f2000
1/
f
- 4
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEELjU^Jaargang)
I
Mj Xtnge f 700 0 f 150 «LT Vo’” f 75 f5() f 25
Ie
No. 101.
il
nkp
Woensdag 16 September 1014.
Officsee! Orgaan der Gemeente Sneek.
□s-
Nieuwstijdingen.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KleiflZand Sneek.
TELEFOON No. 150.
Ons Oorlogsnummer.
Nederland en de Oorlog.
Z£30e Jaargang.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukkep voor onderstaande
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
van
a
i
l
t
ll
I
k
I
bij verlies
van een Duim.
1
n
Ant-
vesting
bij verlies van
elke andere
Vinger.
bij
0 v e r 1 ij d e n.
j
Morgen, Woensdag en Donderdag
verschijnt weder ons oorlogsnammer,
bevattende o. a. de laatste oorlogs-
telegrammen.
Omstreeks VIJF UUR is het a 2
ct. verkrijgbaar aan ons Bureau en
bij de Agenten.
In dit nummer is nog gelegenheid
tot het plaatsen van enkele Adver-
tentiën, waarvoor speciale condities.
DE UITGEVERS.
en Donderdags-
Vrjjdags-
Groote Ad verten tien kunnen uiterlijk tct Maandags
avonds ingezonden werden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
daartoe bereid verklaren, met duidelijke
omschrijving van beschikbare ruimte en
conditiën voor kost en inwoning.
De minister van Buitenlandsche Zaken
deelt in de «Staatscourante mede, dat ten
behoeve van het fonds ter verdediging van
vaderland en koloniën in dank ontvangen
is eene toezegging van den heer A. Tigler
Wjjbrandi, tot een tiende van zjjn vermo
gen, welk tiende deel thans geraamd wordt
op f30,000.
I
-
De minister van Binnenlandsche Zaken
sloot Zaterdagmiddag in opdracht der Konin
gin de zitting der Staten-Generaal met een
zeer korte rede, waarin wordt gezegd, dat
verschillende wetten met medewerking der
Staten-Generaal zjjn tot stand gebracht.
Andere waren in voorbereiding, toen de
oorlog, die aan onze grenzen woedt, aan
allen regelmatigen wetgevenden arbeid een
einde heeft gemaakt. Zeer belangrijke nood
maatregelen, waarbg de regeering een groot
vertrouwen van de Staten-Generaal moest
vragen, zjjn vervolgens aangenomen. In
opdracht van de Koningin betuigde de mi
nister ten slotte aan de leden der Staten-
Generaal dank voor hun gver en toewgding
aan 's lands belang.
De commissie uit de beide Kamers die
bjj de sluitingsplechtigheid den minister
van Binnenlandsche Zaken in- en uitgeleide
deed, bestond uit de heeren v. d. Kun (r.-k.},
v.
Pelinck (u.-l.) de Muralt (u.-l.) en Boo-
gaerts (r.-k.)
Gekozen tot lid van de Eerste Kamer
voor Utrecht vacature-Bosch van Draken-
steinjhr. mr. J. W. M. Bosch van Oud-
Amelisweerd, president van de rechtbank
te Utrecht met 25 stemmen, 10 bh «co en
2 van onwaarde.
Zondag was het 100 jaar geleden, dat
Nicolaas Beets te Haarlem werd geboren.
De gedenkdag is zonder openbare viering
voorbjj gegaan,
Op verzoek van den minister van Kolo
niën heeft de gouverneur-generaal van Ned.
Ilndië zich bereid verklaard voorloopig aan
te bljjven.
De politie-agenten te 's-Gravenhage kra
gen een nieuwe uniform, die veel geljjkt
op die van de Engelsche politie. De pet
wordt vervangen door een helm van laken
van dezelfde kleur donker blauw als
de overige kleeding.
Het hoofdbestuur van het Hoefjjzerver-
bond heeft reeds 16000 gulden afgedragen
aan het hoofdbestuur van het Roode Kruis,
nagenoeg alles in kleine gemeenten in ge
zameld.
Uit vele gemeenten worden nog bedra
gen verwacht.
Zaterdagnacht, omstreeks 2 uur, werd ’n
felle brandgloed zichtbaar aan den kant
van de De Ruyterkade te Amsterdam. Even
later werd de assistentie van de brandweer
ingeroepen, die zich onmiddellgk met vee
SNEEK. De 51^e cursus aan de H.B.S.
alhier is begonnen met 120 leerlingen, 99
jongens en 21 meisjes. 67 zjjn kinderen
van ingezetenen53 van niet-ingezetenen
van dezen hebben 13 hun verbljjf in de
gemeente, terwjjl 40 dageljjks heen en weer
reizen.
De heer P. C. van Wesemael, on
derwijzer alhier, wordt o.a. voorgedragen
ter benoeming van onderwjjzer aan de
openbare school voor gewoon lager onder
was No. 29 te Amsterdam.
De collecte ten bate van het Ned.
Roode Kruis te Oflingawier gehouden door
de dames Lolcama en Jellema bracht op
f 49.05, de collecte voor dat zelfde doel
gehouden te Goënga door de dames D.
v. d. Zgl en J. Bootsma, f 70.50
Door de goede zorgen van den heer E. I
van der Meulen, hoofd der school te Goënga,
werden deze sommen afgedragen aan ’t
Comité van het Ned. Roode Kruis voor
Sneek e. o. Een woord van dank aan allen
die daartoe medewerkten is zeker niet mis
plaatst.
De Senaat der Universiteit van Am
sterdam zal Maandag 21 September te 3
uur in de Aula der Universiteit de open
bare vergadering houden, die bjj de slui
ting van ieder academiejaar plaats vindt.
In die vergadering zal de rector magni
ficus o.a. aan den heer H. Veen, cand.-aits
aan de Universiteit van Amsterdam, van
Sneek, de gouden medaille uitreiken voor
het antwoord op een prjjsvraag toegekend.
ZEVENWOUDEN, 13 Sept. Door huur-
boeren is een actie begonnen, om gezamen
lijk op te treden, teneinde afslag van de
pacht te krjjgen over het tjjdvak 12 Mei
12 November. Door den oorlog zjjn de
Bg de Tweede Kamer is ingediend een
suppletoire waterstaatsbegrooting 1914, tot
verhooging van het eindegfer met 8i/2
millioen gulden voor uitvoering van ver
schillende werken ter bestrijding van de
werkloosheid, waarvan 7 millioen als voor
schot aan de Spoorwegmaatschappijen voor
het uitvoeren van-werken en het doen van
betalingen.
De minister van Buitenlandsche Zaken
heeft den directeur-generaal der Staatsspoor
verzocht, zgn bgzonderen dank te willen
overbrengen aan den stationschef te Vlis-
singen voor de groote voorkomendheid en
bereidwilligheid, waarmede hjj den Oosten-
rgkschen gezant op doeltreffende wgze is
behulpzaam geweest bjj den aankomst op
29 Augustus j.l. in Nederland van een
groot aantal Oostenrgksche vrouwen en
meisjes uit Engeland.
Maandag zgn weer eenige stoelenfabrieken
te Noordwolde stop gezet. Het aantal
werkloozen is met ongeveer 70 personen
gestegen. De toestand is rustig.
Als bewjjs welk een belangrijke verbete
ring thans bg de Rijkspostspaarbank is in-
getreden, moge dienen, dat in de tweede
helft der maand Augustus en in de eerste
week van September weder aanzienlijke
bedragen zgn ingelegd en de terugbeta
lingen in belangrjjke mate zgn gedaald.
In ronde cijfers werd in de 3de week der
vorige maand ingelegd f 679,000, in de
4de week f1333.000 en in de eerste week
van September f 877,000, terwgl werd te
rugbetaald f2,165,000, f 1,638.000 en
f 1,180,000. De nadeelige saldi bedragen
derhalve in genoemde tg dvakken respectie
velijk f 1,486,000, f505,000 en f303,000.
Vooral het dalen der terugbetalingen kan
een gunstig verschijnsel worden genoemd
dat deze nog steeds de inlagen overtreffen
behoeft in de tegenwoordige tijdsomstan
digheden, zeker niet te verwonderen vooral
als men in aanmerking neemt, dat aan alle
ingekomen aanvragen tot elk bedrag met
den noodigen spoed wordt gevolg gegeven,
zoodra bljjkt, dat dringende behoefte be
staat, zelfs onmiddellgk.
Het ligt in de bedoeling van de Regee
ring met behulp der bestaande organisaties
Vreemdelingenverkeer in Nederland een
Comité te vormen dat uitsluitend ten doe
heeft aan buitenlandsche uitgewekenen, die
liever niet op Regeeringskosten in kampen
wenschen te worden ondergebracht, tegen
matigen prjjs huisvesting te bezorgen bg
daartoe zich bereid verklarende ingezetenen
hier te lande.
In verband daarmede vraagt bet Cen
traal Bureau voor Vreemdelingenverkeer te
's Gravenhage, Lange Voorhout 45, alwaar
het Secretariaat dier Commissie zal worden
gevestigd, om opgave van hen die zich
materiaal naar de overzgde van het IJ be
gaf, waar brand bleek te woeden in het
magazjjn van den fourage-handel, genaamd
»De Ham” en waarvan eigenaar is de heer
Schram, en gelegen aan den Badhuisweg.
Een tuinboer, De Mejj, werd omstreeks
2 uur gewekt, omdat er brand in den fou-
ragehandel zou zjjn uitgebroken.
Met de politie heeft hjj de drie paarden,
in, de stal aanwezig, er weten uit te halen.
Een groot aantal kippen en kuikens zocht
leil in een overhaasten vlucht. De groote
voorraad hooi, stroo en haver gaf den vlam
men gretig voedsel, zoodat tot aan het
krieken van den dag de roode vlammen
tongen hoog opstegen. Het bleek onmo-
gelgk, de brand tot den fouragehandel te
beperken.
De fabriek van cementplaten der firma
Meester Co. werd weldra eveneens door
iet vuur aangetast. Intjjds wist men nog
een daar eanwézig paard naar buiten te
brengen. Men vreesde er voor, dat een
papierpakhuis, in de onmiddelljjke nabij
heid gelegen, evereens van de firma Mees
ter Co., in de vlammen zou opgaan. In-
tusschen ging de brandweer voort zoowel
van land- als waterzjjd ë1 dikke stralen water
in het vuur te werpen.
De «Jason», in het IJ plegen, heeft
den rooden vjjand van die zgde aangetast.
Het groot rollend materiaal deed het van
den anderen kant. De brandweer-comman-
dant, de hr. Meier, was ter plaatse, evenals
verschillende brandweer-cfficieren. Honder
den menschen stonden aan het IJ. om het
woeden der vlammen gade te slaan.
Te vier uur Maandagmorgen was de
iraudweer het vuur meester.
De wind was Zuid-West, een gelukje
temeer. Ware hg gekomen uit andere
richting, de tanks der Dordtsche petroleum-
maatschappij hadden gevaar geloopen.
Thans bleef de brand beperkt tot ge
noemden fouragehandel en de cementplaten-
fabriek en de bergplaats der firma Meester
Co.
De .oorzaak van den brand is onbekend,
d. Velde (a.-r.),^^van Deventer (v.-d.), Er waren Zaterdag twee geëmployeerden
werkzaam geweest.
Bjj het ontstaan van den brand was nie
mand van het personeel aanwezig.
In hooger beroep stond dezer dagen voor
het Hof te ’s-Hertogenbosch terecht, G.
Schrauwen uit Rucphen, beklaagd van po
ging tot diefstal, waarbjj ook schoten zgn
gelost in April 1908. Hjj was door de
rechtbank te Breda veroordeeld tot twee
jaar gevangenisstraf, met aftrek van hei
voorarrest.
Na de verklaringen van do getuigen,
kwam de advocaat-generaal aan het woord,
die de zaak een zeer bjjzondere en
moeiljjke - achtteeen zaak, met een
zeer bjjzondere bewjjsconstructie van
hoogst eigenaardigen aard. Omtrent
den dader van het in den bewusten nacht
gebeurde bjj Aarts, is geen enkele recht-
streeksche getuige. Alleen de verklaring
van De Rjjk en zgn vrouw beklagen Schrau
wen. Doch dezen hebben gehandeld in
oogenblikken van boosheid, hetgeen een
factor is, ten voordeele van beklaagde. De
houdirg van De Rjjk echter ter zitting en
in de stukken, levert niet op, dat zgn ge
tuigenis ongeloofwaardig zou zjjn.
Eisch Openbaar Ministerie: Vernietiging
van het vonnis: vrjjspraak met onmiddel
ljjke invrijheidstelling.
De verdediger, mr. Hartog, pleitte vrjj
spraak bjj gebrek aan bewjjs.
UitspraakVernietiging van het vonnis.
Vrjjspraak met onmiddelljjke invrgheids-
stelling.
De onderzoekingen, ingesteld naar aan
leiding van de vrees voor het lot van den
beroemden scheeven toren van Pisa, hebben
geleid tot het resultaat, dat er maatrege
len zullen worden genomen, die de veilig
heid van het bouwwerk waarborgen. Het
is niet precies bekend, of de toren, die door
den Pisaner architect Bonnand gebouwd
werd, in het jaar, 1174 zoo geteekend werd,
als Tomaso hem in de 14da eeuw voltooide.
Het is echter zeer waarschjjnljjk, dat hjj
als alle torens oorspronkeljjk loodrecht van
den grond zich moest verheffen en dat een
onvoorziene daling van het terrein hem de
scheeve houding, waaraan hjj zgn wereld
beroemdheid te dankenheeft, gaf. De hoek,
die as van den toren met den horizon vormt,
is in de jaren 1817, 1859 en laatstelijk in
1911 door een Italiaansche cfiicieele weten
schappelijke commissie nauwkeurig gemeten.
Daarbjj bleek, dat zgn zevende verdieping
in het jaar 1817 reeds 2.868 M. buiten de
eerste overhingin 1859 was de afstand
tot 3.063 M. vergroot, doch tot 1911 is
hjj maar 7 c.M. toegenomen. De Italiaan-
sche commissie heeft thans uitgemaakt, dat
een onderaardsche waterader de schuld is
der grondverzakking. Het kwaad zal nu
worden verholpen, door dezen watergang
met cement op te vullen. Hierdoor wordt
verhinderd dat in de toekomst de toren een
nog scheevere houding zal aannemen en
daardoor ineenstort.
Over het ontstaan van den naam
werpen, de Belgische metropool en
waarop thans veler hoop gevestigd is, zgn
verschillende legenden in omloop. De trot-
sche Belgische hoofdstad, aan de breede,
majestueuse Schelde gelegen, was na de
ontdekking van Amerika en Indië de be
langrijkste handelstad van Europa. De on-
meteljjke rjjkdommen, die zich hier ophoop-
ten, brachten met de weelderige levenswjjze
zoowel kunst als wetenschap tot hoogen
bloei. Van de Antwerpsche haven uit dwaalt
de blik ver weg over den breeden, blin
kenden stroom. Nog heden loopen de sche
pen, juist zoo als eeuwen geleden, van uit
de Noordzee de reusaehtige haven van
Antwerpen binnen.
In den tjjd, dat de Romeinen heerschappjj
over het land voerden, was Antwerpen
slechts een armoedig visschersdorp zonder
naam. Aan den oever der Schelde woonde
in een machtige burcht de reus Druon
Antigon. Het was een gevreesd man. Hjj
onderdrukte de arme visschers met zgn af-
schuweljjke maatregelen en hooge belas
tingen. Zgn kasteel richtte hg echter met
veel praal en pracht in en het bevatte de
zeldzaamste kostbaarheden. Schrik maakte
zich van aller harten meester, waar hjj
maar gezien werd. Alle verwenschingen
hielpen echter ni>ts, want zjjn kasteel gold
voor onneembaar. Druon Antigon nam er
geen genoegen mee, alleen de visschers te
kwellen. Hjj verzon nieuwe plagen. Wan
neer hjj op zee een schip zag, dan hield
hjj het aan en eischte van den kapitein een
hooge som gelds. Weigerde men, dan liet
de reus eenvoudig het schip leegrooven.
Den weerspannigen hieuw hjj de rechter
hand af en wierp ze daarna over boord.
Om de medemenschen voor de wreed
heid van den tjjger te waarschuwen, gaf
men het plaatsje den naam »Hand-werper,«
waaruit zich later den naam «Antwerpen»
heeft gevormd.
Voor Druon Antigon zou echter eens
het uur der vergelding slaan. De stadhou
der der provincie Salvius Brabo, besloot
tot wraak. Onverschrokken drong hjj met
zgn dappere schaar krjjgslieden in het
kasteel, doodde den tyran en hieuw hem
hoofd en rechterhand af. Hjj liet deze in
de Schelde werpen en strafte daarmee An-
tigon’s barbaarschheden op geljjke wgze.
Tot eeuwig aandenken aan hun redder
Salvius Brabo gaven de beworers aan hun
provincie den naam Brabant. Voor het
Antwerpsche stadhuis bouwde de stad een
fontein, die den dood van Druon Antigon
1 A W f 3
ABONNEMENTS-PRIJS
Por jaar fl.50, franco per post f2.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVERTENT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bjj abonnement belangrjjke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
prjjzen van runderen en varkens erg ge
daald, terwjjl die van het veevoeder zeer
gestegen zgn, alles tot schade van den
veehouder. Zjj vinden daarom afslag
de pachtsom niet meer dan billjjk.
In verband met de cijfers, verkregen voor
het schrifteljjk gedeelte van het toelatings
examen voor deze inrichting, zgn o.a. van
het mondeling examen vrjjgesteldB. Faber
te Grouw; J. v. d. Wal te Wirdum; F.
Wiersma te Ried; D. Eringa te Sneek.
De examens worden voortgezet.
Tjjdens een hevig onweder, op Zaterdag
j.l. te Wolvega en omstreken, sloeg de blik
sem in de woning van B. Oosterkamp te
Sonnega terwjjl het gezin aan tafel zat.
De man werd aan het onderbeen getrof
fen. Zgn broek verschroeide het been is
zeer pjjnljjk. In de woning zgn verschei
dene ruiten verbrjjzeld. Brand is niet ver
oorzaakt.
De aan de post- en telegraafkantoren
ontvangen zilverbons, die door vuil worden
of scheuren minder geschikt zgn om te
worden uitgegeven, moeten aan de circula
tie onttrokken en bjj den betaalmeester ge
stort worden. Zilverbons van f 5 moeten,
indien niet strikt noodig, niet meer voor
uitbetaling gebruikt worden.
Van verschillende zgden zgn den minis
ter van oorlog gevallen ter oore gekomen
van militairen, die verzuimd hebben de
noodige omzichtigheid in acht te nemen in
lun gesprekken nopens de oorlogvoerenden.
In verband met de handhaving van een
strikte,neutraliteit is het zgn verlangen,
dat ieder militair zich onthoude in het
openbaar goed- of afkeuring uit te spreken
over de handelingen der oorlogvoerenden,
dan wel zijn voorliefde voor, of zgn af keer
van een dezer te verkondigen.
De minister heeft zulks ter kennis doen
irengen van alle commandanten van leger
en landweer.
Het van Java naar Amsterdam bestemde
vrachtstoomschip «Nias<, van de stoom
vaartmaatschappij Nederland, is Zaterdag
door een Engelsch oorlogschip aangehouden
bjj Deal en naar Londen gezonden.
Invaliditeit. 1 XUU Overlijden, i JJV of’Oog. J van een D u m. JV Wijsvinger. Z-J
91
1-
11
'e
1
b
"WBP
it.
I
i
i
t
it
r
r
e
Verdedigingsfonds.
Stalen-Gen raai,
Verkiezing Eerste Kamer.
Nicolaa. Beets.
Gouverneur.Generaal van Ned.-lndië.
De Haagsche politle-uniform.
Hoefijzerverbond - Roode Kruis.
Felle brand te Amsterdam.
Verlaging van pachtsom.
Bestrijding der Werkloosheid
Dank aan de Staatsspoor.
De stoelenlndustrie te Noordwolde.
De toestand
aan de Rijkspostspaarbank.
Buitenlandsche Uitgewekenen.
Klavervrouwke.
De scheeve toren van Pisa.
De Oorlog.
De oorsprong van den naam
Antwerpen.
NIEUWE SNEEKER COURANT
Middelbare Technische School
te Leeuwarden.
Bliksem ingeslagen.
Zilverbons.
De handhaving der neutraliteit.
Schip opgebracht.
