Aanvraag Gratis Verzekering.
Onze firatis-Verzekering
tegen ongelukken.
Het Nieuwe Modeblad
4
i r
Kort gemengd Nieuws.
Nieuwstijdingen
S N E E K,
f
Abonné’s, die gebruik willen maken van de Gratis
Ongelukken-Verzekering, moeten onderstaand aan-
vraagbiljet, ingevuld aan ons Bureau inzenden, waar
na zij zonder eenige kosten een polis ontvangen.
Zonder polis is men niet verzekerd.
oo
Za
IN,
Straat met kuisnummer
Ei-
Beroep
Ouderdom
191
onder teekening
F
het
ver-
r
P
den
(Plaats en datum invullen)
»eg
)A.
ek.
en
zeven, acht jaar. Achter de renzenruit la
gen de lekkere dingen. Daar was vaste en
vloeibare zoetigheid, er was koek, er was
taart, er waren doozen, geheimzinnig en
vol belofte. En daar achter was de juffrouw,
kalm bedienend en verkoopend, schgnbaar
koud voor al de verleiding van zoet.
Dat was een wereld als in een sprookje.
De kleine jongen, met z’n groote blauwe
oogen, z’n blonde haren, z’n verschoten
wintermutsje en gelapt broekje en het zusje
met haar bleeke, smalle toetje, haar losse
krulhaar en verscheurd jurkje, staarden er
naar, als verbaasd dat zóó iets bestond.
1 1
Abonné’s buiten Sneek moeten 5 cents postzegel insluiten voor porto.
Verzekerden raden wij in hun eigen belang aan de voorwaar-
den en bepalingen op de achterzijde van den polis voorkomend
nauwkeurig na te lezen.
mensch en
i onbevoegden
Een voor Dames onmisbaar tijdschrift
is een goed Modeblad.
Het nieuwste nummer (Februari) van
brengt weer veel m o o i s "en nieuws;
Naast patronen voor Kinder en Onder-
kleeding bevat het Knippatronenblad (Sup
plement) een aantal lieve Jongedames-
Japonnen zulks met het oog op de naderende
tgd van aanneming.
Ook bieden de Handwerkpagina’s elk
wat wils.
Aan het Bureau der Nieuwe Sneeker
Courant zijn a 15 cent per stuk (franco
per post 16 ct.)
LOSSE NUMMERS
van het Nieuwe Modeblad verkrijgbaar.
Bij abonnement is de prijs slechts f 0.65
(franco per post f 0.75) per 3 maanden
(6 nummers.)
kgkers.
Vader ziek
Vader is soldaat... moet dienen...
En willen jelui hem dit sturen
Hg is morgen jarig...
De winkeljuf weifelde... Daar wierp een
dame twee dubbeltjes op ’t witte marmer
en zei
Voor het groote glimmende vensterglas
8tonden ze zoo schetst de „Geld. Koer.”
Scheen een broertje en zusje van om de
NIEUWE SNEEKER COURANT
een polis voor verzekering tegen ongelukken.
Naam en voornaam
(voluit
Woonplaats:
Hou u maar af wat er te kort is.
Ze lachte.
De winkeljuf pakte de taart in.
Daar jongens, niet laten vallen.
Weer ging de winkeldeur en ze stonden
op straat. Broertje hield de taart, kramp-
achtig gedrukt tegen z’n buisje. Hand in
hand liepen ze naar de nauwere straten.
Oogen tintelend, meer kleur op de wangen.
In den winkel keek de winkeljuf ze na.
Zulke kinderen toch, hé I
De mobilisatie, juffrouw 1 zei een der
klanten. Armoe in veel gezinnen.
r Ja, ja, de mobilisatie, zei de winkel-
Maar er was toch iets in hun houding dat jnf En u juffrouw
van voorgenomen groote daden sprak, van
een plannetje, waar ze lang over hadden
gepiekerd, maar dat nu zgn uitvoering
nabg was.
Het broertje had z’n zusje bg de hand.
Haar linker omklemde een griezelig pa
piertje en daarin geborgen was.... de schat.
Nu wees de kleine vent met z’n peuterig
vingertje naar een ronde, kleine taart. Daar
lag suiker op, dat leek wel sneeuw; er
waren krenten in en dan, wat was ze lek
ker bruin. Hg trok z’n zusje wat naderbg
en toen hun natte neusjes bgna het glas
raakten, vroeg hg met z’n schor stemmetje
Zou ie dat mooi vinde
Zusje knikte.
Zou ’t lekker weze
Nou 1
Beider oogjes tintelden. En nu schoven
zg naar de deur, hg voorop deur open....
daar stonden ze voor de rgk beladen toon
bank. Ze waren zoo klein, dat ze er niet
op konden kgken. Er stonden nog enkele
klanten in den winkel, maar ze weken voor
de kleinen. Toen hun beurt kwam, boog de
winkeljuf over de toonbank en vroeg la
chende
En jelui
Geen van beiden sprak, maar broertje
wees op het taartje in de uitstalkast.
Die taart
Ja, juffrouw, klonk ’t haperend.
Heb jelui geld
Het zusje schoof haar schat op de toon
bank, de juffrouw opende het vieze papier
tje, zeventien centen rolden op 't marmerblad.
Dat is te kort, jongens ’t kost
vgf-en-dertig cent
Vgf-en-dertig? zei zusje weifelend.
Vragend keken ze elkaar aan, want ze
schenen niet te weten hoeveel vgf-en-dertig
was.
’tGaat niet, kinderen. Was 't voor
jelui zelf
Voor vader, zei 't broertje op treuri-
Bg Vlissingen is een Engelsch wa
tervliegtuig gedaald. De vlieger, luitenant
D. Murray, is geïnterneerd.
Het Nederlandsche stoomschip Triton
heeft het in een storm in het Engelsch
Kanaal zwaar te verantwoorden gehad. Twee
opvarenden, de liergast Visser en de derde
stuurman Schurink zgn overboord geslagen
en verdronken.
Iemand te Hoorn heeft een ouder-
wetsche staartklok verkocht voor den fabel-
achtigen prgs^van f 20.000.
De uitvoer vanggras- en klaverzaden
is verboden.
Boven Noord-Holland en^de Zuider
zee is Woensdag een luchtschip van
een tot nog toe onbekende vorm en dus
geen Zeppelin, gezien. Uit de vaart leidde
men af dat het onbemand was. Bg de
oranjesluizen vernielde een kabel, die uit
het schuitje hing, een telefoonlgn en rukte
van een|huis een aantal dakpannen af.
De uitvoer is verboden van afval
van vlas, geschikt voor de werkgarenspin-
nerjjen, en van motorrijwielen en onder-
deelen van motorrjj wielen.
Te Neeritter (Limb.) is de echtge-
noote van den landbouwer C. in een wa
terput gevallen en verdronken.
Te Roosendaal zgn 100 Belgische
kinderen, onder wie vele^weesjes van 2 tot
5 jaar aangekomen- Zg waren opgespoord
in de omgeving van Antwerpen.
Het Nederl. stoomschip Helena, van
Amsterdam, heeft Dinsdagmorgen toen het
zich 40 mjjl ten Noorden van Ameland be
vond, het Duitsche luchtschip L 5 ontmoet,
dat uit het Oosten kwam. Met opgewekt
heid werd de groet met de Ned. vlag door
de opvarenden van het luchtschip beant
woord, zg zwaaidenjmet de petten.
Het Duitsche ijzeren kruis tweede
klasse aan het zwarte lint is tot nu toe
aan 38 verpleegsters verleend, die zich op
het oorlogstooneel bjj de verpleging van
zieken en gewonden hebben onderscheiden
door daden van moed.
16 BiifflBl ra 16 NIEUWE SNEEKEB WIURANT Bl. 40 III ZalEltt 3D Fetari 1915
uitbuiting gansche-
IV
iga
en
en
een
in
et
de
ten
te
ch
te
en
ne
en
en
en
in
QS
de St. Maartenskerk
gedenksteen geplaatst
het westelijk portaal.
rol
he,
st
n,
ld
re
en
en
zware gren-
Anderen, als schippers er uitdiende, verborgen
zich in pramen en hielden verblijf in die vaar
tuigen. Langs den Groenedijk en den Hem-
dijk stelden de hulptroepen zich op, terwijl
een deel IJsbrechtum naderde onder allerhande
vermommingen. Tot zoover waren ze gekomen
den 14en Augustus, toen .in den vroegen mor
gen tot den aanval werd besloten. Tegen
halfvijf trok de Sneeker poortbewaarder die
de zware grendels van de kleine „klinkel-
(4 mT»*ATi i r\ 4-/x4- *4/
sonen waren aangebracht en
ken valbrug over de Noordergracht naar
neden om toegang naar buiten te geven
eenige knechten en
gingen melken,
de noorderpoort leunde Feike, een
en keek de giegelende knapen en meiden, die
er is daarvan
op het oogenblik 5 pCt. meer dan verleden
jaar om dezen tgd. Voor de rubriek van
stieren,koeien en enterrieren bedraagt het
tusschen 4 en 5 pCt. voor de hokkelingen
*n het manneljjk jongvee ruim 12 pCt.
meer.
En wat de varkens betreft, als de toe
stand zich blgft ontwikkelen, zooals dat na
nieuwjaar het geval was, dan zullen onge
veer in April de normale aanfok- en mes
ter jj verhoudingen zjjn teruggekeerd. Op het
oogenblik is de teelt al weer normaal.
De jaarrekening, in de beste orde bevon-
ien, wordt goedgekeurd met een inkomst
van f 20.487.31 y2 en een uitgaaf van
f 16.054.62, zoodat er een voordeelig saldo
is van f 4432.691/2. Bg de inkomsten is
-ien batig saldo over 1913 van f 2872.
Daar tengevolge van den oorlog geen im
port van klein vee kon plaats hebben, kon
de subsidie daarvoor worden ingehouden.
De algemeene pachtvoorwaarden voorge
steld door de ingestelde commissie, werden
vervolgens na uitvoerige discussie aangeno- vcor ™aer’ ze’ broertje op rreuri-
men, evenals het ontwerp-reglement op het kWame“ inzBnblanwe
Pachtbureau.
De voorzitter riep de medewerking van
ieder lid in, opdat de thans vastgestelde
bepalingen ook algemeen goed worden.
Mishandeling door politieagenten.
Voor de.rechtbank te Amsterdam hebben
twee agenten van politie terecht gestaan,
beschuldigd bg een arrestatie door 6 agenten
van den 20-jarigen werkman S. terzake van
verzet, genoemde S. te hebben afgeranseld
en een sabelhouw te hebben gegeven.
Beklaagden erkenden te hebben geslagen
maar zeiden te hebben gehandeld uit zelf
verdediging, omdat S. door het dolle heen
was. Een der agenten moest door het op
dringen van het publiek S. los laten en
zich keeren tegen het publiek. Het bleek
lat de agent reeds vóór dat oogenblik 8.
een schop had gegeven. De agenten er
kenden, dat S. geen wapen bg zich had.
Tegen beide beklaagden werd vier maan
den gevangenisstraf geëischt.
Tegen mond- en klauwzeer.
Eene aanvulling van de wet op
veeartsengkundig staatstoezicht is te
wachten, welke bedoelt de verspreiding van
smetstof door middel van zuivelfabrieken
tegen te gaan en de zuivelfabrieken te ver
plichten haar nevenproducten te verhitten,
vóórdat deze worden afgeleverd.
Ziekte onder de Indische zeemacht.
Blgkens een van de zeemacht in Oost
Indië bg het departement van Marine ont
vangen telegram is een bg den torpedc-
dienst te Soerabaja uitgebroken epidemie
van dyssenterie thans tot staan gekomen.
Van de 26 gevallen, die zich hebben voor
gedaan zgn 4 Igders bezweken, aan wier
betrekkingen dienaangaande reeds bericht
werd gezonden. De overigen zgn allen her
stellende.
van hunne afpersingen en
lijk niet meer genegen.
Zoo had van Meurs noodgedwongen zich op
Sloten teruggetrokken.
Begin Augustus van genoemd jaar bracht
hij een troepenmacht op de been die zich,
langs omwegen trekkende, rondom Sneek legerde.
Als boeren verkleed. Verstrooiden de Gel-
Diefstal.
Op het fort Marken-binnen is verleden
week, naar de Tel. meldt, uit een houten
geldkistje, dat in de officierskamer stond,
een bedrag van f 2300 aan bankbiljetten
ontvreemd. De diefstal werd Vrijdagmor
gen ontdekt door den officier, die met het
financieel beheer belast is. Deze was een
paar dagen met verlof geweest en Donder
dagavond laat thuis gekomen. Voor zgn
vertrek was de kas door den kapitein in
orde bevonden. Het onderzoek is in vollen
gang. Omtrent de resultaten is echter nog
niets bekend.
Een taart voor vader.
Friesche Maatschappij van
Landbouw.
Te Leeuwarden is Woensdag de Februari-
vergadering der Friesche Maatschappij van
Landbouw gehouden, onder leiding van dr.
derschen zich in het veld en omliggende dorpen. E van Welderen baron Rengers, die in het
bgzonder de heeren der commissie voor net
Pachtwezen en de nieuwe afdeelingen Rau-
werderhem en Baarderadeel, door splitsing
ontstaan, welkom heette.
In verband met het drukke gebruik,';dat
van de cursussen in huishoudkunde wordt
gemaakt, wordt het bestuur op zgn verzoek
gemachtigd, om in overleg met den Rgks-
landbouwleeraar een tweede leerkracht aan
te stellen.
Wat betreft de voeding van
dier, waarover bevoegden en
het tegenwoordig zoo druk hebben, ver
strekt de voorzitter eenige gegevens over
den voorraad aardappelen, runderen, zuivel
producten en varkens in Friesland, op grond
van nauwkeurige inlichtingen verkregen, in
verband waarmee vooral de voorzitters der
akkerbouwafdeelingen dank wordt gezegd.
Midden Januari waren in de provincie nog
meer dan 1 millioen H.L. aardappelen ten
verkoop j voorhanden. Daarvan zgn onder
consent uitgevoerd 185.000 H.L., zoodat er
op het oogenblik nog 800.000 H.L. over
/gn. De hooge prgzen, waarover tegen
woordig zooveel gesproken wordt, betreffen
de aardappelen met consent.
Wat het rundvee aangaat,
Ondergeteekende, verzoekt als betalend Abonné op de
Over de St.^Maartenskerk.
In het vervolg op zijn in een vorig nummer
der Leeuwarder Courant begonnen verhande-'
ling over het verleden van Sneek, schrijft de
heer P. Janzen te Meppel in dat blad het
volgende
Bjj de herstelling van
in het jaar 1682 is een
boven den ingang van
Het opschrift luidt
»Ten derde maale zeeg St. Maartens
tempel neder,
En zag haar toorne kroon vertreden
met den voet
De burgery van Sneek, ontstoken door
den gloet
Van Godes dienst, Herstelt ’t bouw
vallig Godshuis weder.
Vrouw Heemstra legt hier eerst den
grondsteen in ’t verband,
En op haar zegen houdt de Kerk nu
eeuwig stand.*
Doophek en predikstoel zijn in 1626 gemaakt
en de vroedschapsbanken in 1690.
Na het afbreken van den ouden toren is
het stadsklokhuis, een unicum in ons land (in
de steden n.l.), gebouwd en daarin werd de
in 1514 gegoten klok met een nog oudere
gehangen, die, Waarschijnlijk gebarsten, is
omgesmolten door den klokkengieter Borchhardt,
van Enkhuizen, in het jaar 1767. Deze prach
tige luidklok weegt 3173 kilogram, heeft een
diameter van 1.67 M. onder aan den slagrand
en stemt met de kleinere luidklok harmonisch
samen.
Vroeger hingen in de kerk zeven koperen
kaarskronen als een geschenk van de Gilden,
die vóór de Hervorming ook prachtige altaren
onderhielden. Men vond er, die gewijd waren
aan het H. Kruis en St. Catharina, St. Michiel,
St. Barbara, St. Nicolaas, St. Laurens en O.
L. Vrouwe, waaraan allen prebenden verbonden
waren, de meesten rijk bedacht door voorname
gevers en erflaters, waardoor sommigen aan
spraak maakten op de benoeming van een
priester of prebendaris, natuurlijk onder sanctie
van de kerkelijke overheid.
In de kerk vindt men vele graven van aan
zienlijken uit de stad- en Landsregeering. Voor
het gestoelte van den Magistraat aan den noord
kant ligt Groote Pier, do beruchte vrijbuiter,
begraven. Deze Pier van Heemstra was een
boer, die te Kimswerd woonde ten tijde, dat
de Saksische hertog Friesland overdroeg aan
Karel V.
Kort”staat schr. stil, bij dezen, zooals schr.
het noemt, „Hannekemaaier in het Harnas”.
Hij vervolgt dan.
De Kloosters.
In de nabijheid van Sneek waren drie con
venten of kloosters. Noordoostwaarts op de
Stadsfenne lag het Nonnenconvent later kloos
ter Groendjjk genaamd.
Onder Tirns behoorde het klooster Thabor
van de Reguliere kanunniken, gewijd aan den
Verlosser.
Het stond onder het kapittel van Windes-
heim (nabij Zwolle) en is in 1461 gesticht door
Rienk Bokkema, die al zijne bezittingen aan
dit convent vermaakte.
Naar dit klooster noemde zich de prior
Vorperus Thaborita Worp van Thabor, die
eene kroniek van Friesland heeft geschreven,
loopende tot het jaar 1535.
Prior Worp van Thabor was een Fries van
geboorte en vóór zijn vertrek naar het Tirnser
Convent pastoor te Rinsumageest. Hij beleefde
in zgn jonge jaren de roerige tijden der bin-
nenlandsche onlusten en de Saksische over-
heersching en verheugde zich over de nieuwe
regeering van Karel V, die tevens' aan het
Geldersch geweld een eind maakte, waaronder
ook Sneek een tijdlang had gezucht en het
klooster Thabor overlast was aangedaan.
Sneek overvallen.
In een zijner verhalen aangaande de Gel-
dersche regeering in ons gewest wordt mede
gedeeld, dat tijdens George Schenck, Stadhou
der dos Keizers, een krijgslist van den Gel-
derschen bevelhebber graaf van Meurs, be
doelende een aanval op het versterkte Sneek,
door de waakzaamheid van een Sneeker burger
werd verijdeld. In de maand April 1522 was
graaf van Meurs, door overmacht van Keizer
Kareis volk onder „Sjors Skinke” (zoo werd
George Schenck door de Friezen genoemd) ge
noodzaakt de stad te verlaten, ook al door
aandrang van binnen, „waar het spookte”. De
burgers waren n.l. den Gelderschen tengevolge
van
deuren”, die tot doorlating van enkele per-
liet de opgetrok-
be-
aan
meiden, die de koeien
Over de borstwering boven
burgerman,
en keek de giegelende knapen en meiden, die
zich landwaarts spoedden, na, zich tevens ver
meiend in het mooie vergezicht oyer de altoos
groene Friesche velden.
Op eens zag de Sneeker burger iets vreemds,
dat zeer zijn opmerkzaamheid trok. Drie man
nen in vrouwenkleeren gehuld, als boerinnen
er uitziend, met de boterkorf in den arm, met
een boterspaan of opsteker op de linkermouwen
bevestigd (zooals destijds het gebruik was)
kwamen langs den Hemdijk aangeloopen en
wachtten op de achter hen aankomenden, die
al even zonderling waren uitgedost in vrouwen
kleeren en met huiven of zonhoeden potsierlijk
opgetooid een dwaas gezicht opleverden. Dat
het verkleede mannen waren was met een oog
opslag te zien zoowel aan hun onbeholpen
houding als aan hunne grovere gelaatstrekken.
Daar de melkmeiden en knechten deze „boere-
mannen” waren tegengekomen op den IJsbrech-
tumerweg waren ze ijlings het veld ingevlucht
en maakten een vreeselijk leven. Hun ge
schreeuw was op het Noorderbolwerk te hooren
en nu dacht de man op de poortborstwering
onmiddellijk aan verraad en overval.
Hein Doeskes, de stadstrommelslager, en de
nachtwakers waren reeds naar huis ge
gaan, daarom moest de burger zelf met spoed
optreden tegen het komend geweld. Haastig
begaf hij zich naar beneden en maakte alarm,
waarop de bewoners van de Noorderhorne ver
schrikt uit hunne huizen snelden.
Met een enkel woord gaf hij kennis van
het dreigend gevaar en toen rende Feike naar
de valbrug om die op te halen, hetgeen hem
voor een deel gelukte, want toen de klap hal
verhoogte was, trok een vaandrig met zijn
lange hellebaard het bruggedek weer naar be
neden.
Daarop spoede Feike zich poortwaarts
wierp de klinkeldeur achter zich dicht
schoof er nog te juister tijd de
dels voor.
De Gelderschen wierpen hunne vermommin
gen van zich en grepen naar bardaxen, strijd
bijlen, pieken en vuurroeren, die ze uit een
in de Franekervaart gelegen praam haalden.
Onder gebrul en getier snelden ze toen naar
de poort en riepen „Leve de Hertog Valt
aan mannen! Slaat dood!” Vreeselijk waren
hunne bedreigingen van moord, brand en plun
dering, als ze de stad binnen kwamen. De
bevelhebber der Gelderschen, Erkelens, voerde
vooral een steil woord, maar de Sneeker bur
gerwacht, op het geluid der alarmklok bijeen
gekomen, laadde „de Dolle Griet” op aanwij
zing van Sicco Liauckema, den Hopman, met
zware ijzeren kogels en deed het kanon los
branden. Nog een ander kanon, „de greatbek-
kige Wyts”, waerd de müle fol propt, sadet
se ófgjrizlijk begoan to spijen.”
Laden en lossen volgde in snel tempo op
elkaar en vreeselijk waren de gevolgen der
beschieting.
Meer dan 160 dooden en over de 200 ver
minkten bedekten weldra het gevechtsterrein,
dat door de Gelderschen moest worden ont
ruimd. Toen werd de vijand achteryolgd en
de omtrek van het gespuis gezuiverd. Eenige
spionnen werden gevankelijk naar den Beuls-
toren op het bolwerk gesleept, om daar hun
wreed lot af te wachten. Om acht uur in den
morgen ademden de burgers weer vrij en wer
den de klokken geluid, terwijl de rood en geel
gestreepte keizersbanieren op den torentrans
werden geplaatst, ten teeken van de overwinning.
Oorsprong Sneeker jaarmarkt.
Den volgenden dag, 15 Augustus, de feest
dag gewijd aan O. L. Vrouwe Hemelvaart, werd
door den Deken en het Stadsbestuur een be
sluit genomen, dat jaarlijks op den 15en van
genoemde maand een openbare processie of
„Ommeganck” zou worden gehouden „met dat
weerdiche heylighe Sacrament, tot lof en dank
aen God Almachtigh, die in Syn Godtlycke
barmhertigheydt de Borgheren van die goede
Stadt Sneeck bewaerde voor groote bloedtstor-
tinghe, dy den Grave van Meurs onder hen-
luyden solde ghedaen hebben.” Na afloop der
kerkelijke plegtigheden werd een groote jaar
markt gehouden, die door duizenden menschen
werd bezocht.
Hierin is de oorsprong te zoeken van de
vroeger zoo beroemde „Snitser Merke”. Reeds
in de 14e eeuw hield men te Sneek de alom
in Friesland bekende „Sinte Mertens Jaer-
merkt”, die 3 dagen voor Allerheiligen inviel
en na dien feestdag eindigde. Van oudsher
werden op Dinsdag de niet minder beroemde
„Botermerckten” gehouden, die de stad zeer
veel voordeel aanbrachten in het belang eener
welvarende burgerij, die, zooals de stadssecreta
ris Napjus schreef„reeds in de 16e eeuw
zeer bloeijend en vermogend was.”
