f2000
Westerhofs Koffie
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
Woensdag 29 September 1915.
NOm 104.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
RECLAMEKOLOM.
Nieuwstijdingen.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGS
Ged. Poortezijlen, - Hoek KleiflZafid - Sneek.
TELEFOON No. 150.
No. 1
B
Java
Preanger
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
1 Onze prijzen zijn per pond:
53 ets.
56
64
74
31e Jaargang»
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gs*citis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
1200f 150 75..^“.. f 50 .S,„ f 25
i
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
Oorlogsnieuws.
Per Zeppelin boven Londen.
ANNEX
de
7)
T)
9
de natte lading, die natuurlek door het
water heeft geleden of is bedorven, te lossen.
De boot wordt ter herstelling naar Am-
landt
baard.
ABONNEMENTS-PRIJS
Por jaar f 1.50, franco per post f2.buitenland f 5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
AD VERTENT1E-PRIJS
1 5 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
eenige zich
waarsehijn-
rustig, er
voer van
munitie.
groote geest-
er bg de
te dringen, den
leerplichtigen leeftgd te verlengen.
koude, heldere nacht, zonder
op zulke nachten is het volgens
lioen drachmen voorsehieten. Requisitie van
Zij schieten toch al goed genoeg en maken
bovendien snelle vorderingen.
Nog deelde Mathy mede, dat de Zeppelins
sinds den aanvang van den oorlog groote ver-1
beteringen hebben ondergaan. Hij wilde zich
daarover niet uitlaten maar wel kon hij zeg
gen, dat zij veel grooter afstanden kunnen af
leggen dan van Duitschland naar Londen en
terug. Nooit was hij in gevecht geweest met
vliegtuigenmaar hij vreesde zoo’n gevecht
niet, tenzjj ze met een zwerm kwamen op-
zettcn.
Tenslotte kwam hij
pelinbemanningen er
houden.
Griekenland en Bulgarije.
Het schjjnt wel vast te staan dat wanneer
Bulgarije Servie aanvalt, Griekenland den oor
log zal verklaren aan Bulgarije.
Dit kan men afleiden uit het volgende, dat
van Duitsche zijde aan de N. Rott. Crt.
wordt geschreven
„Uit Athene wordt gemeld, dat de Griek
sche Kamer Woensdag samenkomt en tot den
staat van beleg over Macedonië zal besluiten.
De nationale bank zal de regeering 14 mil-
De gezonken boot.
De Maandag 20 Sept, op het Heeger
meer nabg' het dorp Elahuizen gezonken
stoomboot de »Meppel IV« uit Saeek is
Vrjjdag door de Sleep en Drinkwaterdienst*,
voorheen H. Rutters te Amsterdam, met
behulp van haar sleepboot de >Lapland<,
vlot gekomen en naar Sneek gesleept.
Nadat het lek, dat zich onder de achter-
kajuit, achter de machinekamer bevond, was
gestopt met een zjjde spek, had de krach
tige centrifugaalpomp der sleepboot in 4
uur tjjds het water weggepompt.
Bg aankomst is men dadelgk begonnen
stond de bemanning geheel uit Hollanders.
Photographecren uit Zeppelins.
Onlangs hebben we uit het >Bloemen-
daalsch Weekblad* vermeld, dat, volgens
getuigenis van een schildwacht, uit een
Zeppelin boven het fort Kudelstaart ge-
photographeerd was. Van militaire zjjde
wordt deze mededeeling thans tegengespro
ken. Men acht het onmogelgk, dat
schildwacht zoo iets gezien heeft.
In een interview met de journalist Wiegand
die voor Amerikaansche bladen werkt, vertelde
kapitein Mathy, de gezagvoerder van een Zep
pelin, het volgende over zijn bezoek aan
Londen
Des morgens vertrokken 2 Zeppelins. Toen
het duister viel, werd het kouden bij het
naderen van de Engelsche kust liet Mathy,
zijn Zeppelin tot groote hoogte stijgen om zijn
tegenwoordigheid niet te spoedig te verraden.
Het was een
maan en
Mathy buitengewoon moeilijk voor kanon
niers op den grond, om een luchtschip te ra
ken. Van uit het luchtschip kon men de
Theems zien, die den weg wijst naar Londen
en die een onvernietigbare wegwijzer en een
zekere weg naar de groote stad is. De Engel-
schen kunnen Londen zoo donker houden als
zij willen, maar de Theems kunnen zij nooit
verbergen of uitwisschen. De Theems is ons
groote middel ter plaatsbepaling, waaraan wjj
ons steeds kunnen oriënteeren en met behulp
waarvan wij ieder gedeelte van Londen kun
nen localiseeren. Dit beteekent echter niet, dat
wij altijd langs de Theems komen. Zeven-on-
dertig Eng. mijl van Londen konden wij den
weerschijn van den lichtgloed der stad zien.
Wij gingen daar recht op aan en zochten toen
een punt van de Theems, om onze positie te
vinden.
Een groote stad van een groote hoogte aan
schouwd, heeft veel van een schilderij. Wij
waren te hoog om menschen in de straten be
neden ons te zien. Er was geen spoor van be
weging op te merken, behalve van
verplaatsende lichten in de verte,
lijk spoortreinen. Alles lijkt zeer
stijgen van beneden geen geluiden op, die het
geratel van do motoren en het gezoem van de
schroefbladen overstemmen.
Maar in één oogenblik komt daarin een
plotselinge verandering. Een nauwe band van
schitterend licht schiet uit en begint den he
mel af te zoekenspoedig staat een tweede
lichtbaan aan den hemel, dan een derde, vierde
en vijfde spoedig draaien er twintig van die
lichtbanden kris-kras door de lucht. Uit de
Zeppelin gezien schijnt het of de stad plotse
ling tot leven ontwaakt is, haar armen ten
hemel strekt en voelhorens uitsteekt om het
gevaar te zoeken dat dreigt. Maar spoedig ont
staat de indruk, dat men te doen heeft met
vangarmen, die pogen u naar beneden te ruk
ken, in het verderf. Londen bewaakt den hemel
goed. Het geluid van onze motoren en schroe
ven, maakte onze tegenwoordigheid alras be
kend. En eerst één, daarna een tweede en
meer van die lichtbanden, die als zoeklichten
uit een flikkerend oog worden geschoten,
vinden ons. En thans komt van beneden een
onheilspellend geluid, dat het gedruisch van
onze motoren overstemtkorte vuurtongen
schieten uit. Wij ontwaren ze links en rechts
van ons en op die vlammen volgt het gebom
van kanonschoten. Het is van boven ge
zien een indrukwekkend, ofschoon snel ver-
bleekend beeld.
Maar zeide kapitein Mathy ik had
weinig tijd om indrukken op mij te laten in
werken, doch de St. Pauls kathedraal uitkie
zende als punt om mij aan te oriënteeren,
nam ik mijn koers naar de Bank van Enge
land, die ik wilde vernielen.
Boven de Bank gekomen, begon Mathy, dat
gebouw langzaam te bombardeeren. Spoedig
ontwaardde hij dat verscheiden bommen brand
veroorzaakten. Ook trachtte hij de Towerbrug
te rakenverder beschrijft hjj den aanval op
de buurt van Liverpoolstreet-station.
Mathy vertelt niets over het lot van de
heeft uitgericht.
Toen aan Mathy gevraagd werd, van welke
hoogte hij Londen had bestookt, antwoordde
hij het spijt mij, maar ik wensch niet, dat u
aan de Engelschen zult verklappen voor wel-
penhagen. Behalve twee Scandinaviörs be- ken afstand zij hun kanonnen moeten stellen, kerk rwst op 28 malachiet-zuiïenï
NIEUWE SNEEKER COURANT
SNEEK, 27 September 1915. Naar men
verneemt, werden door den pikeur M. Si-
derius alhier op verschillende harddraverijen
in de afgeloopen week de volgende prgzen
behaald
Wolvega le prijs f 100.met >Athleta*.
idem 2e prjjs f 50.met „Bonnie M.«
Rozendaal le prjjs f 100 met Dalia*. Idem
3e prjjs f 30.met „Flying Fox“. Medem-
blik le prijs f 200 met „Bonnie M”. Ber
gum le prjjs f 50,met >Doerak«. Enk-
huizen 2e prjjs f 70.met ^Alexandra”.
Bjj de Zondag te Harlingen gehou
den Athletiek-Wedstrijden, uitgeschreven
door den Ned. Kaatsbond, behaalde de heer
J. v. d. Werf alhier den 1 en prjjs met hoog
springen (1.50 M.) De heer J. Zwart be-
haalde'den 2en prjjs met polsstok-hoogsprin-
gen (2.90 M.)
„Volksonderwijs”.
Zaterdagavond en Zondag had in „Bel
levue”, te Amsterdam, de algemeene ver
gadering plaats van de vereeniging Volks
onderwijs. De voorzitter van het hoofdbe
stuur, de heer C. A. Zelvelder, hield een
openingsrede, waarin hjj het o. a. betreurde,
dat in de Troonrede niets over het onder
wijs was gezegd. De oorlogskrisis heeft
ook den groei der vereeniging tegen ge
houden. Toch kwamen er in 1914 nog 5
afdeelingen met 124 leden bij. Naar het
oordeel van den spreker diende de vereeni
ging er voor te werken, dat de vredesidee
ingang vindt bg haar leden en daardoor
ook bij de jeugd. Het volgend jaar, op den
25en Mei, viert de vereeniging haar gouden
feesthet hoofdbestuur is voornemens dan
een gedenkboek uit te geven.
De jaarverslagen werden vervolgens alle
goedgekeurd. De rekening bleek te sluiten
met een tekort van f870.50. Debegrooting
voor 1916, loopende over een bedrag van
f9160, werd vastgesteld.
Tot leden van het hoofdbestuur werden
herkozen mr. J. v. Gilse, mr. H. Smeenge,
de heer KI. de Vries Szn., terwjjl in plaats
van dr. J. F. Hoekstra, die zich niet meer
herkiesbaar stelde, gekozen werd mej. Van
Rossum.
Besloten werd, dat het hoofdbestuur de
afdeelingen zal opwekken, om aan de ge
meentebesturen den wensch te kennen te
geven, dat de salarissen der onderwijzers
zullen worden geregeld als in het ontwerp
van wet, door de vereeniging uitgegeven,
is neergelegd.
Met algemeene stemmen en
drift werd o. a. besloten
regeering nogmaals op aan
Na een vaak warme diskussie werd ver
worpen een voorstel-Leiden om zich aan te
sluiten bg den Anti-Oorlog-Raad.
Zaterdag werd ten stadhuize aan
besteed de levering vana. 420000 le soort
Straatwaalklinkert en b. 50000 stuks 2 e
soort Friesche Bakklinkert (handvorm).
Voor a. werd ingeschreven als volgt
H. J. Bakhuis te Velsen, 200000 a f 18.25
per 1000; Geerlings en Kroese te Dieren
420000 a f20.50 en levering tusschen 15
Oct. en 20 Nov.; J. Vos Co. te Arn-
de heer Johs. de Haan te Heerenveen, de
nieuwe plaats in het begin der volgende
maand finaal opleveren. Alles moet verze
kerd zgn bg de Onderlinge Brandwaarborg-
maatschappij te Woudeend.
Ter beveiliging van de naastgelegen pan
den wordt door de brandweer alhier den
geheelen dag met kracht in het hooi >ge-
werkt.”
De burgemeester dezer gemeente was
hedenmorgen vroeg ook bg den brand.
L. C.
BOZUM, 27 Sept. Aan de leden-kaats-
partg, gisteren alhier gehouden, namen 32
kaatsers deel, verdeeld in twee klassen.
Prijswinnaars in de eerste klassa, beneden
de 30 jaar werdenM. Leenstra te Wieu-
werd en S. Bos te Bozum, B. Wieringa en
P. Kooistra te Bozum. In de tweede klasse,
boven de 30 jaarD. Winkler te Rien en
D. Reitsma te BozumA. Schaafsma en
O. Schuurmans te Bozum.
De prijzen, uit luxe voorwerpen bestaande,
werden ’s avonds op de zaal van Schuur
mans uitgereikt, waar het gebruikelijke bal
den feestdag besloot.
Burgemeesters en gemeentesecre
tarissen In .'rlcsland.
De Vereeniging van Burgemeesters en
Secretarissen in Friesland hield Vrgdagj.l.
haar gewone jaarvergadering te Leeu
warden onder voorzitterschap van den heer
L. W. de Vries, van Minnertsga.
De rekening over 1914 en debegrooting
voor 1916 zgn vastgesteld.
Het periodiek aftredende bestuurslid, de
heer J. J. Talsma, van Metslawier, is bg
acclamatie herkozen.
De heer Talsma leidde in het punt
Middenstandscrediet, in verband met de
oorlogscrisis.”
Door den heer J. H. H. Piccardt, van
Witmarsum werd ingeleid de vraag »Is
het ook gewenscht, dat het platteland bg
demobilisatie de Nationale Vereeniging tot
Steun aan Miliciens zooveel mogeljjk tege
moet komt, zoo ja, op welke wjjze
Nederlandsche Toeristenbond
A. N. W. B.
Te Leeuwarden had de vergadering plaats
van afdeeling X, Friesland, van den A. N.
W. B., onder presidium van den heer Edo
Bergsma.
In deze jaarvergadering werden de be
langen van dezen Bond voor de provincie
Friesland besproken.
De voorzitter deed o. a. mededeeling, dat
er over gedacht wordt door Friesland naar
Groningen een wandelweg aan te leggen,
dus de derde in ons land, uitgaande van
den A. N. W. B., waardoor >mooi Neder-
aan eigen bewoners wordt geopen-
er tegen op, dat de Zep-
maar op uit zgn, om te
vernielen, zonder ergens rekening mee te
Groote Advertentiën kunnen uiteriijk tct Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
alle stoomschepen is bevolen. De spoorwegen
hebben op bevel der regeering het goederen
vervoer gestaakt. In den ministerraad heeft
Wenizelos gezegd, dat Griekenland om defen
sieve redenen en om zoonoodig zijn bondsplicht
tegenover Servië te vervullen tot algemeene
mobilisatie overging. Dit beteekent nog niet
een direkte oorlogsverklaring en evenmin een
ingrijpen in den oorlog ten gunste van eenige
groep van mogendheden. Griekenland zal slechts
ingrijpen als Bulgarjje tegen Servië optreedt.
De overige ministers gaan met Wenizelos ac-
cöord.
Bij het Fransche leger zijn sedert eenige
maanden in gebruik circa honderd locomotie
ven, die uitsluitend dienst doen voor het ver-
zware artillerie met bijbehoorende
Deze locomotieven zgn geleverd door de
Baldwinlocomotieffabrieken te Pittsburg en
van een type, dat in 1831 ontworpen door H.
Baldwin, omstreeks 1866 werd verbeterd doch
daarna langzamerhand in onbruik geraakt was.
Bij oppervlakkige beschouwing lijken het
twee met de achterzijde aan elkaar gekoppelde
locomotieven, zij hebben elk een schoorsteen,
daaronder een ketel en twee drijfassen.
De stookinrichtingen van beide ketels, lig
gen in de lengte naast elkaar en staan in het
midden met elkaar in verbinding. In tegen-
stelling met de gewone locomotieven kunnen
i machinist en stoker niet bij elkander staan,
doch hebben elk een afzonderlijke plaats.
De Vossische Zeitung verneemt uit
AtheneDe Duitsche regeering heeft het
grootste deel van de eischen der Grieksche
regeering omtrent schadeloosstelling voor het
door een Duitsche duikboot opgeblazen stoom
schip Hellespontos ingewilligd en door hot
Grieksche gezantschap te Berlijn aan de stoom
vaartmaatschappij 58.000 pond voor hot ver
lies van het schip en 3000 pond voor den ge
kwetsten kapitein overgemaakt.
Over Rusland.
Welke toestanden in Rusland kunnen voor
komen big kt uit de volgende staaltjes, ont
leend aan een beschrijving van dat land. Veel
geld wordt er om niet uit gegevenof verdwijnt
in de zakken der ambtenaren.
De vorige tsaar Alexander bijv. had
de gewoonte zijn rekeningen zeer nauwkeurig
na te zien, een heel werk, als men weet, dat
de keizer meer dan 70 paleizen heeft. Eens
trof het hem, dat een bad zijner vrouw 100
Roebel kostte. Hoe dat kwam? Baron Pol-
latsof, een aartsnuffelaar, zou het nagaan. En
men vond het. Kathrina II had zich in 1768
in champagne gebaad 1
Tot in 1904 zag men midden in een der kei
zerlijke tuinen een soldaat op schildwacht.
Waarvoor die post diende, wist niemand. Wat
bleek Toen op een lentemorgen Kathrina II
daar eens in Maart wandelde, ontdekte zij er
een viooltje, zette een soldaat er bij om te
zorgen, dat het niet vertrapt werd. Sedert
bleef die post daar.
Over den rijkdom der kerken wordt gezegd
Uiterlijk maakt zij een vorstelijken indruk
naar onze opvatting te zwierig, een schrille
tegenstelling vormende met den honger van
duizenden. St. Petersburg telt 4 kerken met
massief gouden daken. De koepel der Izahk-
hem, 420000 a f 19.20N. V. Wolfman te
Heerenveen 210000 a f22.75 en de rest
a f21.75 firma D. v. d. Werf Gz., Sneek,
voor a. 420000 straatwaalklinkert f21.88,
voor b. Friesch bakklinkert fll.526 Er
ven B. J. Feenstra te Sneek, voor a. met
afwgking van den tgd van levering, echter
vóór 31 Dec. a.s., 200000 a f22 en de
rest tegen denzelfden prgs, voor b. bak
klinkert a fll.525.
Aan beide 1. g. firma’s werd da bakklin
kert ieder voor de helft gegundde gun
ning van de straatwaalklinkert werd aan
gehouden.
De voordracht voor onderwgzer aan
de Herhalingsschool bestaat uit de h.h..: 1.
A. v. d. Linde, onderwgzer met hoofdacte
aan school no. 22. R. Frank, onderwgzer
aan school no. 3.
Naar de betrekking van leeraar in
natuurkundige vakken en scheikunde aan
Gymnasium en. H. B. S., welke functie is
opengevallen wegens 't bedanken van Dr.
De Boer te Zalt-Bommel, dingt slechts één
sollicitant.
HENNAARDERADEEL, 24 Sept. In de
gisteren gehouden raadsvergadering zijn de
herkozen raadsleden, de heeren Noordmans, van
Wijngaarden, de Boer en Visser beëedigd.
Op een verzoek van J. Bouma en anderen
te Wommels, verzolende vei'betering der ge-
heele bestrating van den weg langs de Hof
kamp aldaar, is afwijzend beschikt.
Het verzoek der afdeeling Friesland van den
Bond van Gemeenteambtenaren om verhooging
der jaarwedden van de secretariebeambten is
afgewezen, maar naar aanleiding hiervan de
verordening, regelende de jaarwedden in zoo
verre gewijzigd, dat aan den len beambte in
plaats van vier 4-jaarlijksche, vier 3-jaarlijk-
sche verhoogingen zullen worden toegekend,
zoodat het salaris van dien beambte op f950
plus f 50 als ambtenaar van den burgerlijken
stand wordt gebracht.
Een adres van het onderwijzend personeel
der openbare lagere scholen om verhooging
hunner jaarwedden is aangehouden tot de vol
gende vergadering een soortgelijk adres der
gemeenteveldwachters is afgewezen.
Een duurtetoeslag van f25 is toegekend aan
de wegwerkers en dorpsreinigers, van f35 aan
de veldwachters.
Benoemd zijn voor het geven van herhalings-
onderwijs, gedurende den cursus 1 Nov.1
Maart, de hoofden der scholen te Wommels,
Oosterend, Itens en Lutkewierum.
Vastgesteld is een verordening op de keu
ring van levensmiddelen en andere waren.
Tot leden der gascommissie zijn herbenoemd
de hh. Tj. Zandstra en A. Gaastra.
Aangeboden zgn de gemeentebegrooting en
de begroetingen van het armbestuur en het
gasbedrijf. Tot leden der commissie van on
derzoek dier begroetingen zijn aangewezen de
heeren Ringnalda, Noordmans en Twerda.
OOSTERZEE. Tot controleur aan de
coöperatieve zuivelfabriek >Havelte« te Ha-
velte (Dr.) ia benoemd de heer E. de Jong,
thans in geljjke betrekking aan de cc ope
ratieve zuivelfabriek »Lemsterland< te Oos-
terzee.
LANGWEER, 25 Sept. Hedenmorgen
om halfvier werden de inwoners opgeschrikt
door het kleppen der klok. De groote nieuwe
en bjjna voltooide boerenplaats, bewoond
door den heer Pieter J. Schaafsma, vee
houder alhier, en eigen aan de familie ba
ron van Harinxma thoe Slooten, stond in
brand.
Ofschoon de brandspuit met het noodige
personeel alhier spoedig aanwezig was, viel
aan blusschen niet te denken. In betrekke-
Igk korten tgd was alles een zee van vuur.
Alleen de bggebouwen/ bleven behouden.
Gelukkig dat er bgna geen wind was
de naastgelegen boerenplaats, gedekt met
riet, en bewoond door den heer J. J. de
Jong, bleef nu gespaard.
De oorzaak is hooibroei. Ruim 60 koe’seten
hooi ging in de vlammen op.
Daar de boerenplaats nog niet geheel
klaar was, had men een gedeelte van den
inboedel enz. bg de buren geborgen. Ove
rigens kon niets worden gered.
Naar men verneemt moest de aannemer,
sterdam gesleept.
De „Eemdljk” gezonken.
Men meldt de ontscheping aan do En
gelsche kust van 39 man equipage van de
stoomboot „Eemdijk” door de Zweedsche
stoomboot Vromnaes”. De „Eemdgk”, “16t
thuis behoorende te Rotterdam, is een vaar
tuig van de HollandAmerika-lgn. Zg is
gezonken terwgl zg met een lading mais
op weg was van Buenos Aires naar Ko-
