SNEEKER COURANT (673 Jaargang) WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
Bij den Paal der Heidenen.
■••—••••••—a
No. 28.
Zaterdag 4 Januari 1913.
29e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KleiflZand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
ReolamelLOlom
ft 1O cent per regel.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Almelosche Ververij en Chemische Wasscherij,
GEBR.
ANNEX
L. 0.
N imi wgtijdineren
Feuilleton.
agent voor dat gezelschap en de afzet van
Er vloeien geen heeter tranen bij het graf
uwer dierbaren, dan over hetgeen niet ge
zegd en niet gedaan is en toch met eenige
zelfverloochening zoo gemakkelijk gezegd en
daan had kunnen worden.
FALTHE.
Spoedige aflevering.
daardoor Specialiteiten
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Reclames en Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
alles de schuld.
Hij was zelfs geneigd, de Wilthelm’s ook
’S
05
b©
cs
Voorts wenscht hij in zjjn lied dat
steeds in de oude traditioneele vorm
handhaafd is, allen „veel heil, geluk
zegen.*
kelijk werden uitgegeven. Bovendien had
Lau met voorliefde kleine munten tegen
zijn papier bij Kellermann ingewisseld, voor
gevend daarmede het loon uit te betalen aan
de houthakkers en andere werklieden. Kel
lerman gaf dit bij het gerecht aandoch
Frederik Lau was nergens meer te vinden.
Zelfs de plaats, welke hij genoemd had, en
die hij, volgens zijn zeggen als woonplaats
had gekozen, bleek niet te bestaan, en zijne
talrijke vrienden zwegen voor hem, daar ’t
meer en meer duidelijk werd, hoe rijkelijk
dat valsche geld door zijne handen was ge
gaan. De oude Ellring ergerde zich, hem als
huisgenoot gehad te hebben en slechts juf
frouw Ellring was ’t, die hardnekkig voort
ging, hem te verdedigen.
Terwijl Kellerman over zijn verlies luid
klaagde, had de oude Schnittler niet veel te
zeggen. Hij had het pakje papieren geld,
hetwelk hij van de paardenmarkt te Aren-
sen had thuis gebracht, nog goed bewaard
in zijn geldlade liggen. Toen er zooveel over
die nagemaakte muntbiljetten werd gespro
ken, ging ook Schnittler eens zijn geld
nauwkeurig onderzoeken en vond zijn ver
moeden op treurige wijze bevestigd. Dat zijn
scherpe blik, waarop hij altijd zoo roemde,
zich had bedrogen en nog wel in geldzaken,
hierover liet hij zich natuurlijk geen woord
ontvallen. Het verlies van een paar honderd
talers kon Mathias Schnittler verdragen en
’t was daarom niet noodig, het onder de
menschen te brengen. Eenige dagen lang
was zijne stemming weliswaar niet eene van
de beste geweest; dan echter had hij een
gelukkigen uitweg voor zijne ergernis gevon
den, een verontschuldiging voor zijne dwa
ling. Op den dag, toen hij het geld had
ontvangen, had Kellerman hem die misera
bele geschiedenis van Dietrich Wilthelm ver
haald, welke hem geheel in de war had ge
bracht: de familie Wilthelm was dus van
De heer W. H. Bakker alhier is
benoemd tot Chef van Tractie der Ned.
Tramw. Mjj.
Lijst van de aan dit kantoor en de daar-
Duitsch minister van BuRenTandschê zTken’. I onder behoorende hulpkantoren ter post
en Donderdags-
Vrijdags-
Voor Zonnag kondigt de Fr. Voetbal
bond o.m. de volgende wedstrijden aan
Sneek (Kloosterstraat) L. S. C.Rood-
Geel (Leeuw.)
's Morgens L. S. C. IISneek (plaatse-
Ijjke 2e klas ontmoeting.)
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags
avonds ingezonden werden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
Uit het Duitsch van
Febdinande Freiïn von brackel
doob N. en A. VAN DER STEELE.
De geheimzinnige verklaring verhoogde
nog de beteekenis van het voorval. De men
schen beschouwden het als een gewichtige
zaak, dat deze afgelegen hoek zoo de op
merkzaamheid van het buitenland tot zich
had getrokken. Het lekte intusschen spoe
dig uit, dat men de hoofdschuldigen niet
had kunnen pakkendezen moesten, tijdig
gewaarschuwd, zich uit de voeten hebben
gemaakt. De sedert weken vooruit vastge-
stelde bijeenkomst, hadden zij echter rustig
laten doorgaan en zoo waren hun mede
plichtigen bij „den paal der heidenen'1 over
rompeld.
Uit de verklaringen der gevangenen bleek
duidelijk, dat de kleine kromme eigenlijk
de ontwerper van het gansche bedrijf was
geweest. Geboortig uit deze streek, volgens
hem zelf een schrijver, was hij voor jaren
in een industriëele plaats in Rijnland werk
zaam geweest en had daar kennis gemaakt
met een gezelschap van mannen, die het
valsche-munters-bedrijf uitoefenden. In zijn
geboortestreek teruggekeerd, werkte hjj als
bezorgde brieven en briefkaarten, gedurende
de 2e helft der maand Dec. 1912, welke
wegens onbekendheid van de geadresseerden
niet zjjn kunnen worden uitgereikt
Briefkaarten.
A. Boersma Amsterdam.
B. v. d. Woude Leeuwarden.
Eén zonder adres.
Uit het buitenland terug:
Brieven
B. v. d. Plaats Bürzig b. prippersteg.
NOTA. Aan de afzenders wordt aanbe
volen hun naam en adres op de brieven ®n
briefkaarten te vermelden opdat deze bp
onbestelbaarheid aan hen kunnen worden
teruggegeven.
Voor het.Mercurius-diploma Engel-
sche handelscorrespondentie is geslaagd de
heer O. van der Wal Dzn., alhier, leerling
van den heer K. Groeneveld.
Als machinist-electricien bij de Coö
peratieve electrische centrale te Woudsenc
is benoemd de heer C. Fokkema alhier.
RAUWERD. Aan den heer J. Bleeker
alhier is door den minister van Binnen-
landsche Zaken eervol ontslag verleend als
bestuurder van het Lieve-Vrouwe- of Alba-
daleen te Poppingawier en in zjjn plaats
benoemd den heer H. B. van Slooten te
Zwolle.
LEMMER. De voordracht voor gemeente
secretaris van Lemsterland bestaat uit de
hh.1. H. Daan te Ternaard, le ambte
naar ter secretarie van Oostdongeradeel
king van het afgelegen gebergte was bijzon
der gemakkelijk. Een der werkzaamste en
slimste medeplichtigen was de eigenares
van den molen, wier eenzame woning bij
zonder zich eigende voor zaken, welke het
licht niet konden verdragen.
Willy Wilthelm had, nadat zijn broeder
hem die strenge vermaning had toegedeeld,
zich met groote omzichtigheid en slimheid
teruggetrokken Slechts den kromme, die
alleen zijne en zijns vaders medeplichtigheid
kende, had hij gewaarschuwd, alle andere
deelnemers had bij onkundig gelaten. Zijn
vader had hij ook verteld, dat de ontdek
king door Dietrich was gedaandoch die
had zich daardoor niet zeer verontrust ge
voeld. Reeds om zijne vrouw was hij steeds
zeer voorzichtig geweest en geen der mede
plichtigen, zelfs niet de molenaarsvrouw,
kende hem onder zijn waren naam. De
nachtelijke bijeenkomsten bij den Paal der
Heidenen had hij slechts zelden en dan nog
steeds in vermomming bezocht en zich daarbij
als een agent van ’t buitenland voorgedaan.
Het onderzoek intusschen duurde zeer lang,
daar de schuldigen onderdanen van ver
schillende landen waren, die aan deze streek
grensden. Ook zochten de gevangenen hun
heil in een hardnekkig zwijgen.
De opgewondenheid van ’t publiek be
daarde langzamerhand, slechts degenen,
welke het meeste verloren hadden, keken
droevig op het papieren geld, dat thans geen
waarde meer voor hen had. Bij dezen be
hoorde op de allereerste plaats de herber
gier Kellerman, daar vele van de bij hem
in den loop van dezen winter verteerde pa
pieren talers tot de fatale soort behoorden.
Een ernstige verdenking kwam in hem op
tegen den door hem zoo hooggeroemden
Frederik Lauhij herinnerde zich, hoe juist
deze de leider was geweest van die vroolijke
avonden, waarop die papieren talers zoo rij.
hij ook voor anderen zulke leeningen ge
sloten, in korten tijd zelfs voor eenige dui-
i was
geweest, had hij nooit gedacht, daar dit
altijd zonder aanmerkingen werd aangeno
men.
Of de man nu werkelijk zoo onschuldig
was geweest, zooals hij deed voorkomen,
moest later worden opgehelderd. Thans
zocht men eerst uit te visschen, wie die
vreemde was geweest, die hem tot dit mis
dadig bedrijf had verleid. De beschrijving,
en het uur, waarop hij hem in. de herberg
te Wiesen aangetrofien had, voerden tot de
ontdekking, dat het dezelfde man moest
zijn, die op denzelfden dag de familie Schnitt
ler had bezocht. De oude Schnittler werd
in verhoor genomen, waarbij het bleek, dat
de vreemde met den houtvester identiek
washierop werd hij gevangen genomen.
Toen hij met den getuige geconfronteerd
werd, herkende deze hem direct, en ook
andere getuigen verklaarden, dat hij dezelfde
was, die bij den paal der heidenen steeds
als de buitenlandsche agent had gefigureerd.
Voor Wllthelm’s vrouw was dat een ont
zettende slag, die haar dan ook spoedig op
het ziekbed wierp. Het verschrikkelijkste
echter was voor haar, dat zij nauwelijks
konden twijfelen aan de waarheid der be
schuldiging bovendien sidderde zij nog voor
haar zoon Willy, wiens medeplichtigheid
haar duidelijk was. De oude Wilthelm zweeg
natuurlijk, en niemand vermoedde, dat
Frederik Lau en Willy Wilthelm één en
dezelfde persoon konden zijn.
Wordt vervolgd.
voor het valsche geld aansprakelijk te stel- zenden^ talers. Dat dat geld valsch
len, ofschoon er geen reden bestond, hun x J
naam in de zaak te mengen.
Deze voldoening was echter voor hem
weggelegdwant plotseling zag de oude
Wilthelm zich op de onaangenaamste wijze
in het onderzoek gewikkeld. Onder hen,
die bij den Paal der heidenen waren gevan
gen genomen, bevond zich een boer uit
Wiesen, die tot nu toe steeds als een brave, -o --- -B,
rechtschapen man had gegolden. Evenals welke de boer van hem gaf, alsook de dag
de anderen was deze in de eerste verhooren
zeer terughoudend geweesttoen hij echter
hoorde, dat de hoofdschuldigen ontsnapt
waren, werd hij in zijne verontwaardiging,
dat deze hem in zoo’n toestand hadden ge
bracht, veel mededeelzamer. Hij zeide, dat
bij op een Zondag in de herberg te Wiesen
een grooten breedgeschouderden man had
aangetroffen, dien hij niet kende. Deze had
hem en eenige anderen terloops verteld, dat
hij iets wist, waardoor menig armeslokkert
zou geholpen kunnen worden. Hij had de
zen man nu bij het naar huisgaan een eindje
vergezeld en dezen geklaagd, dat hij ziob
in geldverlegenheid bevond. Hierop had de
vreemde hem beloofd, hem eene leening te
bezorgen, waarbij hij slechts vijf en twintig
talers had te geven om honderd terug te
krijgen en hij behoefde dan ook geen inte
rest te betalenhet was een nieuwe manier
van geld uitleenen, welke echter vooreerst
nog geheim gehouden moest worden, opdat
de Joden het niet te weten kwamen, die
immers altijd die hooge procenten eischten.
Hij had niets kwaads vermoed, want het
was waar, dat de Joden valsch zouden wor
den, wanneer niet alles door hunne handen
sing. Bij den paal der heidenen had hij
dan ook het geld eerlijk uitbetaald gekregen
en zich daarmede goed, geholpen. Later had
Oponthoud.
Doordat de Spoorbrug te Haarlem defect
was hadden Oudejaarsavond de treinen tus-
schen Amsterdam en Rotterdam veel ver
traging. Ook de express voor Parjjs kon
pas na l1/2 uur oponthoud de reis vervol
gen.
In de Sneeker Bioscoop heeft het, zoo
mogeljjk nog mooiere, tweede gedeelte van
»de Ellendigen* deze week heel wat belang
stellenden geboeid.
Ditmaal is het de ontroerende geschie
denis van de ongehuwde moeder Fantine,
die ons doet meelijden het leed van een
andere schipbreukelinge op de levenszee.
Een dergelyk hoofdnummer alleen zou
voldoende zjjn belangstelling voor de bios
coop te lokken, zooveel te meer dus, wan
neer ook de andere nummers van ’t pro
gramma een bezoek waard zjjn.
bij de Waag had ’t niet minder druk. Zjj
gaf deze week weer twee maal een nieuw
programma, ’t Laatste viel bijzonder in
de smaak, vooral ’t groote hoofdnummer
>De Apachenbruid”.
Maar niet minder beviel De Dochter van
den Vuurtorenwachter, een mooi boeiend
drama terwjjl de komische nummers, voor
al Contran’s blazoen opnieuw verguld,
heel wat vreugde wekten ónder de bezoe
kers.
ABONNEMENTS-FRIJS
Per jaar f 1.franco per post f 1.50, buitenland f 5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Harlingen >Harlingen«S. V. O. II
(Sneek.)
Nieuwjaarsdag moesten alle wedstrijden
wegens onbespeelbaarheid der terreinen over
gaan.
Met ingang van 1 Januari is be
noemd tot hoofd-assistente aan het Rjjks-
laboratorium tot onderzoek van handels-
waren te Leiden, onze vroegere stadgenoote
Mejuffr. C. Bakker.
Beste uitvoering.
800 werklieden,
in alle afdeelingen.
In Januari worden Huishoudelijke Arti
kelen als: Gordijnen, Tafelkleeden, Tryp
en Antimacassers tot lageren prijs berekend.
Damasten Tafelgoed wordt gereinigd en
volkomen als nieuw opgemaakt.
Depót te Sneek bij
Firma S. GROENHUIZEN.
meid mej.
frouw nu
zij haar weldoenster in een kist van vuren
hout had laten begraven. Zij wenschte deze
daad weder goed te maken door opgraving
der kist en deze in een eikenhouten kist over
te zetten. Dit is nu geschied. Bij de plech
tigheid was, benevens de burgemeester, een
talryk publiek tegenwoordig.
Op verschillende plaatsen zjjn nog oude
gebruiken in zwang, vooral op den Oude
jaarsavond. Zoo doet het b.v. eigenaardig
aan te vernemen dat in Ootmarsum (O.)
nog steeds, zoodra de twaalf slagen het
einde van ’t oude jaar hebben aangekon-
digd, de nachtwacht zingende door de straten
trekt, natuurljjk gevolgd door eenige nieuws
gierigen, om de ingezetenen bekend te ma
ken dat het nieuwe jaar is aangebroken.
nog
ge
en
1. Februari. Karei Brenninkmejjer te
Sneek, oud-lid van het Roomsch-Katholiek
Armbestuur en mede-oprichter der Vincen-
tius-vereeniging.
8 Februari. Hijlke Jansz. Kingma te
Sneek, oud wethouder der gemeente Sneek.
15 Juni. G. J. Sluiterman te Sneek,
oud-kapitein ter zee.
8 Juli. Dr. W. O. G. Wagner, rector
van het gymnasium te Sneek.
23 Januari. Jhr. F. C. H. van Swinde-
ren, wethouder van Gaasterland te Wjjckel. (Ohio), uitvinder
24 Januari. Lutske Wester te Eerne- -- - -
woude, bekend hardrjjdster.
25 Februari. A. P. Heg, commissaris
van politie, te Leeuwarden.
30 Maart. F. Rinia van Nauta, oud-
burgemeester van Hindeloopen.
22 April. B. Berhrns te Enschedé, oud-
verslaggever der Provinciale Staten van
Friesland.
6 Mei. Lourens van Krimpen te Sche-
veningen, hoofdingenieur van den provin
cialen waterstaat van Friesland.
8 Mei. G. Bleeker te Stavoren, oud-
wethouder dier gemeente.
12 Mei. C. P. Bakker te Stavoren, wet
houder van die gemeente.
23 Mei. Hinke Kaert te Nieuwebrug
bjj Heerenveen, bekend kaartlegster.
2 Juni. T. G. Halbertsma te Ferwerd,
Friesch dichter en componist.
31 October J. J. Rinkes te Joure.
Buiten Friesland.
14 April. Jhr. J. George Reuchlien,
mede-directeur van de Holland-Amerika Ijjn
omgekomen bjj de ramp van de »Titanic«.
22 April. A. W. Krasnapolsky te Bui-
sum, oprichter van »Kras«.
23 April. Rein Miedema te Rotterdam,
zeeschilder.
13 Mei C. A. A. Dudok de Wit Jr. te
Amsterdam, bekende figuur in sportkringen.
13 October. Mari Ternooy Apèl te Am
sterdam, tooneelspeler.
1 November. Mevrouw Th. P. D. Ha
vers te Amsterdam, bekend strjjdster voor
vrouwenkiesrecht.
2 November. Graaf W. C. Ph. O. van
Adlenburg Bentinck en Waldeck Limpurg,
eigenaar van het kasteel »Middachten«.
21 November. Prof. dr. P. H. Ritter te
Utrecht, hoogleeraar in de wijsbegeerte al
daar, oud-hoofdredacteur van het »N. v.
d. D.«
2. J. Zuidema te Huizum, ambtenaar ter
secretarie van Leeuwarderadeel.
BOLS WARD. De heer J. A. Ochtman,
directeur der gasfabriek alhier is als zoo
danig benoemd te Zaandam.
OLDEBERKOOP. Op het drietal voor
directeur van de coöperatieve stoomzuivel-
fabriek »De Goede Verwachting* alhier zjjn
geplaatst de hh. P. Blanksma te Marrum,
K. J. Terpstra te Grouw en Jacob Visser
te Oosterend.
W0RKUM. Tot directeur van het post
en telegraafkantoor alhier is benoemd de
heer P. Schmidt, thans commies 2e klas.
Een eigenaardig staaltje van gewetens
wroeging wordt uit Ijlst aan het »Fr Dag
blad* gemeld
Een paar jaren geleden was daar een
dame begraven, afkomstig uit Amsterdam,
die haar vermogen aan haar getrouwe dienst
meid mej. v. d. S. had vermaakt. Dezejuf-
had gewetenswroeging, omdat
Necrologie 1912.
In de loop van het vorige jaar stierven
o.m. de volgende personen wier namen hier
vermelding verdienen
Friesland.
26 December 1911. Luitenant ter zee
J. C. Andreae, gedetacheerd bij de exploratie
van Nieuw-Guinea.
22 December. F. H. van Beent te Am
sterdam, bekend kinderschrjjver.
17 Februari. Graaf Lexa von Archenthal
te Weenen, minister van Buitenlandsche
Zaken van Oostenrijk-Hongarjje.
14 April. William Stead, publicist, om
gekomen bjj de ramp van de Titanic.
28 April. Bonnot, Parjjs, hoofd van de
bende der autobandieten.
30 Mei. Wilbur Wright te Dayton
van de vliegmachine.
25 Juni. Laurens Alma Tadema, Lon
den, schilder.
20 Augustus. William Booth te Lon
den, generaal van het Leger des Heils.
30 December. Von Kiderlen Wachtar,
I
NIEUWE SNEEKER COURANT
-
k’
-
O
ce
'’5
c5
Postkantoor Sneek.
VOETBAL.
37.)
i
hun fabrikaat onder de* eenvoudige bevol-
Bioscoops.
DE Bioscoop
Oude gebruiken.
Gewetenswroeging.
Buitenland.
t
03
*oö
N
O)
GS
■o
