SNEEKER COURANT (67ste Jaarganfl) WYMBRITSERADEEL (14ie Jaargang)
I
No. 27.
Woensdag I Januari 1913.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
Uitgevers Firma BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
29e Jaargang.
Caffeinvrije koffie „Hag”
is echte boonenkoffie, welke
alle voortreffelijkheden n.l.
smaak en geur van caffein-
bevattende koffie heeft, ech
ter niet hare nadeelige ge
volgen. Zij is onschadelijk
voor hart-, zenuw-, maag
lijders en andere zieken.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
FRYSKE TELTSJES,
fen T. E. HOLTROP.
WYMBRITSERADEEL,
op Zaterdag 28 Dec. 1912 ’s voorin. 10’/2 uur.
ANNEX
O, Heil’ge Hoop
Reclamelkolom
1O cent per rejfel.
it stienen
yn ’e fjirte
ABONNEMENTS-PRÏJS
Per jaar fl.franco per post fl.50, buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
Bljjft nu mgnhart nog aan ’t verlor’ne hangen
Of voelt het zich, met nieuw ontwaakt
verlangen.
Getrokken tot dat licht, zoo mild en rein
O, Rgzend jaarik wil
En vraag u
1
Oudejaarsavond.
De torenklokken galmen loom en zwaar
Enjdoen haar slagen dreunend verder klinken
Zij zingen d’ uitvaart van het stervend jaar,
Dat in vergetelheid terug zal zinken.
De weemoed bindt ons aan 't verleden, waar
Het lot uit lijdensbeker ons liet drinken.
Doch voorwaarts wjjst de Hoop en fluistert
Daar
In ’t land der toekomst zal de zonne blinken.
uw glimlach wekt
vertrouwen.
u blij aanschouwen
zachtZult gij 't beloofde zjjn
N. v/h N.
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
hja sa wóndere slüch en koe net folie
prate, mar moarn scoc Piter wer by hjar
wêze, en den altyd, en den seoene se el-
koarren fen alles fortelle en lokkich wêze.
Hja glimke him yetteris oan en do scoe
se hjar mar deljaen, sliepe, en drome,
drome fen hjar soan en fen de nije boere-
pleats op it Aide hiem Hja fielde hjar non
sa waerm en sonk sêftkes wei, wylst Piter
hjar fol Ijeafde aonseach
hjar jonge troude mei de rykste boere-
dochter üt dy omkriten.
Sa droomde de aide boerinne, en sa
forwachte hja it fêst, al hie Piter yn gjin
tweintich jier hwet fen him heare litten.
En dêrom stoareage hja alle dagen op it
paedzje, dat er lans komme moast üt it
doarp. En dêrom libbe hja ienlik mar
tofreden, jier nei jier foart in hjar lytse
wente op it hege hiem, hwent hjar jonge,
hjar Piter scoe weromkomme en alles goed
meitsje.
Óp Aldejiersdei wier Pytsjemoei opstien
mei in fleurich sin. It wier hjar alles sa
rom en do fielde hja it düdlik yn hjar
memmeherte, det einliks do tiid kommen
wier. Dyselde deis yet, noch foar it Nijejier,
scoe hja hjar soan werom sjen. Hja wier
der wis fen. Spitich wier ’t mar, det it
hjar aloan sa yn ’e earen süze en det hja
sims sa draeijerich waerd, mar dat kaem
allinnich fen blydskip. Piter, jonge, hwet
bin ’k bliid” sei se wol hündertkear sunich
yn hjar seis en den roun hja wer nei ’t
fluster om üt to sjen, it stienen paedzje
lüns. Mar de neimiddeis kaem ’t hjar yn
’e holle op, det hja de jouns nei tsjerke
woe. Wis scoe Piter syn earste gong dêr
ek hinne wêze om God to tanken foar
syn bihald op ’e greate reis. Hja scoe him
dêr sitten sjen en meivhjar beiden seoenen
se werom gean. nei hjar lytse wente op
’t aide hiem, dêr ’t gau in greate boerkery
stean scoe
Mei moeite sike it wyfke hjar spillen
bij inoar üt de aide pultrum, en do it tiid
waerd, wier hja klear, it hoedtsje op, in
brune slingerdoek om ’e skouders, hwent
nou Piter kaem hoechde hja net mear yn
’e rouwe, en in stove mei koperen seel yn
’e han.
Buten wier it tsjuster, mar
paedzje koe hja wol drome, en
glinsteren de giele finsters fen ’e tsjerke,
der ’t hja rjucht op oan rinne koe. Tsjin
de joun wier ’t tige bigoun to snijen en bij
tüzenen wrimmelen de Hokken as swarte
stipkes troch de tjusterens. Mar Pytsjemoei
sette der krigel op ófit gong nei hjar
soan. Underweis lykwols fielde hja, det hjar
foetten yn ’e tinne overlasten skoen wiet
waerden, en hja waerd wirrich fen it wadzjen
troch de snie. Efkes rêste. Hja hie de
tiid, hwent yet altyd klonk it lieden fen ’e
klok hjar yn ’e earen, en hja gyng hwet
bisiden it paedzje in amerij op ’e stove
sitten, ticht bewoelle yn de brune slinger
doek. De klok ledte yet en it aide minske
stoarre altdyd troch op ’e Ijochte tsjerke-
finsters yn ’e fjirte. En do barde it, hwet
hja salang forwachte hie. In swart skaed
kaem op it paedzje twisken hjar eagen en
de Ijochte finsters. It kaem ringen neijer
en hja seach, det it in man wier. Syn stap
pen wieme yn ’e snie net to hearen, mar
yniens fielde hja en seach hja it oan
it hele wezen, det it hjar jonge wier.
„Piter” woe hja roppe, mar hy hie hjar
al opmirken, en yn in egenblik wier hy
by hjar. „Mem” hearde hja. Ja, it wier
syn lüd. Do fielde hja, det er hjar yn syn
sterke earmen naem en gauw nei hüs ta
droeg. Hwet fielde hja hjar waerm en fei-
lich oan ’e boarst fen hjar soan. Hwet
droeg er hjar sêft en mijend. ’t Wier eft
hja troch de loft fleach. Hja die efkes de
eagen ta en sunder det hja mirk ho ’t
krekt yn syn wirk gyng, wier Piter al mei
hjar yn ’e keamer en hie hjar sêft op bêd
lein en waerm bistoppe. De goeije jongen
Hwet die er syn bést om for mem to
soargjen. Hja seach syn swarte gedaente
yn de keamer hin en wer gean. Nou hie
er de lampe opstitsenhwet dikkere dy.
De kachel brande ek alhark him ris
brommen. „Piter” róp hja sunich, mar hy
hearde hjar dóchs en kaem by hjar bêd.
Nou koe hja neat mear fen ’e lampe sjên.
Hjar soan bógde him ticht nei hjar oer.
„Moarn” lustere de mem en hy knikte.
Hy fielde, hwet hja sizze woe. Nou wier
XXIV.'
Op it hege boerehiem tomidden fen de
flakke greiden steane noch mar inkele
- forskromfele appelbeammen en op it ein in
lytse arbeiderswente. De greate pleats, dy
dêr earen stie, is for in tritich jier ófbrand,
en de boer, oan hwa ’t er tabihearde, troch
de eftérütgeande tiden en de drank oan
legerwal rekke, hie seis it spil oanstitsen
en is yn ’e finzenis stoarn. Syn soan, dy
de skande net drage koe, is foarttein nei
Amerika, en de frou, dy ienkear yn de
fleurige boerkerij it biwald hie, hat al dy
jierren ienlik yn de *lytse arbeiderswente
op it hege hiem wenne. Hja weide in pear
skiep op ’e pole en waerd fjirder troch
hjar wolstelde sibben ünderbalden, dy hjar
wol graech in plak under de minsken jaen
woenen, as de aide Pytsjemoei seis mar
woe. Mar hja wol mei gjin stok it aide
plak forlitte, dêr ’t hja ienkear lokkich
west hat en hopet yet ienkear lokkich to
wirden. De greatste tsjinrampen hawe dêr
hjar diel wést, hja libbet dêr nou earmoedich
en ienlik en is aid en swak wirden, mar
de moed is hjar noait hielendal üntsonken,
hwent hja wachtet op hwet.
Al dy tritich jierren hat hjar libben oars
neat west as wachtsjen, en dat wachtsjen
wier hjar stipe. Dei oan dei hat hja gau
hjar bytsje wirk ófdien en den gyng hja
foar it finster sitten to breidsjen, altyd
mar hoazzen en foetsokken for de bern fen
hjar moeikesizzers. En ünderwilens hüldde
hja it each op it stiennen paedzje, dat fen
it doarp by hjar hiem lans roun. Hwent
lans dat paedzje moast er komme, hy dêr
’t hja op wachte, Piter, hjar jonge, lyk as
er lans dat paedzje hjar ienkear forlitten
hie. Dat wier tritich jier lyn, marde aide
frou rekkene dy tiid net, en forwachte him
werom to sjen lyk as er foartgongen wier,
as in feardige jongfeint. En ryk scoe er
wêze, smoarryk, en hy scoe op it aide
hiem in nije, greate pleats bouwe litte, en
hja, Pytsjemoei, scoe dêr frou wêze, ont
Op Nijjiersmoarn seagen de tsjerkgon-
gers in bytsje bysiden it stienen paedzje
ónder in heap snie hwet brüns ekimerjen,
en do se tichter by kamen founen sePyt-
sjemoei, dea. Hja wier fen de stove öf-
gliden en forstoarn finder it tsjokke tek
fen snie. Mar om de aide, ynfallene müle
boarte yet in glimke, hwent hjar eagen
hienen hjar soan weromsjoen en mei in
dream fen takomstige hearlikens wier hja
sliepen gongen.
Noch hiet it plak, hwer it aide minske
tritich jier oanien wachte hat „Pietsje-
moei’s-pólle”.
RAADSVERGADERING
V
1
1
- 601,
-801,
-1001,
-1201,
NIEUWE SNEEKER COURANT
van maatschappelijke welstand verkeert.
De heer Wesselius meent dat het inge
diende voorstel
zeer billijk
is. Spr. wil tegenover de meening van den
Voorz. de zijne stellen, dat iemand met een
inkomen van f 28 per week, per kwartaal wel
f 4.20 schoolgeld kan betalen.
De heer Hoekstra heeft aan het gespro
kene niet veel toe te voegen. Spr. heeft geen
enkel motief gehoord waarom de grens voor
de hoogste heffing van f 1400 op f1500 moet
worden gebracht.
De heer D r. R e ng er s handhaaft zijn voor
stel in de vorige Verg, reeds terloops mede
gedeeld, om n.l. de voorgestelde eerste cate
gorie (bij een inkomen van f -?1f 500) te
doen vervallen, zoodat zij die een inkomen
hebben beneden f 500 zijn vrijgesteld van het
betalen van schoolgeld.
Het heeft Spr. bqvreemd dat een der voor
stellers, waar deze onlangs een bedrag van
f7 per week plus vrije woning voor een brug
wachter met zijn gezin geen menschwaardig
bestaan achtte, thans er zijn goedkeuring aan
hecht iemand met een inkomen van f 451
reeds schoolgeld te laten betalen.
De Voorz moet den heer Hoekstra ant
woorden, dat ieder een zekere voorliefde heeft
voor zijn eiefen voorstel zoo is Spr. meer ge
hecht aan de bestaande verordening. Dat
door de voorstellers nogal van die verorde
ning wordt afgeweken is voor Spr. een mo
tief met zijn voorstel te komen.
De heer Hoekstra moet den heer Dr.
Rengers opmerken dat onlangs door B. en
W. werd verklaard dat bovengenoemde beloo-
ning voor den brugwachter voldoende werd
geacht wat door den Raad, is beaamd. Het
komt Spr. vreemd voor dat iemand die f 9
per week verdient daarvan niet 4i/-j a 5 cent
schoolgeld zou kunnen betalen.
Als men het bijzonder onderwijs tot maat
staf neemt dan zal men zien dat bij een in
komen van f 1000 f 1100 nooit eenig be
zwaar wordt gemaakt het volle schoolgeld te
betalen. Spr. zelve b.v. staat voor f 1000 in
de H. O. en betaalt voor twee kinderen f 38
schoolgeld. Waarom zal men bij de O L.
school dan zoo velen vrijstellen.
De heer Dr. Rengers moet ten opzichte
van het gesprokene inzake bezoldiging-brug-
wachter Woudsend nog even opmerken, dat
hem niet is gebleken dat de zienswijze van
hetD. B. in dezen door den Raad is beaamd
Men heeft toen geen principieel debat gevoerd
over minimumloonen.
Het voorstel van den heer Dr. Rengers
om als laagste grens te stellen een inkomen
van f 501 tot f 6Q0, wordt met 11 tegen 4 stem
men (van de h.h Hettinga, Reitsma, Ages en
Dr. Rengers) verworpen.
Eveneens wordt verworpen (met 12 tegén 3
stemmen, van de h.h. Reitsma, Ages en Dr.
Rengers) een voorstel van den Voorz. om
als hoogste categorie te doen gelden een in
komen van f1201 tot f1500.
Hierna wordt het voorstel van de h.h. Wes
selius, Miedema en .Hoekstra aange
nomen.
Punt IV. Adres van het Bestuur der ver-
eeniging voor dorpsbelangen te Jutrijp-Hom-
80
„160
300
360
dan f 1400,
uiterlijk in Augustus in te dienen.
Z. h. st. wordt overeenkomstig het voorstel
van het D. B. besloten.
Punt VII. Adres van het Bestuur van den
Hengelaarsbond om het vischwater in de Ge
meente in kleine perceelen op langen termijn
te verpachten.
De Voorz. heeft zich naar aanleiding van
dit adres om advies gewend tot den Hoofd
inspecteur der Visscherijen.
Aan de hand van dat advies stellen B. en
W. voor de behandeling van dit adres te ver
dagen. Uit dit advies blijkt n.l. dat Z.Ex. de
Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel
h.h. Ged. St. in overweging heeft gegeven
de gemeentebesturen mede te deelen dat het
voornemen bestaat van Rijkswege een onder
zoek in te stellen naar de visscherij in de
domeinwateren. De uitkomsten van dit onder
zoek zullen worden gepubliceerd, waarom
het wenschelijk is in afwachting van dit rap
port geen beslissingen over adressen als dit
te nemen.
Z. h. st. wordt overeenkomstig het voorstel
van het D. B. besloten.
Punt VIII. Adres van H. Reitsma H. d. S.
te IJsbrechtum om eervol ontslag uit zijne
betrekking.
Adressant, die den leeftijd van 65 jaren
heeft bereikt en meer dan 40 dienstjaren
heeft vraagt tegen 1 Mei 1913 eervol ontslag.
Het D B. stelt voor dit ontslag te verlee-
nen op de meest eervolle wijze onder dank
betuiging voor de vele, gewichtige en langdu
rige diensten de gemeente zomatel in deze als
in andere betrekkingen (o.a. als armvoogd, lid
commissie tot wering van schoolverzuim enz.)
bewezen.
Z. h. st. hiertoe besloten.
s Punt IX. Adres van G. L. Bouwman H. d.
S. te Tirns om overplaatsing naar IJsbrech
tum.
Nadat de agenda was opgemaakt zijn nog
adressen van gelijke strekking ingekomen van
de h.h. E. Hazelhof, te Oudega, L. Brouwer
te Hommerts en C. Faas te Goënga.
Waar het hier eene bespreking van personen
geldt, wordt de openbare Verg, eenigen tijd
geschorst.
Na een vrij langdurige besloten zitting wordt
de Verg, heropend.
Besloten wordt het punt van te houden.
Punt X. Adres van J. Kamminga te Tirns
om hem de tolinning aldaar op te dragen,
bij gaardering.
Met 12 Mei a.s. is de pachttermijn van adres
sant verstreken. De opbrengsten zijn zoo ge
ring dat na aftrek der tot nu toe betaalde
pachtsom a f 53,per jaar, adressant nog
geen f 6.— per week overhoudt.
Met het oog op de
steeds afnemende scheepvaart
aldaar verzoekt adressant, hem voor f 6,per
week als gaarder aan te stellen of hem we
derom voor 3 jaar de tolinning op te dragen
onder voorwaarde dat hij inplaats van f53
B. en W. van meening dat deze brüg ze*er
moeilijk is te verpachten en het niet te ont
kennen valt dat de inkomsten afnemen, stel
len voor te besluiten overeenkomstig het
tweede gedeelte van het verzoek, waartoe
wordt besloten.
Punt XI Adres van T. Bergstra te Oudega
om hem het grasgewas van de bermen der
wegen voor 5 jaar aldaar te verpachten.
Teneinde meer gras van de bermen te krij
gen zou eene gierbemesting gewenscht zijn
adressant wil hiertoe overgaan indien de ber
men hem voor langeren tijd kunnen Worden
verpacht, daar anders vaak een opvolger de
vruchten plukt van een dergelijke bemesting.
Als pacht wil adressant dan f 35,per jaar
tot afschaffing van alcoholh. betalen. (Tot nu toe wisselde die af van f28
tot f32,—.)
B. en W. stellen voor hem bij wijze van
proef voor drie jaar f35,per jaar het
grasgewas aldaar onderhands te verpachten,
terwijl zij machtiging vragen tegen het vol
gende voorjaar over te gaan tot verpachting
voor 3 jaren van het grasgewas van alle ber
men.
Na eenige bespreking wordt overeenkom
stig dit voorstel besloten.
Punt XII. Adres van D. J. Swierstra te
Oppenhuizen om in koop te mogen ontvangen
een gedeelte riet en water aldaar.
B. en W. stellen voor, gunstig op het adres
te beschikken en adressant het gevraagde,
een aanwas aan de Houkesloot ter grootte
van 2500 M2, gelegen ten Z. O. van zijn eigen
dom, in koop af te staan voor f 25.
Z. h. st. hiertoe besloten.
Punt XIII. Adres van K. Okma e. a. te In
dijk om vandaar naar Woudsend een bestraat
voetpad aan te leggen.
De tegenwoordige hoofdverkeersweg, een
landvoetpad loopende over laag gelegen land,
merts om aldaar een stembureau in te stellen, pachtte^betalen, per jaar f25 toeslag krijgt.
Adressanten gronden hun verzoek hierop
dat het naastbij gelegen stembureau voor Jut-
rijp-Hommerts, een uur gaans verwijderd is
(n.l. Heeg of Sneek.)
B. en W. stellen voor, op dit verzoek even
als twee jaar geleden, afwijzend te beschik
ken. In 1905 is het aantal stemdistricten van
5 op 6 gebracht, waardoor een deel der kie
zers van JutrijpHommerts naar Heeg en een
deel naar Sneek kunnen gaan. Voor de kie
zers uit andere dorpen als b.v. Uitwellingerga,
Tirns en Nijhuizum zijn de stembureaux nog
veel moeilijker te bereiken.
Z. h. st. wordt overeenkomstig dit voorstel
besloten.
Punt V. Adres van het Hoofdbestuur der
Nederl. vereen,
dranken om het gebruik van alcoh. dranken
bij uitvoering van werken te verbieden.
B. en W. hebben geen bezwaar tegen inwil
liging van dit verzoek.
Z. h. st. wordt besloten gunstig op het adres
te beschikken.
Punt VI. Adres van het Bestuur der Ge
heelonthouding „Broederschap” te Scharne-
Adressanten, van oordeel dat de Chr. Ont
houding is geworden tot een macht in de maat
schappij, die naar het inzicht van ieder wel
denkende, heilzame gevolgen voor het open
bare leven heeft, komen tot den raad om
eenige finantieele steun.
B. en W. stellen voor adressanten te be
richten dat voor dit jaar (1913) geen
fondsen meer beschikbaar zijn, daar de op de
begrooting uitgetrokken subsidie reeds is toe
gezegd aan de Drankbestrijdersvereenigingen
te Goënga, Wolsum en IJsbrechtum.
Zij achten het gewenscht dergelijke ver
zoeken voortaan (dit jaar zijn er een tiental
ingekomen) met het oog op de begrooting
Weromkommen.
van
Voorzitter de heer H. M. Tromp, Burge
meester.
Secretaris de heer J. Poppinga.
Aanwezig alle leden.
Punt I. Notulen van 16 November j.l.
De notulen der vorige verg, worden na le
zing goedgekeurd.
Punt II. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
Ingekomen zijn
a. en b. berichten van H. Velsen brugwach
ter te Woudsend en P. Ringnalda, pontveer-
wachter te Uitwellingerga, houdende dankbe
tuiging voor verhooging van jaarwedde
c. resolutie van h.h. Ged. St. waarbij aan
deze gemeente wederom voor 1 jaar vrijstel
ling is verleend van de verplichting tot het
geven van onderwijs in de vrije en ordeoefe-
ningen der gymnastiek voor zoover liet be
treft de O. L. School te Wolsum
d. en e. idem tot goedkeuring van het sup
pletoir kohier van Hondenbelasting en van
het suppletoir kohier van H. O;
f. K. B. tot goedkeuring van de heffing van
bruggeld in het dorp Heeg.
Deze stukken worden voor kennisgeving
aangenomen.
g. ingekomen is een schrijven van de afd.
Gauw en Goënga der Ned. Ver. tot afsch. v.
alcoh. Dranken, verzoekende wederom voor 1
jaar een locaal der O. L. School te Goënga te
mogen gebruiken voor het houden van ver
gaderingen.
Besloten wordt het verzoek toe te staan.
Punt III. Voorstel tot wijziging der veror
dening tot heffing van schoolgeld.
In de vorige Verg, werd dit punt aange
houden.
Ingekomen is een voorstel van drie raads
leden n.l. de h.h. Wesselius, Miedema en Hoek
stra hierbij gaat men uit van het beginsel
dat de ouders verplicht zijn hun kinderen goed
onderwijs te doen geven en de kosten daar
van zelve voor zoover eenigszins mogelijk te
dragen.
Het schoolgeld bedraagt in Wijmbritseradeel
met zijn 383 leerlingen f 6331.per kind dus
gemiddeld f 16.80 per jaar of 4.20 per kwar
taal.
De voorstellers willen niet het openbaar on
derwijs achterstellen bij het bijzonder onder
wijs, doch evenmin het eerste boven het laat
ste voortrekken.
Zij stellen voor, de verordening als volgt te
doen luiden
Bij een onzuiver jaarlijksch inkomen van
f 451.tot f 500.— bedraagt het schoolgeld
per kwartaal 50 ct. voor 1 kind, 40 ct.
f 501, tot f 600 idem 60 ct. 50 ct. 35 ct. idem
-800
-1000
-1200
-1400
Bij een inkomen van
wordt het volle schoolgeld a f 4,20 p. kwar
taal betaald.
Met dit voorstel kan het D. B. zich ver-
eenigen.
De Voorz. persoonlijk zou echter liever tot
de beide hoogste categorieën willen rekenen, zij
die een inkomen hebben van f 1001 tot f 1250
en f1251 tot f1500. Spr. is n.l. van meening
dat iemand die minder dan f 1500 inkomen
heeft, vaak nog juist niet in ’n zekere mate
voor l
2 kinderen 25 ct. voor 3 of móer kinderenoutum om fi^eeien steun?
f 501 fnf t ROH id Am RO pf. 50 p.f. Xn n.t. iflom
100 90
200 180
340 320
400 380
meer
