f25
f50
f2000
Abonnementen
SNEEKERCOURANT (67ste Jaargang) en WYMBR1TSERADEEL (14de Jaargang)
1200 f 150 175 130
I!
M
Woensdag 15 October 1913.
30e Jaargang.
No. 5.
RECLAMEKOLOM.
DeJongs
Cacao, i
NOTA’s, WISSELS,
KWITANTIëN.
d
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande
Nieuwstijdingen.
alle Brievengaarders.
DE JONG’S
RECLAME
CACAO
blijft steeds de
puikste cacao
voor den prijs,
i Kilo 1.20
LANDBOUWBRIEVEN.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
op-
19 a
portland-
mem JMEWQ
bij verlies van
elke andere
V i n g e r.
Geschiktst adres
Firma H. BRANDENBURGH,
Telefoon No 160.
zijne daad
gesteld.
Friesland bemoeide zich met de zaak
het gevolg is thans geweest, dat aan
„Onthouderskoor” recht is gedaan en
en Donderdags-
Vrijdags-
Grbote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
De drie aangekondigde wedstrijden welke
alhier Zondag j.l. voor de F. V. B. moes
ten worden gespeeld zijn allen doorgegaan,
en hadden het volgende verloop
’s Morgens 10 uur werd er gespeeld
voor de 2e klas tusschen „Sneek” II en
„F. C. A.” van Bolsward, op ’t Vrije
Speelterrein. De Bolswarders wonnen wel
verdiend met 30. Vooral de linker vleugel
van F. O. A. was in prachtvorm. Bij Sneek
was het de achterhoede die goed werk ver
richtte.
’s Middags 2 uur had op ditzelfde ter
rein de ontmoeting plaats tusschen S.V.G.
van hier en L.V.C. II van Leeuwarden.
Doch hier wisten onze stadgenooten met
denzelfden stand 30 de Leeuwarders te
kloppen. In S.V.G. zijn goede krachten,
en indien het samenspel dat zij ons Zon
dag te zien gaf er in blijft, dan belooft
op dit Blad en Advertentiën worden aan
genomen bij de hh.
S. van KONINGSVELD, IJlst.
F. A. TEPPEMA, Uitwellingerga.
D. K. ZIJLSTRA, Reeg.
J. J. de JONG, Woudsend.
IJ. HOEKSTRA, Oudega (W.)
A. BUMA, Abbega,
en voorts bij
DE UITGEVERS.
Een vreemde ziekte vertoont zich vooral
in het Noorden onzer provincie onder de
koeien. In de gemeente Kollumerland zijn
reeds drie dieren gestorven. De ziekte duurt
slechts kort, terwijl de beesten door ver
stikking den dood vinden. De boeren noe
men hetneigêrspüste.
van geluk-
Caffeïnvrije koffie „Hag”
is echte boonenkoffie, die
alle voortreffelijkheden,
nl. smaak en geur, van
caffeïnbevattende koffie
heeft, echter niet hare
nadeelige gevolgen. Zij
is onschadelijk voor
hart-, zenuw-, maaglijders
en andere zieken.
Twee jonge mannen, de een van
20 jaar, de andere misschien iets ouder,
hadden te ’s-Gravenhage een pension ge
huurd. Vrijdagavond zijn zij echter ver
trokken met medeneming van ongeveer
f150 aan bankpapier en specie en ver
schillende gouden en zilveren voorwerpen.
Ook andere pensionhouders aldaar wer
den slachtoffers van deze heeren. Zij stel
den zich goed op de hoogte van het doen
en laten der bewoners van het huis en
wisten daarna hun oogenblik te kiezen voor
hunne practijken.
Voorts hebben zij in een kledingma
gazijn zich het een en ander aangeschaft,
zoodat ze waarschijnlijk gekleed zijn in ge
streepte broek, geelachtige overjas zonder
rugnaad en een donkergrijze cheviot demi.
Ook te Amsterdam zijn ze bezig geweest
hun slag te slaan.
Dezer dagen werd de heer. G. II. te
Kerk-Avezaath bezocht door een antiquair,
die daar een Friesche klok zag. Deze was
echter niet te koop „of” zoo voegde
de eigenaar er bij „ze zou veel geld
moeten opbrengen”. Op de vraag wat veel
geld was, noemde de heer H. f 1000.
„Dan is de koop gesloten.”
De heer H. ontving oogenblikkelijk het
bedrag en de klok ging in de handen van
den koopman over.
De 19-jarige Jan Lambrechts te Hoeven
(bij Breda) stond bekend als een slechte
zoon. Meermalen had hij zijn vader met
den dood gedreigd, meest als hij dronken
thuis kwam.
Zoo ook Vrijdagavond. De vader riep
toen de hulp in van den veldwachter.
Toen deze echter verscheen, hield Jan zich
slapende en de veldwachter vertrok. De
vader ging ook te bed, maar nam een ge
laden geweer mee, want zijn zoon had
altijd revolver en mes bij zich in bed.
Tien minuten daarna verscheen de zoon
bij de slaapstee zijner ouders. De vader
greep van angst dadelijk zijn geweer en
de zoon kreeg de volle lading in de lin
kerborst. Hij was terstond dood. De dader
die algemeen goed bekend staat, bekende
en is in verzekerde bewaring
VIL
Het is een feit, dat vele Friesche boe
ren in den laatsten tijd de oogen opengaan
voor de gebreken hunner stallen en, als
gevolg daarvan, ze gaan hervormen, zoodat
ze meer in overeenstemming zijn met gemak
en gezondheidsleer.
De voornaamste gebreken, de ouder-
wetsche stallen eigen, zijn
le Gebrek aan licht; 2e te weinig ruimte
3e te hooge, te smalle en te korte stand
plaatsen voor het rundvee 4e gebrekkige
watervoorziening 5e doorlatende vloeren
6e gebrek aan geschikte verblijfplaatsen
voor pasgeboren kalveren en besmet of ver
dacht vee en ten 7e ondoelmatig ingerichte
paardestallen.
Gaan we thans al de genoemde punten
eens wat nader onder de oogen zien.
De lichtvoorziening is in de meeste Frie
sche stallen beslist onvoldoendelicht is
er noodig, want Jicht wekt op een don
kere stal drukt de dieren ter neer en zal
zeker van nadeeligen invloed zijn op de
productie van melk.
Doch ook in een ander opzicht is licht
zoo nuttig het doodt zoovele en velerlei
ziektekiemen. De tuberkelbacil b.v. wordt
door het directe zonnelicht gedood. Van
daar dan ook, dat de tuberculose zoo welig
tiert in donkere, kleine, slecht geventileerde
stallen. In de nieuwere stallen ziet men
bijgevolg grootere ramen en laat men ‘t licht
liefst van achteren invallen.
Lucht, d. w. z. zuivere zuurstofrijke
lucht is een tweede hoofdvereischte en nu
is ’t maar al te waar, dat er nog vele
stallen zijn, waar de dieren in verhouding
tot hun aantal, over te weinig M3 lucht
hebben te beschikken. Dit gebrek aan ruimte
is vooral een gevolg van een te lage zol
dering. Nog zijn er veel stallen, lager dan
2 M.een voortdurende plaag voor die
boeren of arbeiders, wier lichaamslengte
iets boven ’t normale is. Zij hebben het
twijfelachtig voorrecht in den stal steeds
met gebukten hoofde te mogen gaan en
anders gevaar te loopen in minder aange
name aanraking te komen met balk of
deurpost. De minimum hoogte van den
zolder mag zeker wel 3 M. zijn. Dieren
hebben evengoed behoefte aan de noodige
hoeveelheid frissche lucht als de mensch.
Viert de tuberculose hoogtij bij de klein
behuisde proletariërs, waar bij slechte voe
ding en overbevolking het getal slachtof
fers groot is, niet minder zal dit zijn in
kleine bedompte stallen.
De standplaatsen der koeien zijn vaak
te hoog, ,,’t Vee moet wat toonen,” zegt
de boer. Doch mijns inziens heeft men al
dus geen goede blik op het vee en im
mers, men beschouwt tegenwoordig toch in
de eerste plaats de rug. En dan, wat is
een lagere standplaats veel gemakkelijker
om vee, dat om de een of andere reden
van plaats moet verwisselen, van den stal
af te leiden, om van ongemak bij brand
maar niet te spreken’k Zag ergens in
Friesland een verbouwde stal, waar niet
alleen de standplaatsen der dieren verlaagd
waren, maar waar tevens een zoodanige
inrichting was aangebracht, dat met één
enkele hefboombeweging in eens alle dieren
op de rij los stonden. Wat een waarde
heeft zoo iets bij brand!
De standplaatsen zijn te smaleen breedte
van 1 M. is voor een behoorlijk ontwik
kelde, drachtige koe zeker te nauw voor
iedere koe is een breedte van 1.15 M. tot
1.30 M. noodig. ’t Liefst zien we stallen
voor één stuk vee uier- en speenbetrap-
pingen zijn zoodoende uitgesloten.
De standplaatsen zijn te korteen lengte
van 2.35 M. behalve de drinkgoot is voor
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.5O, franco per post f2.buitenland f 5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
optreden van het publiek gedwongen den
arrestant weer los te laten. Deze vluchtte
in een huis, waar hij door de politie in
eenhok werd gevonden en opnieuw werd
gearresteerd.
Eenigen tijd geleden werd de heer J.
Res, brievengaarder te Castricum, die en
kele weken in hechtenis had doorgebracht
wegens verdenking van diefstal, weder op
vrije voeten gesteld. Men kon zijn schuld
niet bewijzen. Maar ook de dader was tot
heden nog niet te vinden.
Thans echter is de 19-jarige Koppenol,
kantoorbediende te Uitgeest, plaatsvervan
ger van den heer Res, te Utrecht, waar
hij als milicien diende bij de genie, in
hechtenis genomen, omdat hij de dader is
van den diefstal.
Groot is de ontsteltenis over deze ont
dekking, in hooge mate verrassend voor
den heer Res en zijn gezin.
De heer Res ontving tal
wenschen.
volwassen koeien noodzakelijk. Te korte
stallen zijn een voortdurende plaag voor
de dieren en kan oorzaak zijn, dat de die
ren hun beenen bezeeren en~dat drachtige
koeien haar jongen verwerpen.
Voorbij is de tijd, dat alle koeien éen
voor éen uit een emmer gedrenkt werden
de drinkgoot is er voor in de plaats geko
men. De nieuwe inrichting eischt echter
een zelfreguleerende waterleiding, waarbij
de dieren naar willekeur over drinken
kunnen beschikken en kleppen op de drink
bakken het invallen van hooi en vuil voor
komen.
Dat de vloer een belangrijke rol speelt
bij het ontstaan van talrijke ziekten in
den stal, daarvan was men vroeger onkun
dig. In een doorlatende houten of aarden
vloer dringen met de vloeibare uitwerpselen
uit de verschillende lichaamsopeningen, zoo
wel als met gestorte melk, talrijke ziektekie
men in den bodem, die te gelegener tijd oor
zaak knnnen zijn van miltvuur, tubercu
lose, heerschend verwerpen, uierontstekingen,
enz. Juist daardoor zijn doorlatende vloeren
zoo gevaarlijk, omdat zij ontsmetten van
een stal zoo goed als onmogelijk maken.
De vloer in den stal behoort derhalve te
zijn van gemetselde klinkers en
cement.
In, ik mag wel zeggen alle oude stallen
ontbreekt een bepaalde ziekestal, waar be
smet of verdacht vee, afgezonderd van
’t overige beslag zijn verblijfplaats vindt.
In de nieuwere stallen vindt men ze, niet
te dicht bij de koestal, maar liefst in dë]n°g den tweeden prijs is toegekend,
schuur en dan met steenen wanden en
vloer, opdat ontsmetten met succes kan
plaats hebben.
Ook de verblijfplaatsen der kalveren is
in de nieuwe stallen meer in overeenstem
ming met hygiëne en natuurlijk van een
steenen vloer met goede af helling voorzien.
Wat de verblijfplaatsen der paarden aan
gaat, deze kunnen veel doelmatiger inge
richt zijn, dan ze tegenwoordig veelal zijn.
Paardestallen, waar men vóór de dieren
kan komen zonder de dieren van achteren
te naderen leveren veel gemak op. De
helling van den vloer mag niet te groot
zijn: 1 op 100 is voldoende. Sterk afhel
lende vloeren zijn vooral voor drachtige
merriën zeer nadeelig, doordat de achter
band te veel belast wordt. De breedte der
paardestallen moet zijn van 1.30 tot 1.60 M.;
de lengte 2.5 a 3 M. De kribben be-
hooren van binnen rond te zijn, zoodat ze
goed leeggegeten en gemakkelijk gereinigd
kunnen worden. Hardsteenen of granieten
kribben hebben om velerlei redenen de
voorkeur. Ze moeten niet te hoog zijn:
1.10 a 1’20 M. Ook de ruiven mogen
niet te hoog zijn en evenmin te ver voor
uitsteken.
ANNEX
In het „N. v. h. N.“ lezen we in een
der „Brieven van een Frieso.m. het vol
gende omtrent de plannen tot verkrijging
van eene verbinding van den Z.W.-hoek
van Friesland met Sneek
Jaren en jaren her spraken we op deze
plaats van het isolement van den Zuid
oosthoek van Friesland. Nu is ’t van den
Zuidwesthoek. En als nu eindelijk ook
dit doel bereikt wordt, zeg dan niet oer
conservatief wat geeft zoo’n spoor of tram,
maar kom frisch uit uw tent, jonge levens
lustige arbeid met opgestroopte mouwen
en zeg ik wil!
Want we maakten er melding van, in
Maart jl. is te Sneek opgericht een „Ver-
eeniging ter bevordering van een verbin
ding van den Zuidwesthoek van Friesland
met Sneek
Na vermelding van doel en middelen
der vereeniging, vervolgt de schrij ver
Het voornemen bestaat om deze zaak
zoo spoedig mogelijk aan te pakken, omdat
er een beweging gaande is, om een ver
binding met St. Nicolaasga. Dan zou
Sneek heeft het begrepen de Z.-W.-hoek
voor Heerenveen zijn over de tramlijn Joure.
Hier is dus het omgekeerde als bij Drach
ten Sneek ijvert zelf er voor om de men-
schen naar hare markten te lokken. En
ontegenzeggelijk is de stad ook de natuur
lijke marktplaats voor het midden en Z.-W.
der provincie. Voor hare activiteit in zaken
heb ’k voor de Sneekers altijd respect. Zij
gelijken mij de pientere lui, die geen vogeltje
over ’t net laten vliegen. Workum, Bols
ward en Harlingen konden wel wat meer
wakkerheid aan den dag leggenEr moet
echter op stuk van zaken doen de meest
mogelijke „eenheid van willen” komen.
HINDELOOPEN. Het hulptelefoon-
kantoor alhier, wordt heden, 15 October
voor het algemeen verkeer opengesteld.
Een man, betrapt op een poging tot
diefstal in een hotel aan het Tulpplein te
Amsterdam, ontvluchtte uit het politie
bureau.
Een politie-beambte, die den vluchteling
te pakken kreeg, werd echter door het
bij levenslange AA A bii C 4 CA bij verlies van S bij verlies CA biJ verlies
zij lang geen slecht figuur te maken.
Aan de Kerkhofslaan had ’s middags
om 2 uur op het L.S.C.-terrein een le
klas ontmoeting plaats tusschen L.S.C I
van hier en Rood-Geel van Leeuwarden.
Hoewel Rood-Geel eenige van haar beste
spelers mist, is het nog een geducht tegen
stander. Maar ook L. S. C. was in pracht
vorm; beide partijen waren flink tegen-
elkaar opgewassen, en vertoonden nu en
dan een keurig spel. Slechts één doelpunt
wisten de Leeuwarders te maken. L.S.C.
kon ’t vijandelijk doel niet vinden, en zoo
keerden de Leeuwarders met een 10
overwinning huiswaarts.
L. S. C.een volgende keer meer
dringen, dan komt alles wel in orde
Men herinnert zich, h oe inzonderheid het
„Onthouderskoor” te' Leeuwarden, direc
teur de heer K. Molenaar, niet tevreden
was met den uitslag van het concours van
zangvereenigingen, gehouden ter gelegen
heid onzer tentoonstelling.
Waar voor den tweeden prijs een mini
mum aantal punten van 90 was vastge
steld, en genoemd koor 106 punten ver
wierf, meende het recht te hebben op den
gehee’en tweeden prijs van f 30 en een
zilveren medaille.
De Bond van Gemengde Zangkoren in
en
het
als-
iv'
2
3
I
I
l
Pt Jow.wtmnc
JC3BE&’
<A\
e
;e
VOETBAL.
Vreemde veeziekte.
Twee oplichters.
Een Friesche klok voor f IOOO.
Moord.
De Friesche stalinrichting.
De dader gevat.
NIEUWE SNEEKER COURANT
Pientere lui.
Vreemd publiek.
Protest Zangconcours.
