f2000
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
S,1200 f 150 f 75 f 50 f 25
Woensdag I Maart 8916.
No, 44.
Oflicieei Orgaan dar Gemeerd® Sneak.
onderstaande -W(l
Nieuwstijdingen
I
Uitgevers: Firma BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KkiflZand Sneek.
TELEFOON No. 150.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
32e Jaargang.
WYM BRITSERADEEL
op Zaterdag 26 Februari 1916,
’s voorm. 10 uur.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis weraelc^iFd tegen de gevolgen van Ongelukken voor
bedragen. (Risico gedekt door de ïïoilandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
r
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
bij
O v e r 1 ij d e n.
ABONNEMENTS-PRLJS
Per jaar fl.50, franco per post f2.buitenland f5.—
A&onderlijkö nummers 3 cent.
ADVBRTBNT1B-FRUS
1—5 regels 35 eent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededoelingen 10 eent per regel.
AHHEX
De Engelsche en de
Duitsche Vloot.
ui.
Groote Advertentien kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonda ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 1® uur.
Notulen van 20 Januari en 8
onveran-
en
i.
c
ge-
i.
i
Aan slagkruisers bezit Duitschland een mooi
Met de Blüoher ging de beste pantserkruiser
5
i
het B. A. te machtigen voor 3 jaar met dr. de
Witte en dr. Faber te contracteer en naar een
belooning, hetzij vast bedrag of bedrag per
l.L.A een bedrag van f1200
NIEUWE SNEEKER COURANT
HEEG. Het ziekenfonds „Eendracht
maakt Macht” alhier hield haar 47ste jaar
vergadering. Aanwezig waren 46 leden.
Na opening door den vice-voorzitter den
heer Ages werden notulen voorgelezen en
verslag uitgebracht over het afgelooper jaar.
’t Bleek dat de ontvangsten over 1915 waren
f 478.18, de uitgaven f 471 89, saldo dus
f6 29. Vermeerderd met het saldo van ’t
vorige jaar en de rente van het reserve-
kapitaal was het voordeelig saldo dus f 86 27.
Benoemd werd tot bestuurslid in de plaats
van den heer Wfht, die om gezondheids
redenen bedanken moest, de heer C. S.
Visser.
Tegenover de 39 slagschepen met een totaal
inhoud van 930000 ton, en waarvan eenige der
grootste schepen 25 knoop snelheid hebben,
waarover Engeland beschikt, staan dus 20 van
Duitschland, totaalinhoud 450000 ton met
eene grootste snelheid van 23 knoop. Waar
schijnlijk hebben de drie Duitsche schepen van
1914 echter ook een snelheid van 25 knoop.
OPPENHUIZEN, 26 Febr. In de heden-
avond gehouden jaarvergadering van het
Groene Kruis alhier, werd de rekening 1915
goedgekeurd met een ontvang van f 115 60
en een uitgaaf van f 99.93* (w.o. het na-
deelig saldo van 1914), alzoo een batig
saldo van f 15.66*.
Den penningmeester werd dank’gebracht
voor zgn accuraat en zuinig b»heer.
Het aantal leden bedraagt 170.
Da aftredende bestuursleden G. H. Boe
rendans ea W. Visser werden herkozen.
men. In eene Verg, met gesloten deuren is
Spr. bereid nadere mededeelingen te doen.
De heer Ages verklaart zich tegen een be
noeming voor den tijd van 3 jaar omdat men
er te Heeg misschien gaarne nog een dokter
bij zou willen hebben.
Hierna gaat de openbare Verg, over in eene
met gesloten deuren.
Na heropening deelt de Voorz. mede dat be
sloten is punt 8 en 9 aan te houden tot de
volgende Verg, welke over 14 dagen zal wor
den gehouden.
Naar aanleiding
Thans de Duitsche vloot zooals zg was sa
men gesteld even voor den oorlog.
Aan eerste rangs slagschepen bezat Duitsch
land er 20. De oudste daarvan zijn 4 stuks
van 1908, 18900 ton groot met een snelheid
van 20 knoop, dan komen 3 stuks van 1909,
21000 ton groot, snelheid 21 knoop, een van
1910 van hetzelfde type, 3 van 1911 van 24700
ton, snelheid 23 knoop, 1 van 1912 van hetzelfde
type en 1 idem van 1913, 3 van 1913 van
25800 ton met eene snelheid van 21 knoop,
1 van 1914 van hetzelfde type, 3 van 1914
groot 28000 ton, van nog onbekende snelheid.
Deze laatste schepen stonden nog op de werf
toen de oorlog begon, maar zijn nu waar
schijnlijk gereed.
sidie van f 100.000 voor een lijn waar ven 4000
inwoners der gemeente zullen profiteeren, Ijjkt
B. en W. flink Geven de bedoelde gemeenten
een aanmerkelijk verhoogd subsidie dan kan
dit adres nader worden overwogen.
Z. h. st. aldus besloten.
De geneeskundige armenpraktijk.
Punt VIII. Adres van Dr. Donker te Heeg
om ontslag als gemeentegeneesheer.
Punt IX. Adres van Dr. de Witte en Dr.
Faber om tot gemeentegeneesheer en te worden
benoemd.
De heer dr. Donker vraagt zijn eervol ont
slag te doen ingaan op 1 Januari 1916, de
datum waarop hij door ongesteldheid genood
zaakt was zijn praktjjk over te dragen. Adres
sant zou gaarne zien dat de regeling welke
We komen thans aan de Duitsche vloot, die
veel minder sterk is dan de Engelsche, doch
bestaat uit een kern van zware schepen, welk
haar inderdaad een tegenstandster van betee-
kenis maken vooral ook, waar de Duitschers
op technisch gebied ware meesters zijn en zij
tgdens den oorlog alle mogelijke moeite zullen
hebben gedaan om hun vloot te versterken.
Het aantal schepen tot de hoogte van die der
Engelsche vloot op te voeren is echter ook
voor de Duitsche werven een onmogelijkheid.
Vooral door nieuwe uitvindingen zullen zij
misschien getracht hebben hunne schepen ster
ker te maken dan die der Engelschen, zoodat
men bg het uitvaren van deze vloot en een
eventueels slag nog voor verrassingen kan ko
men te staan. Een Italiaansch marine-tijdschrifi
maakt er bijv, reeds melding van dat de Duit-
sehers met 1 Maart nieuwe slagkruisers in
dienst zullen stellen, walke van een driedubbele
pantsering zgn voorzien en onzinkbaar zijn, daar
zij door een zekere stof, welke tusschen de op
eenvolgende pantserlagen is aangebracht, be
schermd zgn tegen granaten en torpedo’s. Dit
bericht is o. i. veel te stellig dan dat het in
zgn geheel waar kan zgn. De Duitschers zul
len er wel op passen, dat de verrassingen,
welke zg voor de vgandelijke vloten in petto
hebben, niet maar door een buitenlandsch en
dan nog wel een Italiaansch tijdschrift kunnen
worden uitgeflapt.
Hoe dit zij, nieuwe verbeteringen zullen er
RAADSVERGADERING
van
van een tentoonstelling op gemeentelijk finan-
tieel gebied te Amsterdam om een bijdrage.
Op voorstel van den Voorz. wordt z. h. st.
f 10 verleend.
I mededeeling van B. en W. dat over 1915
gratificaties zullen worden toegekend aan de
rijksveldwachters uit de brigade Sneek, den op
perwachtmeester en de marechaussée te Sneek,
tot een totaal bedrag van f135.
Z. h. st. goedgekeurd.
m schrgven van het Burgerlijk Armbestuur
waarin wordt medegedeeld dat door aankoop
van het armhuis van de diaconie der Ned.
Herv. Gem. te Heeg, een bedrag van f 6500 a
5 ö/0 moet worden geleend. Ged. St. achtten
het niet gewenscht dat het B. A. een onder-
handsche leaning zou sluiten, zoodat het arm
bestuur de gemeente verzoekt haar dit geld te
verstrekken en wel voor 31 Maart a.s., de da
tum van overname.
De overname wordt z. h. st. goedgekeurd, over
het aangaan eener leening door de gemeente
zal na behandeling der agenda worden beslist.
Punt III. Af- en overschrijving van posten
der begrooting dienst 1915.
Deze af- en overschrijvingen worden z. h. st.
goedgekeurd.
Punt IV. Wijziging der gemeentebegrooting
dienst 1916.
Deze wijziging, verband houdende met het
voorschot aan de Woningstichting voor het
bouwen van woningen te Woudeend wordt z.
h. st. goedgekeurd.
Punt V. Adres van R. P. Wiersma tot in-
huring onderwijzerswoning te Nijland.
Adressant vraagt de woning opnieuw te
mogen huren voor dezelfde huursom, maar op
voorwaarde, dat het onderhoud geheel voor
rekening der gemeente komt.
B. en W. hebben adressant het onbillgke
van dezen laatsten eisch onder het oog ge
bracht, zoodat adressant thans de oude voor
waarden wil aanvaarden.
Z. h. st. wordt besloten adressant opnieuw
voor 3 jaar het huis te verhuren tegen f160
per jaftr en onder de vroegere voorwaarden.
Punt VI. Verzoek van J. Boeijenga te
Woudsend tot aanwijzing zijner dochter als 3e
vervangster van den hulptelegraafkantoorhouder.
Er bestaat bij B. en W. geen bezwaar aan
dit verzoek, dat kan worden ingewilligd zon
der bezwaar der gemeentekas, te voldoen.
Z. h. st. besloten het verzoek in te willigen.
De spoorweg In de Z W.-hoek,
Punt VII. Schrijven van het Spoorwegco-
mit'e om het door deze gemeente toegezegd, sub
sidie te verhoogen.
B. en W. stellen voor op dit verzoek niet
in te gaan doch eerst eens af te wachten wat
de twee meest belanghebbende gemeénten,
Sneek en Gaasterland, zullen doen. Een sub-
eskader, dat bestaat uit 1 schip van 1909, snel
heid 28 knoop, 1 van 1910, groot 23000 ton,
snelheid 28.5 knoop, 1 van 1912 groot 25000
ton met eene snelheid van 28 knoop, 2 van
1913, groot 26.600 ton, snelheid 28 knoop, 2
schepen van 1914, groot 28000 ton, snelheid
onbekend.
De twee laatste schepen stonden nog op de
werf toen de oorlog begon.
De Engelsche vloot bezat 10 slagkruisers,
zoodat het verschil aan bezit van dit type sche
pen, niet groot is. De Engelsche schepen voe
ren echter alle zwaarder geschut dan de Duit
sche en het voordeel daarvan sprong in het
oog toen op 23 Januari 1915 de Engelsche en
Duitsche slagkruisers elkaar op de Noordzee
ontmoetten. De Duitschers moesten toen het
veld ruimen, met achterlating van de pantser
kruiser Blücher, welke door de Engelsche zware
schepen bijna aan flarden werd geschoten en
ten slotte door de Arethusa getorpedeerd werd.
Aan tweede rangs slagschepen kan de Duit
sche admiraliteit ter zee brengen 22 stuks,
waarvan echter een tweetal van 1892 zoo zeer
verouderd zgn, dat zij niet meer aan een zee
slag kunnen deelnemen. Ze loopen slechts 16
knoop. De overige 20 zijn schepen van ruim
11000 tot ruim 13000 ton, waarnit enkele zeer
bruikbare eskaders kunnen worden gevormd.
De schepen zgn echter veel minder groot dan
de 32 Engelsche van denzelfden leeftijd en voeren
minder zwaar geschut, zoodat men kan zeggen
dat Engeland ook van deze schepen een over
weldigende meerderheid bezit.
visite, welke in totaal i
per jaar niet overtreft.
De Voorz. zegt, dat deze zaak der ge-
meente-geneesheeren een jaar of vijf geleden heel
wat stof heeft opgejaagd.
Het gemeentebestuur van Wijmbritseradeel
is destijds zelfs beschuldigd lichtvaardig te
werk te zgn gegaan. Zonder ook maar eenigs-
zins de juistheid van deze beschuldiging te
erkennen zou men thans ook de vraag kunnen
stellen of het niet wat lichtvaardig zou zijn
wanneer men thans het maken van een con
tract met de geneesheeren overliet aan het B. A.,
dat incompleet is en thans slechts bestaat uit
2 leden.
Intusschen constateert Spr. dat, waar vroe
ger buitenstaanden de regeling betreffende de
geneeskundige behandeling der armen in het
Vermoedelgk hebben de Duitschers tijdens
do oorlog met alle macht gewerkt om dit te
kort aan te vullen, daar bij een zeeslag deze
snelle scheepjes voor den afweer van vgande
lijke duikbooten en voor verkenningen enz.
bjjna onmisbaar zgn. Op dit gebied heeft de
Engelsche vloot echter een voorsprong welke
tijdens dezen oorlog wel niet zal kunnen wor
den ingehaald. Engeland bezit zooals wjj eer
der zagen 115 van dergelgke schepen.
De 11 kanonneerbooten van Duitschland zgn
op 7 Nov. ’14 bij de overgave van Kiautschau
aan de Japanners vernield, ze hadden voor
een zeeslag ook geenerlei waarde.
Met de vloot van torpedojagers en torpedo-
booteu van Duitschland is het 't zelfde geval
als met de pantserdekkruisers, ze kan zich in
sterkte bg lange na niet meten meten met de
Engelschen. Terwijl Engeland in den strgd
kan brengen een groot aantal nieuwe schepen
van 1000 en 2000 ton met snelheden van 35
knoop waren de Duitsche torpedojagers van
voor den oorlog ook de nieuwste, niet grooter
dan ongeveer 700 ton met een hoogste snel
heid van 32.5 knoop. Totaal bezit de Duitsche
vloot ongeveer 160 torpedojagers en 89 torpe-
booten. Deze cgfers zgn voor Engeland resp.
240 en 105.
Is in aantal de Engelsche torpedovloot dus
sterker, de grootere snelheden en hun grootere
tonnenmaat, waarmee een sterker bewapening
gepaard gaat geeft deze vloot een groot over
wicht op haar tegenstander. Tgdens den oorlog
zal Duitschland dan ook ongetwijfeld torpedo
jagers sterker en grooter dan zg tot nu toe
had, hebben aangebouwd.
(Wordt vervolgd.)
Zuiden der Gemeeute als belaehelgk noemden,
dit thans absoluut niet meer het geval is.
De heer de Boer (Weth.) acht het ge
wenscht op het adres der geneesheeren in te
gaan en niet op het advies van het B. A.
De Voorz. deelt mede dat hij nog heeft
ontvangen een schrijven van dr. Faber te
Woudsend, die naar aanleiding van hem ter
oore gekomen geruchten betreffende de in deze
Verg, te doene voorstellen meedeelt, dat het
geenszins de bedoeling is de gemeente een fi-
nantiëel voordeel te bezorgen en dus beide art
sen te samen aanspraak blgven maken op da
f1200 salaris welke de heer Donker genoot.
De artsen moeten dus vast houden aan hunne
eischen betreffende het contract.
In een telegram deelt dr. de Witte nog mede
dat de cijfers door het B. A. genoemd niet
juist zgn en ook hij vasthoudt aan zijn afspra
ken met de collega’s en de eischen.
De heer dr. Rengers betoogt dat door
deze berichten de gemeenteraad slechts te be
slissen heeft al of niet met de betrokken ge
neesheeren een contract aan te gaan.
Ter bespreking van de geschiktheid dezer
artsen Spr. kent hen geen van beide is
eene Verg, met gesloten deuren wellicht ge
wenscht.
De heer Landman vindt het toe te iui-
chen dat de bewoners van Woudsend thans in
de gelegenheid zullen worden gesteld den daar
m. Tegen de benoe
ming van dr. de Witte bestaan bij Spr. be
zwaren. Door de regeling welke thans tus
schen beide doktoren is getroffen is er bgna
geen kans meer dat men te Heeg een tweede
dokter zal kunnen krijgen en dat ligt toch
feitelgk voor de hand nu de bevolking toe
neemt.
Ook tegen den persoon van dr. de Witte be
staan bjj Spr. bezwaren welke hem aanleiding
zullen geven tegen zijne benoeming te stem-
der Duitschers naar den kelder. Van dit soort
schepen, waarvan Duitschland voor den oorlog
9 stuks bezat zgn er thans nog drie over, een
van 1903, groot 9500 ton, snelheid 21,5 knoop,
1 van 1900, groot 8900 ton, snelheid 20,5
knoop, en een van 1897 groot 10700 ton, snel
heid 19 knoop. De nieuwste en beste schepen
der Duitschers uit deze klasse zijn in de Noord
zee, Oostzee en op don Oceaan door de eska
ders der geallieerden vernietigd.
Engeland kan hier tegenover plaatsen niet
minder dan 30 pantserkruisers.
Nog grooter is de overmacht der Engelsche
vloot aan die nuttige scheepjes de pantserdek
kruisers. Enkele der Duitsche hebben zich in
dezen oorlog met roem overd-kt, vooral bij de
kaapvaart men denke aan Emden, Dresden
en Koningsberg, doch ze hebben ten slotte
alle van sneller schepen,van den vgand hun
genadeschot gekregen. Voor den oorlog bezat
Duitschland aan pantserdekschepen 44 stuks,
waarvan 12 in den grond zijn geboord. Als
bij de Engelsche vloot bestaat ook bij de Duit
sche eene stedenklasse en daarvan zijn nog 13
over, ze zgn tusschen 1903 en 1914 gebouwd
van 5000 tot 3200 ton groot en van eene snel
heid van 23 tot 28 knoop. Ze zijn in doorsnee
veel ouder en minder snel dan dezelfde klasse
bij de Engelschen, waarvan do oudsten van
1909 dateeren. Voorts zgn er nog de Gefion
en de Hela, beiden in 1914 gebouwd, 5500
ton groot met eene snelheid van 28 knoop.
Schepen welke vergeleken kunnen worden met
de Engelsche C.-klasse uit dit type, een kleine
4000 ton groot en met eene snelheid van 30
knoop bezat Duitschland niet.
Voorzittei’ de heer H. M. Tromp, Burge
meester.
Secretaris de heer J. Poppinga.
Aanwezig 13 leden.
Afwezig de h.h. Feenstra (met kennisgeving)
en Oppedgk.
Punt 1.
Februari 1916.
Deze notulen worden gelezen
derd vastgesteld.
Punt II. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
wel zijn aangebrachtdat er slagkruisers zgn
aangebouwd is op zich zelf zeer waarschijnlijk
zooals wg reeds in ons laatste artikel aan het
slot betoogden.
Ook van de Engelsche vloot wordt gezegd,
dat zg verrassingen voor de Duitsche vloot
gereed heeft, het zal dus bij een eventueele
zeeslag wel blijken welke vloot de meeste en
meest doeltreffende verrassingen heeft.
van het desbetreffende in
gekomen stuk van het B. A. vraagt de Voorz.
namens B. en W. machtiging om een leening
van f6500 a 5 onderhands aan te gaan.
De heer Rengers verklaart daartegen geen
bezwaar te hebben wanneer maar aan verschil
lende instellingen deelname aan de inschrijving
wordt gevraagd.
De Voorz. zegt dit toe.
Z. h. st. wordt de machtiging verleend.
Hierna sluiting der openbare Verg. In eene
met gesloten deuren wordt behandeld:
Punt X. Behandeling van het primitief
kohier van hoofdelijken omslag 1916.
hij thans getroffen heeft, bestendigd blijft, n.l.
dat dr. de Witte te Heeg gemeente-geneeshoer
wordt voor Heeg, Oudega en Gaastmeer en
omstreken en dr. Faber voor Woudsend en
omstreken.
De dokters de Witte en Faber verzoeken in
een adres dat zij met ingang van 1 Jan. 1916
benoemd zullen worden tot gemeente genees
heer voor de bedoelde dorpen en wel dr. De
Witte tegen een salaris van f650, dr. Faber
tegen een salaris van f 550 zijnde totaal f1200,
bet bedrag dat dr. Donker tot heden ontving.
De finantieelc lasten blijven voor de ge
meente dezelfde en de artsên verklaren zich
bereid voor deze vergoeding üet ambt voer
onbepaalden tgd te willen vervullen.
Aan het B. Armbestuur is advies over deze
adressen gevraagd. Het rapporteert dat de
ontslag-aanvraag van dr. Donker wel gelegen
komt nu inwoners van Woudsend een adres
aan den Raad hebben gericht om het ge
meen te-geneesheerschap op te dragon aan een
arts in die plaats wonende.
Het kan zich wel met de regeling vereeni-
gen, doch niet met de belooning. Gebleken is
dat te Woudsend steeds het grootste aantal
machtigingen werd aangevraagd (in opeenvol
gende jaren60, 59, 56, 63, 73 tegen in de
zelfde jaren voor de overige dorpen in het
ressort35, 34, 58, 34, 10, 10). Waai- nu het
aantal aanvragen voor Woudsend nog zal toe
nemen wanneer de heer Faber, daar ter plaatse,
wordt benoemd acht het de belooning voor
dr. de Witte in verhouding tot die van dr.
Faber te hoog en stelt voor dr. Faber f 550, 'wonenden arts te raadplege)
dr. de Witte f450 te verleenen. Trr!j-± 1
Tenslotte vraagt het B. A. of het niet ge
wenscht zou zgn dat even als in de andere
ressorten het B. A. met die artsen een con
tract op boven voorgestelde voorwaarden aan
ging-
B. en W. hebben ook het advies van de
Commissie voor de Armenzaken gevraagd,
welke adviseert het gevraagde eervol ontslag
met ingang van 1 Jan. 1916 te verleenen, en
De Voorz. doet mededeeling van de vol
gende ingekomen stukken
a schrijven van mej. IJ. Demmer waarbg
zg verklaart hare benoeming tot onderwijzeres
in de handwerken aan de O. L. school te
Seharnegoutum aan te nemen
b dankbetuiging van den concierge de Boer
voor de hem verleende duurte toeslag
Een proces gewonnen.
schrijven van den heer Mr. R. Pollema,
waarin deze mededeeling doet dat de recht
bank te Leeuwarden heeft afgewezen den eisch
door de firma Koppenhagen Co. te Utrecht
tot de gemeente Wgmbritseradeel gericht ter
betaling van f 3000. Dit proces is dus door de
gemeente gewonnen
d res. van Ged. St. houdende vaststelling
van de gemeente-rokening 1914 in ontvang
f232.538.715 en uitgaaf f210.063.53;
e idem betreffende de overeenkomst getrof
fen met Tamminga over de tolinning aan de
burg in de Franekervaart.
Al deze stukken worden voor kennisgeving
aangenomen.
f, g en h verslagen van de Leeuwarder In
dustrie- en Huishoudschool, den gemeentevee-
arts W. v. Staa en de Comm. tot Wering van
Schoolverzuim.
Worden ter inzage gelegd.
i adres van de Erve H. de Jong betref
fende verspreiding onder de leerlingen der L.
Scholen van een boekje over cacao.
Voor kennisgeving aangenomen.
j schrgven van Ged. St. waarbij worden ge
noemd de keurmeesters, door dat college
aangesteld, met verzoek deze tot gemeentelijke
keurmeesters te benoemen.
Bg acclamatie wordt hiertoe door den raad
besloten.
k verzoek van het comité voor het houden
