12000
SERGE PANINE.
I
SNEEKER COURANT (67ste Jaaroanfl) en WYMBRITSERADEEL (Maejaargang)
bii Xièange f 700 0 “J f KO h-Tv™,! 7S bij verm f 50 b“ f25
MEUBELFABRIEK
\'EDERLAND\’
J./UHUIZINGfl",
S RUIMINGEN
?Ct rCCt. N’llia.,:.
Van de Leeuwarder Rechtbank.
31e Jaargang»!
Officieel Orgaan der Oemeente Sneek.
onderstaande °^|*O
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis werasekerd tegen de gevolgen van Ongelukken
RECLAMEKOLOM.
SMEEK.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGS
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzand - Sneek.
Zaterdag 17 April 1915.
BEH/1NGCRZ,
No, 57.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
i voor
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
i
Feuilieton.
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
V ing e r.
bij
O v e r 1 ij d e n.
F
AINEX
invaliditeit. AVV Overlijden, f 1JV of Oog. J J van een D u 1 m. wijsvinger.
i
O
ge-
Nadruk verboden.
I.
EINDE.
TELEFOON B. 150.
daarom
bij de
gehoord. Deze getuige stelt de mogelijk
heid, dat Nestor het rjjwiel heeft wegge
nomen, om te kunnen ontvluchten.
De subs.-officier acht niet bewezen, dat
beklaagde het rijwiel heeft weggenomen,
om het zich wederrechtelijk toe te eigenen.
De ambtenaar vordert daarom v.’jjspraak.
Aanstaanden Woensdag uitspraak in deze
zaken.
ac-
en
begrijp
tin gen
geven.”
Mevrouw Desvarennes stond op, en, zonder
dat zij onder dien last boog, droeg zij hare
heroverde dochter in hare armen weg.
de oorlogslee-
te Worden vrij-
«.w.1r;;
ten op aanstichting van
kanten en ijveraars een
den tegen het houden
en Donderdags-
Vrijdags-
Groote Advertentiën kunnen ui terlijk tci Maandags
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 aar
te roepen in den geest van het beruchte Gro
ninger plakkaat van het jaar 1601.
De Mennisten verzetten zich begrijpelijker
wijze heftig tegen het onredelijk adres van
Bogerman en Geldorp. Bij aanneming van het
voorstel toch zou de magistraat zich verlagen
tot een werktuig van de Sneeker predikanten,
gelijk ook elders was vertoond.
De oppositie werd gevoerd in 1601 en 1602
in een paar vlugschriften, van welke het eerste
getiteld is
„Een Christalijnen Bril, voor den E. Magis
traat der Stadt Sneek in Friesland!, waerdo r
sy aenschouwen moghen het schoone voorne
men haerder Predicanten, soo Sy de hooge
Overheydt nae haer wil mochten ghebruicken.”
Het andere boekske heeft tot titel: „Spieghel
Ecclesiastes”, Va—VII, met aanhalingen van
Jacobus le 22 en 4b 11, Johannes 3b 11 enz.
In beide geschriften wordt de magistraat af
geraden inquisitoriale maatregelen te nemen
tot verdervenisse van een deel der rustige
burgers.
De vlugschriften joegen begrijpelijkerwijze
veel stof op, maar naar de daarin gegeven"
67)
Met een door woede verwrongen .gelaat riep
hij uit
„Ook zij verraadt mij dus Welnu, goed,
ik zal mij alleen verdedigen 1“ en zich tot
mevrouw Desvarennes richtende „Spreek, wat
wilt gij van mij
„Ik wil u eene vraag doen“, zeide de pa
troon met eene schrik aanjagende bedaardheid.
„Als wij, die in den handel zijn, failliet gaan
en het ons niet mogelijk is om ons te her
stellen, werpen wij bloed op die vlek, en zij
verdwijnt. Wat doet gij, die tot den adel be
hoort, als gij geschandvlekt zijt
„Als ik mij niet vergis, mevrouw", ant
woordde de prins op tuchtigen toon, „bewijst
gij mij de ounst om mij te vragen, welke
mijne planrtën voor de toekomst zijn. Ik ga
het u nauwkeurig zeggen. Daar ik het vol
strekt niet als onmogelijk beschouw om mij te
herstellen, zooals gij het noemt, ben ik voor
nemens heden avond naar Aken te vertrekken,
waar ik mijn compagnon, mijnheer Herzog,
aantreffen zal. Wij zullen de zaken opnieuw
opvatten. Mijne vrouw, op wier goede gezind
heid ik, ondanks alles, reken, zal mij verge
zellen."
NIEUWE SNEEKER COURANT
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.50, franco per poet f2.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVEBTKNT1B-PRIJS
1 5 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
Pinksterdagen, op 13 Mei een wedstrjjd van
kleine en middenzw. centerboards, op 20
Juni een van boeiers, jachten, tjotters en
gem. klasse, op 18 Juli een van groote
kielbooten, op 19 Aug. alg. zeilpartjj met
versierde schepen, op 27 Sept, ringzeilen,
waaraan ook een afd. voor motorbooten
wordt verbonden.
Een rjjk voorzien programma dus.
De zeilclub zal vertegenwoordigd wor
den op een vergadering op 24 Aptil te
houden door Watersportverenigingen te Am
sterdam.
IJLST, 14 April. Tot Burgemeester van
onze gemeente is herbenoemd de heer H.
P. Fleddeius, alhier.
j Zitting van Woensdag 14 April.
Verzet te Sneek.
In den avond van 14 Februari waren
eenige jongens in onze stad aan het op
scheppen Ze maakten zooveel rumoer,
dat de rjjksveldwachter S. Djjkstra hen
moest aanmanen, zich kalm te houden. Een
der jongelui trok zich van deze vermaning
niets aan, Djjkstra wilde daarom proces
verbaal tegen hem opmaken, maar dat vlotte
ook al niet. De jongen wildejn.l. zjjn
naam niet opgeven.
De veldwachter besloot nu den halstarrige
maar mes te nem?n uaar het politiebureau.
Toen kwam Petrus H. 21-jarig werkman
alhier, op het tooneel.
Hjj nam het op voor den gearresteerde,
en trachtte hem op allerlei manieren te
bev:jjden uit de handen van Djjkstra. De
rjjksveldwachter kreeg zelfs zulk’een stomp
dat hjj op den grond viel.
Natuurljjk bleef da zaak - daar niet bjj
en heden stond Petros H. terecht.
Beklaagde ontkent het hem]1 ten laste
en zegt dat hjj getuigen genoeg
twee had Sweering zjjn meisje veilig en
wel afgeleverd, en wilde hjj met zjjn vriend,
diens uitverkorene thuis brengen.
Terwijl hjj bezig was de fietslantaarn
aan te steken, kwamen twee jongens uit
Hommerts op hem af. Die waren n.l. er
lang niet over gesticht >dat vreemde mo
gendheden zich bemoeiden met de meisjes
wereld te Hommerts
Een zekere Pier Brouwer begon Swee
ring direct al met zjjn vuisten te dreigen,
maar Thjjs T. 26 jaar, scheen geweldig
ontsticht en gaf den vreemden vrjjer maar
direct een fiksche klap op het hoofd.
Sweering maakte gauw dat hjj weg kwam
zjjn vriend had ’m ook al gesmeerd
uit dit onherbergzaam oord.
Thjjs moest echter voor den rechter ko
men.
Hjj verscheen Woensdag echter niet, maar
zjjn zaak kon er even goed om behandeld
worden. Da officier eischte tegen hem 1
maand gevangenisstraf.
Of men in het vervolg te Hommerts wat
minder hard tegen vreemde vrjjers< zal op
treden
Een Belg voor den rechter.
Vóór op 19 October aan het werk te
^aan, verborg J. Bosma zjjn rgwiel, waarop
hjj gekomen was, in het Vinkeboschje on
der Hemelum.
Toen Bosma om 12 uur naar huis
wilde gaan, kwam hjj tot de ontdekking,
dat het rjjwiel was verdwenen Hjj had
dien morgen in de nabjjheid Belgischs
militairen gezien en zjju klacht aan de
politie had dan ook tengevolge, dat in
het kamp der gi-ïnterneerden in Gaaster
end een onderzoek werd ingesteld. In een
der barakken is het rjjwiel teruggevonden
en Bosma heeft het als het zjjne herkend.
Tegen Nestor O., 25-jarig Belgisch mi
litair in dat depót, is wegens diefstal van
de fiets een vervolging ingasteld. Hjj zei
tegen de politie het rjjwiel uit Antwerpen
te hebban meegenomen. Liter beweerde hjj
echter het gevonden te hebben.
Op de terechtzitting is de Belg niet ver
schenen. Een ander Belgisch militair uit
gelegde
heeft.
>Dan had ik die maar meegenomen
zegt de president.
»Hoe moet ik dat aanleggen vraagt
»Het slaat onder je dag/aarding, je kuut Gaasterland werd als getuige a décharge
ze meenemen
Eisch f20 boete of 10 dagen hechtenis.
Gevolgen van een vrijerij
te Hommerts.
J. Sweering en zjjti kameraad brachten
in den nacht van 1 op 2 December hun
meisjes, die te Hommerts woonden, thuis.
Het was nog al laat, en eerst om half
De Doopsgezinden.
In onverdraagzame tijden kregen de Doops
gezinden te Sneek ook ruim hun deel van het
woelen en drijven der zeloten, die kerk en
staat in beroering brachten.
Tijdens de laatste helft der 16e eeuw, toen
de vaderen nauwelijks van den schrik van Alva
bekomen waren, begonnen weinig tolerante
drijvers een heftige vervolging tegen de vreed
zame geestverwanten van Menno Simons.
Het was in het jaar 1598, dat de Friesche Sta-
onverdraagzame predi-
plakkaat uitvaardig-
van Mennonietenbijeen-
komsten, zonder eenige straf op de overtreding
van dat verbod vast te stellen.
Dit was zeer tegen den zin van de Sneeker
predikanten Bogerman en Geldorp en
drongen deze rechtzinnige heeren er
.Staten op aan, om strafbepalingen in hot leven
tot de patroon met verwilderd en ontdaan
gelaat en zag uit naar eene verklaring.
„Wel", sprak deze, „dat is zeer duidelijk."
Men komt u gevangen nemen."
Serge snelde naar eene secretaire, opende de
laden in koortsachtige haast, nam er met
volle handen geld en bankpapier uit en borg
dit in zijne zakken.
„Langs de smalle trap", sprak hij, „zal ik
kunnen ontkomen. Dat is mijne laatste kans
Maar houd dezen man vijf minuten bezig."
„En als er een wacht aan de deur staat
vroeg mevrouw Desvarennes.
Serge bleef een oogenblik als vernietigd
staan. Hij gevoelde, dat men hem eene hin
derlaag gelegd had, waaruit hij niet ontkomen
kon.
„Men kan vervolgd, maar daarom nog niet
veroordeeld worden", stotterde hij. „Gij zult
uw invloed voor mij aanwenden. Ik ken u, gij
zult mij uit deze moeilijkheid redden. En ik
zal u dankbaar zijn en alles doen, wat gij
wilt Maar verlaat mij niet, dat zou laag
zijn."
Hij beefde. Zijne houding was smeekend en
zijn gelaat stond verwilderd.
„De schoonzoon van mevrouw Desvarennes",
sprak de patroon met eene onverzoenlijke stem,
«gaat niet op de bank der beschuldigden zit
ten, zelfs niet om vrijgesproken te worden.
„Maar wat wilt gij dan, dat ik doen zal
riep Serge driftig uit.
Mevrouw Desvarennes antwoordde niet, maar
wees met haar vinger naar den revolver.
„Dat ik mij doodschiet Neen, dan zou ik
Sneeker Zeilclub.
Bovengenoemds club hield Dinsdagavond
haar algemeens ledsnvergadering op de
bovenzaal van het Café Ouder de Linden.
Na opening der vergadering door den
voorzitter, den heer H. v. d. Ze>,, las de
secretaris, de heer J. Hofatra, de notulen
en een keurig jaarverslag.
Een en andsr werd, nadat de Voorz. den
samensteller een woord van dank had ge
bracht, goedgekeurd.
Da penningmeester, de heer G. Borne
man, bracht vervolgens het fiuantieel ver
slag uit, waaruit bleek dat de club 90 leden
telt, 12 dames-leden-begu;-Gigers en 18
buiten leden.
Aan contributies was in 1914 ontvangen
f 274.05, de kas sloot met een batig saldo
van f 121.906.
Ds commissie voor het naz’en der re
kening bestaande uit de b.h. Lindeman en
Feenstra adviseerde den penningmeester on
der dankzegging voor zjjn nauwkeurig be
heer te déchargeeren, hetgeen geschiedde.
Voor periodieke aftreding waren aan de
beurt de bestuursleden de h.h. H. v.d. Zee
en J. Hofstra.
Herkozen werd de heer v.d. Zee en
kozen, na vele stemmingen, de heer K,
Vroljjk Fzn.
Tot sleepcommissarissen werden bjj
clamatie herkozen de h.h. Joh. Faber
Joh. Zwart.
Da h.h. D. Bouma, Mr. P. C. Andreae
en H. v. d. Zee brachten hulde aan den
•aftredenden secretaris, den heer J. Hofstra,
voor hetgeen hg in het belang der club
had gedaan.
Medegedeeld werd het programma voor
1915. Het seizoen wordt op 9 Mei geopend
met een algemeene zeilparigOp het pro
gram staan vooits clubtocht naar Oude-
schouw, sleeptocht naar Oostergo, clubtocht
naar Akkrum, naar Langweer ea sleeptocht
naar Frisia, Grouw; voorts een tocht en
zeilpartg op zee naar Hindeloopen in de
u al te veel genoegen doen 1“
Met eene driftige beweging stiet hij bet
wapen weg, dat in de nabijheid van mevrouw
Desvarennes neerviel.
„O, ellendeling", riep de patroon uit, wier
drift, die zij al te lang bedwongen had, nu in
volle kracht losbarstte Gij zijt zelfs niet eens
een Panine De Panines kunnen sterven 1”
„Ik heb geen tijd om aandoenlijke tooneelen
met u te bespreken", antwoordde Serge op
schaamteloozen toon. „Ik ga trachten te ont
komen."
Hij deed eene schrede naar de zijdeur.
De patroon greep den revolver, plaatste zich
voor hem en zeide„Ik laat u niet heen
gaan."
„Gij wordt zoo waar krankzinnig!" sprak
de prins en knarste op zijne tanden.
„Ik laat u niet heengaanherhaalde de
patroon, uit wier oogen een onheilspellende
gloed lichtte.
„Dat zullen wij zien."
Panine greep mevrouw F
krachtigen arm aan en duwde haar op zijde.
De patroon werd doodsbleek. Serge had
zijne hand reeds aan den knop der deur. Hij
was op het punt van te ontvluchten. De arm
van mevrouw Desvarennes strekte .zich uit.
Een knal deed de ruiten dreunen. Het wapen
had doel getroffen, het viel op -den grond en
in den kruitdamp stortte een lichaam met
zwaren slag op het tapijt neder, dat door bloed
roodgekleurd werd.
Op hetzelfde oogenblik werd de deur ge-
opend en Micheline kwam binnen met het
wenken scheen de Overheid, toen minder tole
rant dan in later tijd, niet te willen luisteren
niet alleen, doch het lekte uit, dat de Magis
traat de predikanten had opgehitst en dezen
wedorkeerig de Overheid, zoodat de „vergade
ringen” of geestelijke bijeenkomsten der Doops
gezinden gewelddadig werden verstoord, tot
groote ergernis dor weldenkenden onder de
burgers, die zich beangst afvroegen, wat het
eind zou zijn van dergelijke onchristelijke
handelwijze, die haar oorsprong vond in de
uitgave van een vertaald pamflet van Beza,
van hoogst verderfelijke strekking, waarin de
Overheid werd aangespoord strafgerichten te
houden over onderdanen, die niet precies zoo
dachten als Beza en zijn aanhang.
Met het vertrek van Bogerman einde 1602
naar Enkhuizen hield het drijven wel niet da
delijk geheel op, maar er kwam van liever
lede toch eenige verbetering en verandering
ten goede.
De Doopsgezinden hadden te Sneek twee
kerken. De grootste gemeente was die van de
vereenigde Vlaamschen en Waterlanders en de
andere van de z.g. Oude Vlamingen, die vroe
ger te IJlst ter kerk gingen, tot aan het jaar
1746, toen zij een eigen gebouw tot het
houden hunner bijeenkomsten hebben inge
richt in de Brouwersteeg.
De vereenigde gemeenten hebben zich in het
eerst, evenals de katholieken, beholpen in on
waardige en onaanzienlijke localiteiten als
schuren, pakhuizen en zolders, totdat zij in
1651- in het bezit kwamen van een ruim per
ceel aan den Singel, waarop eene kerk is ge
bouwd naar de behoefte van de talrijke ge
meente, volgens oude berichten groot 600
leden. In 1764 schonk bij eene verbouwing
der kerk de heer Epke Roos een nieuwen
preekstoel en verscheidene nieuwe banken en
eenige jaren daarna een fraai orgel.
Toen in het benarde jaar 1672 bij de Sta
ten van Friesland de financieele nood hoog
was* gestegen, waren het vooral de Sneeker
Doopsgezinden, waaronder zeer vele bemiddel
den, die tegen 4 percent rente aanzienlijke
bedragen hebben voorgeschoten. In de vrij
willige leening namen zij voor ruim honderd
duizend gulden deel, terwijl over de geheele
provincie onder de 20.000 Doopsgezinden voor
ruim 4 ton gouds werd ingeschreven. Reeds
in 1665 was door hen een half millioen gul
den verstrekt ten behoeve van
ning, onder voorwaarde van
gesteld van persoonlijken dienstplicht bij
eventueele volkswapening. Tot loon van deze
offervaardigheid werd den Doopsgezinden op 28
Februari 1672 „vrijheid van Religie” toege
staan en nam het drijven van ophitsers tegen
deze vreedzame lieden voorloopig een einde,
officieus althans, want de wrok, die zeloten
jegens hen bij zich omdroegen, bleef bestaan.
Zij wisten te bewerken, dat in 1687 een Doops
gezind leeraar op eene „aanklacht” geban
nen werd. In 1719 en ’38 herhaalden de drij
vers hun werk en zij wisten in laatstgenoemd
noodlottig ontvangstbewijs, dat zij aan de edel
moedigheid van Cayrol ontrukt had, in de
hand. De jonge vrouw uitte een hartverscheu-
renden kreet en viel als dood bij het lijk van
Serge neder.
Na Mipheline klom de commissaris, door
Maréchal vergezeld, haastig de trap op. De
secretaris wisselde een blik van verstandhou
ding met de patroon, die hare in onmacht ge
vallen dochter ophief en in hare armen sloot.
Hij begreep alles en zich tot zijn metgezel
wendende, zeide hij
„Helaas, mijnheer, gij vindt hier eene droe
vige gebeurtenis te staven. Toen de prins
uwe komst vernam, heeft hij zich beangstigd
gemaakt, hoewel zijn vergrijp niet zwaar was,
en zich het leven benomen."
De commissaris groette op eerbiedige wijze
de patroon, die onbewegelijk als verzonken
was in de beschouwing der bleeke en met ge
sloten oogen neerliggende Micheline.
„Gij moogt heengaan, mevrouw,” sprak hij.
Desvarennes met „Gij hebt reeds te veel ontroering gehad. Ik
- J-. begrijp uwe rechtmatige smart. Als ik inlich-
noodig heb, kan mijnheer mij die
In de Leeuwarder Courant zet do heer Jan
zen zijn artikelen over oud-Sneek voort. Hij
schrijft
jaar te bewerken, dat de geleerde dr. Johan
nes Stinstra»gedurende 15 jaren van den kan
sel werd geweerd. Gelukkig bracht het jaar
1795 verandering en schonk de groote Staat
kundige Omwenteling de zoozeer begeerde
vrijheid aan de burgers van alle gezindten,
die builen .do Staatskerk God op hun eigen
wijze beliefden Ie dienen en medezeggenschap
wenschten te hebben in Stad- en Landsbestuur,
waaruit zij steeds onrechtvaardig en stelsel
matig werden geweerd.
In deze laatste woorden legde de prins al
het venijn van zijne met haat en nijd ver
vulde ziel.
«Mijne dochter gaat niet van mij weg
sprak mevrouw Desvaronnes.
„Welnu, dan zult gij met haar mee moe
ten", hernam Panine. „Deze vereeniging bevalt
mij zeer. Sedert mijn tegenspoed heb ik al de
voordeelen, die het leven in het huisgezin aan
biedt, begrepen."
„Zoo, hoopt gij weder invloed op mij uitte
oefenen met uwe middelen vanvroeger?« zeide
mevrouw Desvarennes. «Gij zult iets anders
moeten bedenken, als gij mij dwingen wilt.
Mijne dochter en ik bij u in den poel,
waarin gij vallen zult Dat nooit
„Welnu", riep Panine uit, „wat verwacht
gij dan toch
Mevrouw Desvarennes wilde juist antwoord
geven, maar het geluid der schel, die twee
malen overging en op de binnenplaats weer
klonk, hield de woorden op hare lippen terug.
Dit teeken, waarvan alleen gebruik gemaakt
werd om gewichtige bezoeken aan te kondigen,
weerklonk in het hart der patroon als het
gelui van eene doodsklok. Serge fronste zijne
wenkbrauwen en week onwillekeurig achteruit.
Door de half geopende deur reikte Maré
chal met ontdaan gelaat zwijgend een kaartje
aan mevrouw Desvarennes over. Deze bezag
het even en zeide aan don secretaris, terwijl
zij verbleekte „Goed, laat hem wachten
Zij wierp het kaartje op tafel. Serge kwam
nader en kon lezen„Delbarre, gemachtigd
commissaris bij het gerecht." Hij wendde zich
