SNEEKER COURANT(67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14<ie Jaargang) Van de Leeuwarder Rechtbank. 30e Jaargang. Zaterdag 19 September 1914. No. 102. )1 n Nieuwstijdingen. Staatsbegrooting over 1915. Nederland en de Oorlog. 9 <e sn I' n rt sn AN IB E X A. Elkert en ds pt een c E. de Jong, Jan v. Veen, de OP in ik ST- “g on ht an k- ak t, i; sn id ir- en ik a; .at en en n- de n- >r- o- at lij t n, ■tl or sn LEMMER, 17 September. De alphabe- tische aanbeveling voor kantonrechter te Lemmer luidt: mr. C. L. Gratama, griffier van het kantongerecht te Sliediechtmr. J. H. W. Nicolai, griffier van het kanton gerecht te Goormr. A. Visser, substi- tuut-griffier van de rechtbank te Tiel. BLAUWHUIS. Bjj den uitgang van de R. C. Kerk te Blauwhuis werd eene col lecte gehouden ten behoeve van hetNed. Roode Kruis Comité Sneek e. o. die de som van f 86.27 opbracht. Dit mooie resultaat is te danken aan de welwillende mede werking van de Weleerw. Heer Pastoor v. d. Berg en de dames S. Galama, G. Galama, E. Landman en F. Wjjbenga. Doop de tram overreden. Een zeer ernstig ongeluk had Dinsdag middag te Beneden-Knjjpe plaats. Toen de halfdrie tram uit Gorredjjk aldaar aankwam, stond er bjj den wissel bjj café Velde een losse veewagen op de rails, van welken wagen de uitlaatklep was neergelaten en de vrjje passage op de andere rails'belem merde. Ee opzichter-machinist Breman, van Drachten, liep daarom even vooruit, om de klep te sluiten. Nog was hjj daarmee niet geheel gereed, toen de tram, die lang-, zaam was doorgereden, den wagen reeds was genaderd, tegen de klep botste, die afbrak, en daarmee tegeljjk Breman omver wierp. De man geraakte onder de machine en werd met afgereden linkerbeen en zeer ernstig gekwetst opgenomen en in 't café Velde binnengedragen. Korten tjjd daarna is hjj overleden. Bedriegelijke varkenskoop. Een slager te Grjjpskerk (Zeeland), die varkens te goedkoop opkocht onder voor geven dat ze anders toch zouden worden onteigend, is veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf. Ongeregeldheden op Ternate. In Djilolo, op het eiland Ternate in Ned. Indië, is een oproer uitgebroken. De con troleur G. K. B. Agerbeek van Halmaheira is door weerspannige inlanders vermoord; drie inlandsche politiewachten en een sol daat werden gedood, twee soldaten werden gewond. grooting van inkomsten en uitgaven van het Fonds ter verbetering van de kustver dediging*, dienst 1915. Als derde termijn van de onderscheiden werken in deze wet genoemd wordt f3,080,000. aangevaagd. Generaal De la Rey. f KAAPSTAD, 16 Sept. Generaal Delarey, vergezeld van generaal Beyers, keerde gister avond per aute naar zijn woning terug. Men ontmoette politie, die eveneens in een auto gezeten was en langs den weg surveilleerde, ten einde te letten op rooverbenden. Generaal Delarey werd bevolen te stoppen maar hij gaf geen gehoor aan dit bevel, waarop de politie vuurde. Delarey werd door een kogel in het hart getroffen. Het gebeurde heeft in het geheele land enorm opzien verwekt. (Jacobug Herklaas Delarey, bijgenaamd „Oom Koos”, werd den 22sten Oct. 1847 in den la- teren Oranje Vrijstaat geboren. Bij het uitbreken van den oorlog met En geland tot generaal benoemd, deed hij een inval in het Noordoosten der Kaapkolonie en leverde hij 12/13 October 1899 het eerste ge vecht bij Kraaipan later vocht hij onder Cron- jé in het westen, waar hij den 8sten Novem ber bij het onbeslist gebleven gevecht aan de Modderrivier zijn oudsten zoon verloor Cron- jé’s gevangenneming kon hij met zjjn kleinen troep niet beletten en evenmin den verderen opmarsch der Engelschen tegenhouden. Den llden Juli 1900 nam hij bij Nitralsnek vijf compagnieën met 2 kanonnen en 1 eskadron van Baden-Powell gevangen. Bij de reorganisatie van den tegenstand door Louis Botha werd hij tot generaal-commandant assistent en tot lid der regeering benoemd (Augustus.) Met den staatsprocureur J. Smuts, als raadgever, werd hem het Westelijk gedeel te der Transvaal toe vertrouwd, waar hij spoe dig 7000 man onder de wapenen bracht. Den 13den December versloeg hij generaal Clements bij Naoitgedacht, dwong den 31sten Januari 1901 de posten van Modderfontein, bij Krugers- dorp tot overgave, behaalde den 20sten Febr. een overwinning bij Hardebeestfontein, doch leed een nederlaag tusschen laatstgenoemde plaats en Vetpan tegen den Engelschen gene raal Babington (24 Maart), maar versloeg weer generaal Dixon den 29sten Mei bij Vlakfontein. Aan deze overwinningen voegde hij later nog vele nieuwe toe. Zoo maakte hij in Sep tember, in de onmiddellijke nabijheid van Pre toria, een batterij buit en versloeg hij kolonel Donop den 24en October bij Kleifontein. Zijn roemrijkst wapenfeit was echter de overwin ning van IJzerspruit op kolonel Anderson, den 25en Februari 1902, gevolgd door de overwin ning van Klerksdorp opden Engelschen gene raal lord Methuen, die daarbij ernstig gewond in zijn handen viel, maar later door hem werd vrijgelaten, welke daad hem de sympathie van het Engelsche volk bezorgde. Na het sluiten van den vrede (31 Mei 1902) deed hij in den herfst van dat zelfde jaar met de generaals Louis Botha en De Wet een rond reis door Europa, bij welke gelegenheid hij ook ons land bezocht, ten einde hulp te ver krijgen voor zijn totaal verarmde en uitgeputte landgenooten. NIEUWE SNEEKER COURANT Vechtpartij. Te Zuilichem heeft een ernstige vecht partij plaats gehad tusschen eenige jongens. Den 17-jarigen M. M. is daarbjj door den 18-jarigen K. v. d. L. een 5 centimeter diepe steek onder het linkerschouderblad toegebracht met een mes, zoodat de ver wonde in zorgwekkenden toestand verkeert. De dader is aangehouden. Door electriciteit gedood. Het 4-jarig zoontje van den heer P. te Leerdam is in aanraking gekomen met een electrischen draad en is onmiddellyk gedood. Bewijzen van Nederlanderschap. De Commissaris der Koningin in deze provincie heeft gedurende de maand Augus tus slechts 85 bewjjzen van Nederlander schap afgegeven, tegen 234 in de maand Juli jl. en 308 in Augustus 1913. De belangrijke mindere afgifte vindt waar schijnlijk haar oorzaak in den buitenland- schen toestand. Een oplichter. Woensdagavond kwam naar de L. C. meldt bjj een rijwielhandelaar te Leeuwarden een als heer gekleed persoon, die te kennen gaf een rijwiel te willen koopen op machtiging van het departement van Oorlog hjj toonde daarbjj een militair zakboekje en verzocht de rekening maar mee te geven, dan zou teekenen. De militair” kreeg de rekening mee. Een poosje later kwam hjj terug en over handigde den rijwielhandelaar de rekening, die door den commandant met „gezien* was geteekend. De koop was nu gesloten en het rjjwiel werd uigegeven. Een uurtje later in den avond begon de handelaar argwaan te koesteren. Hjj stelde de polite met de zaak in kennis. Deze sloeg haar voelhoorns uit en nam al spoedig het rjjwiel bjj een ander in beslag. Voorts kreeg de politie zooveel aanwij zingen, dat zjj den dader op’t spoor kwam. Verbetering der wegen in Friesland. In overeenstemming met het in de me morie van toelichting der ontwerp-Staats- begrooting voor 1914 te kennen gegeven voornemen wordt op de Waterstaatsbegroo- ting voor 1915 voor buitengewone straat- vernieuwingen in Friesland een post van f 50.000 uitgetrokken. Dit bedag is be stemd voor verbetering van slechte vakken gepaard met verbreeding der verharding tot de oorspronkelijke breedte van 4.50 M. in verschillende vakken, die ter verminde ring van de onderhoudskosten vroeger ver smald werden. dienstjaar 1912 leverde een nadeelig saldo op den gehee- len dienst op van f 11.264.233.725 en een voordeelig saldo op den gewonen dienst van f 3 312 560.196, hetgeeu gunstiger is - dan te vorigen jare werd verwacht hg haar den plaatseljjken commandant laten (f2.116.885.22). Dienstjaar 1913. Volgens de voorloopige gegevens zal de totale dienst een tekort opleveren van f 12.432.761.57, doch de gewone dienst een overschot van f 3.082.849.43. Omtrent de vermoedeljjke uitkomsten van het loopende dienstjaar 1914 zjjn tengevolge van de bijzondere omstan digheden ditmaal nog minder dan andere ramingen te maken welke ook maar eenige waarde hebben. Dienstjaar 1915. In verband niet hetgeen in den aanvang der nota is opgemerkt, meent de minister op de détails van de begrooting in deze nota minder diep te moeten ingaan dan ge- woonljjk en slechts de hoofdcjjfers te moe ten vermelden. De uitgaven zjjn in totaal geraamd op f 225.112.854.981/2. waarvan aan buitenge wone uitgaven f 28.^97 061, big ft voor ge wone f 226.745.793.98y3. De ontvangsten worden geraamd op f 216.206.805, waarin begrepen zjjn aan buitengewone ontvangsten f 10.238.240, bljjft voor gewone f 205.968.565. Postkantoor Sneek. Ljjst van de aan dit kantoor ter post bezorgde brieven en briefkaarten, gedurende de le helft der maand Sept, welke wegens onbekendheid van de geadresseerden niet zjjn kunnen worden uitgereikt. Brieven. Het ligt in de bedoeling het bedrag van f 50.000 te verdeelen als volgtRpksweg LeeuwardenGroninger grens f 10.000, rjjksweg Leeuwarden—OverjjSselsche grens f 25.000, rjjksweg Drie RomersLemmer f 15.000. STAVOREN, 17 Sept. Gister was het 45 jaar geleden, dat W. Albertsma alhier in betrekking kwam als walknecht bjj den veerdienst StavorenEnkhuizen. Niet alleen ondervond de jubilaris veel belangstelling van het talrjjke personeel, verbonden aan booten en ponten en van het publiek, maar ook werd hem namens den heer Bosman te Alkmaar, exploiteur van het veer, een gouden horloge met inscriptie vereerd. Vice-admiraal J. G. Snethlage. f Te Rjjswjjk is op 61-jarigen leeftpd overleden de gep^ns. vice-admiraal J. G. Snethlage, ridder) in de orde van den Ne- derlandsche Leeuw en commandeur in de orde van Oranje-Nassau. Een officier gedood. Luitenant ter zee ’J. Stroeve is aan de Geelvinkbaai in Ned. Indië door een pjjl- schot gedood. Haarlem. Veldpostkantoor Tilburg. Briefkaarten. Hellevoetsluis. Mej. Bet de Haan Leeuwarden. J. J. Koster, Culemborg. Aan de alhier gehouden paarden markt zjjn aangevoerd den 16 Sept. 1914 33 paarden le soort f260f420. 120 2e -110—f 160. 80 3e - 50—f 100. 12 veulens - 70f90. 245 stuks samen. De handel was over ’t algemeen matig. Ten behoeve van het Ned. Roode Kruis Comité Sneek e. o. werd door Snee- ker dames, daartoe aangezocht door 't plaat- seljjk bestuur van het Hoefijzerverbond eene collecte gehouden, die behoudens en kele giften welke nog zullen volgen f 730,826 opbracht. Drie maanden geleden heeft terechtge staan Hendrik van M., 35-jarig arbeider te Hindeloopen, wien ten laste was gelegd, dat hjj in de maand April, belast zjjnde met het uittrekken van palen, bjj de verwjjde- ring van een houten zeewering te Makkum, roekeloos en onachtzaam den daartoe gebe- zigden bok onvoldoende heeft bevestigd, waardoor de bok is omgevallen en den arbeider L. Rinia heeft getroffen. Deze wordt heden nog als getuige gehoord bevestigt het ten laste gelegde feit. Eisch 3 weken hechtenis. Uitspraak aanstaande Woensdag, 10 uur. Vonnissen. Jildert J., 54-jarig los arbeider, geboren te Rauwerd, wegens landlooperjj. Geëiseht 3 dagen hechtenis en 3 jaar rjjkswerkin- richting en tot dien straf veroordeeld. Sipke J., 47-jarig schilder, geboren te Jorwerd, te zelfder zake. Geëiseht 3 dagen hechtenis en 1 jaar rjjkswerkinrichting en tot 3 dagen hechtenis en 7 maanden riks werkinrichting veroordeeld. Libbert B., 19-jarig schippersknecht, gedetineerd te Sneek, wegens diefstal aldaar. Geëiseht 6 maanden gevangenisstraf. De uitspraak ambtshalve 8 dagen aangehouden. HINDELOOPEN, den 11 Sept. 1914. Heden vergaderde de Raad dezer gemeente ter be spreking van het nemen van maatregelen te gen werkeloosheid. Vrij wel algemeen was de vergadering van oordeel, dat het zich laat aanzien, dat de werkeloosheid dezen winter grooter zal wor den dan andere jaren en dat het dientenge volge op den weg der gemeente legt maatre gelen te nemen tegen de dreigende werke loosheid. Besloten werd over te gaan tot het laten uitbaggeren van diverse vaarten, in de ge meente en tot het kloppen van straatkeien. Wijders zal getracht wordan het baggerwerk in de haven in de maanden Februari en Maart van het volgende jaar te laten uitvoeren. Voor de uitvoering van de diverse werken is uit het midden van den Raad eene com missie aangewezen, bestaande uit de heeren S. Borneman, J. J. van Elselo en H. Simo nides. Deze commissie zal worden bijgestaan door den gemeente-opzichter. Omtrent het aanwijzen der middelen tot dekking van de te maken kosten werd eene levendige discussie gehouden. Burg, en Weth. waren er voor de kosten te bestrijden nit de gewone middelen en het ontbrekende f 280 door een suppletoirs aanslag hoofdelijken om slag. Het circuleer en met lijsten bij de inge- zetenen zou dan niet noodig zijn. Anderen oordeelden het beter eene geldleening aan te gaan van f 600, terwijl weer anderen van mee- ning waren, dat de kosten wel gevonden kun nen worden uit het voordeelig saldo van ruim 1750 van het dienstjaar 1913. Ten slotte wordt algemeen goedgevonden het aangaan van eene onderhandsche geldlee ning ad f600. Aflossing ieder jaar f200, te beginnen met het jaar 1915. HINDELOOPEN, den 14 Sept. 1914. De kleedkamertjes op het strand dreigen door het stormachtig weer van de laatste dagen gevaar te loopen. Met kracht slaan de golven tegen de pieren en de vloeren van de kleedkamertjes aan. Zoodra het weer iets beter wordt worden ze binnengebracht. f STAVOREN, 16 Sept. Bg de Ned. Herv. Gemeente te Nes en Wierum (toez.) is be roepen ds. S. Kooistra, alhier. DEERSUM, 15 Sept. 1914. Onze vroe gere plaatsgenoot, de heer H. Bleeksma, leeraar aan de Ambachtsschool te Tiel, die dezen zomer slaagde voor het examen tee- kenen M. O. is thans benoemd tot leeraar aan de Ambachtsschool te Leeuwarden. Een tocht om Parijs. In den avond van 3 September word de correspondent van de „Corriere della Sera“ te Parijs, door het kanongebulder in de verte, verlokt om op zijn motorrijwiel een tochtje near de sfrijdlinie te maken. Hij kwam echter niet verder dan tot de brug over de Oise bij Creildie brug was ver sperd, zoodat hij niet verder kon. Het mooie boschje van Chantilly vond hij, uit verdedigingsoogpunt, met den bijl en door brand verwoest. Hij ging nu in de richting van Com- piègne, langs een weg, dio voor militair verkeer druk wordt gebruikt. Daar zag hij regiment na regiment flinke, met treinen aan gevoerde troepen oprukken. Op de wal len aan de poort De la Chapelle verdrong zich een dichte menigte uit de voorsteden van Parijs om de turcos en de zouaven. Verderop lagen honderden soldaten in het gras, doodop door de lange marschen, die zij de vorige dagen hadden moeten maken. Ongeveer 42 K.M. voor Senlis kon hij niet verder. De weg was daar door spoor- wegwaggons versperd. Daar trof hij den generaal Arrivèt, brigade-commandant met zijn staf. Van dezen hoorde hij, dat hij niet verder mocht gaan. Een kilometer of twee drie verder zou hij op de „Pruseiens* kunnen stooten. Een luitenant, die een paar dagen te voren in het gevecht zijn paard verloren had en zelf bijna gevangen genomen was, verklaarde hem, dat de terugtocht van het Fransche leger een strategische manoeuvre was geweest: „Wij boden slechts schijn baar tegenstand en verloren in die scher mutselingen slechts 300 dooden en'gewon den, want de Duitsche veldartillerie schiet zeer slecht. Wij moesten terugtrekken, om een overvleugeling te voorkomen, maar op waren wij steeds in het Ter begeleiding van de stukken betref fende de ontwerp-Staatsbegrooting heeft de minister van Financiën de gebruikelijke nota betreffende den toestand van ’s lands financiën overgelegd, die do beschouwingen en mededeelingen behelst, waartoe die toe stand aanleiding geeft. Wat de begrooting over het jaar 1915 betreft, wordt er reeds dadel gk op gewezen, dat omtrent de daarop voorkomende cjjfers de voornaamste beslissingen bereids waren genomen en aan de toelichting nog slechts de laatste hand moest worden gelegd, toen de gebeurtenissen plaats grepen, welker politieke en economische gevolgen sedert dien alle aandacht van de regeering heb ben gevorderd. Het Ijjdt wel niet den ge- ringsten twjjfel, of de tegenwoordige crisis en de zeer groote buitengewone uitgaven, welke zjj medebrengt, zullen er toe nopen om den financieelen toestand geheel opnieuw onder de oogen te zien en de cjjfers, zoo van uitgaaf als van ontvang, aan een al- geheele herziening te onderwerpen. In ver band hiermede wordt opgemerkt, dat het tevens voor de hoofden van de departemen ten volstrekt onmogeljjk was zich opnieuw met de cijfers hunner ontwerp-begrootingen bezig te houden. Intusschen vordert artikel 124 van de Grondwet, dat dadeljjk na de opening van het nieuwe zittingsjaar de ont werpen der algemeene begrootingswetten voor het volgende dienstjaar aan de Sta- ten-Generaal worden aangeboden. Onder deze omstandigheden heeft de regeering gemeend, dat haar niet anders overbleef dan de begrooting, geljjk die aanvankeljjk was ontworpen en na de afwjjking der details ook aan den Raad van State om advies werd toegezonden, aan de Staten- Generaal aan te bieden. Zjj moet er echter met nadruk op wjjzen, dat de ingediende ontwerpen niet meer dan een formeele be- teekenis hebben en dat bepaaldelijk de daarop voorkomende tractementsverhoogin- gen niet kunnen worden gehandhaafd. Het Stelt men de ramingen van ontvangsten en uitgaven tegenover elkander, dan vindt men een tekort van f 38.906.049.98‘/2 op den geheelen dienst, waarvan f20.777.228.981/., voor rekening van den gewonen dienst komt. Door de >besparing« te stellen op f 1.900.000, in mindering te brengen van bovengenoemd cjjfer van circa f 20.777.000, zou het geraamde tekort op den gewonen dienst worden teruggebracht tot f 18.877.000. Ondanks de in de begrooting aan te brengen bezuinigingen, zal met de ontwor pen verhooging en uitbreiding der bestaande belastingen thans niet meer kunnen worden volstaan. De groote eischen, welke aan da schatkist zjjn en nog verder worden gesteld, zullen in verband met de lagere opbrengst, welke, tengevolge van de crisis, van de meeste der bestaande middelen is te ver wachten, noodzaken van de natie grootere offers te vragen. Zoodra, al is het slechts bij benadering, zal zjjn te bepalen, met welk bedrag de middelen versterking be hoeven, zullen daartoe de noodige voor stellen worden aangeboden. Wat speciaal Friesche zaken betreft wordt op de nieuwe begrooting o. a. voorgesteld verhooging van rjjkssubsidie voor de tee- kenschool te Joure met f 125 en voor die te Sloten met f 135. De Noordam. Eergisteren is de >Noordam” van de Hol- land-Amerika Ijjn, welk schip den lOen September naar Queenstown was opgebracht, naar Rotterdam vertrokken. Er behoefde niets van de lading te worden gelost. Het graan voor Nederland. De >Rjjndam” van de Holland-Amerika- Ijjn werd einde der week te Rotterdam ver wacht, medebrengende 10,000 ton graan voor de Nederlandsche regeering. Het stoomschip is gistermorgen te Queen stown door de Engelschen opgebracht. Bagage der „gestrande” Amerikanen. De in Duitschland achtergebleven bagage van Amerikanen zal, evenals op de Duitsche spoorwegen, door de S.S. gratis naar Rot terdam vervoerd worden, om vandaar per Holland-Amerika-ljjn naar Amerika te worden gezonden. Mijn losgeraakt. Een mjjn is door het stormachtige weer bjj West-Terschelhng losgeraakt en op de Noordvaarder terecht gekomen. De^militai- ren hebben haar onschadeljjk gemaakt. De mobilisatie en de politiek. Het Kamerlid K. ter Laan heeft, naar het »Volk< meldt, tot den minister van Oorlog de volgende vragen gericht: 1. Is de minister genegen regelen vast te stellen, waardoor voorkomen wordt, dat militaire autoriteiten aan hun ondergeschik ten de lezing van het dagblad het >Volk« verbieden, geljjk sedert de mobilisatie op enkele plaatsen het geval is geweest 2 Kan de minister de verzekering geven, dat de opgeroepen landweer- en militie- plichtingen de vrjjheid behouden tot het bezoeken van gebouwen en vergaderingen vap hun politieke partjj en van hun vak- vereenigirg 3. Is de minister bere d aan de Kamer inlichtingen te verstrekken over de aan leiding tot uitzetting van ds. de Jong ie Veghel uit het door de derde divisia bezette gebied Uitbetaling ambtenaai'S-tractementen. Naar het »Volk< verneemt, zullen tractementen der rjjksambtenaren reeds 22 dezer betaalbaar worden gesteld en zal verder, naar aanleiding van het verzoek van den Alg. Ned. Ambtenaarsbond, te beginnen met October, in plaats van een maandeljjksche, een 14-daagsche uitbetaling plaats hebben. Vestïngbegrootlng Verschenen is een wetsontwerp houdende vaststelling van de begrooting van uitgaven ten behoeve van voltooiing van het vesting- stelsel, dienst 1915. Het bjj dit wetsontwerp aan gevraagde bedrag is evenals het op de vestingbe- grooting voor 1914 beschikbaar gestelde bedrag nagenoeg geheel bestemd voor het voltooien van de Stelling van Amster dam de voor de overige liniën en stellin-, geu uitgetrokken bedragen zjjn slechts van ondergeschikte beteekenis. Voor het maken van werken in de Stel ling van Amsterdamis uitgetrokken een bedrag van f 655,000. Kustverdediglngafonds. Bjj de Tweede Kamer is ingediend wetsontwerp tot vaststelling van de be- tactisch gebied

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1914 | | pagina 1