bezoldigingen te ver
hoogen.
Adressanten merken op dat de wegwerkers
in Hennaarderadeel f 496 per jaar en in
Baarderadeel f 10 per week hebben.
Op voorstel van B. en W. wordt besloten
thans afwijzend op het adres te beschikken,
doch bij de behandeling van de begrooting
voor 1914 er op te letten.
Punt XII. Voorstel tot wijziging der ver
ordening op de heffing van schoolgeld in deze
gemeente.
De tegenwoordige verordening geeft aan
leiding tot veel reclames.
De voorgestelde wijziging betreft in hoofd
zaak dit, dat men voortaan in plaats van
naar het belastbaar inkomen naar het ge
schat (dus onzuiver) inkomen het schoolgeld
zal heffen.
Bij de nieuwe verordening zou het school-
1
ouders een inkomen hebben van:
f 4.-per leerling.
Kinderen van ouders met een inkomen lager
dan f 450 zijn vrijgesteld van schoolgeld.
Voor 2 kinderen uit één gezin wordt :i/4
van de som betaald behalve bij een inkomen
A. Jonker Akkrum.
Mej. Johanna de Boer IJsbrechtum.
A. J. de Bock. Gravenhage.
NOTA. Aan de afzenders wordt aanbe
volen hun naam en adres op de brieven en
briefkaarten te vermelden opdat deze bjj
onbestelbaarheid aan hen kunnen terugge
geven worden.
Onze vroegere stadgenoot de heer J.
Sanders, thanste Groningen is geslaagd voor
het derde gedeelte van het notarieel examen
en heeft dientengevolge het radicaal
candidaat-notaris verworven.
Te Leiden slaagde voor het voor
bereidend kerkeljjk examen de heer F. W.
van der Lep.
Ter aankondiging
ontvingen wjj van den uitgever J. N. Voor
hoeve te ’s Gravenhage de 2e Geïllustreerde
Christelijke Scheurkalender voor 1913, met
’t bpbehoorend premiewerkje »Vrede ge
zocht en gevonden* door Anny le Feuvre.
Voorts herdrukken van de kinderboekjes-
speciaal voor uitdeeling op Kestfeest: De
sneeuwklokjes, Roode David, Oudersmart
en Engelenvreugde en Fanny en Roza.
Alles maakt door de uitvoering reeds een
goede indruk. Ook de inhoud zal zeker bjj de
koopers in den smaak vallen.
WOUDSEND, 18 Nov. 1912. Heden werd
aanbesteed ’t bouwen enz van het machine-
gebouw met machinistenwoning voor reke
ning van de Coöp. Electr Centrale, alhier.
De uitslag was
J. S. de Jong alhier
F. van Hes
F. L. Rpnja
Firma de Jong Steringa
Sj. Faber
Van ’t verfwerk etc.
J. J. de Jong alhier
Wed. J. J. Mulder c.s.
’t Bouwen is gegund aan den laagsten
inschrpver.
De gunning
den.
BOZUM, 16 Nov. Heden had alhier in
het café Schuurmans ten overstaan van No
taris Berghuis te Leeuwarden de finale ver-
kooping plaats van de huizinge met pak
huis bewoond door L. Wagenaar e.a. Ge
boden was de som van f2445. Eigenaar
werd de heer L. Wagenaar voor f 2446.
BOZUM, 16 Nov. Bjj een onzer inge
zetenen ontstond heden een begin van brand.
Gelukkig wist men spoedig de vlammen
meester te worden. Anders waren de ge
volgen voor ons dorp misschien ernstig ge
weest, daar we ons niejt mogen verheugen
in het bezit van een brandspuit en deze in
geval van nood uit een der omliggende
dorpen moet worden aangebracht.
LEMMER. Tot wijkverpleegster van het
Groene Kruis alhier is benoemd zuster H.
van Benkering te Medemblik.
Historische optocht.
Bolsward krpgt in 1913 weer een histo
rische optocht.
De feestcommissie ter viering van het
onafhankelpkheidsfeest besloot hiertoe ter-
wpl reeds medewerking voor de samenstel
ling van den stoet is toegezegd door den
heer P. Janssen te Meppel.
Aan de optocht zullen andere festi iteiten
worden verbonden.
Krltejoun.
De krite »Snits« hat syn earste joun tor
dizze winter wer hawn. Sa as al in pear kear
yn ’e kranten afkondige wier scoe it de
17 Now. wêze.
Wy habbe de joun wer meimakke en it
kin net oars, krekt as altiid hy smakket
nei mear. In moape joun, in sillige joun
en boppe det mei hwet goeds om ris fen
op te fleuren.
Goed 8 üre iepene de foarsitter de heer
P. Sipma dizze bütengewoane gearkomste
mei in hertelik wird fen wolkom oan alle-
gearre mar toch mear in it bizonder oan Mefr.
Priester, die de gaven ha joun, üs joun ris
priuwe litte scoe oan üs earelid dr. Chaillet
die, al ho krebentieh hy ek is, toch de
kritejounen net misse kin, en den foaral
oan it kritekoar »Marsang« det joun grif
it swiersle wirk habbe scil.
Ek it lytse troepke, sa ’t er de toaniel-
spylders en spylsters naemde waerden net
forgetten.
Nou kaem ’t wird oan sMarsang*. Stil,
ynstil wier it yn ’e seal do ’t de klanken
sa moay troch de seal klonken.
In wird fen lof en hulde oan dit warber
koar is den ek wol op syn plak, ’t Het
toant, det ’t mei de ütstekende lieding van
hjar directeur de hear Gaillard op de goede
wei is. En mei de kreften dy ’t bat, giet
it in goede takomst tomiette. ’t Is in moape
oanwinst wést for de krite.
Nei »Marsang« hienen wy it lok Mefr.
Priester to hearren mei musyk fen de hear
L. A. Dokkum. Hja hat fis hwet heare lit-
ten, hwer ’t wy net faek ta in de gele
genheid binne. Sa hwet moaps mei sa ’n
talint foartbracht, min scoe der wol altiid
nei Ifisterje wolle.
En det ’t sjongen op priis steld waerd
die wol bliken üt it lange hantsjeklappen
yn ’e seal. Hjar waerd in moay boeket
foreard. En den mep e wy it troepke spyIders
net forjitte, ei jonge né.
Der schüle mear as gewoane kreften un
der en ’t bilooft üs for in folgende kear
hwet fijns, ei jonge ja.
De bidoeling fen de sckriuwer D. H.
Zylstra habbe hja fitstekend werjoun en
de tahearders moasten faek it lyf fêst balde
fen it laitsj^n.
Mei det winskje wy de krite mei Marsang
en it npe toanielselskip fen herte lok mei
de wolslagge joun en winskje hja in ta
wersjen op de le Kriistjoun, hwer nei ’t
wy fornomd habbe de Krite komme scil mei
»Lysbet< toanielstik yn 4 litkomsten van
Schuitmaker en »De fatnmen fen dizze tiid*
fen Zylstra.
De joun waerd bishïten mei in tige ge-
sellich dounsjen ünder lieding fen de hear
H. Spoelstra.
De Oorlog.
Over bovenstaand onderwerp sprak gis
teravond voor de afd. Sneek der S. D. A.
P., de heer A. B. Kleerekooper van Am
sterdam.
Met groote felheid en een bitter sarcasme
hekelt spr. in het eerste gedeelte het ka
pitalisme en geeft een breede uiteenzetting
hoe, naar zjjn oordeel, in de kapitalistische
maatschappij de oorlog een noodzakelijk
heid is. Het kapitalisme maakt geen oor
log, zegt spr., ze voert ze mee in haar ge
volg als iets onafscheidelijks, als de scha
duw, die steeds door het zonlicht wordt
verwekt.
gende tpden als deze van verre te bljjven
De Voorz. der afd. ds. G. H. de Haas
sloot hierna de vergadering met een woord
van opwekking tot aansluiting bp. de afd.
Sneek der S. D. A. P. Niet wij zpn het,
zegt Spr., die u dit vragen, die dit van u
eischen, niet wjj, maar de 150.000 slacht
offers, die daar ginds in den Balkan reeds
vielen in de strp’d.
Postkantoor Sneek.
- Lijst van de aan dit kantoor en de daar
onder behoorende hulpkantoren ter post
bezorgde brieven en briefkaarten, gedurende
de le helft der maand Nov. 1912, welke
wegens onbekendheid van de geadresseerden
niet zpn kunnen worden uitgereikt
Brieven
van ’t verfwerk is aangehou-
RAADSVERGADERING
van
op Zaterdag 16 November 1912,
s voorm. lO’/s uur.
Voorzitter de heer H. M. Tromp, Burgemees
ter.
Secretaris de heer J. Popping:!
Aanwezig 12 leden; afwezig de h.h. Wesse-
lius, Oppedijk en Feenstra.
Punt I. Notulen van 5 October j.l.
De notulen der vorige Verg, worden na lezing
vastgesteld.
Punt II. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
Ingekomen zijn:
a schrijven van het bestuur der afdeeling
Woudsend der Ned. Ver. tot afsch. v. Alc. Dr.,
houdende dankbetuiging voor de verleende
subsidie
b idem van H. de Boer, gem. bode houdende
dankbetuiging voor verhooging zijner jaar
wedde
c. resolutie van h.h Ged. St. waarbij is
goedgekeurd het raadsbesluit tot wijziging der
gem.-begrooting, dienst 1912
d idem tot goedkeuring van het school-
geldkohier derde kwartaal;
e bericht dat in hooger beroep door h.h.
Ged. St. afwijzend is beschikt op de reclame
H.O. van P. Hofstede te Hommerts;
f proces-verbaal van gehouden kas verificatie
bij den gem. ontvanger
g. resolutie van h.h. Ged. St. waarbij de
Gem. begrooting voor 1913 is goedgekeurd.
Deze stukken worden voor kennisgeving
aangenomen.
In verband met het besluit sub g. wordt
door den Voorz. aan de orde gesteldDe
finitieve vaststelling der Armvoogdijbegrooting
voor 1913.
Z. h. st. wordt tot deze vaststelling besloten.
Nog stelt de Voorz. het volgende, als
punt aan de orde Opnieuw aan h.h. Ged. St.
vrijsstelling te verzoeken van de verplichting
tot het geven van onderwijs in de Vrije- en
Ordeoefeningen der gymnastiek voor zoover
dit de O. L. school te Wolsum betreft. Aan
die school is n.l nog dezelfde leerkracht werk
zaam die niet in het bezit dezer acte is en
om zijn leeftijd deze acte niet meer kan halen.
Z. h. st. wordt besloten opnieuw vrijstelling
te vragen.
Punt III. Adres van Mej. P. Nijenhuis te
Woudsend om eervol ontslag uit hare betrek
king van onderwijzeres in de nuttige hand
werken aan de o.l. school aldaar.
Z. h. st. wordt het gevraagde eervol ont
slag verleend, hetwelk wordt gerekend te zijn
ingegaan met 1 Nov. j.l.
Punt IV. Adres van T. Piso te Heeg om hem
opnieuw de tolinning bij de brug aldaar on
derhands te verpachten.
Adressant wiens pachttermijn met 12 Mei
’13 afloopt verzoekt hem de tol opnieuw voor
3 jaar op dezelfde voorwaarden (f 158.75 per
jaar) te verpachten.
Z. h. st. wordt hiertoe behoudens goedkeu
ring van h.h. Ged. St. besloten.
Punt V. Adres van A S. Cnossen te Osin-
gahuizen om hem de tolinning bij de tolboom
aldaar over het tijdvak 1 Januari 1913 tot 12
Mei d.a v. onderhands te verpachten.
Waar de Kon. goedkeuring op de nieuwe
tolverordening er nog niet is en de oude ver
ordening tot 12 Mei a.s. van kracht blijft,
achten B. en W. het gewenscht op dit verzoek
in te gaan en stellen zij voor, de tolinning
tot 12 Mei a.s. aan adressant te verpachten
voor f 213.86 (de pachtsom bedraagt per jaar
f 584.)
Wordt conform dit voorstel besloten.
Punt VI. Adres van R. P. Wiersma te Nij-
land om hem opnieuw de onderwijzerswoning
aldaar onderhands te verhuren.
Op voorstel van het D. B. wordt gunstig
op dit adres beschikt en deze woning wederom
voor 3 jaar a f 160 per jaar aan adressant
verhuurd.
Punt VII. Adres van M. Visser e.a. te Oost-
hem tot plaatsing van een lantaarn op het
westeinde van de kom van het dorp.
Adressanten zijn van oordeel dat de ver
lichting aldaar (voorbij de Ger. Kerk) slecht is,
waarom zij verbetering dringend noodig ach
ten.
B. en W. stellen voor, om in verband met
de hangende plannen voor wegaanleg (van
Oosthem naar Abbegasterketting, wellicht met
De kapitalistische maatschappjj is een
ziek lichaam, in welks bloed de smetstof
van den oorlog woedt, om nu en dan
in gevaarlijke zweren en
barsten.
En wij sociaal-democraten, zegt spr., wjj
zjjn de eenigen en de uitverkorenen, die daar n
verandering kunnen brengen, wjj die met
onze wereld- en levensbeschouwing de gan-
sche maatschappij omvatten, die haar wil
len en zullen omzetten in een betere, een
rechtvaardiger, die een zoo groot mogeljjke
kans op zooveel mogeljjk levensgeluk aan
alle menschen zal bieden en niet is zooals de
tegenwoordige, die niet rekening houdt met
wat voor allen noodig is, die slechts schraapt
en schrept om goud en nog eens goud, voor
enkelen
»Maar die bergen van goud spreken in
hun stomheid van bergen van leed*.
Een dergeljjke onzinnige, onnatuurljjke
maatschappij, zegt spr. moet steunen op het
geweld en dat geweld is belichaamd in het
militairisme.
Dat geweld wordt gebruikt tegen den
inlandschen vjjand, het bewuste proletariaat
wanneer dit in de strjjd voor zjjn belangen
in botsing komt met die der kapitalisten.
Maar ook wordt het gebruikt tegen den
buitenlandschen vjjandgebruikt als ’t eigen
land niet groot genoeg meer is om de winst
en goudzucht voldoende te bevredigen, om
dan de begeerige klauwen uit te slaan, naar
een naastgelegen land.
Dat is wat men in de politiek met
mooi woord expansie noemt, en wat nog
vaak wordt gehuld in het mooie kleed van
heilige gevoelens als vaderlandsliefde e.d.,
maar dat, zegt Spr. in werkeljjkheid niets
anders is dan een schandelik vergrjjp aan
eens anders vaderland, een brutale roof.
Dat is het kenmerk van den tegenwoor-
digen oorlog. Dat is het waarvoor de pro-
letariërszonen als slachtvee naar de grenzen
worden gezonden.
Spreker geeft met cjjfers aan wat een
moderne Europeesche oorlog, zooals die
thans dreigt tusschen de 6 groote beschaaf
de* landen zal kosten aan menschenlevens
en kapitaal.
Europa zal in een dergeljjke krjjg 20
millioen jonge mannen mobiel kunnen maken.
Na 14 dagen tjjd zullen van hen 600.000
aan dooden en gewonden zjjn gevallen.
Indien een dergeljjke oorlog eenige maan
den duurt zal zjj Europa komen te staan
op het verlies van eenige millioenen jonge
mannen in de kracht van hun leven, die
wie weet welke schatten nog aan de aarde
hadden te geven.
Een dergeljjke oorlog zou aan de oorlog
voerenden samen per dag 200 millioen gul
den kosten, ongerekend de schade aan ma
teriaal enz. toegebracht. En 50 jaren zou
den noodig zjjn om de verwoesting, die zjj
zou aanrichten uit te wisschen, de puinhoo-
pen op te ruimen.
Dat is een beeld van de moderne oorlog
zooals die ook thans dreigt. En er is slechts
één macht, die kan voorkomen, dat ze
droeve werkeljjkheid zal worden.
Die macht zegt Spr. is het georgani
seerde, internationale proletariaat.
En als straks om de wille van de be
langen van enkele Oostenrjjksche Agrariërs
die wereldoorlog zal uitbarsten, dan zal
men merken dat wjj er zjjn, de internatio
nale sociaal democratie, die de proletariërs-
zonen zal bewegen hun leven niet te geven
voor een dergeljjk doel.
Dan zal het moeten bljjken, wie meer
invloed hebben op de zonen van het volk,
de ophitsers tot den oorlog of de mannen
van de eenige ware Vredespartij.
De volgende week komt het Intern. Con
gres te Bazel bjjeen, om te overwegen
welke middelen er zpn om de regeeringen
duideljjk te maken, dat zjj niet kunnen re
kenen op de zonen der arbeidende klassen.
Dan zal slechts van het aantal strjjders,
dat wjj sociaal democraten in ’t gelid kun
nen brengen afhangen of de volkeren-vrede
bewaard zal bljjven, ja dan neen.
Begrjjpt dat, gjj arbeiders, besluit Spr.,
en vraagt u zelf af of gp ’t met uw gewe
ien kunt goed vinden in ernstige, in drei-
