De Europeesche Oorlog.
r
g
D
3
Westerhof s Koffie
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang)WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
Woensdag 26 Mei 1915.
RECLAMEKOLOM.
Nietmstydwgen.
n
e
3
L
Preanger
Java
Letter B
No. 1
62
55
52
Now 68- Woensdag 26 Mei 1815. 31e Jaarganga;!
•n
3ta-
een
kt.
ch-
een
■kt.
te
kt.
vrijheid van handelen te hernemen. Zijner
6— 6 gelijk.
m-
r
ni.
ser
een
nomen dat ook hem de zijne worden over
handigd.
er
een
ikte
een
3
3
9
3
3
3
3
EN
Fel-
met
sie-
ver-
roen
inkt
em-
iker
iker
Mei
jder
den
JG,
van
r d
k-
nnr.
een
r be-
dere
wor-
ttijd
hans
.ket
>zij.
e ve
iet
an.
el-
verscheurd. De op de tractaten gegronde
trouwe verhouding tusschen Oostenrijk-Hon-
garije en Duitschland, die door wapenbroe-
derschap nog vaster is geklonken, is door
den aival van den derden bondgenoot en
zijn overloopen naar het kamp van hun
vijanden ongerept gebleven.
De Duitsche ambassadeur prins Bülow
heeft mitsdien last ontvangen, Rome tege
lijkertijd met baron Macchio, den Oosten
rij ksch-Hongaarschen gezant, te verlaten”.
Zoo hebben thans Duitschland en Oos-
enrijk, gesteund door Turkije, dat onge
twijfeld ook in oorlog met Italië zal gera
ken tegenover zichRusland, Engeland,
en
PER POND.
TG ct.
den nieuwen vijand. Zonder aarzelen heeft
Duitschland.
de stap gedaan die het ook met Italië in
den oorlog stort.
Nog Zondag liet de Duitsche regeering
officieel het volgende bekend maken
„De Italiaansche regeering heeft vandaag
door den hertog van Avarna, haren gezant,
aan de Oostenrijksch-Hongaarsche regee
ring laten verklaren, dat Italië zich met
ingang van hedennacht 12 uur met Oos-
tenrijk-Hongarije in oorlogstoestand bevindt.
De Italiaansche regeering heeft door
dezen kunstmatig gezochten aanval op de
Donau-monarchie ook het bondgenootschap
met Duitschland zonder recht en reden
zerlijk-Koninklijke regeering geschonden is,
vernietigd en voortaan waardeloos te ver
klaren, en te dien opzichte zijn volledige
w.g. Avarna.
Tot zoover deze verklaring.
Niet voor de eerste maal zullen deze
twee naties elkaar beoorlogen. In 1866
voerde Italië ook oorlog tegen Oostenrijk.
Het leed toen ter zee de nederlaag bij Lissa,
te land die bij Custozza, maar toen had
Oostenrijk ook Pruisen tot vijand. Dat
laatste land verpletterde destijds Oostenrijk,
zoodat Italië niettegenstaande zijn nederla
gen toch vergroot uit dien oorlog kwam en
het Lombarisch-Venetiaansch koninkrijk
verkreeg.
Na dien oorlog tevergeefs toenadering Frankrijk, Italië, Japan, België Servië,
tot Frankrijk zoekend, sloot Italië in 1883
het verbond met Duitschland en Oostenrijk,
dat dus
meer* dan dertig jaar
stand heeft gehouden.
Aan die 30 jarige vriendschap herin
nert de grijze Oostenrijksche Keizer, Franz
Joseph, zijn volk in het manifest dat hij
nog Zondagavond publiceerde en waarin
hij ook herinnert aan Custozza en Lissa,
en aan de Oostenrij ksche aanvoerders uit
den vorigen oorlog met Italië.
Het luidt
Aan mijn volken!
De Koning van Italië hoeft Mij den
oorlog verklaardeen trouwbreuk, waar
van de geschiedenis de wedergave niet
kent, is door het koninkrijk Italië jegens
zijn beide- bondgenooten begaan. Na een
bondgenootschap van meer dan 30-jarigen
duur, in den loop waarvan het zijn terri
toriaal bezit heeft kunnen vermeerderen en
zich tot een niet vermoeden bloei ontwik
kelen, heeft Italië ons verlaten.
In het uur van gevaar is het met vlie
gende vaandels naar het kamp van onze
vijanden overgeloopen.
Wij hebben Italië niet bedreigd, zijn
aanzien niet verkleind, zijn eer noch zijne
belangen aangetast. Wij zijn onze bondge-
nooischapsplichten steeds trouw nagekomen
en hebben het onze bescherming verleend
toen het te velde trok.
Wij hebben meer gedaan. Toen Italië
begeerige blikken over onze grens wierp
waren wij om de bondgenootschappelijke
verhouding en den vrede te bewaren tot
groote en smartelijke offers besloten, tot
offers, die ons na aan het vaderlijke hart
gingen.
De begeerlijkheid van Italië, dat van het
oogenblik partij meende te moeten trekken,
was echter niet te stillen. Zoo moet dan
het lot zijn loop nemen.
Tegenover den machtigen vijand in het
Noorden hebben in een reusachtige wor
steling van tien maanden, in de trouwste
wapenbroederschap met het leger van mijn
doirluchtigen bondgenoot, mijne legers
zegevierend stand gehouden. De nieuwe
verraderlijke vijand in het Zuiden is voor
hen geen nieuwe tegenstander.
De groote herinneringen
De oorlogsleeningen tot nu toe door de
voornaamste bij den krijg betrokken lan
den afgesloten, zijn volgens gegevens der
N. R. Crt. als volgt saam te vatten.
Duitschland f 8.797.320.000, Engeland
f6.363.000.000, Frankrijk f4.542.018.000,
Rusland f2.683.800 000 en Oosten
rijkHongarije f 1.839.600.000, totaal
f24.225.768.000. Dit bedrag vereischt a
4 pCt., gerekend (waarbij dan geen reke
ning is gehouden met aflossing) een jaar-
lijksche rente-uitkeering van f969.030.720,
zegge circa f 1 milliard.
Het is geenszins onwaarschijnlijk, dat
voor het einde van den strijd de schuld
zal toenemen met f50 milliard. Dit zou
een vermeerdering beteekenen van niet
minder dan 50 pCt.
Montenegro.
Wie weet of het wel blijven zal bij deze
vijanden. Want de inmenging van Italië
maakt het niet onwaarschijnlijk dat ook op
de Balkan rijken de zijde van de Entente
zullen kiezen. Roemenië aast op Zeven
burgen, een deel van Oostenrijk. Grieken
land loert op een deel van Turkije. Bul
garije koestert ook zijn wenschen
Zal, zoo vraagt men zich af deze tus-
schenkomst spoedig een eind aan de oor
log maken, snel Duitschland en Oostenrijk
Hongarije ten onder brengen
Niemand zal het wagen daaromtrent iets
ie voorspellen. Ou tegenzeggelijk is het in
grijpen van Italië ernstig voor de beide an
dere naties. Een versch leger van 1 a 2
millioen man wordt in den strijd geworpen.
Een leger, waaraan de aanvoerders 9 maan
den oorlogspraktijk hebben kunnen aan
schouwen, en zich de lessen van dien tijd
hebben kunnen ten nutte maken. Een le
ger, waarvan de artillerie door vriend en
vijand geprezen wordt.
Een nieuwe vloot verschijnt op het too-
neel van de zeekrijg; klein in vergelijking
met eene als de Engelsche, is de Italiaan
sche vloot toch veel sterker dan de Oos
tenrijksche. Bezit Oostenrijk 4 nieuwe groote
slagschepen van 21500 ton met als zwaar
ste geschut 12 stukken van 30.5 cM., Ita
lië heeft er gereed zes van 22.500 a 21000
ton met 13 en 12 stukken van 30.5 cM.
die aanmerkelijk sneller loopen. In krui
sers enz. is Italië overweldigend veel ster
ker, zijne onderzeeërs moeten uitstekend zijn.
De oppermacht ter zee wordt voor de
Entente dus nog overweldigender, en de
Turken zullen het aan de Dardanellen we
der harder te verduren hebben vooral wan
neer Italië een deel zijner troepen beschik
baar zou stellen om het landingsleger al
daar te versterken.
Tegenover dit alles moet echter niet ver
geten worden dat Duitschland en Oosten
rijkHongarije vermoedelijk een deel hun
ner troepen men zegt dat er nog zeer
veel troepen in Duitschland zelf zijn
hebben klaargehouden om Italië, dat nooit
vertrouwd werd, te bestrijden.
In hoeverre deze troepen voldoende zul
len blijken zal moeten worden afgewacht
te meer, waar de strijd niet alleen uitge
vochten wordt met mannen, maar ook met
materiaal en met geld.
Kunnen de Duitsche en Oostenrijksche-
fabrieken voldoende munitie fabriceeren om
een nieuw front daarvan te voorzien
En bezit Italië voldoende geldmiddelen
om oorlog te voeren Deze laatste vraag
kan vermoedelijk wel ontkennend worden
beantwoord maar Engeland zal natuur
lijk Italië van de noodige middelen voor
zien.
En zoo zullen wij duizenden en duizen
den mannen in een nieuwen oorlog zien
sneuvelen en verminken millioenen en
millioenen gouds te loor zien gaan in een
rampzaligen krijg.
Wil men er een voorbeeld van hoe
geweldige lasten
de oorlogvoerenden op zich nemen
De oorlogsleeningen tot nu toe door
ARIEX
mijn jeugd uitmaken, de geest van
Radetzky, van aartshertog Albert, van Te-
gethoff, die in mijn land- en zeemacht
voortleeft, zijn Mij er borg voor, dat wij
ook naar het Zuiden toe de grenzen der
monarchie met goeden uitslag verdedigen
zullen.
Ik groet Mijne in strijd en overwinning
beproefd gebleken troepen. Ik vertrouw op
hen en hunne leidersIk vertrouw op
Mijne volken, wier voorbeeldelooze offer
vaardigheid Mijn innigsten vaderlijken dank
verdient.
Ik bid denAlmachtige, dat hij Onze
vaandels zegene en Onze rechtvaardige zaak
in Zijne genadige hoede neme.
Frans Jozef.
Tot zoover dit manifest.
Alleen staat Oostenrijk niet tegen
van f 18f30, lammeren 450, prjjzen van
f8f 15. Handel vlug.
DEERSUM, 25 Mei 1915. Ter vervul
ling van de Predikants vacature bjj de N.
H. Gem. DeersumPoppingawier werd
heden door de stemgerechtigde Lidmaten
het volgende twaalftal opgemaakt
Aalbers, Venhuizen. Baudet Schiermon
nikoog. Bruins, Stiens. Cannegieter Dong-
jum. Cannegieter, Uitgeest. De Haas, Sneek.
Hamilton, Hoorn; Hoekstra, Wier. Mejjer,
Wpnaldum Oterdoom, Warmenhuizen. Van
der Veer, Kollum. Visser, Arum.
Het bestuur van het >Friesch Paarden
stamboek* stelt aan de leden voor, een
bedrag van f 300 te verleenen aan de Ver-
eeniging tot bevordering van Vreemdelin
genverkeer te Leeuwarden, voor het houden
dezen zomer van een concours hippique en
te bestemmen voor een rubriek >aangespan-
nen stamboekhengsten en stamboekmerriën.*
Gedep- Staten van Friesland loven een
prjjs uit van f 500 (Buma-legaat), voor de
beste, mits goedgekeurde beantwoording der
navolgende prijsvraag
„Is het uit een landbouwtechnisch en
sociaal-economisch oogpunt al of niet wen-
scheljjk dat in verschillende deelen van
Friesland het eenzjjdige greidebedrjjf wordt
vervangen door gemengd bedrjjf
Ingeval deze vraag bevestigend wordt
beantwoord, welke maatregelen zouden kun
nen worden genomen om de ontwikkeling
van den gewenschten toestand te bevorde
ren
Wat een ommekeer in het anders zoo rus
tig plaatsje Witmarsum. Nooit zag men
zooveel vreemdelingen bijeen, ’t Was ook
uitgezóchte dag voor de kaatssport. Van verre
en nabij kwam men opdagen. Trammen brach
ten drommen menschen aan anderen kwamen
weer met auto’s, fietsen, wagens, enz. Tegen
den middag waren er plm. 3500 personen de
controle gepasseerd Voorwaar een succesdag
voor den Nuderlandschen Kaatsbond. Het ter
rein was met veel vlaggen getooid. Do wed
strijden werden opgeluisterd door een muziek
corps uit Bolsward, Dir. de heer L. Timmer.
De wedstrijden.
Om plm. halftien namen de wedstrijden
aanvang. 36 parturen namen er aan deel.
In ’t begin werd er in 7 perken gekaatst,
’t Spande er soms wel om de ballen uit el
kaar te houden.
In de eerste omloop vielen af de No.’s 2, 4,
6, 8, 9, ,12, 13, 15, 18, 19, 22, 24, 25, 28,
29, 32, 33, 36.
Het Sneeker partuur A. Rienstra, H. de Jong
en L. Bonnema sloegen in deze omloop het
partuur No. 28 van Marssum met den stand
5 eersten om 2 en 66. De Sneekers waren
aardig op dreef zoowel in op- als uitslaan.
De mooiste partijen waren hier Leiden en
Wijnaldum en Harlingen en Rotterdam.
2e omloop.
No. 1 LemmerNo. 3 Pingjum. Door Ping-
jum met 30 spel gewonnen.
No. 5 WitmarsumNo. 7 Zurich. Door
Witmarsum gewonnen met 5 eersten om 3 en
6—2. Kooistra, Zaagmans en Werkhoven waren
in deze partij uitmuntend.
No. 10 Tjummarum-No. 11 Amsterdam met
5 eersten gelijk en 64 gewonnen door Tjum-
marum. ’t Was een interessante partij. S.
Postma van Amsterdam was uitstekend. Zijn
maat J. v. d. Burg liet het in ’t laatst zitten.
No. 14 DronrijpNo. 16 Berlikum. Een
eenige kamp leverde deze partij. Zeer af
wisselend ging het tegen elkaar op. Tenslotte
wist Dronrijp het te winnen met 5 eersten ge
lijk en 64.
No. 17 Oosterlittens—No. 20 Wijnaldum
door Oosterlittens gewonnen met 5 eersten om
4 en 64.
No. 21 Achlum en 23 Menaldum. Gewonnen
door Menaldum met 5 eersten gelijk en 60.
No. 26 Harlingen en 27 Sneek. Gewonnen
door Harlingen met 5 eersten om 1 én 60.
De Sneekers waren niet opgewassen tegen
dit sterke partuur.
No. 30 DokkumNo. 31 Franeker. Ge
makkelijk met 3 spel om 1 eerst gewonnen
door Franeker.
No. 34 Winsum en No. 35 Ried. Gewonnen
door Winsum met 5 eersten en
3e omloop.
No. 3 PingjumNo. 5 Witmarsum. In deze
partij speelde de „oude garde” van Witmar
sum flink. S. Kooistra sloeg 2 maal op den
stand 66 buiten. Werkhoven was als uitslager
uitstekend, zoo ook zijn maat R. Zaagmans.
„Jonge Jan” van Pingjum was in op- en uit
slaan zeer wis. Tenslotte wist Pingjum te
winnen met' 5 eersten om 3 en 6—6. ’t Was
een zeer mooie partij.
No. 10 Tjummarum—No. 14 Dronrijp. Ge
wonnen door Dronrijp met 3 spel om 1 eerst.
No. 17 OosterlittensNo. 23 Menaldum,
gewonnen door Oosterlittens met 5 eersten om
2 en 6—6.
No. 26 HarlingenNo. 31 Franeker. Deze
partij is zeer afwisselend gespeeld. Vlietstra’s
arm was niet in orde. Hij was daardoor
Majesteits regeering, vastbesloten door alle
middelen waarover zij beschikt over de
rechten en belangen van Italië te waken,
zou meenen aan haar plichten te kort te
doen als zij niet tegenover alle bedreigin
gen, zoowel van het heden als in de toe
komst, alle maatregelen nam die de ge
beurtenissen haar opleggen voor de ver
wezenlijking van haar nationale verwach
tingen.
Zijne Majesteit de Koning verklaart zich,
met ingang van morgen, te beschouwen
als zijnde in staat van oorlog met Oosten-
rijk-Hongarije.
De ondergeteekende heeft tevens de eer
aan den minister van Buitenlandsche Zaken
kennis te geven dat heden de paspoorten
ter beschikking zullen worden gesteld van
den Keizerlijk-Koninklijken ambassadeur te
Rome en zal Uwe Excellentie zeer erken
telijk zijn indien maatregelen worden ge-
Italié aan de zijde der Entente.
Ter wille van machtsuitbreiding heeft
Italië thans gebroken met zijn vroegere
bondgenooten Duitschland en Oostenrijk en
zich geschaard aan de zijde van de Entente.
Zij de Entente Engeland, Frankrijk
Rusland heeft Italië voor hare in
menging wèl veel beloofd. Mocht de afloop
van den oorlog gunstig voor deze landen
zijn, dan toch krijgt, zoo wordt gemeld,
Italië Trente, Istrië, de kust van Dalmatie,
alle nu nog deelen en belangrijke deelen van
Oostenrijk—Hongarije Italië zal bovendien
de vrije hand krijgen in de Adriatische Zee,
die dan feitelijk een Italiaansche binnenzee
wordt, en voorts in Albanië, (waarover men
in Servië niet weinig ontstemd zal zijn) en
het zal stukken krijgen van Klein Azië,
brokken dus ook van het Turksche rijk,
welks ineenstorting de Entente als gevolg
van den oorlog verwacht.
Voor die aanbiedingen, waartegen Duitsch
land en Oostenrijk niet opkonden, is Italië
bezweken.
4 Mei jl. had Italië het verdrag met
Oostenrijk reeds opgezegd, waarbij het zich
beriep op de verplichting welke Oostenrijk
niet nagekomen was om Italië in Juli 1914
toen de Donau-monarchie tegen Servië op
trad, van zijn stappen op de hoogte te stel
len. De Oostenrijksche regeering wees er
in een nota van antwoord op dat dit feit
reeds 9 maanden geleden geschied was en
Italië in dien tusschentijd nooit aan Oos
tenrijk had medegedeeld dat het om dje
reden het bondgenootschap voor verbroken
achtte. De Oostenrijksche regering kon de
verbreking van het bondgenootschap, dat
tot 1920 liep, dan ook niet aanvaarden en
stelde Italië aansprakelijk voor alle gevol
gen welke deze verbreking kon hebben.
Deze nota heeft natuurlijk niet de min
ste indruk in Italië gemaakt, waar men de
oorlog wilde en Zondagmiddag heeft de
Italiaansche regeering door haar gezant te
Weenen, hertog Avarna, de volgende
Oorlogsverklaring
aan de Oostenrijksche regeering doen over
handigen.
WEENEN, 23 Mei 1915. Gevolg ge
vende aan de bevelen van Zijne Majesteit De groote herinneringen aan Nevara.
den Koning, mijn doorluchtigen souverein, Mortara, Custozza en Lissa, die den trots
heeft de ondergeteekende, ambassadeur van l| van
Italië, .de eer aan Uwe Excellentie, mi
nister vim Buitenlandsche Zaken van Oos-
i tenrijk-Hongarije, het navolgende mede te
deelen.
Op 4 Mei is de Keizerlijk-Koninkljjke
regeering in’kennis gesteld van de ernstige
gronden, die Italië, vertrouwende in zijn
goed recht, er toe bewogen om het tractaat
van bondgenootschap met Oostenrijk-Hon-
garije, welk bondgenootschap door de Kei-
Want voor den oorlog bedroeg de natio
nale schuld der wereld f 101.640.000.000,
waarvan het aandeel van de voornaamste
oorlogvoerende landen was als volgt
Duitschland f 11.981.880.000, Engeland
f8.436.120.000, Frankr. f 15.207.280.000,
Rusland f 11.018.260.000 en Oosten
rijkHongarije f 2.543.420.000, totaal
f 49.096.960.000, welk cijfer thans reeds
(zie hooger) met 50 pCt. is gestegen.
En daarbij komen de milliarden die neu
trale landen thans moeten besteden aan
maatregelen die moeten voorkomen dat ook
zij in den strijd worden meegesleurd
men denke aan de f275.000.000 nu
reeds bijna op die ons eigen land moest
leenen.
SNEEK, 25 Mei 1915. In eene op j.l.
Maandag in het café Rjjpkema alhier ge
houden vergadering van aangesloten afdee-
iingen der federatie Sneek van den Bond
voor Staatsjensionneering werd tot secre
taris in de plaats van den heer A. Schöt-
telndreiër (vertrokken naar Den Haag) ge
kozen de heer J. D, Riemersma, penning
meester der afdeeling Sneek. Het Bestuur
is samengesteld uit de hh. P. Bonekamp,
Sloten, voorzitter, J. D. Riemersma, Sneek,
secretaris, O. van Noggeren, Koudum, pen
ningmeester, P. Hoogland, Hoofd d. School,
Stavoren en K. Zeldenrust, Molkwerum.
Het clubboekje 1915, van de Sneeker
Zeilclub, is verschenen. Het is een
aardig boekje met talrjjke, mooie kiekjes,
betrekking hebbende op de watersport en
voor het meerendeel ontleend aan het tijd
schrift van dien naam. Het boekje verschjjnt
ditmaal onder eigen redactie.
Uit de inhoud bljjkt dat van wege de
»S. Z. C.< dit jaar 4 wedstrijden, 3 club-
tochten (naar Oudeschouw en de zeilwed
strijden te Akkrum en Langweer) en 2
sleeptochten naar Grouw ter gelegenheid
van de zeilwedstrijden van »Oostergoo< en
Frisia* worden gehouden.
Ook bevat het boekje o.m., onder het
opschrift »Een kleine eeuw herwaarts* een
interessante beschrijving van den zeilwed
strijd op 17 Augustus 1836.
Het boekje zal van veel nut kunnen zjjn
voor de leden van de >S. Z. C.«.
Op de voordracht voor de benoeming
tot leeraar in de Nederlandse he taal en
letterkunde aan de hoogere burgerschool
met 5-jarigen cursus te Arnhem is o.a.
geplaatst de heer H. A. Euno van Gelder
alhier.
Het Sneeker muziekcorps heeft onder
leiding van zjjn directeur den heer Jac. N.
D. Hoogslag, Pinkster-Maaadag in de Bui-
tensocieteit zjjn tweede verplicht concert ge
geven. Ditmaal waren heel wat leden en
donateurs met hunne dames van een wel
gekozen en rjjk voorzien programma komen
genieten. Uitgevoerd werden
Joyeusement, Marche, Jules Watelle. Les
Cloches de Corneville, fantasie, Plarquette-
Mulot. Gavotte des Marionnettes, F. Boisson.
Fantaisie-Marche, L. Blémant. Au Golfe de
Naples, Valse E. Larue. L’Aviateur, Marche,
Pierre Pütz. Le Lys d’ Argent, Fantaisie,
F. Morgue. Ballet Des Polichinelles, L.
Blémant. The Aisha, John. Lindsay.
Er werd knap gemusicieerd onder de be
zielende leiding van den directeur. Het
corps heeft ook dezen avond weer bewezen
dat het zich reeds een mooie plaats in
ons Sneeker muziekleven heeft veroverd en
wjj twjjfelen er niet aan of het zal zich
steeds verder weten op te werken.
Den len Juni zal het 40 jaar geleden
zjjn dat Gsrrit Mulder in dienst trad bjj
de fa. K. G. ter Horst alhier.
KOUDUM. Te Leeuwarden slaagde voor
het onderwijzersexamen onze plaatagenoote
mpj. S. van Djjk.
WORKUM. Te Leeuwarden slaagde voor
het onderwijzersexamen mej. A. Hobma
alhier.
TIRNS. De heer R. Wiarda van Tirns,
thans onderwjjzer te Bussum, is benoemd
als onderwjjzer voor de vakken Fransch
en Nederlandsch aan een Handelschool te
Amsterdam.
OUDESCHOOT, 24 Mei. Op de heden
gehouden paarden- en veemarkt waren aan
gevoerd 550 paarden handel goed, prjjzen
van luxe f450f700; werkpaarden van
f200 tot f400.
Koeien aangevoerd 350, handel vlug,
prjjzen van kalve melkkoeien van f150
1250, van pinken f90f 120.
Melke schapen aangevoerd 100, prjjzen
V)
t”,
M*ax
10.
lien
NIEUWE SNEEKER COURANT
Stamboek-paarden.
Prijsvraag-landbouwkunde.
De Bondskaatapartij te Witmarsum
op Pinkster-Maandag.
Clubboekje S. Z. C.
Het Sneeker Muziekcorps.
