NG
f2000
Aanvraag Gratis Verzekering.
Onze Gratis-Verzekering
tegen ongelukken.
Westerhofs Koffie
<L
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
f ISA 75 f S0 f25
S
i
IZ.
Java
Preanger
60 ets. per pond.
70
MEUBELFABRIEK-
NEDERLAND”
Zaterdag 10 October 1914.
No. 3.
31e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
onderstaande
Nieuwstijdingen.
Het Bumaleen.
en
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzand - Sneek.
TELEFOON No. 150.
RECLAMEK0 L 0 W
D.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Abonné’s, die gebruik willen maken van de Gratis
Ongelukken-Verzekering, moeten onderstaand aan-
vraagbiljet, ingevuld aan ons Bureau inzenden, waar
na zij zonder eenige kosten een polis ontvangen.
Zonder polis is men niet verzekerd.
BEH/lNGCRy.
De Abonné’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
ir.
in.
lo.
2o.
lo.
bij
O v e r 1 ij d e n.
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
2o.
J.A.HUlZING/1
GRONINGEN
ANNEX
Invaliditeit. 1 £VV Overlijden. IIJV of Oog. (J 1 JV Wjsvin|(er. 1 4J
denis
GEN
wat weegt
en tegen-
I.
Straat met huisnummer
c.
Beroep
Ouderdom
191
den
(Plaats en datum invullen)
onderteekening.)
Abonné's buiten Sneek moeten 5 cents postzegel insluiten voor porto.
en
tig
NE-
niet
oemd
haar
ras.
lak
rie-
eid
en-
ik-
30-
be-
)ED.
van
'ING
tijde-
er de
j de
ote
iet
ten
ijn
m-
on.
>n-
en
De verzending van caffeïnvrije
Koffie HAG is weer ten volle
hervat. Koffie HAG is derhalve
in alle depóts v e r s c h tegen
onveranderden prijs te verkrij
gen. Op ieder pakje is de prijs
gedrukt.
En dan nog iets.
Zoo’n vergelijkend examen kon mogelijk
storend werken op de toekomstige maat
schappelijke loopbaan van een tweetal jonge
lieden, voor wie deze academische studie
beurzen eigenlijk waren bestemd, zooals tot
heden de geschiedenis van het Bumaleen
ons aantoont.
Dezelfde erflater heeft ook bij testamen-
te
'er
en,
een
an,
de, 1 Ljr
Het eind-exainen Grieksch omvat twee
onderdeelen
Voor A en B Mondeling Home
rus en Herodotus
Voor A alleen Schriftelijk b.v.
Plato, Demosthenes, Plutarchus
En het eind-examen Latijn omvat vier
onderdeelen
Voor A en B Mondeling Virgilius
(of Ovidius)
a.
SNEEK. Voor de vacante betrekking
van onderwijzer aan School no. 1 (hoofd
de heer S. de Boer) alhier, hebben zich 28
sollicitanten opgegeien.
en Donderdags-
Vrijdags-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk' tet Maandags
avonds ingezonden» werden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
rer-
we-
i?”
iten
ge
ile
mij
iet.
en
de,
neer om reeds bij voorbaat er op te wij
zen, dat de mogelijkheid bestaat, dat een
overigens begaafd jongmensch met diploma
gymnasiaal eind-examen B de dupe kan
worden van zijne onbekendheid met de in
nevelen gehulde eischen dezer studie
beurs.
De cursus voor het Roode Kruis al
hier wordt gegeven door de heerenDr.
van der Belt, Beginselen Anatomie, phy-
siologie en eerste hulp bjj ongelukkenDr.
Hertzberger, Practische oefeningen voor
ziekentransportDr. Hoorenman en Mevr.
Venema—Schaaf, Verpleging en verband
leer; Dr. Posthumus, Besmettingsleer.
Voor het apothekers-assistent-examen
slaagde Zaterdag te Groningen de heer W.
Tjaarda, geb. te Sneek.
HINDEL00PEN, 6 Oct. Hedenmiddag
brak een felle brand uit bjj bakker G. Bui-
teveld alhier. Direct begon men met het
blusschingswerk. Een deel van de woning
en het huisraad bleef gespaard.
De oorzaak is onbekend. Verzekering dekt
de schade.
Toelatlngs-examen
Rijkalandbouw winter school
te Leeuwarden.
Geslaagd zjjn o.a. de h.h.J. J. Hiem-
stra te Roordahuizum, D. J. Oostra te Jor-
werd, R. J. van der Burg te Jelsum, J. R.
de Jong te St. Anna Par., L. A. Wfltsma
te Roordahuizum. S. R. Osinga te Tzum,
J. IJ. Heeg te Oosterend, K. G. Miedema
te Westhem, K. H. Brandsma te Roodhuis,
S. A. Schoustra te Irnsum, G. W. de Boer
te Rauwerd.
De moord In Amerika.
Het gerechtshof te den Haag heeft W.
J. M., arbeider te Sluis, door de rechtbank
te Middelburg vrijgesproken van de aan
klacht van moord op Harmen van der Pol
in Noord-Amerika, veroordeeld wegens dood
slag tot 10 jaar gevangenisstraf, onder af
trek der preventieve hechtenis.
zen later ook na afgelegd vergelijkend exa
men in het bezit werden gesteld van de
academische studiebeurzen. In hoeverre de
begevers do examineerende hoogleeraren
bij die begeving redenen van billijkheid
hebben laten gelden is ons niet bekend,
maar wel meenen wij te mogen beweren,
dat voor eenc dergelijke billijkheid wel gron
den zijn aan te voeren.
Het heeft immers geen zin om jongelui
eerst het gymnasium te laten bezoeken en
daarna niet in de gelegenheid te stellen om
het academisch onderwijs te genieten.
Het karakter van het gymnasiaal onder
wijs is van voorbereidenden aard, dsar het
als het ware de poort is, welke toegang
verleent tot het Hooger Onderwijs. Waar
om moeten thans de jongelui, voor wie de
academische s’udiebeurzen eigenlijk zijn be
stemd, door anderen worden voorbijgestreefd
Het antwoord daarop kan luiden omdat
de regelingen dor beide beurzen niet in
elkander sluiten en niet behoorlijk één ge
heel vorm' n.
Dit ware gcwenscht en is voor ons mede
een reden om de reorganisatie der Buma-
stichting te bepleiten.
Sneek, 6 October 1914.
Mr. S. VELLENGA.
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.50, franco per post f2.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent,
ADVERTBNT1E-PRUS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
Het vergelijkend examen.
Ondergeteekende, verzoekt als betalend Abonné op de
NIEUWE SNEEKER COURANT
een polis voor verzekering tegen ongelukken.
Naam en voornaam
(voluit
Woonplaats:
’cucrooN n°m
NIEUWE SNEEKER COURANT
Zooals1 uit boven vermelde jaartallen
blijkt, werd het testament bijna acht jaar
vroeger gemaakt dan de wet op het Hoo
ger Onderwijs tot stand kwam vandaar
dat eene overigens goed bedoelde testamen
taire bepaling in botsing komt met de
praktijk der Hooger Onderwijs-wet en als
wij nu de vraag aan de orde stellen, of
wij het examen in harmonie zullen bren
gen met de wet, dan komen wij voor eene
groote moeielijkheid te staan en wel voor
deze vraag, of wij eene testamentaire be
paling buiten effect kunnen stellen door
eene andere bepaling daarvoor in de plaats
te stellen.
Of met andere woorden
zwaarder de letter dan wel de geest der
wet. Beide standpunten hebben hun licht
en schaduwzijde, hunne, voor
standers.
Wij voor
ons zouden gaarne willen me
dewerken tot hot in het leven roepen van
voorwaarden, waaronder het vergelijkend
examen zal kunnen plaats hebben, welke
de toets der rechtvaardigheid kunnen door
staan.
De jongelui, welke zich aan bedoeld
vergelijkend examen onderwerpen, zijn de
gelukkige bezitters van het diploma A of
B als boven is vermeld.
De studiebeurzen van het Bumaleen ge
ven ook gelegenheid om te studeeren voor
de medische, wis- en natuurkundige facul
teiten en nu meenen wij, dat het alleszins
billijk is, dat hunne bekwaamheid in hun
genoten voorbereidend onderwijs (diploma
B met overwegend mathematisch karakter)
ook evenzeer in hare diepte wordt gepeild,
als die der leerlingen met diploma A.
En zoodra daaitoe wordt besloten, moet
het vergelijkend examen meteen worden
afgenomen door een hoogleeraar in de wis
kunde. In onze brochure over het Buma
leen hebben wij dat aldus uitgedrukt
„Wij meenen, dat het op den weg van
den provisor ligt om in overleg te treden
met de examineerende hoogleeraren en als
dan genoemden heeren beleefdelijk in over
weging te geven om een anderen hoog
leeraar in de wiskundige faculteit te as-
sumeeren, die dan zal worden belast met
het examineeren van de jongelui in de
wiskunde. Op deze wijze kan rekening wor
den gehouden met de bekwaamheid der
candidaat-beneficianten in de wiskunde en
kan ook dit vak van onderwijs gewicht in
de schaal leggen bij de beoordeeling van
de vraag, wie der candidaten het beste
examen heeft afgelegd. Bij deze beoordee
ling blijven de heeren hoogleeraren geheel
vrij en kunnen zij naar eigen goedvinden
handelen. Middelerwijl worden op deze wijze
de leerlingen met eind-diploma B. gelijk
gesteld met die leerlingen, welke in het
bezit zijn van diploma eind-examen A.”
Het gevolg hiervan is, dat de leerlingen
van een Gymnasium met einddiploma A
(overwegend litterair karakter) een grooten
voorsprong hebben op de leerlingen van
dezelfde inrichting van onderwijs met di
ploma B. (overwegend mathematisch ka
rakter), ook al w'eèr, indien de candidaat-
beneficianten uit pure onkunde met de
examen-eischen niet behoorlijk bekend zijn.
Want, indien zij daarmede op de hoogte
zijn, kunnen de leerlingen der afdeeling
B. tijdig hunne maatregelen nemen en wel
op de volgende wijze:
1°. Zij kunnen tegelijk de afdeelingon
A. en B. volgen’, hetgeen als praktisch be
zwaar oplevert, dat de hoeveelheid der te
verwerken stof het gehalte daarvan alles
behalve bevordert.
2°. Zij kunnen de toekomstige dok
ters bv. zich laten inschrijven als leer
lingen der afdeeling A, ten einde met alle
kracht zich voor te bereiden voor het ver
gelijkend examen der Bumabeurs en daar
na, 'als zij in het bezit zullen zijn van dat
diploma A en na afgelegd vergelijkend
examen deze beurs hebben gekregen, aan
de eene of andere universiteit een aanvul
lingsexamen doen, dat hun het recht ver
leent om zich als medisch student (b.v.)
te laten inschrijven.
Deze laatste wijze van doen is veel om
slachtiger dan de eerste, doch verhoogt de
kans om eene studiebeurs te krijgen.
Stond nu een leerling van het gymna
sium bij den aanvang der vijfde klasse, die
van plan was de afdeeling B. te volgen,
voor de vraag, wat hij zou moeten doen,
dat was het in ieder geval wenschehjk om
overleg te plegen met den rector van het
Gymnasium, door hem als leerling bezocht.
Het Bumaleen heeft dit met andere Frie-
sche leenen gemeen, dat het een complex
van geheimen omsluit, die men maar moet
weten, als men daarvan als beneficiant
gaarne zal wilen profiteeren. En daarom
komt het ons dienstig voor, dat de pers
over deze interessante materie maar eens
het noodige licht verspreidt, temeer omdat
reeds een tweetal Sneeker jongelui met
diploma eind-examen B. het slachtoffer van
hunne onbekendheid zijn geworden.
Zoo even spraken wij van een voorsprong,
nu kan deze groot of klein zijn, dit spreekt
vanzelf. Hoe groot evenwel de voorsprong
in deze is, zal het best worden ingezien
als men een blik slaat op de examenstof.
en Livius (of Cicero)
Voor A alleen
Romeinsche Antiquiteiten,
l). Latijnsche themata, schriftelijk
Schriftelijke vertaling, meest Tacitus.
Als men nu bedenkt, dat bij het door
de gewone hoogleeraren te houden verge
lijkend examen, in meerdere onderdeelen
van Grieksch en Latijn wordt geëxamineerd,
waarin de leerlingen der afdeeling B. nim
mer les hebben gehad en dat in de wis
kunde heelemaal niet wordt geëxamineerd,
dan blijkt ons ook wat de beteekenis is
van den voorsprong der leerlingen van
afdeeling A boven de leerlingen der afdee-
lingen B en wel dezedat de laatsten
geene kans hebben om eene studiebeurs
Bij het onderzoek naar het Bumaleen
is het ons gebleken, dat een paarjongelui
uit onwetendheid een verkeerden weg zijn
ingeslagen bij hun streven om met succes
aan het vergelijkend examen deel te nemen,
zooals dat bij artikel 9 van het testament
is voorgeschreven.
Volgens dit artikel zal de begeving van
elke beurs geschieden door de gezamenlijke
gewone hoogleeraren in de letterkundige
faculteit aan eene der Nederlandsche aca
demiën enz.
Nu schijnt het vergelijkend examen niet
alleen door de gewone hoogleeraren eener
letterkundige faculteit te worden gehouden,
doch ook slechts betrekking te hebben op
het onderwijs door deze heeren gegeven of
met andere woordener wordt alleen in
talen geëxamineerd en niet in de wiskunde,
waarvan het gevolg is, dat de kans van
eene zekere categorie leerlingen cm als
beneficiant benoemd te worden vrij gering
wordt, indien zij van te voren niet precies
hebben geweten, op welke wijze dat exa
men plaats heeft.
Het testament van wijlen Dr. L. A. Buma
werd den 30sten Juni 1868 gemaakt, ter
wijl de Wet op het Hooger Onderwijs da
teert van 28 April 1876 Stsbl. no. 102.
Bij deze wet werd het aantal klassen
van het Gymnasium bepaald op zes, ter
wijl de splitsing voor de afdeelingen A. en
B. een aanvang neemt bij het begin der
vijfde klasse.
De afdeeling A leidt op voor de theolo
gische, litteraire en juridische faculteiten,
de afdeeling B. leidt op voor de medische,
wis- en natuurkundige faculteiten enz.de
opleiding der afdeeling A heeft een over
wegend litterair, die der afdeeling B. een
overwegend mathematisch karakter.
Nu wordt volgens gemeld testamentair
artikel het vergelijkend examen, hetwelk
tot de begeving eener studiebeurs zal lei
den, afgenomen door de gezamenlijke hoog
leeraren in de letterkundige faculteit en
van het Bumaleen te verkrijgen, maten
meerdere candidaten zich daarvoor hebben
aangemeld.
Met opzet schrijven wij deze conclusie
wet in aier voege (voor zoover aan ons
bekend) dat uitsluitend of hoofdzakelijk
wordt geëxamineerd in Latijn en Grieksch,
doch niet in wiskunde.
in het leven geroepen en tot heden bestond
de gewoonte, dat de jongelui, welke eerst
werden begiftigd met de gymnasiale beur-
Verzekerden raden wij in hun eigen belang aan de voorwaar-
den en bepalingen op de achterzijde van den polis voorkomend
nauwkeurig na te lezen.
