LELIËNMELKZEEP
Gordijnen en
Gordijnstoffen.
Speciaal adres
T. R. TJERKSTRA,
Kruizebroederstraat 69.
SNEEKERCOURANT(67 ste Jaargang) en WYMBRITSER ADEEL (14jcj aarg ang)
iSl
WAAROM
STROBIM
OMDAT
VI
DE JONG’S
Zaterdag 26 April 1913.
29e Jaargang.
No. 60.
Officieel Orgaan der f^meente Sneek.
RECLAMEKOLOM.
DOBBELMANN’s
N ieu wstijdingen.
Firma B. Meindersma.
I
Hagelslag-
Chocolade.
Almelosche Ververij en Chemische Wasscherij,
GEBR.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KI einzand - Sneek.
nog dagelijks toe?
Boterham
4
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
PALTHE.
Spoedige aflevering.
daardoor Specialiteiten
voor het wasschen van STR.OO-
en PANAMA-HOEDEN.
Per pakje
voldoende voor 2 hoeden, 15 ct.
Onschadelijk. Gift vrij.
M Kilo ƒ1-
1 Ons 0.24
WOMMELS. Mej. T. Fennema, onder
wijzeres aan de chr. school alhier is be
noemd te Almelo.
ANN^X
men steeds meer van de deugdelijkheid
overtuigd wordt en ondervonden heeft,
dat onze Zeep van 25 Cts. per stuk
beter is dan het buitenlandsch fabrikaat,
hetwelk voor 40 Cts. per stuk verkocht
wordt.
>Zeer zeker mag het een groot voorrecht
worden genoemd, dat men na afgelegd eind
examen aan Gymnasium of Hoogere Bur
gerschool in staat is zjjne studiën aan de
Academie te voltooien. Hoe klein evenwel
zjjn de gelukkigen in getal, voor wie dat
nog wel een wet-
arbeidsduur der gehouden,* maar tot heden wacht de Vroed-
f 1570.90
f 40.11
f 1611.01
MANTGUM. Tot assistent aan het sta
tion te Workum is aangesteld de heer
G. Hiemstra, beambte aan het station al
hier.
neemt het gebruik van
Een nieuwe Chocolade
voor de
in bussen van
1 Kilo 1.80
J4 Kilo 0.55
Een goedkoope proef.
Beste uitvoering.
800 werklieden,
in alle afdeelingen.
Door ons procédé van chemisch reinigen
en oppersen worden Heerenkleedingstuk-
ken, ook witte en lichte sportcostumes, vol
komen frisch en als nieuw. De stof heeft
hierdoor absoluut niet te lijden.
Depót te Sneek bij
Firma S. GROENHUIZEN.
Met dit, voor onze stad zoo actueele on
derwerp, liet het Comité voor wetteljjke 9-
uurs winkelsluiting Dinsdagavond optreden
de heer K. Meima, alhier.
Spreker had met schroom de taak op zich
genomen, om over deze veelbesproken en
beschreven zaak een en ander te zeggen.
Daarbjj had men getracht een contra-
spreker te krjjgen, maar dit was mislukt.
Toch achtte hjj het voor onze stad van
belang om een lans te breken voor wette-
Ijjke winkelsluiting.
Spr. achtte het een gelukkig verschijnsel,
dat de middenstanders zich met de sociale
aangelegenheden bemoeiden. Maar alge
meen hoort men dan de klacht, dat het zoo
moeilijk is, daarvoor gelegenen tjjd te vin
den. Ook voor het personeel is er te wei
nig tjjd voor ontspanning en ontwikkeling.
Vandaar dat de gedachte opkwam aan
vervroegde winkelsluiting.
Reeds het eerste congres van den handel-
drjjvenden en industr. middenstand sprak zich
uit voor eene Rjjkswet ter beperking van
het sluitingsuur. Hare conclusie was, dat
het particulier initiatief in dezen zou te kort
Zoodat een
f 263.93y2.
en intellectueele bezwaren staan menigeen
in den weg om hooger onderwjjs aan een
onzer Uuiversiteiten te kunnen volgen en
met leede oogen moeten dezulken aanzien dat
eea ander wel en zjj niet de Akademie
kunnen bezoeken.»
Aldus vangt Mr. S. Vellinga alhier in
>de (Groene) Amsterdammer* een artikeltje
aan, waarin reorganisatie van het Bumaleen
dringend wordt bepleit. Hjj wjjst allereerst
op den oorsprong der schoone schenking
van den heer Lieuwe Annes Buma, die bjj
testament bepaalde, dat. twee jongelieden 5
jaren uit de inkomsten van landeigen in
staat zouden worden gesteld om hunne
studiën aan eene Universiteit te voltooien.
Dit leen wordt thans beheerd door één
persoon met de leden van den Raad der
gemeente Sneek tot provisoren, onder toe
zicht van het college van Ged. Staten van
Friesland.
De hr. Vellinga wil gaarne aannemen,
dat er op het beheer als zoodanig niets
valt aan te merken, maar een ding is er,
dat de aandacht trekt, n.l. de groote jaar-
Ijjksche uitkeeringen, waarvan de studee-
rende jongelui profiteeren.
Zoo werd aan de beide beneficianten over
1911 per persoon f 2500 uitgekeerd en over
1912 zelfs f2730.
Dat acht de schrjjver te weelderig. Voor
de jongelui zelf moet het nadeelige gevol
gen hebben, maar ook mag worden over
wogen, dat van diezelfde som meerdere jon
gelui zouden kunnen profiteeren, die nu
wegens economische hinderpalen niet kunnen
erlangen, waarnaar zjj zoo reikhalzend uit
zien.
Aanleiding tot deze hooge uitkeeringen
vindt schrjjver in1. de stjjging in waarde
van de nagelaten landerjjen2. de kleine
aflossing (f 500) van eene indertjjd aange
gane geldleening ten behoeve van het bou
wen eener boerenplaats en het verbeteren
van het land.
En ware het nu, dat de erflater uitslui
tend bedoelde te zorgen voor slechts 2 per
sonen, dan ware de zaak nog te verdedigen.
Maar uit art. 8 van het testament, lui
dende
>Geen beurs zal worden gegeven aan
iemand, die of wiens ouders voldoende mid
delen hebben om de kosten van zjjn stu
diën te hoeden,*
meent schrjjver te mogen afleiden, dat
alleen kinderen van minvermogende ouders
van deze schenking mogen genietendat
een jaarljjksch uit te keeren bedrag van
f 1200 voldoende mag geacht worden dat
dan de schuldenlast van het Bumaleen snel
ler kon worden gedelgd, en dat tenslotte
wel 3 of misschien 4 personen van het leen
konden profiteeren.
Op het ongezonde van dien toestand is
sinds jaren her door de betrekkeljjke raads-
commissiën der gemeente Sneek gewezen.
Wel werd d.d. 5 Oct. door Ged. St. te
kennen gegeven, dat zjj met eenige leden
van den Raad den toestand van het Buma
leen zouden willen besprekenen werd in
antwoord hierop d.d. 1 Nov. ’ll op voor
stal van den voorzitter van den Raad be
sloten, te melden, dat »de Raad er prjjs
op stelde, dat eene conferentie zal worden
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.franco per post fl.50, buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
bedienden willen, maar den patroon vrjj- schap
laten.
De heer S. Henstra vroeg hoe de Spr.
zich de verdeeling van den arbeidstjjd voor
stelde, vooral wat het aanvangsuur betreft.
Op korte, zakeljjke wjjze weerlegde de
Spr. de bezwaren van den heer Ruiter. Hjj
wekte ten slotte op, om, waar Leeuwarden
deze regeling niet aandurfde, van Sneek de
victorie te laten uitgaan.
De vergadering was door een 70-tal per
sonen, w.o. 5 raadsleden, bezocht.
Ze was door den heer M. Poulus ge
opend met een kort woord en werd met
een woord van dank door dezen gesloten.
De uitgaven
van de explotatierekening f 1254.07 y2
van rente van obligaties f 93.
zamen f 1347.0772
batig saldo overbljjft van
Dit resultaat is minder gunstig als van
het vorige boekjaar, toen de inkomsten circa
f 80 meer en d<» uitgaven circa f 110 min
der hebben bedragen. Versterking van in
komsten door toename van het aantal abon-
nés big ft daarom gewenscht.
Besloten werd wederom 2 obligaties a
f 100 uit te loten, waarvoor de nummers
4 en 20 werden getrokken.
De heer A. ten Gate, wien een woord
van hulde werd gebracht voor zjjn vele als
penningmeester bewezen diensten, werd met
op één na algemeene stemmen als bestuurs
lid herkozen.
van Sneek tevergeefs.
»Öntbreekt, aldus mr. Vellinga verder,
>soms aan het college van Ged. Staten de
noodige onpartjjdigheid en voortvarenheid,
omdatj uist een zoon van den heer
H. Pollema, één der gelukkige beneficianten
is, aan wien het laatste jaar een bedrag
werd uitgekeerd van f 2730, zooals boven
is vermeld
Schrjjver eindigt met de hoop en het
vertrouwen, dat het college van Ged. Sta
ten, trots het belang van zjjn medelid den
heer H. Pollema voornoemd, krachtige po
gingen zal aanwenden om tot eene reorga
nisatie van het Bumaleen te komen, dat
het beantwoorde aan de bedoelingen van
den erflater.
Na de psychologie der misdaad, de psyche
van het dier. Na de psyche van het kind
thans de ziel van de plant. Dr. Barnstaple
vertelt hierover een en ander in de Agri
cultural World, en uit zijn proeven blijkt
wel, dat wij onze huisplanten allerminst
als onbezielde redelooze wezens moeten be
schouwen.
Integendeel, een eenigszins gevoelige
plant houdt er meer stemmingen op na dan
een gezonde dokwerker, een fijnbesnaarde
begonia heeft een ongenietbaar humeur,
terwijl ten slotte de primula’s van Dr. B.
in 70 pCt. van de gevallen even kribbig
konden optreden, als een oude juffrouw die
beleedigd is. De primula’s konden dan nog
hun gemoed luchten, door het karakteris
tieke eczeem dat zij kunnen opwekken,
maar wat b.v. orchideeën in stilte lijden,
moet volgens dezen botanicus ongeloofelijk
zijn. In zijn betoog komt hij ten slotte tot
de volgende stellingen.
1. Bijna elke plant gedijt goed of slecht al
naar gelang het temperamont van den kwee-
ker hem al of niet lijkt. 2. Cultuurplanten
zijn buitengewoon gevoelig aan de hand
van den verzorger. 3. Verschillende plan
ten hebben buien van weerzin, waarbij de
groei sukkelt, en buien van goeden wil,
waarin zij alles doorstaan. 4. Een kwee-
ker bereikt eerst goede resultaten, wanneer
hij met de psysche van zijn planten, in de
pas weet te big ven.
Hoe vreemd dit alles ook moge lijken,
in de colloidaalchemie en in de metallurgie
zijn reeds lang verschijnselen bekend, welke
geheel op de kenmerken van het ons be
kende leven gelijken.
TELEFOON No. 150.
schieten, en dat daarom aljeen een Rjjkswet
hulp kon brengen.
Nu hebben wjj nog niet zulk een wet,
maar verschillende gemeenten hebban reeds
eene verordening vastgest^C Ook in onzen
J Raad is deze zaak het vorfge jaar reeds ter
sprake geweest.
Nu voert men verschillende bezwaren aan
tegen eene wetteljjke regeling van dit vraag
stuk.
Verplichte winkelsluiting tast de vrijheid
aan, hoort men zeggen. Spr. moet dat toe
stemmen. Ware er dan ook. eene oplossing
mogelijk zonder dwang, spreker zou deze
gaarne aanvaarden. Maar ook hier doet
zich weer hetzelfde verschjjnsel voor, dat
meer is opgemerktde winkeliers helben
in hun eigen vakgenooten hun sterkste vij
anden. Samenwerking onder vakgenooten
gaat zoo moeiljjk. ’t Schjjnt dat concur
rentie altjjd het hoogste woord moet hebben.
Dat het particulier initiatief niet in staat
bleek om deze zaak tot oplossing te bren
gen, leerde onze actie duideljjk. Immers
bleek uit de ingestelde enquete dat onge
veer de helft der bezochte winkeliers wa
ren voor wetteljjke sluitingvele anderen
waren voor 9-uur sluiting zonder dwang en
slechts enkelen waren tegen elke regeling.
Met dezen uitslag wendden wjj ons tot
den Raad, maar deze wilde er niet op ingaan.
Toen werd in het begin dezes jaars een
proef genomen met 9-uur sluiting uit vrjje
beweging, om te toonen, dat de midden
stand zelve zjjne belangen kon behartigen.
Doch men weet hetde proef mislukte
totaal. Nogmaals rich te.-. .-ri^ns toen tot
den Raad met een adres, ondertekend door
*/6 van de bezochte winkeliers. En daar
op nu wachten we antwoord.
Daarbjj zal antwoord moeten worden ge
geven op deze vragen Is vervroegde win
kelsluiting een algemeen belang en daar
na Is de gemeenteraad be\ oegd, in dezen
dwang op te leggen
Wat het eerste aanbelangt komt Spr.
met tal van cjjfers en statistieken.
Uit een enquete, gehouden te Amster
dam over het aantal werkuren per week,
bleek, dat dit aantal liep van 80 tot 110,
de laagsten kwamen dus nog boven 12 uren
per dag. Bjj het personeel vond men werk
dagen van 810 uren, maar bjj de patroons
van 12‘/> tot 14 uren.
Hier staat een sociaal belang op het spel.
Meer rust en ontspanning zullen ten goede
komen aan de lust en energie bjj den ar
beid. En het gezinsleven zal zjjn weldadi-
gen invloed uitoefenen. Vooral geldt dit
voor kleine winkeliers.
Maar ook voor de gezondheid heeft eene
wetteljjke regeling veel voor. De genees-
heeren in Amsterdam gaven desgevraagd
als hun oordeel te kennen, dat de sterfte-
cjjfers en het getal beroepsziekten bjj de
winkeliers grooter was, dan bij anderen. In
Engeland constateerde men een stjjging
van 18 pCt. Allen bepleitten dan ook ver
korting van arbeidsduur.
En wat de bevoegdheid» der gemeente
raden betreft, prof. Oppenheim erkent die
bevoegdheid prof. Struicken zeide, dat geen
wetsbepaling er zich tegen verzette, en an
dere hoogleeraren in het staatsrecht ant
woordden evenzoo. De Amsterdamsche Raad
is dan ook in het geljjk gesteld.
Op de klachtde stad wordt zoo
ber antwoordt Spr. dat de »Voss. Zeit.«
tenopzichte van Berljjn dezelfde klacht
slaakte. Maar na korten tjjd was die klacht
verstomd, van tegenstand was geen sprake
meer.
In sommige steden van Duitschland heeft
men dan ook reeds 8-urige sluiting, in ’t
geheel in 500 gemeenten.
En ook Noorwegen, Engeland, Denemar
ken en Oostenrjjk gaan dezen weg op.
Spr. wil tenslotte nog waarschuwen te
gen persoonljjkheden in den strjjd. Tracht
tegenstanders te overtuigen, maar bedreig
ze niet in hun bestaan.
Van de gelegenheid tot debat maakte
gebruik de heer Joh. Ruiter. Deze was
een tegenstander van wetteljjken dwang.
Van een opdringen van ideeën aan ande
ren wilde hjj niet weten. Hjj zou willen
vragen, hoe de dwang bevalt in Amster
dam. De heer Ruiter zou
teljjke regeling van den
In de j.l. Maandagavond gehouden
vergadering van aandeelhouders in de Zwem
en Badinrichting alhier werd de rekening
van den penningmeester goedgekeurd.
De inkomsten over het afgeloopen boek-
groote voorrecht is weggelegd. Economische jaar hebben bedragen:
van de explotatierekening
van rente van kasgeld
zamen
Gebr.Dobbeln\arv(\
I
som-
NIEUWE SNEEKER COURANT
Reorganisatie van het Bumaleen.
Indien gij niet wel gevoelt, koopt ge voor
enkele dubbeltjes een flesch Hunyadi Janos,
gebruikt des morgens op Uw nuchtere maag
een wijnglas van dit bronwater en ge roept
uit iets geleerd te hebben, wat U Uw leven
lang te pas kan komen.
Waarom wettelijke Winkelsluiting?
Plantenzlelen.
VERGADERING van den Raad der
gemeente WYMBRITSERADEEL op
Zaterdag den 26 April 1913 des voor-
middags 10i/2 uur.
Punten van Behandeling
Punt 1. Notulen van den 29 Maart j.l.
Punt II. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
Punt III. Benoeming van de leden van de
Stembureaux.
Punt IV. Benoeming van de leden in de
commissie tot wering van Schoolverzuim.
Punt V. Vaststelling van de Staten van on
inbare posten van plaatselijke belastingen over
het dienstjaar 1912.
Punt VI. Adres van T. G. de Jong te Heeg,
om een perceeltje riet en aanwas van de Ge
meente in koop te mogen ontvangen.
Punt VII. Vaststelling van het kohier van
Schoolgeld over het le kwartaal 1913.
Punt VIII. Uitloting van aandeolen der geld
leening primitief groot f 200 000.
Punt IX. Adres van A. Vellinga en P. van
der Bank te Heeg houdende bedenkingen tegen
een door de gemeente gelegd riool in de schat
ting aldaar.
Punt X. Adres van F. Wijnja te Oppen
huizen om uitstel van ontruiming zijner on
bewoonbaar verklaarde woning.
Punt XI. Adres van Mej. R. L. Tilma, hou
dende verzoek haar ontslag te verleenen uit
de betrekking van onderwijzeres aan de O. L.
School te Ysbrechtum.
Punt XII. Adres van T. Reitsma en C. Kas
persma te Heeg. om van een der lokalen van
de O. L. School aldaar gebruik te mogen maken
tot het houden van zangoefeningen.
Punt XIII. Voorstel omtrent een door S.
Rientsma te Sandfirden gedaan aanbod tot ver
koop van een perceeltje land aan de Gemeente.
Punt XIV. Vaststelling van de rekening van
het Burgerlijk armbestuur over het dienstjaar
1912 met het rapport der Commissie voor de
armenzaken.
NIJMEGEN
