I No, 97. Woensdag 2 September 1914. 30e Jaargang. in. en RECLAMEKOLOM. Uit Den Haag. Nieuwstijdingen. Ons Oorlogsnummer. Nederland en de Oorlog. tIJ te 98. 1 1A) aga SN, A. B. f 142.275 en AKN EX SNEEKER COURANT(67ste Jaargang)W YMBR1TS ER AD EEL (14 j daar g ang) chuit, en i Za« do ild i ntrole OOD, deze ie nj t; m, •kt li ne en it- ne if- oeg )A. iek. ijks te- oe- QS- hta Ion )e- De ion de en ain sen in- an. m. ie, ed n. lij de f 159.245 - 16.97 R. H. te r 1914 Opbrengst Kerkconcert. Financieel resultaat van het Kerkconcert op 27 Aug. gegeven door den heer Paul Gaillard, met medewerking van mej. den Hartog. Ontvangsten Uitgaven Batig saldo Hiervan krijgt ’t Roode Kruis f 80. en het Steuncomité - 62.275 Morgen, Woensdag, en Donderdag verschijnt weder ons oorlogsnummer, bevattende o. a. de laatste oorlogs- telegrammen. Omstreeks VIJF UUR is het a 2 ct. verkrijgbaar aan ons Bureau en bij de Agenten. In dit nummer is nog gelegenheid tot het plaatsen van enkele Adver- tentiën, waarvoor speciale condities. DE UITGEVERS. De Bioscoop bij de Waag. Voor het eerst na de groote schoonmaak, welke bovengenoemd gebouw heeft ondergaan, brachten we aldaar gisteravond weer eens een bezoek, en we kunnen niet anders zeggen dan van briefk.) tot er brand in de A. Zeegers te Asten (N. Br.) welke winkelnering uitoefent. Daar allen boven sliepen en de brand boven moet ontstaan zijn, moesten de bewoners in nachtkleederen vluchten Een der zoons is uit het zolderven ster moeten springen, daar de uitgang en trap reeds in vlam stonden. De vrouw des huizes, welke beneden was geweest, schijnt wederom in haar zorg voor de kinderen en om nog wat geld uit het huis te halen naar boven te zijn geloopen, waar door zij den dood in de vlammen heeft ge vonden. Daar men eerst van meening was, dat zij uit was, doch maar niets vap haar zag, begon men slechte vermoedens te krijgen en vond later het grootendeels verkoolde lijk op zolder bij het raam liggen. Amnestie voor deserteur*. De wenschelijkheid is gebleken om de bij do wet van G Augustus jl. verleende amnestie uit te breiden tot de deserteurs van het Ne- derlandsch-Indische leger en van de land macht in de koloniën in Suriname en Curasao, die zich, hetzij bij de gemobiliseerde Neder- landsche landmacht, hetzij bij het Indische leger, hetzij bij een der genoemde landmach ten hebben aangemeld of zich alsnog vóór l November a.s. aanmelden. De regeering acht het voorts billijk, dat deserteurs, die behoord hebben tot de Neder - landsche landmacht, in de gelegenheid worden gesteld amnestie te erlangen door aanmelding bij een der landmachten in de koloniën. Een daartoe strekkend wetsontwerp is bij de Tweede Kamer ingediend. Veldprediker*. Bij Kon. besluit zijn benoemd: le. tot aalmoezenier bij het leger te velde de heeren F. J. H. Evers, lid van den Raad van De fensie te Duivendrecht F. A. R. Padberg te Arnhem G. Buys te Ginneken B. EL Som te Utrecht. 2e. tot veldprediker bij het leger te velde de hoeren Ds. J. C. H. Scholten, predikant der Ned. Herv. gemeente te Rotterdam; Dienstorders, Uittreksel van de Hulppostkantoren. 218. Tot nader beschikking is in het bin- nenlandsch verkeer vrijstelling van port ver leend voor do verzending door en aan mili tairen van a brieven (met inbegrip een gewicht van 20 gram b drukwerken en nieuwsbladen tot een ge wicht van 100 gram. De portvrij te verzenden stukken moeten, voor zoover zij afkomstig zijn van militairen, aan de adreszijde dragen het opschrift Mili tair gewaarmerkt door de handteekening van don afzender. Stukken welke niet beantwoorden aan de hierboven genoemde bepalingen behooren met port te worden belast. f43.000. Het Haarlemsche Steuncomité heeft tot nu' ruim 1'43.000 ingezameld. Lichting 1915. Volgens de groote bladen zal binnenkort, nadat do thans onder de wapenen zijnde re- cruten vrijwel afgericht zijn, ook de oproeping van de lichting 1915 kunnen worden verwacht. Gevorderde paarden. Het ligt, naar de „Utr. Ct.” verneemt in de NIEUWE SNEEKER COURANT Nu Naatje van den Dam weg is, zou het aanbeveling verdienen, dat de volks geest van 1914 blijvend herdacht werd. Doch dan vraag ik op dat te stichten mo nument een plaquette voor den man, die de mobilisatie geregeld heeft. Zooals die in ons land gegaan is, werd het nergens vertoond. Prachtig en bewonderenswaardig is deze krachtproef verloopen. Als het de «meneuvels» geweest was, zou het er intusschen wel anders hebben uitgezien.... ren zeker een dertig Friesehe paarden knechts of boeren, die hun hulp verleend hadden bij het transport en nu wachtend waren tot men hun iets anders te doen zou geven. Wat'? Zie, dat wisten zijniet. Wel, dat er nog meer paarden moesten komen, nog veel meer en dat zij voor hun diensten goed betaald werden. In afwachting zaten zij op vensterban ken, op pakken hooi, telkens opspringend als met getoeter een officiers-auto nader schoof. Dan was weer de groote stal in beweging. Een oogenblik, want dan wipte de ritmeester of artillerie-kapitein weer te rug in zijn motorcar en ging het weer verder naar een van do tientallen andere plaatsen, waarlegerpaarden zijnot waarleger- paarden moeten worden gestald. Gelijk van zelf spreekt ziet men allerlei vreemde combinatie’s, batterijen waarvan het eene stuk brouwerspaarden, het andere carossiers tot bespanning heeft, escadrons huzaren, waarvan de eene man een mooi luxe beest, de ander een paard van den groenboer berijdt. Maar, dit moet gezegd worden op de ruiterkunst valt niets af te dingen. Zij zitten te paard, de huzaren, alsof zij nooit iets anders gedaan hebben. Wat dit zoggen wil, zal elk ruiter be grijpen, die ooit „in verband" gereden heeft Bij de artillerie heeft men extra last, omdat zeer veel paarden nooit aan een staartriem gewend schijnen te zijn geweest en dus elk oogenblik capriolen maken bij dit vreemd gevoel. En auto’s dan elk oogenblik als met herrie, stank en ge toeter weer een auto passeert, staan er paarden op de achterbeenen, moksen zich uit schrik voor het onbekende. Maar alles betert en zoo een vijand over onze grens komt, zal hij zeker geen reden hebben om zich te verheugen over de wijze waarop de bereden wapens althans haar zullen mededeelen, dat hij hier aan het verkeerde adres is. En d< piotjes dan zal een lezer vragen. Die maken het uitstekend.... Zij verve len zich ’n beetje. Wat niet te verwonde ren is. Hun gedachten zijn thuis, bij de vrouw, de zaak, de kinders. En niets leidt hun gedachten af. Wat schildwacht staan, patrouille loopen, eten, praten en slapen. Bereden troepen zijn er beter aan toe, heb ben het drukker, moeten niet alleen voor zich zelf, doch ook voor hun dieren zor gen. Hoe minder tijd men heeft om te denken in deze dagen, hoe beter het eigen lijk is. Vandaar dan ook, dat er niet al leen speciale bibliotheken gevormd worden voor de soldaten, doch dat tevens, naar me wordt medegedeeld, verschillende bioscope theaters hun deuren gratis zullen open stellen voor militairen. Wat zien, wat hoo- ren geeft aan de gedachten een andere richting, maakt dat het doffe gepeins, het gedenk aan wat de toekomst misschien brengen zal, althans voor een paar oogen- blikken eens weg gaat uit hun hoofden, die, aan noest werk gewoon, zich slechts noode schikken in de gedwongen absentie van arbeid. Ds. W. J. Meiners, predikant dei- Ned. Herv. gemeente te Amersfoort Ds. S. K. Bakker, predikant der Ned. Herv. gemeente te Zwolle Ds. A. L. Th. van der Ven, predikant der Ned. Herv. gemeente te Moordrecht. Verdediging wan Nederland Koloniën. Tot hare groote voldoening mag de regee ring constateeren, dat het in de „Staatscou rant” van 23/24 dezer door een vaderlands lievend burger ontwikkelde plan in ruimer kring bijval vindt. Zij acht daarom thans het oogenblik gekomen, om eenigszins nader aan te duiden, welke bestemming aan de ten be hoeve van het fonds tot verdediging van het vaderland en de koloniën te storten golden eventueel zal zijn te geven. De ontzettend zware lasten, welke de tegen woordige toestand op de schatkist legt, kun nen slechts zonder blijvende schade voor *s lands economische welvaart en zijne weerbaar heid gedragen worden, indien alle vermogende ingezetenen de handen ineenslaan en op het voorbeeld van detigene, die den stoot in deze gaf, een min of meer belangrijk deel van hun vermogen afstaan. Er zal dan een fonds ge sticht kunnen worden, waardoor de oorlogs lasten worden verlicht en zoo mogelijk ook de toekomstige verdediging van moederland en koloniën zal worden gesteund. De regee ring stelt zich voor, zonder echter de vrijheid der schenkers, om bepaalde voorwaarden te bedingen, in het minst te beperken, bij de vorming van dit fonds de volgende regelen in acht te nemen lo. Het maximum bedrag van zoodanig fonds wordt op 100 millioen, het minimum op 50 millioen bepaald. 2o. Mocht het maximum worden overschre den, dan worden de toegezegde bijdragen ponds pondsgewijze verminderd. 3o. Voor hen, die een zeker deel van hun vermogen willen opofferen, zal als basis voor de berekening gelden de eerste aangifte voor de vermogensbelasting, nadat de vrede tus- schen Engeland, Frankrijk, Duitschland, Oos tenrijk en Rusland is gesloten. 4o. De namen van hen, die bijdragen toe zeggen, zullen, tenzij uitdrukkelijk het tegen deel wordt verzocht, in de „Staatscourant” bekend worden gemaakt. De regeering richt tot alle vermogende in gezetenen, die op den aangegeven voet hunne medewerking willen verleenen, do uitnoodi- ging, om zich bij den minister van Binnen- landsche Zaken aan te melden. Het vergaan van de „Houtdijk” en Allee”. De lijst van de personen omgekomen bij het vergaan van de „Houtdijk” en de „Alice” wordt thans gepubliceerd. Van de „Houtdijk” zijn omgekomen Frederik Verkammen, le ma chinist Johanna Verkammen, Frank van der Velden, Lambertus Engels, Daniël Teesing, student, passagierWilhelm de Korte, August Severin, Jan de Vries, timmerman Jan Vink, Nicolaas de Nooi, Nicolaas Meliste, Jamke Zorgdrager, Lambertus van Diezen, Willem Berwold. Van de „Alice” verdronken Jan Renze Smit, kapitein en zjjne vrouw Jans Smit— Pals, Arie van Heyningen, Jacob van der Sloot, Adrianus Kortleven Willem de Graaf, Gerrit van Hoften, Frank Foort, Willem Allessie en Evert Foort. Gered werden van de „Alice” de eerste offi cier F. ter Wiel, 2e officier Ch. Currie, lo ma chinist J. H. Kuipers. 3e machinist A. Lan sen, kok H. Thorsen, hofmeester-bediende T. Kooiman, matrozen G. Belshuizen en K. Hee- res, lichtmatroos G. de Boer, donkeyman A. v. d. Windt, olieman J. W. v. d. Horst,, sto ker L. Ketting en tremmer W. van Biene Van de „Houtdijk” werden gered de kapi tein H. Kuiken, eerste officier C. Bos, tweede officier T. A. de Boer, hofmeester J. de Leu, lichtmatrozen H. Godhelpje en H. J. Corkee, donkeyman L. Gijzen, stoker J. Noordegraaf, tremmers W. H. Mulder en D. Gijssen en een passagier Van den Toorn uit Scheveningen. De overlevenden zijn thans op reis van Reval naar Helsingfors en zullen van laatstgenoemde plaats uit hun haardsteden weer trachten te bereiken. bedoeling van het legerbestuur, om bij de de mobilisatie zooveel mogelijk de eigenaren der gevorderde paarden in de gelegenheid te stel len hun dieren terug te koopen tegen 5/6 van den inkoopsprijs. Bij vlce-admlraal Roëll. De oud-minister van Marine, vice-admiraal J. A. Roëll had de welwillendheid een redac teur van het Persbureau M. S. Vas Dias te Amsterdam te woord te staan in verband met de militaire situatie van het oogenblik. „Ik stel op den voorgrond” zei Z.Exc., dat ik reeds sinds vrij geruimen tijd den actieven dienst heb verlaten, zoodat hetgeen ik u zal antwoorden op de vragen, die u mij wilt stel len, eigenlijk slechts moet worden opgevat als de meening van een particulier, wiens oordeel men vraagt. Meer gezag wensch ik niet -toe te kennen aan mijn woorden. Het inzicht dus van iemand, die gedurende vele jaren het land als marine-officier heeft gediend, en die op het oogenblik de gebeurtenissen observeert zonder direct betrokken te zijn bij den gang van zaken”. Vice-admiraal Roëll verklaarde volkomen overtuigd te zijn, hoe wij er zeker van kun nen wezen, dat het ón Duitschland’s èn Enge- lands streven is om Nederland buiten het con flict te houden.” „In hoever hier nu idealis tische en altruïstische beweegredenen den toon aangeven”, zoo de oud-minister, „wil ik daar laten. Bij mij staat 't vast, dat waar 't ons koloniaal bezit betreft, door u genoemd zeer zeker door Engeland in Insulinde (eer der) de Nederlandsche dan bijvoorbeeld een Japansche heerschappij zou worden gewenscht. Afgescheiden nog van de motieven, welke met het oog op de houding der Vereenigde Staten hier in het spel zijn en waarvan de beteekenis zeker niet mag worden onderschatIk durf met volle gerustheid zeggen, dat men ten aanzien van ons Koloniaal bezit niet zeer on gerust behoeft te zijn, voorzoover de loop der gebeurtenissen thans te overzien valt”. Jhr. Roëll gaf toe dat waar men ovei ^kritieke punten” wil spreken, de kwestie van den toevoer van levensmiddelen zeer zeker bij zonder en zeer ernstige aandacht verdient. De Conventie van Londen kan aanleiding geven tot allerlei „bisbilles” welke de diplomatie handen vol arbeids kunnen verschaffen. Hier stuit men inderdaad op een punt dat niet te luchthartig mag worden beschouwd. Maar de door sommigen in deze dagen geuite bewering, dat het Engeland te doen zou zijn om Neder land te „zoeken” om het zoo eens uit te drukken die insinuatie acht de oud-minis ter beslist ongegrond. Het feit, dat Engeland niet naar Vlissingen is opgevaren tot dusver, bewijst dat reeds voldoende. Jhr. Roëll deelt niet de meening van hen, die zeggen dat een aanval op Antwerpen nood zakelijk zou moeten leiden tot schending van onze neutraliteit door het overschrijden onzer grenzen. Met al de consequentiën daarvan. Waar de positieve wil bestaat zegt Z. Exc. om de integriteit onzer grenzen te sparen, daar kan men ongetwijfeld ook in dat geval Nederland sparen. Op de vraag of hot allernieuwste Krupp- geschut van 42 c.M. de waarde van het bij Vlissingen gebouwd wordend fort niet bedui dend vermindert wenschte vice-admiraal Roëll geen positief antwoord te doen volgen. In het algemeen erken.t Z. Ex. dat tegenover mortieren van 12 K M. draagwijdte ook het nu krach- tigst-denkbare koepelfbrt zeer zeker niet be stand is. Natuurlijk kan, in dit verband, de vraag ook rijzen, wat dan de waarde onzer Hollandsche waterlinie wordt. Maar de tech nici wijzen hier bjjv. op den slappen bodem in vele streken ten onzent, welke het ageeren met geschut van dergelijk gewicht allicht niet zou gedoogen, intusschen moet men de vraag, welke evolutie in den fortenbouw door Krupp’s allerjongste geschut van formidabele kracht tengevolge zal hebben, overlaten aan hen, die de beteekenis daarvan thans hebben na te gaan. De oud-minister Roëll, die alzoo de vraag betreffende -de kansen dat Nederland in het wereldconflict zal worden gemengd optimisch- tisch beziet sprak nog als zijn meening uit, dat vooralsnog de waarschijnlijkheid van een samentreffen der slagschepen van de Duitsche en Engelsche zeemacht gering mag worden geacht. Het is waarschijnlijk, dat Engeland zijn vloot zoo lang mogelijk intact zal houden, zei Z. Ec. teneinde, gesteld, dat de zaken voor de met Frankrijk geallieerden te land minder gunstig zouden loopen, toch de macht te kunnen be houden de Duitsche industrie te kunnen fnui ken, vóórdat Engeland zijn einddoel in deze heeft bereikt zal het niet licht tot den vrede zijn te bewegen In verband hiermee verklaarde jhr. Roëll ervan overtuigd te zjjn, dat de nu-ontketende oorlog lang zal duren. In de jongste vijftien jaren heeft Engeland zijn vloot ge bracht op voortreffelijke hoogte, in elk opzicht. Ook Duitschland heeft aan zijn maritieme kracht groote offers gebracht en men kan zeg gen, dat de Engelschen haarslechts in nume riek opzicht overtreft. Dat deze groote catastrophe zal moeten lei den tot gansch andere toestanden dan de „ge wapende vrede”,|met zijn onduldbare lasten de vice-admiraal geeft het toe. Waar eventueel te scheppen vredesvoorwaarden zullen kunnen vorderen het slechten van vestingen, daar moe ten automatisch de oorlogslasten afnemen. Na de groote en bloedige worsteling zijn dus ont spanning en verlichting te verwachten. Nie mand kan profeteeren, wat er geschieden zal nadat de worsteling ganschen nieuwe machts- dat bel er weer keurig netjes uitziet. Boven dien zijn voor de zitplaatsen tochtdeur!jes aan gebracht zoodat men aankomende winter niet meer last zal hebben van koude beenen. ’t Programma dat er thans wordt afgewerkt geeft voor „elk wat wils”. Het hoofdnummer „De leeuwen in den nacht” is een keurig drama in 3 afd. van Gaumont en biedt dengenen die van een spannend drama houden, veel genot. „De nachtmerrie van Bob” doet de aanwe zigen schateren van lachen, zoo ook „De flirt van den Concierge” on „Arthème Tandarts”. Is men liefhebber van een comedie-nummer, welnu dan is „Zwanenzang” voor hen een zeer mooi stuk. Een prachtig natuur-nummer is zeker »De walvischvangst te Durban». Vergeten we niet te vermelden het extra nummer „De opstand te Durazzo”, de hoofd plaats van Albanië, een mooie actueele film. Voor den dienst in Ned. Indië als rech terlijk ambtenaar is bestemd onze vroegere stad genoot de heer mr. 11. Idema thans te Laren. Is benoemd tot onderwijzer aan de bij zondere school te Joure de heer Kuiper alhier. Tot onderwijzer van bijstand aan de bijzóndere school te Wommels is benoemd de heer Stellingwerf, volontair alhier. Zijn benoemd tot lijdelijke onderwijze ressen aan school no. 3 alhier de dames G. Veen en J. H. Schotanus, en aan school no. 2 mej. A. A. Bont allen alhier. Benoemd tot leerares aan de Handels- cursus Mej. O. Jansen, leerares aan de H.B.S. alhier. WORKUM, 29 Aug. De heer B. Jonk mans, gedurende 28 jaren hoofd der vereenigde burgerschool alhier, nam heden afscheid van zijne leerlingen, om zich metterwoon te Leeu warden te vestigen. PARREGA. Het beroep naar de Ned. Herv. Gemeente te Parrega c.a. is aangenomen door ds. J. Peterse te Nes en Wicuwerd. WORKUM. Benoemd tot tpdelijk .hoofd der vereenigde burgerschool alhier de heer L. de Wit en tot tijdelijk onderwijzer de heer Hotze Zeijlstra. SLOTEN. Op verzoek van het hoofdbe stuur van het Hoefïjzerverbond hebben de da mes IJ. Bonekamp, J. Mojjer en P. F. v. d Wal alhier zich bereid verklaard giften in te zamelen ten behoeve van het Roode Kruis. TIRNS. De heer R. Wiarda, van Tirns, onderwijzer te Nijehaske slaagde dezer dagen voor de acte van hoofdonderwijzer. Raad van Beroep. In de zitting van den raad van beroep te Leeuwarden werden o.a. verworpen de be roepen inzake de invaliditeitswet van T de J. wed. D. de V. te Molkwerum, R. .1. de B. wed. J. de J. te St. Nicolaasga, H. W. wed. H. v. d. S. te Heeg, K. L. vr. H. R. K. te Lemmer, G. J. de J. wed. C. de V. te Sneek, J. S. wed. L. R. te Rien. De uitspraak op het beroep van Sneek werd uitgesteld tot 8 Septemb In de vlammen omgekomen. De vorige week ontstond woning van herberg en Niet alleen m’n dochter en m’n buur meisje, die het in normale omstandigheden toch doen, maar heel de stad droomt, denkt, praat over soldaten. Gewoonlijk zien wij hier zoo veel mili tairen van allerlei gading, dat al wat we doen, als tromgeroffel of hoorngetoeter ons stoort in denkbezigheid, is met een vaart je de vensters sluiten en brommen over dat moordende straatlawaai, dat iemand belet behoorlijk zijn werk te doen. Maat nu. Nu is het heel wat anders. De „opvreters van stad en land“ zijn nu de groote meneer. En menschen, die anders de schouders op halen over „die gekheid, die nonsens, die nergens toe dient” loopen nu een straatje extra ver, als zij hopen kans te hebben wat mannekes tegen te komen of te zien, hoe zij zich redden in hun tijdelijke kwartieren. Den Haag is altijd een militairenstad met het sterke uit bijna alle wapens be staand garnizoen. Doch op het oogenblik is het nog veel sterker dan anders. In Scheveningen, waar alle badgasten als bij tooverslag verdwenen, toen de mobili- satiebevelen der verschillende landen elkaar opvolgden, is nu een aantal „vreemden" gelogeerd, dat alle hoteliers zou doen droo- men van goud, als het inplaats van solda ten plezierreizigers waren. Reeksen van scholen zitten er vol van en niettegenstaande de groote beschikbare ruimte moeten nog veldtenten buitendien in gebruik genomen worden. Het station van de draadlooze telegrafie bij den in gang der haven lijkt, evenals deze zelf, wel een vesting. Niemand behoeft te probeeren dien kant uit te gaan, want om de tien meter duikt een soldaat op om te beduiden, dat nie mand passeeren mag en hij, die bewijzen kan in die omgeving iets te maken te hebben, moet een militair escorte meene men tot zijn doel. De landweerman wacht tot de boodschap verricht is en brengt den bezoeker dan weer terug tot de plaats waar geen leek meer kwaad kan doen en geen militaire geheimen meer kan op sporen. In al de jaren dat ik in Den Haag woon heb ik niet zooveel Friesch hooren spre ken als de laatste week. Hoeveel Friezen, militairen en anderen er momenteel hier zijn, zou ik wel eens willen weten. In een van de groote Scheveningsche stallen, waar honderdvijftig gerequireerde paarden voor de artillerie bestemd, waren ondergebracht om te worden ingereden, wa-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1914 | | pagina 1