'ffr SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang) kDAALDERS^ 29e Jaargang. lbo* 73. Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds. Officieel Orgaan der Gemeente Sneek. Nieuwstijdingen. RECLAMEKOLOM. Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH Ged. Poortezijlen, - Hoek KleiflZaïld - Sneek. Woensdag II Juni 1913. I /1.5O 1 Kilo 1 On» maar TELEFOON No. 150. De heer C. E. van Koetsveld (Chr. Hist. Cand.) over ,De Verkiezingen ABONNEMENTS-FRIJS Per jaar f 1.franco per post f 1.50, buitenland f 5.— Afzonderlijke nummers 2 cent. ADVERTENT1E-PRIJS 15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent. Bij abonnement belangrijke korting. Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel. In een Engelsch Dagblad werd een mid del aanbevolen tegen het zuur worden van melk. Het middel zou, na toezending van een halve kroon, worden meegedeeld. Een melkboertje zond een halve kroon en ontving het middel in den vorm van een briefje, waarop geschreven wasDrink de melk op, als ze versch is.« De halve kroon ligt het melkboertje zuur in de maag 1 HARICH. Tengevolge van het bedanken van mej. v. d. Mei te Bozum is voor de betrekking van onderwijzeres aan de 0. L. S. alhier een nieuw drietal gemaakt, n.1. de dames C. Hielkema te Nijehaske, H. Kne- teman te Bolsward en B. v. d. Meulen te Terhorne. De Bond van Chr. Harmonie- en Fan farecorpsen in Friesland zal den 16 Juli zjjn festival houden in het Oranjewoud. OPPENHUIZEN, 9 Juni. F n reiger schoot gisteren op een der biggen van U. v. d. S. en had in minder dan geen tjjd zjjn prooi gedood. Twaalf jaren geleden werd de jachtwach ter Lemmen te Wichelen vermoord. De man was ’s avonds bij eenige wildstroopers en vrienden ter maaltjjd geweest en daar van om half 12 naar huis teruggekeerd. Onderweg werd hjj aangevallen en met een stuk hout doodgeslagen. Twee personen uit Wichelen werden aangehouden en zelfs 2 maanden in hechtenis gehouden, maar ten slotte weer vrijgelaten. Niettegenstaande ij verige nasporingen, kon men de daders niet vinden. Thans heeft echter een welbekende wildstrooper uit den omtrek op zgn sterfbed bekend, dat hg den moord heeft gepleegd. Het crematorium (inrichting voor lijk verbranding) op de begraafplaats Wester- veld bjj Santpoort is thans gereed. De proefverbranding van een groot dierenljjk, die Woensdag zou geschieden is uitgesteld. Deze proefverbranding dient om na te gaan of de inrichting, gemaakt naar een geheel nieuw systeem, goed werkt. De officiëele opening zal op een nader te bepalen datum geschieden. Iemand in Stadskanaal wilde voor zekere gelegenheid zgn hoogen hoed gebruiken. Toen hjj het hoofddeksel voor den dag haalde, vond hjj er ineen muizennest met 8 nog kale muisjes. De ouden waren afwezig. Toen een politieagent te Amsterdam een werkwillige cementarbeider naar huis bege leidde werd hjj op de Prinsengracht door stakers aangevallen. Hg trok zgn sabel, maar deze werd hem ontrukt en in de gracht geworpen. Gelukkig kwamen andere agenten hun nen weerloozen collega ontzetten. De man was zoo ontzet, dat hjj op het politiebureau in onmacht viel. Hg had een snede in den rug van zgn jas. Van de daders zgn twee mannen gear resteerd. Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags- avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags- morgens 10 uur. ANNEX ’tZal dus 22 Juni wel een internatio nale dag wordenop het kaatsveld Belgen en Friezen kampend, op de meer Friezen en Duitschers. IJLST. Aan Gebrs. Bakker alhier is de levering en plaatsing gegund van een wind molen voor polderbemaling te Noordbroek bg Joure. OOSTERWIERUM. De paardemarkt al hier was niet zoo druk als vorige jaren. De aanvoer bedroeg slechts 250 stuks. Er was echter wel kooplust, en ondanks het on gunstige weer was er veel bedrijvigheid in ons dorp. De prgzen liepen van f 300 a f 450 tot f 600 a f700, voor werkpaarden f 150 tot f250. BOLSWARD. De heer S. S. Frankema alhier, commies bij ’s Rgks belastingen is met ingang van 1 Juni benoemd tot assis tent. SNEEK. Bjj de door den directeur der Spoorweg-Maatschappjj ZwolleBlokzgl ge houden aanbesteding voor het leveren van 4 bagagewagens met postafdeeling en 28 diverse goederenwagens is het laagst inge schreven door de firma W. Hubert en Co., voor 4 bagagewagens f 1800. 8 gesloten goederenwagens f1500, 8 gesloten veewa gens f 1100. Onze Sneeker Zeilclub gaat maar vooruit! Haar roem is zelfs al tot het buitenland doorgedrongen, met het gevolg, dat van uit Duitschland een uitnoodiging voor een wed strijd is gekomen. Een vjjftal jachten n.l. van de Zeilver- eeniging te Embden is voornemens een ge- zameljjke tocht naar Friesland te maken, om dan op de Sneeker Meer een wedstrjjd te houden tegen jachten van de Sneeker Zeilclub. Het zgn de jachten »Neck,« »Mowe 2,< <Hans,< »Dawina> en >Frieda.« De bedoeling is den 18en dezer van Embden te vertrekken, men denkt dan 21 Juni hier te zyn, terwjjl de wedstrjjd dan gehouden zal worden den 22en Juni ’s voor- middags. ’t Is jammer, dat ’t juist op den dag der internationale Kaatspartjj valt, maar de vreemdelingen konden hun datum niet ver anderen. Het bestuur wil nu met ’t oog hierop de wedstrjjd wat vroeger houden dan ge- woonlgk, zoodat men om 1 uur b.v. weer in Sneek kan zgn. Het bestuur vertrouwt, dat de eigenaars van schepen, zooveel mogelgk zullen opko men, opdat de vreemdelingen een waar dige indruk krggen van de Sneeker zeil- sport. Een goedgeslaagde wedstrjjd toch kan een mooie reclame voor Sneek worden. I I vaderland, allen knielend voor één God, alle besef van eenheid verloren doet gaan. En nu 't accoord zelfgesplitst in ’t po litiek en electoraal accoord. Wat het eerste betreft, daarmee kan Spr. zich vereenigen, doch hij moet opmerken, dat dit betrekkel jk weinig waarde heeft, tenminste lang niet die. welke mon er aan toekent. Dat politiek accoord heet een enorme over- E winning op dr. Kuyper, maar Spr. meent, dat hierin heel geen belangrijke concessies aan de Chr. Historischen zijn gedaan. Maar dr. Kuyper, de handige koopman, heeft dit zoo doen voorkomen, heeft ’t voorgesteld alsof hij bij ’t politiek accoord heel royaal is geweest op de Chr. Hist., om bij ’t electo raal accoord de voordeelen voor zijn partij te kunnen bedingen. Daar lag de krachtEn was dr. Kuyper bij het politiek accoord zeer toegeeflijk, bij ’t electorale klonk bij elk voorstel ten gunste der Chr. Hist, zijn: onaannemelijk I Hier lag de krachtde zetels. Die moesten voor de anti’s ingepikt worden en ’t aantal Chr. Hist, zooveel mogelijk ingekrompen, op dat eens de tijd zon komen, dat Anti-Rev. en Katholieken samen over 51 zetels zouden be schikken. Dan zou met recht de leider der anti-revo- lutionairen de baas zijn. Is van Chr. Hist, zijde steeds de oppermacht van dr. Kuyper in de coalitie ontkend, door aanneming van dit ac coord heeft men ze erkend. Dr. Kuyper houdt wel degelijk de leidsels èn de zweep, die wij voelen striemen op onze ruggen. En toch zouden we blijven trekken vóór de A. R. zegekar Dat ging niet. Liever bre ken, dan zoo te buigen Maar voor de Chr. Hist. Unie werd het bui gen èn breken. Want gebroken is de Unie, wat blijkt uit do afscheiding van belangrijke centra als I Ede en Ommen, en van tal van kleinere, dat blijkt ook uit 't uittreden van 2 hoofdbestuuroleden. En de ergste slag voor de Unie is, dat zij haar vat heeft verloren op de middenstof, die op haar zelfstandigheid steunend, de rech terzijde getrouw bleef. Wat zegt nu dat electoraal accoord'? De eerste twee artikelen zijn dood onschuldig. Maar dan komt het. Art. 3 zegt, dat bij plaatselijke geschillen omtrent een zetel, het hoofdbestuur de be trokken afdeeling op zijn plaats behoort te zetten, daar anders de 2 andere coal. partijen zullen intreden. Tegenover het standpunt van localiseeren van dergelijke gevallen vroeger steeds in genomen zal thans zoo’n kwestie terstond het vuur langs de heele linie doen uitslaan, waarvan dan de veroorzaker de schuld krijgt. Men wist dat dergelijke gevallen bij de Chr. Historischen zouden voorkomen. Maar daar om was juist deze bepaling gemaaktde Unie zou er door in opschudding, in scheuring ko men. Dat was ’t doel 1 De macht der Chr. Hist, moest gebroken Art. 4 zegt, dat de aftr. rechtsche leden be houden zullen worden,behalve in Leiden, waar ingevolge een belofte in 1909, dr. de Visser zijn plaats zou ruimen voor een anti-rev Maar Spr. wijst er op, dat die belofte nooit door de Unie is gegeven, maar alleen door de afdeeling Leiden. En ofschoon t in andere kwesties (Ommen, Ede) steeds heethet be sluit van de partij is bindend voor de afd., heeft men voor Leiden de zaak omgekeerd, daar werd het afd.-besluit bindend voor de partij Fel critiseert Spr. hier ’t overdreven eischen der Anti-Rev. en de slappe houding door de Chr. Hist. Unie aangenomen. En niet minder de houding van dr. de Visser 1 Het ergst zijn echter de artt. 5 en 6. Die zeggen dat Ede terugkomt aan de A.-R., ter wijl voor Ommen ditmaal dr. de Visser, can- didaat zal worden onder voorwaarde, dat hij een volgend maal geen candidatuur weer zal aanvaarden. Voor beide gevallen gaat de regeling lijn recht in tegen de autonomie der districten. Het is toch steeds het recht van het district geweest zich den candidaat te kiezen nadat de partijen de districten hadden aangewezen doch hier werd een’ candidaat thuis ge stuurd nog wel door de andere partijen Enfin men heeft zijn zin gekregen althans op papier. Doch de stembus zal uitspraak doen 1 En wat te zeggen van het optreden van dr. de Visser in Ommen Men moet mij graag als candidaat willen, heeft hij gezegd; wan neer er eenige tegenstand is stel ik mij niet beschikbaar! Welnu er was tegenstand: dat bleek wel uit 't 'feit, dat men tot driemaal toe vergaderde eer men het eens kon wor den over de candidatuur, en ten slotte stelde ’t overgroote deel der Chr. Hist.-Kiesver- eenigingen Mr. Bichon van IJselmonde candi daat tegenover één kiesver. diedr. de Visser stelde. Er was dus wel degelijk eenige tegenwerking, maardr. de Visser aanvaardde toch de candidatuur Art. 7 bepaalt dat de districten, die nu links zijn eventueel terug zullen komen aan de partij die ze voor 1897 bezat. Waarom Spr. meent dat men de eenvoudigste verklaring vindt in deze cijfersbij deze regeling zouden aan de A. R. partij kunnen komen 6 districten, aan de C. H. 1, aan de R. K. 0. De anti-rev. partij heeft met haar gewone begeerlijkheid, het leeuwendeel voor zich geëischt zonder te vra gen of de toestanden sinds ’97 misschien ook Middel tegen zuur worden van melk. Gisteravond trad in Amicitia voor de kiezers op de heer C. E. van Koetsveld, candidaat ge steld door een aantal onafhankelijke Chr. His torischen. De vergadering werd geopend na gebed door ds. P. Bootsma van Balk, die er op wees, hoe in vele kringenjde benauwende druk van de coa litie wordt gevoeld, speciaal in de Chr. His torische partij. Voor deze partij toch heeft de vernieuwing van het accoord zeer verne derende bepalingen meegebracht. Dit was voor de Chr. Hist. Kiesver. in Gaas- terland een reden om zich van de Unie af te scheiden, terwijl de Chr. Hist. Kiesver. in He- melumer Oldephaert en Noordwolde zich ho mogeen heeft verklaard met de candidaat-stel- ling van den heer van Koetsveld. De heer van Koetsveld begint met uit een te zetten, waarom hij, die van 1897—1909 steeds overtuigd voorstander was van samen gaan der rechtsche partijen, nu tegenover die coalitie staat, als candidaat tegenover een zittend lid. Waarom hij heeft verbroken het organiek verband met hen, met wie hij steeds één was, al rekent hij zich princi pieel nog bij hen. De reden daarvoor is de aanneming van het electoraal accoord door de Chr. Hist. Unie, welke aanneming spr. een schande noemt, waaraan schuldig staan de Anti-Rev. partij die het accoord afdwong, de Chr. Hist. Unie die zoo futloos was het aan te nemen. En sprekers candidatuur is dan ook te be schouwen als een protest tegen dat accoord. ’t Is waar, aan dat accoord ging een ver klaring vooraf, waarin de Chr. Hist, beginse len fier werden neergelegdmaar och, deze fiere beginselverklaring kon slechts de spot der tegenstanders èn der anti-revelutionairen verwekken, waar ze werd gevolgd door ’tzoo onfiere, onderworpen aannemen van ’t accoord, dat vrijwel een overgave aan dr. Kuyper be- teekent Aan dr. Kuyper en diens antithese leer. Diens antithese leer, d. i. het scheiding ma ken tusschen een Christelijk deel van ons volk en een paganistisch, een scheiding, ook in de politiek vóór of tegen den Christus. Hoe moet een dergelijke leer de eerlijke geloovigen links stemmen Want toch ook aan die zijde wordt oprecht geloof gevonden en misschien is er daar menigeen, die dichter staat bij het koninkrijk Gods dan velen die zich tot het uitverkoren deel rekenen! Zeker er is een diepe kloof, die splitsing maakt tus schen de kinderen des geloo*s en des onge- loofsdoch deze lijn laat zich niet aanwijzen in de politiekwaarschijnlijk loopt ze dwars door de politiek heen. Deze antithese erkent ook Spr., maar hij moet zich krachtig verzetten tegen een, wier toepassing op den duur bij de zonen van één veranderd zijn. Och men ziet van die zijde niet de kolossale groei de; Chr. Historische partij, of men wil die niet zien Art. 8 bepaalt, dat in de vast liberale dis tricten de candidaturen „billijk verdeeld’’ zullen worden. Jawel, zegt Spr.25 A. R., 9 C. H.zeer billijk Bij dat alles leggen de Chr. Hist, zich neer. Ja schijnbaar. Maar, er gloeit vuur onder de asch en Spr. meent, dat 24 April de begrafe nisdag is geweest der Chr. Hist. Unie, omdat ze den moed heeft gemist, dit schandelijk accoord af te wijzen. Een woord van krachtig protest is dus op zijn plaats. In de eerste plaats tegen het Hoofdbestuur der Unie, dat dit accoord heeft doorgedreven De partij heeft slechts ja mo gen, beter nog moeten knikken. Het hoofdbestuur heeft do aanneming van dit accoord geforceerd. Wat onlangs daaromtrent door een onbe kende in het Handelsblad ie gepubliceerd is volkomen waar. In de eerst< vergadering van het nationaal comité werd hot accoord bij zit ten en opstaan met groote meerderheid ver worpen. Doch de Voorz. dr. de Visser achtte de be slissing niet duidelijk en liet nogmaals hoofde lijk stemmen, nadat hij eersr. nogeens in een warm pleidooi op aanneming had aangedron gen. Toen werd ’t accoord aangenomen met één stem meerderheid, doch die ééne vóór-stemmer verklaarde er vlak tegen te zijn, doch alleen er vóór te stemmen om den eere-voor- zitter een genoegen te doen. De stemming werd daarom weer ongeldig verklaard en tot een volgende verg, uitgesteld. In dien tijd heeft het hoofdbestuur niet stil gezeten; het heeft verschil!ende tegenstem mers gewonnen, terwijl dc t accoord toen gunstiger te doen voorkomt dan ’t was, het in die tweede verg, met gr ote meerderheid werd aangenomen. Toen kwam de algemeene vergadering. Of schoon op de vorige vergadering was beslo ten, dat over 't accoord uiterlijk in Januari zou worden beslist, heeft ’t hoofdbestuur de verg, al maar uitgesteld tot eindelijk eind April het te laat was om een nieuw accoord te ontwerpen amendementen werden niet eens toegelaten en men dus te kiezen had tusschen dit accoord of geheel vrij van de coalitie te staan. Voldoende tijd om het electoraal accoord te bespreken, werd niet beschikbaar gesteld, en toen tenslotte een spreker zei„dat men door verwerping van ’t accoord in de kaart speelde van dr. Kuyper, daar dit de val van ’t minis terie tengevolge zou hebben en dat was dr. K.’s hoogste wensch“ toen durfden vele een- voudigen niet de verantwoordelijkheid van te genstemmen aan en het accoord werd aan genomen. (In het Hbld. werd beweerd, dat de aangehaalde zin van de hr. Snoeck Henkemans is, doch deze ontkent zulks. Wanneer deze dat doet, gelooft Spr. het, doch dan heeft ook hij zich in den persoon vergist, die deze woorden uitte, want dat ze gezegd zijn, is zeker.) Met dergelijke middelen heeft het Hoofdbe stuur het accoord doen aannemen. Spreker besluit, dat tegen al deze dingen een krachtig protest noodig iseen protest tegen de leiding en de organen der coalitie, die in onwaarheid en intrigue hun hoogste kracht zoeken, een protest tegen het aanne men van het electoraal accoord, wat niet had mogen geschieden in een partij die zich zelf nog eenigszins respecteert en ten slotte een protest tegen de schandelijke hebzucht der A. R. partij en de prikkelende strijdwijze van die kant gevoerd, die tenslotte de oorzaak is van dit alles. Bij het debat werd door een tweetal heeren Spr. meening gevraagd omtrent enkele practische punten van politiek. De heer I. Sanders vroeg hoe Spr. dacht over de ta- riefwet, terwijl de heer P. Ronner Spr. de 3 vragen stelde door den Bond voor Staatspens. aan de candidaten voorgelegd. Als debater trad daarna op ds. A. van der Heijde. Met groote belangstelling heeft deba ter gehoord naar de onthullingen door den Spr. gegeven. Zij leggen zoo geheel bloot al het geknoei en gemodder, dat onder de hei ligste leuzen wordt bedreven. Debater hoopt dat de pers zal zorgen dat deze dingen niet in Sneek zullen blijven, maar heel het land over bekend zullen worden. Met groote verwondering heeft deb. bemerkt, dat terwijl hier voormannen der Anti-Revolu- tionairen aanwezig waren w.o. de hoofdredac teur van het Fr. Dagblad, dat deze bij de felle aanklachten tegen hun partij dentreuri- gen moed hadden te zwijgen. Indien deb. in in een vergadering, zijn partij zoo had hooren aanvallen, dan had hij gebrand van verlangen om in ’t debat de eer zijner partij te redden, als hij dat kon. Maar wat nu te denken van het zwijgen der mannen-broeders Straks als ’t debat gesloten is zal het Fr. Dagblad in fraaie stukjes met vuil naar den Spr. gooien. Want niet alleen zijn beginselen, ook de persoon zal worden aangevallen. Men schrikt daar voor niets terug, getuige het pu- bliceeren van de namen van hen, die den heer v. K. candideerden. Deb. brengt dan een woord van hulde aan den Spr. voor diens daad van moed om uit dat groote, machtige verband te treden en als eenling den strijd daartegen aan te bin den. Trouwens, dat gebeurt meer. Ook dr. v.d. Chr. Harm, en Fanfarecorpsen. Een bekentenis. Het eerste Crematorium in Nederland. Muizen in den hoed. Een politieagent aangevallen. NIEUWE SNEEKER COURAN Laar had genoeg van al dat gedraai en ge konkel, terwijl voor de arbeiders niets wordt gedaan. Diens optreden en dat van den Spr. zijn van belang, omdat zij vormen een moreel pro test, omdat zij zijn een roep om waarheid en zuiverheid in de politiek. Maar wat deb. zoo graag zou willen, is dit, dat de „kleine luiden” onder rechts, dat de Chr. arbeiders eindelijk ook tot die daad van breken met de coalitie kwamen. Voelt gij u thuis in ’t gezelschap van een candidaat als dr Scheurer, die niet in ’t openbaar met debat durft spreken Gevoelt gij u thuis, bij een partij die u ver kwanselt aan de een of andere candidaat, zon der dat ge weet of uw belangen behartigd zul len worden Wanneer zult gij op sociaal-chris- telijk gebied, hetzelfde doen, dat de heer v. Koetsveld op politiek-chr. gebied heeft gedaan Want bij alle sympathie die deb. voelt voor den persoon van den Spr., tusschen diens be ginselen en de zijne ligt een groote klove. Ja, zou deb. kunnen vragen, wat belang heeft de groote massa er bij of ze dr. Scheurer of de heer v. K. naar de Kamer zendt. Ook deze zal voor de groote vragen van de zen tijd als kiesrecht, staatspensioen enz. niet anders denken dan de Chr. Historische ka merleden doen Spr. heeft toch beweerd, dat zijn beginselen dezelfde zijn gebleven en deze zijn altijd de tegenstemmers geweest van goede sociale maatregelen als 10-uren- dag, bakkerswet, weduwenrente, verhooging staatspensioen van f 2 tot f 3, enz. Daarom n zij, die krachtige sociale wet ten willen, nc hun stem aan den heer Van Koetsveld kuuaen geven. Aan wien wel, dat past debater hier niet te zeggen In zijn repliek zegt de heer v. Koetsveld, dat hij omtrent bescherming of vrijhandel geen vaste, vooropgestelde meening heeft. Hij wil elk ontwerp tariefwet op zich zelf beoordeelen. Lijkt het hem in t belang van ons land aan zal hij er voor stemmen, kan men hem aan- toonen, dat aanneming een ramp voor ons land zou zijn hij zou er tegen stemmen. Nooit zou Spr. voor een dergelijk ontwerp stem men alleen omdat ’t van rechts komt. Staatspensioen, daar is spreker tegen. Tegenover Ds. v. d. Heide antwoordt Spr. dat wanneer hij ’t socialisme veroordeelt als een „geest uit de diepte” dan doet hij dat, omdat zijn innige overtuiging hem dat zegt. Hij doelt dan echter op de leer, niet op de personen natuurlijk. Maar voor de ideeën kan geen genade gelden. Spr. zegt dat uitdrukkelijk omdat men van coalitie-zijde hem wel zal verwijten, dat hij is afgezakt naar links. Dat is onwaar. Spr. staat nog volkomen rechts, doch onafhankelijk rechts, buiten ’t coalitieverband. Omtrent dr. Scheurer meent spr. deb. te moeten opmerken, dat men ook zonder dat men de gaven bezit in ’t openbaar te kunnen optreden, een goed kamerlid kan zijn. De vergadering, die zeer druk bezocht was, werd hierna door ds. Karres van Oudemir- dum gesloten met dankgebed, na een krach tige opwekking om den heer v. Koetsveld te stemmen. Een „internationale” Zeilwedstrijd.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1913 | | pagina 1