f2000
R
a.
Ie
Ie.
farine\
NESTLÉ
(KINDERMEEL)
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSER ADEEL(14deJaargang)
ST. 1200 f 150 175 Xffi. f 50 X” 125
LACTÉE
31e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
onderstaande
ijn.
Nieuwstijdingen.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortëzijlen, - Hoek Kletaöd- Sneek.
TELEFOON Ho. 150.
Woensdag 4 Augustus 1915»
en,
T,
RECLAMEKOLONL
No« 88»
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
WYMBRITSERADEEL
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
de vereeniging „Dorpsbe-
de aloude taal op den kansel durfde
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
y'
bij
O v e r 1 ij d e n.
ii
en Dondordags-
Vrgdag8-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tct Maandags
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
ABCNNEMBNTS-PRIJS
Per jaar fl.50, franco per post f2.buitenland f5.—
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVBRTENT1B-PRIJS
1 5 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingon IO cent por regel.
Punt VII. Voorstel tot wijziging der ge-
meentebegrooting dienst 1915,
worden aangehouden tot de volgende Vorg.
DEELISUM, 1 Aug. 1915. Te klein,
veel te klein was ons kerkje hedenmorgen,
om al de belangstellenden te bevatten, die
uit ons dorp en uit de omgeving waren op
gekomen, om Dr, Wumkes van Sneek in
het Friesch te hooren preeken. Stoelen en
janken meer dan bezet; het pad daar-
tusschen geheel gevuld met geïmproviseerde
zitplaatsen het orgel en het kerkpor
taal vol menschen, die zich met eene staan
plaats moesten vergenoegen. Wie niet vroeg
genoeg van huis was gegaan, om een plaats
je te veroveren, moest terug keeren zonder
den predikant gehoord of gezien te hebben.
Nadat deze had uiteen gezet, waarom hg
i en
SNEEK. Ter gelegenheid van den ver
jaardag van H. M. de Koningin-Moeder
wapperde gisteren de nationale driekleur
van verschillende openbare gebouwen hier
ter stede.
Tot de zeevaartschool te Harlingen
is o.a. na gehouden toelatingsexamen toe
gelaten onze stadgenoot J. W. Houwen.
DONIAWERSTAL. Ia de gehouden
vergadering van den raad dezer gemeente
is met algemeene stemmen benoemd tot
hoofd der school te Broek de heer H.
Weger, onderwgzer te Ngega (Scharster-
brug).
Na onderzoek der geloofsbrieven werd
besloten tot toelating van de herkozen raads
leden, de heeren H. J. Drost, J. J. de
Jong, S. I. Sjjbesma en D. F. van der
Wal.
Aangenomen zgn met algemeene stem
men o. a. de volgende voorstellen van burg,
en weth.
aan de drie gemeenteveldwachters
zoogenaamde duurtetoeslag te ver-
om
ieder een
lemen van f 25
tot het niet laten doorgaan der ker
mis te Langweer in 1915;
om toe te treden tot den door de
provincie op te richten keuringsdienst van
levensmiddelen.
Een adres van de vereeniging „Dorpsbe
langen” te Idskenhuizon, Legemeer en Te-
roele in zake verbetering van een gedeelte
weg bg Idskenhuizeu en straatverlichting
aldaar, is ter fine van advies in handen van
burgemeester en weth. gesteld, terwjjl een
adres van de vereeniging sPlaatselgk Be
lang* voor Langweer, Dgken en Boorn-
zwaag te Langweer, batrekkelgk de rege
ling van den reinigingsdienst en het onder
houd van de straat in het dorp Langweer,
ter afdoening is gerenvoyeerd aan burg, en
weth.
De tol bij Heeg.
J
Wesselius
;e-
moester.
ijn
goedkeuring der
f
ge-
kasverificatie bij den
oor-
1
het beste
Voedingsmiddel
Ik Voor Kinderen
Spaarzaam
en zuinig
In het
gebruik
(7>
c
o
<2
5
ui
2
3
t
0
0
0
n
I
k
Vaststelling van het kohier van
over het 2e kwartaal 1915.
Vaststelling van hel le suppletoir
In Iedere
Apotheek of
drogisterij
voorhanden
idem van den heer Huitema, die zijne
aan-
daar oen nieuwe brug te krijgen
schatting van de tol te komen in
voor men de gemeente Bolsward
vragen haar tol aan
De heer Ken gers vindt het ’t best deze
Er is een vacature,
NIEUWE SNEEKER COURANT
AIIEX
Punt VIII. Af- en overschrijving van pos
ten van uitgaaf der begrooting dienst 1915.
De af- en overschrijving wordt zonder hoof-
delijke stemming goedgekeurd.
Punt IX.
schoolgeld
Punt X.
kohier van hoofdelijken omslag dienst 1915.
Punt XI. Reclames tegen het kohier van
hoofdelijken omslag en van het schoolgeld,
zullen in do besloten zitting worden behandeld.
Voordat do Vorg. daartoe overgaaf vraagt
do heer Landman het woord over het voet
pad Oudega—Sandfirderrjjp dat dringend ver
betering behoeft zooals Spr. zolf heeft gecon
stateerd.
Do Voorz. zegt dat toen een vorig jaar do
Raad besloot tot verbetering van het Zijpzot
aldaar, de bewoners van het voetpad dus dank
baar doch niet voldaan waren' daar het pad
zolf ook verbetering bohoeft. Spr. belooft don
heer Landman oen onderzoek te zullen instel
len en wanneer inderdaad verbetering noodig
is deze te zullen doen aanbrengen.
Hierna sluiting der openbare Verg.
De Frieache Preek.
deolte niet.
De heer Feenstra had adressanten afge
raden nu met een adres te komen daar hij
meende dat B. en W., bij de besprekingen in
1912 aan dit onderwerp gewijd, hadden toe
gezegd, de tollen in de gemeente geleidelijk af
te zullen schaffen, waarvan Spr., geschiedt het
op rationeele wijze, voorstander is. Spr. ver
wachtte daarom ook dat als straks de con
cessie voor de tol te Heeg weer was afgeloo-
pen, hij niet weder opnieuw zou worden aan-
gevraagd. Tot zijn spijt hebben adressanten
hun stuk wel ingezonden en daarin een drei
gement opgenomen dat ongeveer hierop neder
komt dat wanneer adressanten hun zin niet
krijgen alle tegenwoordige leden den raad uit
gaan. Togen een dergelijk dreigement mag een
woord van protest niet achterwege blijven. Hot
zou er zelfs toe kunnon leiden dat voorstan
ders van afschaffing van de tol uit protest te
gen inwilliging van het adres stemden. Niet
tegenstaande dit alles wil Spr. verklaren dat
hij aan de zijde van den heer Wesselius staat
en voor een eventueel voorstel tot afschaffing
van de tol zal stemmen.
De heer De Boer zegt dat het om de
gemeente tolvrij te krijgen niet voldoende zou
zijn dat de tol te Heeg en te Njjezjjl zou
worden afgeschaft maar dat men dan ook aan
Commissarissen van den weg Sneek-Bolsward
moest verzoeken de tollen op dien weg af te
schaffen. Spr. is er n.i. voorstander van dat
alle tollen geleidelijk zullen worden afgeschaft.
Men kan dit verkrijgen door, wanneer het tijd
stip daarvoor is aangebroken geen nieuwe con
cessie aan te vragen. Zoo zouden commissa
rissen van don weg Sneek-Bolsfvard ook kun
nen doen. De tollen op dien weg zijn niet
zoozeer een bezwaar voor de boeren als voor
de arme vracht- en melkrijders.
De heer R e n g e r s verklaart principieel
geen tegenstander te zijn van tolheffing. He
laas denkt hij dus op dit gebied wat „middel
eeuwsch” en wel op grond van practische
overwegingen. Toen de groote Pierson de rjjks-
tollen afschafte heeft hij zeker geen kijkje
kunnen nemen iu het hart van zijn ambtge
noot van Waterstaat, die er waarschijnlijk niet
veel voor gevoelde want van dien tijd dateert
de
RAADSVERGADERING
van
op Zaterdag 31 Juli 1915
’s voorm. 10£ uur.
Voorzitter de heer H. M. Tromp, .Burgi
moester.
Secretaris de heer J. Poppinga.
Aanwezig 14 leden.
wegens het vertrek van den heer Hoeksta.
Punt 1. Notulen van den 3 Juli j,l.
Na lezing en goedkeuring der notulen der
vorige vergadering wordt overgegaan tot be
handeling van
Punt 11. Ingekomen stukken en mededee-
lingen.
Ingekomen zjjn
a een schrijven van den heer Broorsma
waarbij hij zijne benoeming tot onderwijzer te
Tirns aanneemt en meedeelt dat hij op den
bepaalden tjjd in dienst zal treden.
b - -
benoeming tot onderwijzer te Wolsum
neemt.
c dankbetuiging van T. Piso te Heeg voor
de hem verleende restitutie van pacht.
d schrijven van het Burgerlijk armbestuur
waarbij wordt medegedeeld dat de herbenoemde
armmeester T. de Vries tot voorzitter van het
college is benoemd.
e schrijven van den heer T de Vries dat
hij zijne herbenoeming tot armmeester aan
neemt.
f idem van den heer J. Kornelis dat hij
zijne benoeming tot lid van de commissie tot
wering van schoolverzuim aanneemt.
g resolutie van Ged. Staten, waarbij wordt
goedgekeurd dat de gemeente zich in reehten
zal verzetten tegen een eisch van de firma
Koppenhagen te Utrecht.
h idem waarbij wordt goedgekeurd de ver
ordening betreffende het verbod van het voe
deren van rogge aan vee.
i proces-verbaal van
gemeente-ontvanger.
j schrijven van de veldwachters waarbij zij
dank betuigen voor de verleende toeslag.
Sub i wordt ter inzage voor de leden ge
legd de andere ingekomen stukken worden
alle voor kennisgeving aangenomen.
Punt III. Onderzoek van de geloofsbrieven
van de nieuw gekozen raadsleden.
De Voorz. wijst een commissie aan bestaande
uit de heeren Rengers, Miedema en Kooistra
om de geloofsbrieven van de herkozen heeren T.
Reitsma, T. T. Jorritsma P. A. Ages, H. Wes
selius en J. W. Koopmans en het in de vaca
ture- Hoekstra gekozen lid de heei- W. R.
Abma te Oosthem te onderzoeken. De ver
gadering wordt voor dit doel een oogenblik
geschorst. Na heropening der vergadering
brengt de commissie bij monde van den heer
Rengers rapport uit en concludeert tot
toelating van alle gekozenen, waartoe zonder
hoofdelijke stemming wordt besloten. De voor
zitter wenscht de herbenoemde leden geluk.
Punt IV. Adres van L. Wynia te Oppen
huizen tot aankoop van een gedeelte bermsloot
en tot af
ruil waar-
zou kunnen
de Njjezijl af te schaffen.
zaak weder aan de orde te steller) in de ver
gadering van September, wanneer men er over
kan beslissen of men weer concessie voor deze
tol zal aanvragen.
De Voorz. zegt, dat het do bedoeling van
de strooming die in het College van B. W.
voor afschaffing van alle toilen was, niet was
dat direct alle tollen aan kant zouden worden
gedaan. Men wilde echter met, de tol van
Osingahuizen, waarvoor de concessie in Mei
a.s. weder afloopt, beginnen. Ook Spr. vindt
het goed de zaak in de September-vergadering
af te doen. B. W. zullen dan natuurlijk
mot een prae-advies komen.
Ook de heeren O p p e d ij k en
vinden dit goed. Laatstgenoemde heer verklaart
te zijn een
voorstander van afschaffing
van deze tol, wat hij zich reeds meerdere
malen, toen de zaak ook in deze vergadering
aan de orde was, getoond heeft. Spr. wenscht
de geheele inhoud van het adres niet voor
zjjne rekening te nemen, speciaal de laatste
zinsnede niet, doch is er van overtuigd, dat
den bewoners van Heeg en omstreken onrecht
wordt aangedaan wanneer dó bedoelde tol in
stand wordt gehouden.
De Voorz. zegt nog dat een der argumen
ten, waarom men in de volgende vergadering
eerst eene beslissing wenscht te nemen, is
dat dan de vergadering voltallig kan zijn daar
dan de heer Abma ook aanwezig kan zijn. In
het eollege van B. W. is ook overwogen
aan rijk en gemeente te vragen of zij bereid
zouden zijn de gemeente eventueel tegemoet
te komen, wanneer deze alle tollen afschafte.
De heer Rengers wenscht ook daarom
eerst prae-advies van B. W. af te wachten
omdat er strijd is tusschen de mededeeling
door B. W. bij een vroegere behandeling
dezer zelfde zaak gedaan en die welke de
Voorz. thans doet. Toen werd, n.l. gezegd
dat de provincie geen subsidie voor den aan
leg van de weg had gegeven, terwijl de voor
zitter thans meedeelt, dat de gemeente van de
provincie f2000 heeft ontvangen.
De Voorz. erkent dat hier strijd tusschen
twee mededeelingen kan bestaan daar een vo
rige keer nasporingen werden gedaan vanaf
1851 het jaar dat de regeling betreffende de
provinciale kunstwegen tot stand kwam, ter
wijl den voorzitter thans is gebleken dat reeds
in 1845 eene bijdrage, een don gratuit, werd
verleend.
De heer Landman verklaart er zich voor
dat nu het Rijk het voorbeeld gaf ook de ge
meente alle tollen zal afschaffen. Men moet
echter beginnen met die te Heeg waardoor de
bevolking aldaar
lang genoeg verdrukt
is. Spr. stelt voor aan de gemeente Bolsward
te vragen of zij bereid is de tol voor rijtui
gen te Nijezijl af te schaffen waardoor.men de
gemeente zal vrij maken van den druk der
tollen.
De heer Ages verklaart er zich niet voor
dat de tol te Heeg afgoschaft wordt. Hij vindt
het onrechtvaardig dat de lasten van het voor
recht dat de voertuigen hier genieten zullen
worden afgewenteld op het publiek. Als er
echter één tol wordt afgeschaft dan moet men
z. i. alle tollen afschaffen.
De V o o r z. wijst er op dat in de redenee-
ring dat voertuigen hier een voorrecht genie
ten een kilossale deuk is geslagen door de
afschaffing der rijks tollen. Bij de tol te Heeg
heeft men met dezelfde kwestie te doen als bij
de tol aan de Haagsche Schouw welke dooi
de regeering is afgekocht, n.l. een veergeld
geconverteerd iu oen bruggeld.
Do heer Ages herinnert zich nog heel
goed den toestand van vroeger. Toen moes
ten daar bij Heeg zoowel voertuigen als voet
gangers worden overgezet, waarvoor betaald
moest worden. Men was blijde dat de brug
er kwam. In het begin wilde men er ivel dub
bel voor betalen.
De heer Wesselius merkt op dat vol
gens de redeneering van den heer Ages voet
gangers even goed als voertuigen voor het ge
bruik-van de brug te Heeg zouden moeten
betalen en dit is het geval toch niet.
De heer Jorritsma antwoordt den heer
Ages nog dat het z.i. niet aangaat dat in een
deel der gemeente de voertuigen voor het ge
bruik van een brug betalen en in een ander ge-
verwaarloozing van onze
rijksweg*»,
waarvan de weg Leeuwarden-Akkrum-Hoeren-
veen een voorbeeld biedt. Spr. gelooft dat
tollen als gangmaker voor goed wegenonder-
houd wel degelijk hun nut kunnen hebben.
Iets anders is het echter met de tol te Heeg
waar men een amortiseerende tol heeft. Het
is jammer dat adressanten het door een min
der gelukkige redactie van het adres wat
moeilijk voor de raadsleden hebben gemaakt
er voor te stemmen. Wanneer B. en W. ech-
1 ter voor de volgende vergadering eons willen
nagaan of deze tol thans geamortiseerd is dan
zal Spr., wanneer dit inderdaad het geval is,
geen’’bezwaar hebben voor afschaffing te stem
men.
De Voorz. zegt dat ook de tollen op den
weg Sneek-Bolsward amortiseerende tollen zijn
die dus op den duur door de commissarissen
zullen worden afgeschaft. Spr. vraagt of hot
voorstel-Landman om aan de gemeente Bols
ward te vragen de tol te Nijezijl af te schaf
fen ook ondersteund wordt.
Do hoer Landman verklaart dat hom
naar aanleiding van het gesprokene goblekon
is dat het beter is eerst eons een afwachtende
houding aan te nemon, waarom hij zijn voor
stol intrekt.
De Voorz. vraagt of er ook raadsleden
tegen zijn dat B. on W. rijk en gemeente eens
polsen of zij misschien ook bereid zijn de ge
meente te steunen wanneer zij allo tollen in
haar gebied afschaft.
De heer Rengers
van
een
Dat geeft toch niets.
De Voorz. laat stemmen over hot voor
stel om alleen aan de provincie te vragen
hoe hare houding in dit geval zou zjjn. Dit
voorstel wordt aangenomen met 9 tegen 5
stemmen. Tegen verklaarden zich de heeren
Miedema, Reitsma, Rengers, Wesselius, Oppe-
dijk.
Do zaak betreffende de tol te Heeg komt
dus in de September-vergadering weer aan
de orde in welke vergadering B. en W. prae-
advies over het adres zullen uitbrengen.
PSPunt VI. Rapport van de Commissie, be
treffende het onderzoek der gemeenterek&ning
dienst 1914 en
blieken dienst te onttrekken en het aan Wynia
te verkoopen voor de som van f 4.95 zijnde
f 0.30 pei- M2. Z. h. st. aldus besloten.
Punt V. Adres van ingezetenen der dorpen
Heeg. Gaastmeer, Oudega en Idzega, tot af
schaffing van de tol op den weg Hommerts-
Heeg.
Het adres is aan alle raadsleden toegozon-
den. Na het inkomen er van zoo deelt de
Voorz. mede, is nog een nader schrijven in
gekomen van den eersten onderteekenaar notaris
Mulder te Heeg, waarin deze eene toelichting
geeft van do laatste zinsnede van het adres.
Deze zinsnede luidt als volgtwanneer in de
raad de behandeling van dit adres op de lange
baan zou worden geschoven of wanneer er dooi
den raad eene afwijzende beschikking op zou
worden genomen, zouden adressanten die maat
regelen nemen welke er toe zouden leiden dat
aan de verregaande onbillijkheid, van het hand
haven van die tol een einde zal worden ge
maakt.
Daar adressanten is ter oone gekomen dat
enkele raadsleden van oordeel zjjn dat uit deze
laatste zinsnede een revolutionnaire geest spreekt
wenschen zij alsnog deze laatste zinsnede na
der toe te lichten.
Adressanten zijn in de eerste plaats van
oordeel dat een revolutionnaire geest moet
worden tegen gegaan. Zij bedoelen met hunne
maatregelen echter dit: dat wanneer de raad
deze zaak op de lange baan mocht schuiven
of van de hand wijzen zij zich met hun adres
tot de Koningin zullen wenden en zoo ook dat
niet mocht helpen zij door eene actie onder
de kiezers zullen trachten in den raad gehoor
te krijgen voor hun verzoek.
De Voorz. zegt dat in het D. B. geen
eenstemmigheid over deze zaak bestaat. Daar
zij eerst tien dagen bij hun college in handen
is, komen B. en W. ook nog niet met een voor
stel, doch is hun bedoeling door eene alge
meene bespreking eens de opinie van den Raad
te hooren.
Er is eene strooming in het D. B. wélke het
verzoek van adressanten wil inwilligen er is
een andere die alle tollen wil afschaffen en
er is een derde die eerst eens een onderzoek
naar de finantiëele gevolgen wil instellen.
In het adres wordt, aldus de Voorz. gezegd
dat tollen niet meer tot dezen tjjd behooren en
dat het rijk alle tollen afschafte wat echter
moet zjjn alle 1 a n dtollen. Ook wordt er in
het adres gezegd dat de Provincie slechts sub
sidie geeft voor den aanleg van wegen waarop
geen tol meer zal worden geheven. Watertol-
len bestaan echter naar Spr. meent ook bij de
provincie nog wel. Middeleeuwsch wordt in
het adres de toestand genoemd dat motorrij
tuigen voor een tolboom moeten wachten en
dat ’snaehts het vervoer belemmerd wordt om
dat men den tolpachter eerst uit zijn bed moet
kloppen. Of deze uitdrukking juist gekozen is
daarover zou men kunnen twisten. Hoewel
Spr. zgn historisch onderzoek nog niet heeft
beëindigd kan hij wel zeggen dat de concessie
dateert van 3 October 1845. In hetzelfde jaar
is een provinciale bijdrage voor den aanleg van
dezen weg, (die waarschjjnljjk ongeveer 29000
gulden gekost heeft) van 2000 gulden verleend.
Spr. wil nog een aantal losse opmerkingen
maken. In do eerste plaats wordt tegenwoor
dig maar al te vaak eene vergelijking gemaakt
tusschen de positie
van Heeg en Woudsend.
Toen de rijkstollen er nog waren betaalde
men van Woudsend naar Sneek f0.60 aan tol
en van Heeg naar Sneek f 0.40. Sedert de
afschaffing van de rjjkstollen is de positie van
Heeg in vergeljjking met Woudsend echter on
gunstiger geworden. Woudsend is nu geheel
vrjj van tol terwjjl het te Heeg bij het oude
is gebleven. Er wordt intusschen ook wel op
gewezen dat Heeg door do opheffing der dorps-
administraties en het aanstellen van armmeos-
ters geprofiteerd heeft daar het bij niet-ophef-
flng heel wat meer plaatselijke lasten had moe
ten betalen.
Wat betreft de opmerking in het adres dat
het in stand houden van een tol middeleeuwsch
is verdient het volgens Spr.’s opinie de aan
dacht dat ook oen zeer democratisch gemeente
bestuur zooals Amsterdam hoeft, tollen en ha
vengelden handhaaft.
Nog wil Spr. in het midden brengen dat
hij zich kort geleden te Wolsum bevond en
dat het hem opviel dat daar de toestand zeker
niet mooi is. De vraag rees bij hem of men
niet met hulp der Provincie moest trachten
is er tegen dat een
do 1129 gemeenten dat aan het rijk en
van de 43 dat aan de provincie vraagt.
aldaar.
Wynia wenscht ongeveer 16'/3 M2 berm
sloot te koopen welke zullen worden gedempt
om zjjne woning, waarin een slagerij, een uit
gang naar den kunstweg te geven. B. en W.
stellen voor dit stuk bermsloot aan den pu-
