f2000
SNEEKER COURANT(67stejaarflang) en WYMBMTSERADEEL (14dejaargang)
No, 100.
Officies! Orgaan der Gemeente Sneek.
I
i
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleiflzafld - Sneek.
TELEFOON No. ISO.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
Nieuwstijdingen.
De Abonnees op dit blad worden op aanvraag Gratis veFzekes*d tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
f200f 150 vr f 75 f 50 f 25
Woensdag 15 September IS!5H 31e Jaargang^
W ij s v i n g e r.
I
Ï4^
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
Oorlogsnieuws.
AKMEX
middenzwaardjachten, langer dan
waren geene liefhebbers opge-
naar
v.
Vermist.
Sedert 11 dezer wordt te Amsterdam uit
de ouderljjke woning aan de Brouwersgracht
no. 91 de 10-jarige Albert Hoolhorst ver
mist. Hij is op dien datum des namiddags
ten ongeveer 3 uur naar de woning van
een schoolvriendje gegaan om te spelen.
Echter kon laatstgenoemde niet mede en hp
is alleen vertrokken, men weet niet waar
heen. De ouders vreezen, dat hem een on
geluk is overkomen.
Aanstoot gevende oorlogsprenten
en boekwerken.
Naar men aan de sNieuwe Ct.« meldt,
heeft de proeureur-generaal bjj het gerechts
hof te ’s Gravenhage verschillende boek
handelaren, wonende in zpn rechtsgebied,
bjj zich ontboden en hun verzocht, in het
vervolg geen platen van Louis Ramaekers,
Braakensiek e.a., noch boekwerken, pren
ten of prentbriefkaarten uit te stallen, die
betrekking hebben op den oorlog en waar
aan de regeeringen van de oorlogvoerende
landen aanstoot zouden kunnen nemen.
De Duitsch-Oostenrljksche opmarsch
in Rusland.
Een medewerker van de N. Rott. Crt. uit
het Rijnland in Duitschland, schrijft in dat
blad over de veldtocht der Duitsch-Oosten-
rijksche troepen in Polen, welke naar zijn mee-
ning met een debacle een ramp, voor het Rus
sische leger is geëindigd.
Hij schrijft de groote overwinning der Duit
schers toe aan hun geweldige artillerie, hun
zware artillerie voornamelijk.
Hij schrijft:
Deze zware artillerie, gewoonlijk „Fussartil-
lerie” genoemd, omdat de kanonniers te voet
marcheeren, beschikt, bij het Duitsche leger
over het meest verschillend kaliber van ge
schut. Het begint bij de 3.5 c.M. revolver-
kanonnen in de vestingen en het eindigt bij
do beruchte 42 c.M. mortieren. Daartusschen
zijn, allerlei variaties van afmetingen op te
merken, 10 c.M. voor bestrijding van vlieg
tuigen, 15 c.M. veldhouwitsers, 21 c.M. mor
tieren en tal van ander geschut, dat nog niet
vermeld mag worden.
Dit zware geschut heeft den veldtocht in
Russisch Polen beslist enzelfs in Duitsche
stafkringen zal het bewondering gewekt heb
ben, hoe met deze lompe, zware kanonnen de
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.50, franco por post f2.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVERTBNTIE-PRIJS
1 5 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
De Bioscoop bij de Waag.
Deze week gaat in bovengenoemde Bios
coop als hoofdnummer »De geestenbezweer
der* psychologisch filmbeeld in vier afdeo-
lingen, dat van begin tot einde veel span
nende momenten geeft, ’t Tweede hoofdnum
mer is een klucht in 2 afdeelingen getiteld
»De wraak van den tandmeester*, waarin
de hoofdrol wordt vervuld door Amerikaan-
sehen Max. Hjj jdoet de bezoekers scha
teren van lachen. Een heel mooie opname
is de Natuurfilm >Largs de oevers der
Yerros-rivier*. Ook het oorlogs-journaal
biedt deze week tal van interessante opna
men van het oorlogsterrein. Bovendien
bevat ’t programma nog twee komische films
getiteld >Een visch-historie* en »Een bom
in ’t dorp*, laatstgenoemde wordt als extra
nummer gegeven.
Korfbal.
Bjj de Zondag jl. te Leeuwarden gehou
den Korfbalwedstrpden, uitgeschreven door
de L. K. C. >Friso« behaalde de Korfbal
club »Doel« alhier de derde prijs, een bron-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tet Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur
zijn reeds over de Russische stellingen gevlo
gen en gesprongen.
Dan stormt de Thuringsche infanterie en
steeds honderd meter voor hun kolonnes val
len de Duitsche granaten neer, begeleiden de
honderden grijze soldaten, verpletteren den
tegenstander.
Onder dezen orkaan van
vuur en ijzer
moeten de Russen bezwijken. Hoewel zelfs
hun paardenstallen bomvrp onder de aarde
waren ingericht, zwaar gebetoneerd, is er niets,
dat dien ontzettenden stormvloed kan weerstaan
In anderhalf uur tijd zijn de Russische stel
lingen veroverd 1
En als de artillerie door deze stellingen
trekt, schrikt zij van haar eigen verwoestingen
De schrijver deelt mede dat de Russische
soldaten zich overigens zeer dapper weerden
zooals uit alle brieven van Duitsche soldaten
bleek.
Krijgt men uit deze beschrijving den indruk
dat de schrijver welgemoed is omtrent den
afloop van de veldtocht tegen de Russen, er
zijn ook weer anderen, die er aan twijfelen
dat de Duitschers hier een beslissende over
winning zonden kunnen behalen.
De militaire medewerker van de Nieuwe
Courant schrijft over de Duitsch-Oostenrpksche
opmarsch in Rusland
„Dit echter wil ik wel zeggen De inspan
ning, die van de Duitsche legers wordt ge
vergd, is verschrikkelijk. De beste machine
ter wereld moet worden vernield, wanneer men
haar te hard laat loopen.
De Russen laten, torugtrekkend, een woes
tenij achter zich; veel gevangenen maken do
Duitschers in deze dagen niet en groote voor
raden rallen niet in hun handende spoor
wegen zijn overal opgebroken. Hun legers
rukken véél sneller op dan het tempo is, waar
mede de rails kunnen worden hersteld. Er
moet héél wat met een ledigen maag zpn ge
vochten weinig legers zpn er, die dat lang
volhouden.
Ongetwijfeld is het een bewijs voor een groote
uithoudingsvermogen der Duitsche legers, dat
zij al die ontberingen kunnen verdragen, al
die moeilijkheden te boven komen on toch
maar steeds blijven overwinnen, maar tevens
is het een maatstaf voor de teleurstelling, welke
het deel is van het Duitsche hoofdkwartier als
het de daarmede bereikte resultaten realiseert.
Vergeten wij toch vooral niet de onafgebroken
intredende verliezen.
„Men verzekert op statistische gronden, dat
een leger reeds vóór de eerste gevechten, dus
alleen door de wrijvingen van concentratie en
zonder dat er kommando’s gehoord worden, opmarsch, een vierde van zijn sterkte inboet
Welke moeten dan niet de verliezen zijn onder
bovengeschetste omstandigheden
„Zonder overdrijving kan men de verliezen
van het Duitsche leger van begin Juni, toen
de groote opmarsch in Rusland aanving, aan
dooden, zieken en gewonden op
ruim een mlllioen man
schattenhet aantal dergenen, die voortdurend
buiten gevecht waren, dus steeds aan de leger-
sterkte werden onttrokken op een half milli-
oen, zoo niet meer.
„Nog zes weken voortzetting van deze wijze
van opereeren en de verliezen der Duitschers
zullen opnieuw met een millioen zijn gestegen.
Kan dat op die manier voortgaan Weegt de
terreinwinst, welke zij behalen zonder echter
den tegenstander ooit een zwaren, vernietigen
den slag toe te kunnen brengen, op tegen den
hoogen prijs, dien men er voor betaalt Neen,
niemand maakt men wijs, dat de achtergrond
van den Duitsehen opmarsch in Rusland zóó
schitterend is, als men licht geneigd is, uit
hun zege-bulletins op te maken.
„Waar willen de Duitsche legers heen, hoe
ver toch willen zij gaan, wear is het einde
van den grootschen opmarsch van millioerfcn
Zou het nu waarlijk niet tijd woidea zich te
beraden en den dollen jacht te staken
„Doeh hoe kan ik het vragen De Luit-
schers kunnen, ja mogen dat thans niet meer
doen; daarvoor zpn de offers, die zp brcchten
te groot, is bij hen nog de verwachting nog
te levendig, dat zij hun vija:.d t< n langen leste
zoo moe zullen jager, dat hij hun toch nog in
handen zal vallen.
„Het zij zoo. Maar dan gaat het per saldo
nog maar alleen om de vraag, wie van beiden
Duitschers of Russen het langst den adem zul
len behouden. Gaat het daarom alleen dan
moet men bedenken, dat de Rut sen in eigen
land, hun legerverbindingen steeds verkortend,
toch nog altijd onder gunstiger omstandighe
den dan hun hardnekkige vervolger opereeren”.
meente*.
Nadat ds. Bakcls had aangedrongen op
het uitgeven van dit referaat en ds. Offer-
haus enkele vragen had gesteld en van zpn
ervaringen had verteld, werd deze verga
dering gesloten.
Pensionneerlng zuivelarbeiders.
Het bestuur van de coöperatieve zuivel
fabriek te Wirdum heeft voor het vaste
personeel, aan die fabriek werkzaam, eer
mooi besluit genomen.
Op 65-jarigen leeftpd wordt aan dit per
soneel een pensioen verzekerd van f 6 per
week, terwpl aan hunne weduwen bjj voor
overleden eene uitkeering ineens wordt toe
gezegd van minstens f200, elk geval naar
gelang der omstandigheden op zich zelf te
beschouwen.
De paardenhandel.
Toen Nederland de grenzen openstelde
voor uitvoer jan enters, begon, schrpfc men
ons, in onze provincie een handel in deze
soort paarden druk, dat men de prpzen
tot in het krankzinnige opvoerde. Iedereen
begon die paarden op te koopen zelfs am
bachtslieden trachtten een winsije te maken.
Het gevolg was, dat ook inferieure kwa
liteit gekocht en veel te duur betaald werd.
Enters, heel licht van bouw, met slechte
pooten, werden betaald met f300 a f400
j er stuk. Het is begrppelpk, dat men in
Duitschland er voor bedankt, dergelpke
hooge prpzen te besteden. Nu is de terug
slag gekomen. Per stuk is de prps wel
f 100 gedaald. In deze provincie zpn er
nog vrp watde een heeft er 20, de andere
30, één moet er zelfs nog 150 stuks, voor
Duitschland bestemd voorhanden hebben.
L. C.
NIEUWE SNEÈKERCÖURANT
zen medaille.
Door de Directie der Ned. Tramweg
Mp. is benoemd tot klerk ter standplaats
Heerenveen W. van ’t Ende te Sneek.
LEMMER, 13 Sept. De afgeloopc-n week
is alhier in ’t geheel 10000 pond bot en
1500 pond zeeaal aangevoerd. Voor de bot
werd van 1115 ct. en voor de aal 25
ets. per piond besomd.
HOMMERTS, 11 Sept. Benoemd tot
onderwpzer aan de Chr. school alhier, hoofd
de heer D. Mulder, de heer A. Troelstra,
thans onderwpzer te Woudeend.
HOMMERTS, 13 Sept. Voor de Land
bouw wintercursus van de Afd. Heeg van
de Fr. Mp. v. Landbouw te Hommerts heb
ben zich 13 leerlingen aangegeven.
BOZUM, 13 Sept. Aan de gisteren ge
houden kaatspartp van leden der kaatsver-
eeniging >Bozum< werd deelgenomen door
34 liefhebbers, verdeeld in twee klassen.
Prijswinnaars oudste klasseD. Winkler te
Rien en D. Reitsma te Bozum T. Huisman
te Rien en Th. Bos te Bozum. Winnaars
jongste klasseM. Laenstra te Wieuwerd
en P. Reitsma te BozumJ. Hoekstra en
S. Bos te Bozum. De prpzen bestonden uit
luxe voorwerpen.
SCHARNEGOUTUM. Bedankt voor het
beroep naar de Geref. Kerk te Gaast en
Piaam, ds. G. H. de Jonge, alhier.
BALK. Bedankt voor het beroep
de Geref. Kerk te Opperdoes door ds. J.
Henten te Wpckel en Balk.
OOSTEREND. Tot onderwijzer aan de
school voor christelijk onderwijs te Menal-
dum is benoemd de heer S. Bruinsma al
hier.
HARICH. Da »Staatscourant« bevat de
statuten van de coöperatieve zuivelfabriek,
alhier.
GROUW, 13 Sept. Gisteren had ter
gelegenheid van de kermis, de gewone zeil
wedstrijd van de vereeniging Frisia* plaats.
Als altijd veel animo, zoowel wat deelne
mers als bezoekers betreft. Prachtig weer
begunstigde den wedstrijd voor zeilen was
de wind evenwel wat te zwak. Er is ge
zeild in 10 klassen, waarvoor 50 deelne
mers waren ingeschreven. Voor de le klasse,
kiel- en
8.50 M.,
komen.
De uitslag was:
2e klasse: kiel- en middenzwaardjachten,
niet langer dan 8.50 M., 5 deelnemers.
Prps >Mignon”, van Syndicaat Heringa te
Sneekpremie «Henderika”, van F. de
Groot Boersma te Sneek.
3e klasseidem, niét langer dan 7 M.
8 deelnemers. Prps >Nertïde, van W. B.
v. d. Meer te Huizumpremie Anna*,
van F. van der Meer te Sneek.
4e klasseboeiers, 4 deelnemers. Prps
>Standfries-’, van A. Wegener Sleeswpk te
Lemmer premie »Novum< van D. Bouma
te Sneek.
5e klassejachten en booten, 5 deelne
mers. Prps »Houd moed* van mr. N. La-
bret te Oosterbeekpremie »Maria< van
P. Vrolpk Hzn. te Sneek.
6e klassebooten, niet langer dan 4.80
M. 3 deelnemers. Prps »Rival* van J. v. d.
Werf te Britswerdpremie »de Jonge
Minne*, van M. v. d. Werf te Saeek.
7e klasseschouwen, niet grooter dan
6 X 1.80 M. 5 deelnemers. Prps de Drie
Gebroeders*, van gebr. Wierda te Heeren-
veeupremie >Eernewoude«, van A. Mie-
dema te Eernewoude.
8e klasseschouwen, niet grooter dan
5 50 X 1.55 M. 5 deelnemers. Prps »Al-
batros* van J. H. Kooistra te Wartena
premie iLaechlanner*, van H. Sptsma te
Grouw.
9e klasseschouwen niet grooter dan
4 75 X 1.42 M. 7 deelnemers. Prps „de
Jonge Rienk”, van S. S. de Jong te Ter-
horne; premie »de Jonge Wiepke” van J.
W. Veldstra te Terhorne.
10aklasse: gemengde klassepleiziervaar-
tuigen (met voorgift). 8 deelnemers. Prps
»da Jonge Hendrik* van J. Hemminga te
Grouwpremie „de Adelaar” van G. van
der Zwaag te Heerenveen.
TERZOOL, 12 Sept. Aan de Kaatspartp
tegen hedenmorgen uitgeschreven, namen
11 parturen deel. Prijswinnaars waren Sj.
Bakker en P. Venema, Sjjbrandaburen. Pre
mie S. Andringa, Terzool en A. Hulstra,
Sjjbrandaburen. Cadeau J. Buiteveld, Pop-
pingawier en W. Schuurmans, Terzool. Over
het algemeen was men het er over eens
dat meer zulke kaatspartpen moesten wor
den gehouden, om de kaatssport te bevor
deren.
De schooljeugd was uitgenoodigd te Rau-
werd, om daar samen een jongenskaatspartjj
te houden. 19 jongens waren op het appel.
De jongens namen terstond het besluit om
op Zondag 26 Sept, in Terzool bjj elkaar
te komen om te kaatsen. Bravo jongens.
Aan de jeugd de toekomst.
Friesche Predlkantenvereeniging.
De Friesche Predikantenvereeniging hield
gisteren in het »Oranje-hotel« te Leeuwarden
hare 53e vergadering, die door haar voor
zitter, ds. K. van Epck van Heslinga met
gebed en eene korte rede geopend werd,
waarin hjj de aandacht vestigde op ver-
schpnselen, voorkomende op verschillend
terrein en de conclusie noemde, die daaruit
te trekken was.
Na het lezen der notulen en de behan
deling van huishoudelijke onderwerpen, trad
ds. P. A. Tichelaar op met het onderwerp:
»De decadentie-teorie van Nordau”.
In een boeiende rede zette hjj het stand
punt uiteen, door Nordau in zjju „Entartung”
ingenomen tegenover de nieuwere uitingen
op het gebied van kunst, psychologie enz.
om daarna Nordau’s meeningen aan critiek
te onderwerpen.
Een levendige discussie volgde.
Na rondvraag is daarna de goed bezochte
vergadering met dankzegging gesloten.
L. C.
Moderne predikanten.
Te Leeuwarden is Maandag de vergade
ring van moderne predikanten van de drie
noordelijke provinciën gehouden. Professor
Meyboom uit Groningen hield een rede over
het onderwerp modern-godsdienstig en vrjj-
zinnig-christelpk.
Op deze voordracht, die met warm applaus
werd begroet, volgde eenig debat, waaraan
werd deelgenomen door dr. de Graaf van
Sneek, ds. Iterson van Wirdum, ds. de Haas
van Sneek, dr. Winkel van Heerenveen, die
den spreker deels aanvulden, deels bestreden.
Na repliek van den inleider werd het
woord gegeven aan dr. H. D. Hellema,
predikant te Oude-Pekela, die een inleiding
hield over de >Jeugdorganisatie in de ge-
grootste marschen gemaakt zijn, hoe het on
gelooflijke mogelijk is gemaakt. Eens zelfs een
marsch van 56 K.M.
Hindenburg, de geniale ontwerper van dit
grootsche plan, heeft ’t zijn soldaten niet ge-
makkelijk gemaakt.
Uit veldpostbrieven put de medewerker de
stof voor een beschrijving van den opmarsch
dezer artillerie naar Przasnysz, een plaats voor
de Russische Narewlinie.
I 4 Juli kwam het bevel tot den opmarsch.
De kanonniers, uren en uren langv met tou
wen over den schouder, om de loodzware houw-
witsers te trekken door het mulle zand of het
klevende moeras.
Daarbij van warm eten geen sprakeDe
veldkeukens konden het niet bijhouden op dien
razen den marsch langs de Russische zandwegen.
Het eenige voedsel, dat do troepen bereikte,
was het kommiesbrood, in Breslau gebakken.
Was er tijd om te rusten, dan was er niets
te koop in de verkoolde dorpen, die door de
Russen in brand gestoken waren en in één
veldpostbrief vertelt de schrijver, dat hij zoo
gelukkig is gfeweest melk en boter te kunnen
koopen.
Zoo gaat die waanzinnige jacht verder Alle
beschikbare wegen worden door de opruk
kende kolonnes in beslag genomen. Het stuift
overal, of men zinkt in de modder, al naar
het weder is! Maar vooruit moet men met het
zware geschutWaar het te zwaar valt, wor
den kompagnieën infanterie te hulp geroepen
en met vijftig, zestig man aan de touwen,
gaan de houwitsers en mortieren in beweging.
En overal op dien vreeselijken tocht rook
wolken aan den hemel, ’s nachts--vurige gloed,
aan alle kanten ellende, verwoesting.
Doch er is geen tijd tot overleg, tot men-
schelijk denkep Als er rust gekommandeerd
wordt, vallen de kanonniers naast de stukken
neer, de stukrijders kunnen nauwelijks de be
spanningen losmaken, de paarden vallen van
vermoeienis neer, de officieren loopen heen en
weer met gesloten oogleden.
Er wordt geslapen, ja, maar een, ten hoogste
drie uur, en weer gaan de batterjjon op weg,
langs een grooten omweg, dien zij moeten ma-
Iken, om don vijand te misleiden.
Eindelijk is hot doel voor Przasnysz bereikt
en precies op tijd. Na veertien dagen, haast
fttimenschelijke inspanning, bereiken do batte
rijen hun aangewezen stelling on tot hun ver
bazing zien ze van
alle zijden nieuwe batterijen
komen. Steeds nieuwe veldartillerie, zware
mortieren en houwitsers. Zij galoppeeren met
de druipende paardenover akkers en velden
en
gaan die troepen artillerie naar de hun aan
gewezen plaatsen.
Allengs komt regelmaat in den chaos van
ontelbare artillerie Vooraan groepeert zich de
veldartillerie, dat komen do rijen zware veld
houwitsers, dan volgen de zware mortieren
van 21 c.M. en zelfs van 30 c.M. Onafzienbaar
ver strekken zich die artilleriestellingen uit,
kilometers ver staat kanon aan kanon, een ont
zettende macht, waarover de artilleristen zelf
verbaasd zpn.
Doch er is, ondanks hun vermoeienis, geen
tijd tot overleg-! De stukken moeten in stel
ling gebracht worden, bomvrije dekkingen
gebouwd voor manschappen en munitie.
En terwijl die vele duizenden kanonniers
aan den arbeid zijn, rollen honderden wagens
aan met granaten. In de verte wordt gewerkt
aan een veldspoorweg en intusschen knallen
de zweepen, snuiven de paarden, zuchten de
menschen.
Maar zij komen op den bepaalden tijd aan.
Aan elke batterij worden duizend granaten
afgoleverd, opgeborgen in de voorgeschreven
bewaarplaatsen.
En terwpl dit achter het artilleriefront plaats
vindt, worden vooraan observatieposten gebouwd,
tel.ffoonleidingen gelegd. Een enkel stuk ge
schut wordt ingeschoten en het wordt reeds
avond, wanneer dit zenuwachtig beweeg van
duizenden en duizenden geëindigd is.
Precies half twee van dien gedenkwaardigen
nacht worden do manschappen gewekt. Loom,
stijf van vermoeienis gaan de artilleristen naar
hun geschut, staan gereed met de onheilspel
lende granaten, ’s Nachts twee uur begint van
drie liniën artillerie een ontzettende kanonnade,
soms versterkt door batterij-salvovuur, De
aarde dreunt onder het geweld der honderden
kanonnen. Het rumoer wordt zoo groot, dat
bevelen schriftelijk overhandigd moeten worden.
Onafgebroken dreunt de kanonnade verder
tot ’s middags vier uur, duizenden granaten
