SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
Nieuwjaarsgroeten.
A.O.brood
I
-4
Zaterdag 28 December 1912.
No. 26.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
29e Jaargang.
Firma H. Brandenburgh
Nieuwstijdingen.
Ouderavond School 1.
a 25 cent.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzafld Sneek.
TELEFOON No. 150.
ANNEX
D.
b
ons
hun
I
gReclam elkolorn
I
De Uitgevers
Evenals vorige jaren zal ook thans weer
in ons Blad gelegenheid zijn tot het plaat
sen van Nieuwjaarsgroeten
Opgave wordt zoo
zocht door
Al in pear kear hie der in advertinsje
yn ’e kranten stien, as njjsberichtsje wier
it al ris printe, al gou ris is der oer praeten
det de Krite Snits syn dei habbe scoe op
’e le Kriistdei.
Mei langstme is der nei dtsjoun, troch
allegearre dy halde fen us memmetael, en
dy halde fen in noflike joun. En al dy
ljue koenen foldwaening krjje. Do’t it nei
8 üre roun, bigoun it folk al aerdich moajj
Dr. De Graaf vraagtwat dan, als de
jopgelui niet tot de lessen van de H. B.
S. kunnen worden toegelaten. Zal een kind
wat worden, dan dienen H. B. S. of Gym
nasium toch gebruikt te worden als voor
bereiding voor verdere studie.
De heer De Boer brengt in ’t midden
spoedig mogelijk ver-
-
UW GEZONDHEID
EiSCHT
DAGELIJK5CH GEBRUIK
VAN
van school worden opge-
kans met botervlekken of koffiespatten ken
nis te moeten maken.
d Bjj ’t huiswerk worde geen hulp ver
leend ’t kind moet alleen weten, dat vader
en moeder toezien.
Er zijn ouders, die de gewoonte hebben
bv. ’t Fransche werk na te zien, d.w.z. fou
ten te verbeteren, zoodat een leerling herhaal-
deljjk niet fouten in ’t huiswerk heeft, ter-
wjjl op school ’t werk niet altijd onberis
pelijk is. De ouders kunnen aannemen dat
’t huiswerk dient als repetitie of tot vast
legging van wat op school is behandeld.
Een enkele toelichting van vader, moeder,
oudere broeder of zuster kan veel doen in
de goede richting maar er moet nooit wor
den geholpen. Eerstens loopt men dan ge
vaar op een andere w jjze toe te lichten dan
op school gebeurt en daardoor verwarring
bij ’t kind te brengen en ten tweede krjjgt
de onderwijzer ’t werk niet van ’t kind,
maar van den helper, wat zijn doel mist.
e Hiermee in verband staat ’t van el
kaar overschrjjven, een gewoonte die ook
op hoogere inrichtingen van onderwjjs niet
onbekend is. Daartegen moet met kracht
worden gejjverd’t ligt immers voor de
hand, ’t is niet de bedoeling dat de leer
ling zijn werk maar heeft, maar dat hjj ’t
zelf heeft gemaakt.
Nu komt Spr. aan de vakken, waarin
huiswerk gegeven kan worden.
In de eerste plaats wordt Lezen genoemd.
Elk kind leest wel boeken thuis. Sommige
verslinden boeken. Dat moet worden tegen
gegaan. Vooral echter dient men toe te
zien op wat gelezen wordt.
De ouders kunnen zich gerust tot
wenden, om geschikte leesstof voor
kinderen.
Doen ze dit niet, dan dienen ze ’t boek
eerst zelf te lezen, vóór ze ’t straks bun
kind in handen geven. In ’t bpzonder wjjst
de Wilsons,
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.franco per post fL50, buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 25 cent, elke regel meer 4 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
naar school moeten, ze moeten wat leeren.
Dan komt er een moeiljjke kwestie voor de
oudersze moeten 't werk der opvoeding
met anderen deelen.
’t Kind moet niet alleen naar de school
om wat lezen, schreven enz. te leeren, maar
de opvoeding moet worden voortgezethet
moet naar de inrichting, waar het onder
’t aanleeren van gepaste en nuttige kun
digheden, moet worden opgeleid tot chris
telijke en maatschappelijke deugden.
Een onzer eminentste vrouwen in den te-
genwoordigen tijd spreekt op dit moment
van de oprichting van een vennootschap.
Bjj de oprichting eener vennootschap be
ginnen b.v. twee personen voor gezamen
lijke rekening handel te drijven.
Ze brengen ieder in, wat ze aan kapitaal
hebben, worden beide verantwoordelijk, ne
men beide een werkzaam aandeel. Geen
hunner wordt stille vennoot, er is niet
sprake vaneen commanditaire vennootschap.
En nu de vennootschap ouders-onderwjj-
zers.
De eene vennoot, de ouders, behooren naar
de andere toe te gaan, naar den onderwij
zer, en brengen hem op eerlijke, onbevan
gen wijze op de hoogte van hun kindze
deelen hem alles mee van hun kind, alles,
liefst van zjjn jeugd af aan zjjn lichame
lijke gesteldheid, al zjjn goede eigenschap
pen, maar vooral ook de minder goede
trekjes of karakter-eigenschappen. Immers,
de nieuwe vennoot moet ’t kind kennen.
En nu, wat gebeurt thans Op een be
paalden datum, wordt 't kind bij ’t hoofd
der school aangegevenbrengt vader of
moeder hoogstens ’t kind naar de klasse,
om de meester of juffrouw eens te zien,
met een enkel woord in zjjn of hare welwil
lendheid hun kind aanbevelend en daarmee
is ’t meestal afgeloopen.
De nieuwe vennoot moet nu zelf maar
zoeken, en de ouders worden voor een poos
tiertjes voor spel tusschen vallen.
’s Middags van 2 tot half vier of met
een pauze van een half uur tot 4 uur.
Daarna spelen tot 5 uur. Tusschen 5 en
7 schoolwerk en na 7 nog een uur ont
spanning voor de grooteren tot 9 uur.
Gymnastiek rekent spreker op school thuis
te behooren dansen wil hij ze niet laten
leeren, zoolang ze op school zjjn. Hand
werken behoort weer op school. Metpiano-
of vioolles moet geen kind worden gekweld
dat geen aanleg voor muziek heeft. Zwem
men moeten ze allemaal leeren.
En eindeljjk nog geen privaatlessen,
tenzjj in bjjzoadere gevallen, b.v. als 't kind
lang ziek is geweestmaar in geen geval
om ze voor een examen klaar te maken.
Dan komt de heer G. op ’t snoepen
waarbjj op ’t vaak hoogst treurig gevolg er
van wordt gewezen, ’t Rooken op jeugdigen
leeftjjd werd ook allerminst vergeten en
eindeljjk nog de groote of kleine bood
schappen, die lastige struikelblokjes onder
de les.
Nog meent Spr. dat ’t van ’t grootste
belang is het kind orde en netheid te lee
ren betrachten, ook b.v. met betrekking tot
kleine zaken, als griffels, sponsdoos etc.
De van school meegebrachte boeken moe
ten netjes worden behandeld en gekaft’t
kind moet voelen, dat ’t voor dergeljjke
dingen verantwoordelijk is.
’t Eigenlijk School- en Buiswerk kwam
thans aan de orde.
School no. 1 hier is de voorbereidster
voor H. B. S. en Gymnasium. Op deze in
richtingen wordt vakonderwijs gegeven door
vakleeraars, de leerlingen hebben niet meer
een geheelen schooltijd door_ een zelfden
onderwijzer, waardoor de opvoedkundige
waarde van ’t onderwijs helaas minder wordt,
jammer te meer, omdat jongelui van 13 tot
18 jaar ongetwijfeld niet minder leiding
noodig hebben dan de jongeren.’t Karakter
van ’t onderwijs zelf is op die inrichtingen
ook andersde leerlingen moeten zich zelf
meer redden en misschien wordt dan te
veel wetenschappelijk onderwjjs gegeven.
In elk geval, zegt spreker, ben ik van
meening, dat wjj de toekomstige leerlingen
daarop ook moeten voorbereiden.
Aan school no. 1. moeten we, zooals dit
eens eigenaardig door een collega werd
uitgedruktHoogere Burgerschooltje-spe-
len.« Ik bedoel, we moeten de leerlingen
leeren studeeren.
Behalve dus dat we ons met de hoeveel
heid kennis naar de H. B. S. en ’t Gym
nasium moeten richten, dienen we ook in
de wjjze van ’t aanbrengen dier kennis te
letten op dat voortgezet onderwjjs. Daarom
wordt reeds in de vierde Klas begonnen
met lessen uit boekjes te laten leeren. Die
boekjes moeten echter niets anders zjjn dan
een kort overzicht, een résumé van een be
handelde les, nooit van een nog te behan
delen les. Ongelukkig zjjn onze boekjes
echter niet alle in een toon geschreven,
dat ze gemakkeljjk kunnen worden begre
pen door een kind.
Daarom vind ik ’t, zegt de heer G.,
noodig, de les uit ’t boekje ook eerst nog
met de leerlingen te lezen, 't Liefst zou
ik willen, maar ’t is te t ij d r o o v e n d,
dat wij zelf met de leerlingen steeds ’t
résumé eener les opstelden, daarna in de
schrijfboeken lieten opschrjjven en dat lieten
bestudeeren.
In verband hiermee wordt thans nagegaan
hoe School en Huis in dit opzicht elkaar
kunnen steunen.
Vooraf werden enkele algemeene regelen
genoemd.
a Huiswerk wordt gemaakt tusschen 5
en 7. In elk geval nooit onmiddelljjk na
den maaltijd.
’t Huiswerk worde steeds netjes ge
maakt. De ouders dienen nota te nemen
van ’t werk, vooral van de opmerkingen door
de onderwijzers gemaakt.
Als voorbeeld toonde de heer G. een schrijf
boek van een zijner leerlingen, dat er alles
behalve keurig ui zag.
c ’t Huiswerk worde zoo mogelijk niet
in de huiskamer gemaakt, ’t Kind heeft er
te veel afleiding en ’t schrift loopt grooten
dat bjj ’t toelatingsexamen de candidaten
door anderen geëxamineerd worden en wat
’t strenger worden betreft van de eischen
voor dat examen herinnert hjj aan ’t geen
De Genestet zegt in een van zjjn Leeke-
dichtjes Zet ze uit de.enz. enz.
1 Ook de school voor M. U. L. O. kwam
1 ter sprake. Nu de H. B. S. zei dr. S. zoo
langzamerhand opleidt voor de Hooge
School, moet de taak waarvoor e.g. bestemd
1 was, zoo langzamerhand worden overge-
nomen door de M.U.L.O. School.
Mr. Andreae verwacht meer heil voor
de jongelui van de driejarige H. B. S., die
j z.i. meer geeft dan de scholen voor Meer
Uitgebreid Lager Onderwjjs.
Als de vakken aan laatstgenoemde school
j onderwezen, worden aangevuld met Boek-
houden, Handelskennis en Stenografie ver-
j wacht dr. S., van deze inrichtingen meer
dan van een 3-jarige H. B. S.
Met z.g. instituten loopt de Directeur der
H. B. S. niet hoog. Moet hjj er een noe
men, die goed staat aangeschreven, dan
is ’t de inrichting van den heer Hommes
te Hoogezand.
Naar aanleiding van een tot den Direc-
teur gerichte vraag, of de leerlingen van
de H. B. S. ook te veel huiswerk opkrjj-
gen luidt ’t antwoord, dat als de leerlingen
geen tijd verknoeien, ’t opgegeven werk
best in 2 uren door hen kan worden ge
maakt. Een wenk heeft Dr. S. aan de
ouders indertjjd gegeven, hun kinderen er
op te wjjzen ’t Huiswerk over de week
te verdeelen. Dat Huiswerk gezamenljjk te
maken daarvan voorspelt de Directeur
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
Op initiatief van de afd. Volksonderwijs
hier ter stede had de vorige week een Ou
deravond voor School I plaats, die we be-
langrjjk genoeg achtten om er zjj het
ook wat laat een uitvoerig verslag van
op te nemen.
weinig goeds.
Thans kreeg ’t woord de heer Velsing,
hoofd van School III.
De heer V. drukte de vrees uit dat
’t onderwjjs (Aardrjjksk. en Gesch.) aan
school no. 1 z. i. wat te geleerd was.
Hjj oordeelde dat er op School 1 wat
te vroeg Geschiedenis werd onderwezen.
Wat Aardrjjkskunde betreft, is hjj een
voorstander van kaartteekenen op ruiten,
waardoor z. i. de gezichtsindruk wordt ver
hoogd.
De inleider vraagt Spreker, wat hjj met
dien vorm (omtrekkaart) wou. In de prak
tijk, zegt Ijj, is ’t zelfmaken van een om
trek niets waard. Verder is de heer G.
voor van buiten laten leeren van
aardrjjkskundige lesjes, waarmee de hr. V.
zich niet kan vereenigen.
De heer Gr. wjjst den heer V. er op
dat deze wegens telaat komen niets van
zijn inleiding heeft gehoord.
Spreker geeft nog een beknopt résumé
van ’t geen hjj over de vakken Aardrjjks
kunde én Geschiedenis heeft gezegd.
Bjj ’t sluiten der vergadering krjjgt de
heer V. nog even ’t woord. Hjj vraagt of,
sedert de Zangschool opgeheven is, men
op School no. 1 ook meer doet aan zingen.
De heer De Boer antwoordt daarop dat
men op School no 1 thans zingt als lijs
ters.
Met de verzekering van den Voorzitter,
dat deze vergadering voor de toekomst
vrij zeker vrucht heeft gedragen en met een
woord van dank aan inleider en debaters
voor 't gesprokene, sloot mr. Andreae de
bijeenkomst.
De Voorzitter, Mr Andreae opende ruim
kwart na 8 de bijeenkomst met een wel
kom tot de aanwezigen, waarna ’t woord
werd gegeven aan den heer K. Groeneveld, een deel van den dag stille vennoot,
die een inleiding gaf over Huiswerk®
Spreker begon met de woorden van den
grooten opvoedkundige, Rousseau Alle op
voeding moet zjjn overeenkomstig de na
tuur van den kweekeling.
Om ’t kind op te voeden moet men ’t
dus kennen, d.w.z. men moet bekend zjjn
met zjjn individueele eigenschappen.
De ouders zjjn dus de natuurlijke op
voeders hunner kinderen. Zjj alleen kennen
zjjn eigenschappen, goede en slechte. Ouders
die ’t kinderleven met voldoende objectivi
teit zullen leiden, moeten overtuigd zjjn, dat
de menschheid niet vooruitgaat, wanneer
een volgend geslacht een gebrekkige na
bootsing is van ’t vorigemaar wanneer
’t volgend geslacht zich in volle vrjjheid
kan ontwikkelen met gebruikmaking van
alles, wat door ’t vorige is verworven.
De onderdrukking van de individualiteit
der kinderen is een misgreep van de ouders
waarvoor geen verzachtende omstandigheden
pleiten.
De ouders dienen dus rekening te houden
met de bjjzondere eigenschappen hunner kin
deren.
Nooit echter mag men een kind een
minderj goede eigenschap kwaljjk nemen
veeleer dient men na te sporen, wat daarvan
de oorzaak is. Heeft men die gevonden,
dan kalm en vastberaden gepoogd om die
weg te nemen, nooit echter met hardheid.
Is er één plaats waar ’t spreekwoord
geldtEen goed woord vindt altjjd een
goede plaats, dan is dat bjj ’t kind.
Nu komt al langzamerhand de vraag
Uan de ordehoe moeten we ’t kind bezig
houden Heeft ’t kind veel lust in teeke-
nen, welnu laat ’t teekenenmerkt men
dat 't een open oor heeft voor muziek,
koop het een fluit.
Schaf voorts, als ’t kind nog klein is,
doelmatig speelgoed aan. Geen rommel, dat
gauw breekt, maar degeljjk speelgoed. Spre
ker beveelt daarvoor b.v. aan Richter’s Steen-
bouwdoozen. Gevaarljjk speelgoed noemt de
heer G. o.a. stoommachines, vooral voor
kinderen van 8 jaren, sabels en geweertjes
enz. Een jongen neemt, zegt Spr., bjj voor
keur toch een stok.
Er komt echter een tjjd dat de kinderen
Spr. op de giftige lectuur van
Nick Carter en dergeljjke.
Van school wordt wel eens opgegeven
een les thuis hardop te lezen. Dit kan
niet genoeg gebeuren, wjjl ’t deleestoon
bevordert en ’t kind dan beter b e g r jj p t
wat ’t leest, waar ’t natuurljjk om te doen
is. Ook wordt ter bevordering van de lees
toon en als geheugen-oefening wel een ge
dicht opgegeven om uit 't hoofd te leeren,
welke uitstekende oefening den ouders ten
zeerste wordt aanbevolen.
En zoo behandelt Spr. achtereenvolgens
Rekenen, Ned. Taal, Aardrjjkskunde, Ge
schiedenis en Teekenen.
Van ’t laatstgenoemde zegt hjjPrach
tig, mooi huiswerk. Laat uw kind zjjn vrjje
uren daaraan besteden. De oefening van
oog en hand, van vorm en kleur heeft
uw kind noodig.
En ten laatste restten de talen. Spr. her
innert hier nog eens help uw kind goed,
d.w.z. zeg hem niets voor, wat hjj zelf kan
vinden. Verbeter geen fouten, maar laat ’t
zelf zoeken. Als ge kunt, overhoor hem
de lessen, de woorden vooral. Voor een
vreemde taal leert men nooit genoeg woor
den. Vertrouwt ge u echter niet met de
uitspraak, laat ’t dan liever achterwege.
Aan ’t slot zjjner inleiding roert Spreker
»strafwerk« aan, waaronder de heer G., be
slist de handteekening van de ouders wil
hebben. Z.i. moeten deze weten wat op
school gebeurt, dan zal hun kind te meer
trachten geen straf te krjjgen.
Aan de discussies die zich uit deze in
leiding ontsponnen namen deel de heer Dr.
De Graaf Dr. Sjjpkens, S. de Boer, Mr.
Andreae en J. Velsing.
Dr. De Graaf pleitte voor overleg plegen
tusschen L. S. en H. B. S. en vraagt in
hoeverre dit op den weg ligt van de Ver.
voor Vereenvoudiging van Examens.
Dr. Sjjpkens wjjst nog eens op ’t groote
belang van samenwerking tusschen ouders
en onderwjjzers, vooral bjj ’t examen doen
der jongelui voor de H. B. S.
In ’t vervolg, zei spreker, zullen de eischen
voor ’t toelatingsexamen strenger worden.
Men wordt daartoe genoodzaakt, wjjl zoo
weinigen ’t eindexamen halen.
Ieder der vennooten werkt nu verder voor
zich zelf, slechts bjj hooge uitzondering
komen de firmanten bjj elkaar, meestal, als
er iets is, wanneer het kind b.v. ondeu
gend is geweest.
't Is hier niet in den haak, zegt Spr.,
de ouders doen niet wat ze moesten doen
en de onderwjjzers doen ’t ook niet altjjd.
Ouders en onderwjjzers moeten van den be
ginne af sataenwerken.
Van die samenwerking der ouders u te
overtuigen, zegt de heer G., is ’t doel van
ouderavonden als deze, maar mag en moet
niet ’t einddoel zjjn. In 't belang van ’t
kind moet er meer gedaan worden. Vooral
aan een inrichting als school I is die sa
menwerking, dat overleg zoo noodig. Vele
teleurstellingen zouden uitbljjvende H.
B. S. en ’t Gymnasium zouden minder ge-
wenschte elementen niet krjjgen of mis
schien later en dan beter onderlegd. Ver
der moeten ouders en onderwjjzers zooveel
vertrouwen in elkaar hebben, dat weder-
keerig de één een aan- of opmerking van
den ander moet aanvaarden in ’t belang
van ’t kind, de man en de vrouw van
morgen.
Over ’t huiswerk sprekende, als ’t kind
op school is, verdeelt de heer Gr. dit
in tweeën
le zaken, die thuis behooren gedaan te
worden
2e zaken, die
geven.
Bjj no. 1 moet rekening gehouden worden
met de individualiteit van den leerling’t
bevorderen van aanleg voor teekenen, mu
ziek, handenarbeid enz.
Bjj no. 2 acht spreker ’t van ’t hoogste
belang de dag van ’t kind volgens een vast
systeem in te deelen en de Spr. laat dan
volgen de uren van ontbjjt, middageten enz.
welke hem ’t geschiktst Ijjken, met bijvoe
ging van wat zooal niet moet worden ge
bruikt.
Verder bedoelt spreker met de dagver-
deeling te bepleiten de noodzakelijke af
wisseling der maaltijden, ruimte latend voor
onderwjjs, ontspanning en rust.
Schooluren, vervolgt spreker, van 8%
tot 11, of tot halt twaalf, als er 2 kwar-
V
1
NIEUWE SNEEKER COURANT
ft 1O cent per
De Krite.
