rij
f2000
f25
SNEEKER COURANT (67ste Jaarflang) WYMBRITSERADEEL (14a. Jaargang)
ijn.
f.
I
Woensdag 26 Augustus 1914.
No; 95.
30e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
RECLAMEKOLOM.
Nederland en de Oorlog.
1
slist
jzen
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KleinzandSneek.
TELEFOON No. 150.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande "*901
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
1
I
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
bij
O v e r 1 ij d e n.
ANNEX
Mj “8e f 700 o 1 f 1 50 hLT VoTt, f 75 verlies f CA
Invaliditeit. 1 Overlijden, f UV of Oog. (J van een Duim. J wijsvinger.
Voor onze jongens aan de grenzen.
I
hebben
weer
1
de
i uwe
•aarop
n vor-
jnhecr
gd.)
srborg
een
en
den
Binnenlandsche
iemand uit Am-
naam geheim te
Is een I
beeft,
hoofd
en Dondurdags-
Vrijdags-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tct Maandags
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
te betalen is mede voor velen eene heele
opluchting.
Bevelhebber Gaaaterlandsch
Interneeringsdepot.
Op aanvraag is weder in dienst gesteld
de met den rang van kolonel gepension-
Onze landbouw.
In het beknopt overzicht van den toe
stand van den landbouw in de week van
1118 Augustus schrjjft de directeur-ge-
neraal van den landbouw wat Friesland
betreft
De oogstwerkzaamheden in de bouwstre-
ken leveren in geen enkel opzicht moei
lijkheden op. Integendeel, het prachtige
weer van den laatsten tjjd heeft in hooge
mate gunstig gewerkt en is aan de kwali
teit der producten ten goede gekomen. Bij
zonder gunstig heeft het sterk drogende
weer gewerkt op de tarwe en de haver,
waarvoor de vele regens noodlottig dreig
den te worden.
Van tarwe mag een goede oogst van zeer
goede kwaliteit verwacht worden. Daaren
tegen geeft rogge een vrjj slecht beschot
van matige kwaliteit. Ook de oogst van
wintergerst is slechts matig. Daarentegen
beloven opbrengst en kwaliteit van haver
goed te zullen worden. Van hoonen en
erwten zjjn de vooruitzichten zelfs zeer
goed, evenals die van aardappelen en sui
kerbieten.
De stoomdorschmachines zjjn thans druk
bezig met tarwe te dorschen.
Gebrek aan arbeidskrachten, is er, voor
zoover bekend, nergens en in de kleibouw-
streken is er ook geen werkeloosheid. In
andere streken kan echter wel gesproken
worden van een overcompleet van arbeids
krachten. Men is het werk gaan inkrim
pen en eenige landbouwers hebben zelfs
vast personeel den dienst opgezegd. Boven
dien zjjn er talrjjke arbeiders uit Duitsch-
land teruggekeerd.
Ten aanzien van de veehouderjj en de
zuivelbereiding zagen velen in Friesland en
ook elders in den lande de toekomst aan
vankelijk zeer donker in, waartoe enkele
zeer bedenkelijke verschjjnselen, als het op
houden van den uitvoer van zuivelproduc
ten, eieren en vleesch, het niet uitbetalen
der melkgelden door de zuivelfabrieken enz.
aanleiding gaven. In de allerlaatste dagen
is daarin echter merkbare verandering ge-
1- De export van zuivel en vleesch
is weer begonnen, hetgeen op de laatste
Vrjjdagmarkt te Leeuwarden zeer merk
baar was. Dat de plaatseljjke boerenleen
banken weder in staat zjjn gesteld geld uit
Als het bljjkt, dat mjjn vermogen na
afloop van den oorlog niet verminderd is,
dan zal de door mjj toegezegde bjjdrage
een som uitmaken ven circa f 120.000. Ik
vermeld dit in de hoop, dat velen, die, naar
ik verwacht, mjjn voorbeeld zullen volgen,
hetzelfde doende, de regeering in staat zul
len stellen, te beoordeelen, wat voor het
door mjj bedoelde fonds aan vrjjwillige bij
dragen te verwachten is. Zjjn er onder de
vermogenden, die zich alleen tot het doen
eener bjjdrage. als door mjj toegezegd, wil
len verbinden, mits zij de zekerheid heb
ben, dat een groot bedrag bjjeenkomt, laten
zij dan de voorwaarde stellen, dat naar den
vermogenstoestand, volgens de laatste aan
gifte, minstens honderd millioen aan bij
dragen worden toegezegd. Ik wensch die
restrictie niet te maken, maar ik kan het
begrjjpen, dat anderen dit wel wenschen.
Tjjdens mjjn leven mag aan niemand
medegedeeld worden, wie de schrijver van
dezen brief is. Voor deze daad wensch ik
of, blaam of dank van niemand.”
De regeering, hoogeljjk waardeer en de de
offervaardigheid van welke dit aanbod blijk
geeft, is gaarne bereid zich met de vor
ming van een fonds als is voorgesteld, te
belasten. Zjj, die daartoe willen meewer
ken, langs den aangegeven of een soortge
lijken weg, gelieven zich bjj den minister
van Binnenlandsche Zaken aau te melden.
Handhaving der onzijdigheid.
Onze grenswachten en patrouilles zjjn
voorzien van gedrukte biljetten voor moge
lijke militaire vluchtelingen. In het Duitsch,
Fransch en Engelsch staat er op te lezen
>Gjj zijt hier op Nederlandsch gebied. Wjj
verzoeken u terug te keeren, of anders
wordt gjj ontwapend en geïnterneerd”.
Spionnage
Te Utrecht zjjn, naar de »Tel.” meldt,
gearresteerd een tweetal Duitschers, ver
moedelijk officieren, en een Nederlander.
Zjj worden verdacht van spionnage.
De heeren gaven voor oorlogscorrespon
dent van >De Telegraaf” te zjjn.
De zaak is, dat zjj Zaterdag bjj de re
dactie van dit blad kwamen, met het aan
bod, per auto tweemaal per week Duitsche
kranten te bezorgen.
Dat deden ze, zooals ze zeider, om
„Allgemeinheit zu dienen”.
Bovendien hadden zjj een stuk, in het
Nederlandsch gesteld, dat den titel „Waar
heid” droeg. De heeren betoogden, dat
alleen de Duitsche kranten de waarheid
vermeldden en verzochten in het algemeen
belang stukken uit Duitsche kranten over
te nemen.
Financleele steun aan
zuivelfabrieken.
Het bestuur van den F. N. Z. (Alg.
Ned. Zuivelbond) heeft zich gewend tot
het Consortium van Bankiers om geldeljj-
ken, steun voor de zuifelfabiieken die ten
gevolge van de omstandigheden minder
financieelkrachtig zjjn. Toegestaan werd
een bedrag van f2.000.000.
Aan de fabrieken kan daarvan f3000 per
millioen K.G. melk worden verstrekt, door
promesses aan de order van de Vereeniging
voor den Geldhandel.
Het (jeïnterneerdenkamp in
Gaasterland.
Een uitgestrekt terrein, gelegen in het
zoogenaamde »Elfbergen« te midden der bos-
schen van Oudemirdum, wordt in gereed
heid gebracht tot verbljjfplaats voor de ge
ïnterneerde Belgische soldaten.
Een zestal houten loodsen, ieder voor
100 man, worden opgericht. In het begin
der volgende week zullen de eerste geïn
terneerden er aankomen.
Koninklijk voorbeeld.
H. M. de Koningin-Moeder heeft aan het
steuncomité 1914 te ’s Gravenhage voor-
loopig gedurende 20 achtereenvolgende we
ken een belangrjjke wekeljjksche bjjdrage
toegezegd.
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.5O, franco per post f2.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVBRTBNT1B-PRIJ8
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
NIEUWE SNEEKER COURANT
ef een
neisje,
meer
liw de
Doch
zwak-
eanno
rustig 1
iet op-
Hij S. komen.
3 met
zal worden gelegd.
De begrafenis is vastgesteld op Zater
dagmiddag 6 uur en zal een strikt parti
culier karakter dragen.
Volgens verlangen van den Paus heeft
zjj plaats in de gewelven van St. Pieter,
waar de graven zjjn der Pausen van voor
de 17e eeuw.
In het kardinalencollege werd voorlezing
gedaan van een bul van 25 December 1904,
in zake het Conclave, hetgeen volgens de
>Giornale d’Italia« aanleiding gaf tot een
belangrjjke geheime discussie.
ROME, 22 Aug. (Reuter.) Hedenavond
om zes uur heeft het kapittel van St.
Pieter met de zangers der kapel van het
sacrament zich begeven naar de basiliek
van St. Pieter om het Ijjk van den Paus
te vergezellen, waaraan de absolutie werd
gegeven door mons. Ceppetelli. Vervolgens
droegen zes sediarii (stoeldragers) in zwarte
kapmantels het Ijjk in de koor-kapel, waar
een drievoudige kist was opgesteld en een
tafel, met rood damast bedekt. In de koor-
kapel waren vereenigd twee en twintig kar
dinalen en het diplomatieke corps van den
Heiligen Stoel. Nobelgarden verrichtten
den eeredienst.
De stoet kwam te 6.20 uur in de koor-
kapel aan. De zangers hieven het »Mise-
neerde luitenant-kolonel jhr. E. A. Teding
van Berkhout, die benoemd is, om het be-
bel te voeren over het in Gaasterland op
te richten interneeringsdepot.
Koninklijk voorbeeld.
Een leverancier van de Koningin-Moeder
ontving namens H. M. een schrjjven, waarin
hem met het oog op de treurige omstan
digheden, waardoor vele firma’s dringende
behoefte hebben aan contanten, verzocht
werd, zjjn jaarrekening, die anders na het
einde van het jaar aan de Koningin-Moe
der wordt ingezonden, reeds nu in te zen
den, wanneer hem dit gemakkelijk kon zjjn.
Een ander goed voorbeeld.
Naar wj] vernemeö, hebben diakenen der
Ned. Herv. gemeente te Leeuwarden be
sloten f 10.000 beschikbaar te stellen tot
leniging van den grooten nood, die ook
onder de leden hunner gemeente is ontstaan
ten gevolge van dea oorlogstoestand.
Daarvoor wenscht dit college aan te
gaan een leaning groot f 10.000 a 5 pCt.,
met de verplichting jaarljjks minstens f 1000
terug te betalen.
Tabak en sigaren voor de militairen.
Te ’s Gravenhage is een commissie ge
vormd die in samenwerking met het hoofd
bestuur van de vereeniging »0nze Vloot<
en in overleg met de betrokken legerauto-
riteiten aan de troepen, die thans te velde
zjjn, dan wel verbljjf houden in afgelegen
garnizoenen, in liniën en stellingen, of in
afzonderljjke forten, voorloopig als versna
pering een pakje tabak en sigaren wil aan
bieden, ter waarde van f 0.25.
Zoodoende zal menig soldaat wellicht nog
iets van zjjn soldjj voor zjjn behoeftig ge
zin kunnen afzonderen.
De commissie wjjst er terloops nog op,
dat een uitreiking op ruime schaal van
tabak en sigaren aan militairen indirect
ten goede zal komen aan de Nederlandsche
industrie, met name aan stilstaande siga
renfabrieken en tabakskerverjjen.
Bestendiging staat van oorlog.
Bjj de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot bestendiging van den staat
van oorlog, zooals die bjj Kon. besluit van
5 dezer voor een gedeelte van het grond
gebied des rjjks is verklaard.
Offervaardigheid voor het vaderland.
Bjj den minister van
Zaken is ingekomen van
sterdam, die verzoekt zjjn
houden, de volgende brief:
//Te oud, om mjj, zoo noodig, persoon
lijk ter beschikking van de Regeering te
stellen voor de verdediging van ons land,
heb ik mjj afgevraagd op welke wjjze ik
en zoovele anderen, die in mjjn geval ver-
keeren, van hunne opofferingsgezindheid
kunnen doen bljjken, en ik ben tot het
volgend besluit gekomen.
Ik verbind mjj tegenover uwe excellentie
in ’s Rjjks schatkist, ten behoeve van een
fonds voor de verdediging van het rjjk en
de koloniën, te storten tien percent van
het vermogen, dat ik na afloop van den
tegenwoordigen oorlog zal bezitten. Als
maatstaf voor de grootte van mjjn vermo
gen zal gelden mjjne eerste aangifte voor
de vermogensbelasting minstens 12 maan
den na het sluiten van den vrede tusschen
Duitschland, Frankrjjk en Engeland. Bjj
vroeger overljjden zullen mjjne erfgenamen
verplicht zjjn voor hetzelfde doel tien per
cent van mjjne nalatenschap in 's Rjjks
schatkist te storten.
Mocht voor de dekking van de nu ge
maakte en nog te maken oorlogskosten of
voor de verdediging van onze koloniën eene
extra belasting geheven worden, dan be
houd ik mjjnen erfgenamen en mjj zelf het
recht voor, om de bovengedane toezegging
tot de helft te verminderen of de extra
belasting, voor zoover zjj van het vermo
gen, op de wjjze van de Duitsche >Wehr-
steuer” geheven wordt, van de verschul
digde bjjdrage af te trekken.
Pt
Men schrijft ons uit Breda:
Ten zuiden van onze grenzen woedt de ont
zettende gruweloorlog. Daar heeft de laatste
dagen het geschut gedonderd en hebben de
geweren geknetterd, zijn mannen in woede en
haat tegen elkander in gestormd en hebben
bjj duizenden het leven gelaten.
En wij in Nederland, dat gelukkig tot nu
toe vrij is gebleven van de bloedige ramp, wij
wachten en waken.
Langs en bij onze grenzen ligt hellegeren
zal er blijven, wie weet hoe lang.
Maar er behoort een groote dosis goed hu-
mem- toe daar te liggen, de dagen te laten
voorbij gaan in eenzame dorpen, te wachten,
steeds maar te wachten, op de dingen die
komen kunnen en te strijden tegen de ver
veling.
En ook dat is een zware strijd, waarin de
nederlaag niet kan geleden worden zonder dat
tevens de waarde van onze weermacht vermin
dert. En daarom is het goed, dat commissies
zich vormen om door lectuur en ontspannings-
spelen die verveling te helpen verdrijven.
Te Amsterdam heeft zich een commissie
gevormd om in dit opzicht voor de bezettingen
der vestingen te zorgen, maar ons veldleger
wordt in dit opzicht wel af te stiefmoederlijk
behandeld. En toch, ge moest vele van onze
posten zien aan de grens. Een klein gehucht,
een enkele boerenhoeve soms, daar zijn tien
tallen, soms honderdtallen van onze mannen
ondergebracht, vaak in schuren, en daar moe-’
ten ze blijven en waken.
En daar komt de verveling met langzaam
sluipende tred en grijpt onze mannen vast en
versuft hun geest.
Voor ons veldleger wordt er te weinig ge
daan om die verveling te helpen verdrijven.
Te Breda is een commissie gevormd om
onzen soldaten aan de grens te helpen aan
lectuur. En dat is al.
Maar het geldt hier niet een plaatselijk
belang, het geldt een nationaal belang den
jongens aan de grenzen te helpen om de grijze
verveling te verdrijven.
En dan, het zijn toch ook mannen uit ver
schillende deelen van ons land, die daar liggen.
Uit alle provinciën komen ze en ze zijn on
dergebracht in dorpen en gehuchten,^waarvan
slechts weinigen de namen ooit tevoren hoorden
En toch, alleen de commissie in Breda trekt
zich hun lot aan.
Daar worden boeken eh couranten opgehaald
daar is geld bijeengebracht (nog steeds te
weinig) om tabak, sigaren, pijpen en gezel-
schapspelen te koopen en dit alles te brengen
aan «onze jongens« aan de grens.
Groote afstanden moeten daarvoor worden
afgesteld en dit kan alleen per automobiel.
De heer Das, de eigenaar van hotel Mast-
bosch, heeft zijn automobiel beschikbaar gesteld
zoo dikwijls ze vrij is en dankbaar is dit edel
moedig aanbod aanvaard, maar er is meer
hulp noodig. Er zijn toch meer automobielen
in onze stad beschikbaar en er zullen toch
wel meer automobieleigenaars zijn, die er iets
voor gevoelen het hunne bij te dragen om de
verveling van onze mannen( die de grenzen
bewaken, te helpen verdrijven.
We hebben zoo’n automobieltocht medege
maakt. We reden af van van het huis van
den heer K. J. Pb. Reusen, Seeligsingel 4, te
Breda.
Daar wordt hard gewerkt. Dagelijks komen
massa’s lectuur binnen, couranten, geïllustreer
de tijdschriften, boeken, maar ook bijdragen
in geld maar.er is te zorgen voor zoove-
len.
De lectuur wordt in pakjes gebonden en in
elk pakje wordt er. wat tabak of wel worden
eenige sigaren gepakt.
Gisteren gingen we in gezelschap van
der commissieleden, den heer M. J. Kolk,
een padvinder er in de automobiel van
heer Das opuit.
Het was een belangwekkende tocht, al had
hij zijn bezwaren. Immers, we reden met de
achterkap open en boven op de auto lagen de
pakjes vast gebonden, maar door den snellen
rit wist er nu en dan een zijn vrijheid te ver
krijgen en terwijl wij in een druk gesprek
gewikkeld waren werden we nu en dan ver
rast door zoo’n pakje, dat ons op het hoofd
viel.
Maar dit droegen we gelaten, te eerder daal
de ontvangst door de troepen buitengewoon
hartelijk was. Vooral door de ver vooruit
geschoven detachementen in dorpen en ge
huchten, waar niets is, dat afleiding kan geven,
werden we met groote vreugde begroet.
,1
lordde
enwel
oudt
it, dat
s, een
komst I
i, wat
„De
vaann.
.enrijk f
nu is
tsoen-
Meest wendden we ons tot de post- of de-
tachements-commandant en deze liet de pak
jes in ontvangst nemen om zelf daarna voor
de verdeeling te zorgen.
Maar soms ook, als we langs een detache
ment snorden, wierpen we enkele pakjes buiten
de auto we zagen de mannen er op aanvlie
gen en ons, als ze gezien hadden wat het was,
dankend nawuiven.
Voor een grensdetachement hielden we uit-
deeling bij een herberg, die den wijdscheu
naam »In 't Paradijs" heet.
Een sergeant-majoor liet alles in ontvangst
nemen door eenige mannen. Een oud vrouwtje,
de Brabantsche muts op, zat voor de herberg
en zag toe naar de uitdeeling. Toen kwam
ze naar ons toeloopen „Och meneer, mijn zoon
is nu op wacht en nu krijgt hij misschien niets.
En zijn tabak is op. Een pijp heeft hij wel.“
We hebben toen maar een pakje en wat
tabak gegeven aan het vrouwtje, dat wachten
bleef tot haar zoon, een landweersoldaat, af
gelost zou zijn.
Op menige plaats weerklonk, als we
verder reden, een hartelijk >hoera
Men had dan ook moeten zien, hoe velen
gelegerd zijn. Ergens in een dorp zagen we
het tooneelzaaltje van een patronaat. Op het
tooneel was stroo gespreid, waarop het piket
kon rusten. Het achterdecor stelde voor den
wand van een kamer met een venster erin
zeker om een huiselijken indruk te geven.
Ze klagen niet, onze jongens aan de grens.
Ze weten, het kan niet anders; het is nood
zakelijk. Maar dankbaar toch zijn ze, als er
door hen, die rustig thuis hieven, iets wordt
gedaan te hunner afleiding.
Wat ons verbaasd is, dal er door de mili
taire overheid zoo weinig hulp wordt verleend.
Een twee- of drietal auto’s eenige uren per
dag zou der Commissie de taak zooveel ver
gemakkelijken.
En als het legerbestuur die auto’s niet kan
missen, dan zou het Roode Kruis met zijn
auto’s kunnen helpen, zoolang deze gelukkig
niet op andere wijze behoeven te worden aan
gewend.
Er zou dan met thans niet aanwendbare
auto’s een nuttig werk worden gedaan.
Maar er is meer Breda kan het zware werk
niet alleen af. Daarvoor is te veel noodig.
Hulp, bijdragen in geld, lectuur, sigaren, tabak
e. d. zijn ook uit andere streken van ons land
noodig. Het zijn immers jongens uit alle pro
vinciën voor wie die bijdragen bestemd zijn.
Ieder die steunen wil, op welke wijze ook,
wende zich tot den heer Reusen, Sëeligsingel
4, Breda.
Z. H. Paus Pius X. f
Het kardinalen college.
ROME, 21 Aug. Reuter meldt: Heden
had de eerste vergadering plaats van het
kardinalencollege, waaraan na de eedsafleg
ging 23 kardinalen deelnamen. Vervolgens
werd de visechersring van den Paus ver
broken, die evenals het zegel in het graf
