f2000
Westerhofs Koffie.
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBR1TSERADEEL (t4de Jaargang)
MEUBELFABRIEK NEDERLAND
Telefoon 118.
Van de Leeuwarder Rechtbank.
ge-
Officieel Orgaan der Bemeente Sneek.
De Abonne's op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande "^|5Q|
RECLAMEKOLOM,
Onze prijzen zijn per pond:
Nieuwstijdingen.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGS
Ged. Poortezijlen, - Hoek KleiflZOfld Sneek.
TELEFOON No. 150.
Ingezonden.
Behangerij-Stoffeerderij.
Preanger 85 ets.
Java 75
Kwaliteit B 65
No. 1 62
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
No« 51n Zaterdag 25 Maart 1916» 32e JaargangB
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
bij“8ef20()O f K0 HanTV™, f 75 bij verlies fCA
Invaliditeit. 1 V V Overlijden. J of Oog. van een Du i m. f Jv Wijsvinger.
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
J. A. HUIZINGA, Groningen.
8
8
0
15
10
4
K)
0
.0
10
15
•0
o
'5
ANNEX
De Kamer van Koophandel ie Sneek
en de aanhangige spoorplannen.
0
>0
!5
5 H
25»
i0
7
O
7
6
!75
X
Spoorweg in de Zuid-West hoek.
logica
J»
R. GORTER.
>r alle
8 ct.
bij-
Overlijdeii.
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie.)
•n
-
Gebruikt uw gezond verstand.
Zullen de Pink Pillen mij genezen Dat is
de vraag die vele zieken zich doen wanneer
zij talrijke getuigschriften van genezingen
voor zich hebben, die door dat goede genees
middel verkregen zijn en iederen dag in de
kranten worden vermeld.
Zieken, gebruikt uw gezond verstand. Er
bestaat geen reden waarom de Pink Pillen u
niet genezen, terwijl zij reeds duizenden zieken
met dezelfde kwalen’’’aenezen hebben. Men
mag dus niet twijfelen. Aan de bloedarmen,
aan hen wier krachten uitgeput zijn, geven
wij heden kennis van de genezing van Mej.
Marie Jameton, bruineerster, wonende te
Lyon (Frankrijk), 24, rue du Doyenné. Dit
jonge meisje schrijft
„Erg vermoeid door den groei, had ik
zware bloedarmoede gekregen en verviel met
den dag. Ik leed veel aan schele hoofdpijnen
en zenuwpijnen.“"Na^'versterkende middelen
zonder succes beproefd te hebben, heb ik
den raad gevolgd de Pink Pillen te gebruiken.
Zij hebbenr een wonderdadige uitwerking ge
had en mij in weinig tijd een uitmuntende ge
zondheid doen weervinden.’-
Nu moet gij wel hierop letten: Wij kennen
de waarde der echte Pink Pillen en wij zijn
overtuigd dat zij u genezen kunnen. Wij
weten ook dat de namaaksels der Pink Pillen
nooit iemand genezen hebben. Verlangt dus
de echte Pink Pillen die in alle goede apothe
ken te koop zijn en weigert alles wat men u
als even goed wil voorstellen.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar rif 1.75 per
doos en f 0 per zes doozen bij het Hoofddepöt
der Pink Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam.
Voor Sneek en Omstreken bij de Erven Joh.
W. Meijer en fa. B. Meindersma te Sneek en
bij alle goede Apotheken en Drogisterijen.
STAVOREN. Bjj de alhier vanwege het
waterschap „Hemelumer Oldephaert a. a.”
gehouden grasverpachting zjjn ongewoon
in staat te stellen voorschotten van geljjke
bedragen te verleenen aan „de Woningstich
ting" in die gemeente, ten behoeve van hare
plannen en wel een voorschot: a. van ten
hoogste f515, voor den aankoop van grond,
en b. een voorschot van ten hoogste f18,868,
voor den bouw van 8 woningen te Wondeend.
De abonnementsprijzen
der dagbladen.
Eergisteren heeft de buitengew. algemeene
vergadering van de vereeniging van uitge
vers van dagbladen „De Nederlansche Dag
bladpers” een resolutie aangenomen, waarin
zg verklaart, dat de voortdurende stjjging
van den prjjs van het papier een verhoo-
ging van de abonnementsprijzen der dagbla
den noodzakelgk maakt.
hooge pr jjzen besteed. In het geheel bedroeg
de pachtsom f 3340 tegen f 2042 in het vo
rige jaar.
De Nieuwlanderdjjk onder Hindeloopen
spande de kroon. De opbrengst hiervan be
droeg f813 tegen f364.50 bg de vorige
verhuring.
Scharren met weidrecht voor 1 koe of
2 pinken tot 1 November deden tot f88,
halve scharren met weidrecht tot 15 Juli f 60
Verbetering der volkshuisvesting
in Wljmbrltseradeel.
Bjj Kon. besluit zjjn aan de gemeente
Wgmbritseradeel verleend voorschotten uit
’s rgks kas, ten einde genoemde gemeente, aangewezen richting. Zfi snijdt een der met
pen (Oudega, Nijega en Kolderwolde met ruim
1000 z.) met één of meer gelegenheden tot aan
sluiting op een afstand van 20 tot 30 minu
ten, alsmede Harich en Hemelum metonmid-
delljjke verbinding, heeten bij de Kamer niet
aangesloten. Het behoeft natuurljjk geen be
toog, dat de gem. raden er anders over dach
ten en mitsdien een zoo belangrijk subsidie
voteerden, als boven genoemd werd. De ge
projecteerde Ijjn loopt op een evenwgdigen af
stand van die dorpen, alle even welvarend, en
doet dus beide gemeenten gelijkelijk recht. Hoe
men ten opzichte daarvan kan schrjjven als van
de minst in cultuur gebrachte gedeelten, is mij
wederom een raadsel.
Voor het vreemdelingenverkeer is, het de
ABONNEMENTS-PR1J8
Per jaar fl.50, franco per post fX—buitenland f5.—
Afzonderlijke nummers 3 cent.
AJDVBHTHNT1B-PRIJS
1—5 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
NIEUWE SNEEKER COURANT
Mijnheer de Redacteur
Het verslag van genoemde Kamer in ver
band met genoemd onderwerp, in extenso in
verschillende bladen gepubliceerd, kenneljjk met
het doel om stemming te maken, noopt mij
cenige kantteekeningen daarop te maken. Hoe
wel overigens een interne aangelegenheid, heeft
de publicatie haar tot een publiek eigendom
gemaakt en critiek toegelaten.
-lo. De tramplannen zijn voorloopig aan
kant geschoven zegt de Kamer.
Nu is voorloopig ongetwijfeld een rekbaar
begrip, maar in die mate als de Kamer wil,
was het mij niet bekend. In 1900 namen de
hh. Beversen en v. Heurn, ingenieurs te's Hage
het initiatief voor een tramlijn Stavoren via
GaasterlandSneek. In 1905 gaven zij door
een aanvraag aan de Staten van Friesland om
vernieuwing van de subsidiegarantie nog een
teeken van leven. Sinds dien niet meer trou
wens beide hoeren zijn intusschen al overleden.
Het is ook niet bekend, dat naderhand nieu
we serieuze (technische) tramplannen zgn ont
worpen. Wel misschien plannen, opgemaakt
aan de koffietafel, maar daarvoor is nimmer
de medewerking der gem. besturen gevraagd.
In hoever de Kamer nu nog kan spreken van
„voorloopig aan kant geschoven” is mij een
raadsel. Die woorden geven bovendien den
indruk, alsof Sneek en hare belangen miskend
en genegeerd worden. Ieder, die de geschie
denis van de vroegere tramplannen heeft me
degemaakt, zal zich herinneren, hoe juist ze
kere vasthoudendheid door één gemeente, tot
uitstel en afstel heeft geleid.
Bedoelt de Kamer zich zelf of ande
ren te misleiden?
2o. Opvallend is, hoe dit tracé getrokken is
langs de minst bevolkte en minst in cultuur
gebrachte gedeelten van den Z. W. hoektus
schen Balk en Koudurn door een bijna onbe
woonde streekverschillende plaatsen, ook He-
melum heeten van verbinding uitgesloten. Al
dus de K. v. K.
Nu hebben de gem. Gaasterland en Hem.
Old. en Noordw. respectievelijk f 125.000 en
f 60.000 toegezegd. Alleen om Balk en Kou-
dum Dat ware toch voor eerie bevolking van
ongeveer 1300 en 1600 zielen wel wat al te
rojjaal tegenover f 185.000 van Sneek. Totaal
gemis aan locale bekendheid kan alleen de Ka
mer hebben doen spreken, gelijk zij deed.
Oudemirdum (637 zielen)Nijemirdum (540 z.)
Mirns (n Bakhuizen, (1100 z.) en de Wouddor-
natuurschoon rijk bedeelde streken van Gaas
terland. Het oordeel van de Kamer berust
mitsdien geheel op onkunde of dwaling.
3o. De Kamer spreekt als haar oordeel uit,
dat de ontwerpen niet zijn in het belang van
Sneek, noch in dat van het grootst gedeelte van
den Z. W. hoek, voorts dat de rentabiliteit niet
vaststaat en ten slotte dat de plannen dienen
tot bevoordeeling van Heeg, Woudeend en Balk.
Nu zou men denken, dat de Kamer advi
seerde voor dergelijke plannen in het geheel
geen subsidie te verleenen; wat met het oog
op plannen, niet in het. belang van Sneek en
ter bevoordeeling van dorpen in andere ge
meenten, rationeel zou zijn. Maar neen, zjj
stelt voor, het subsidie tot het hoogst nood
zakelijke te beperken. Ben ik te hard, als ik
zeg, dat zij totaal gebrek aan logica ver
raadt
Nu is de K. v. K. meer een college van
advies. In hoeverre de eigenschappen, als
waarop de boven gespatieerde woorden wijzen,
haar tot een betrouwbare vraagbaak op het
gebied van verkeersmiddelen maken, laat ik
gaarne aan anderen ter beoordeeling over.
Maar indien zij ten opzichte van de gemeente
Sneek op de vroegere tramplannen haar in
vloed heeft doen gelden op een wijze als thans
geschiedt, dan kan men eenigszins beoordeelen
hoe zij meent de belangen van Sneek te moe
ten dienen.
Het is zeer de vraag of een subsidie van
Sneek ten bedrage van f 185000 tegenover
f125.000 van Wymbritseradeel, gelijk bedrag
van Gaasterland en f60.000 van Hem. Qld.
en Noordwolde, niet beneden den norm bljjft.
Gedachtig aan de vroegere mislukking heeft
men tegenover Sneek misschien niet al te prin
cipieel willen zijn. Staat intusschen die ge
meente het gevraagde subsidie niet toe, de an
dere gemeenten zullen voor een tweede ver-
hooging niet te vinden zijn. Nu reeds is het
door de voorstanders van het locaalspoor uit
gesproken, dat zij voortaan tegen elke verhoo-
ging van het subsidie zullen stemmen. Na
tuurlijk ziet men in de andere gemeenten ook
op de eigen belangen, m. n. op het locaal ver
keer op de hoofdplaats der gemeente, waarmede
de geprojecteerde richting rekening houdt. Wat
Wijmbritseradeel betreft, wier gemeentehuis te
Sneek staat, komt dit verkeersbelang Sneek
mooi in' het gevlei. Dat zg bovendien streken
aansluit, waar de tuinbouw ernstig onderno
men wordt en telkens uitbreiding ondergaat,
die, op initiatief van Koudurn en met belang
stellende medewerking van het Gem. bestuur,
op de Sneeker veiling een afzetgebied heeft
gevonden, zie, daarvoor heeft de K. v« K.
geen oog.
Ze maakt zich wel bezorgd over de rentabi
liteit. der fxploitatie, en stelt daartegenover
de tram als ideaal, hoewel een tram in den
tegenwoordigen tijd met zgn behoefte aan snel
verkeer, heelemaal geen ideaal meer is. Wie
van de door haar bedoelde tram de exploitant
moet zgn, nu de H. IJ. S. M. zich daarvoor
excuseert, is mij niet duidelijk. De Mij. tot
expl. van S. S. misschien? Dan gaat het op
Heerenveen aan, of op Steenwijk over Lem
met, tot voeding van haar eigen lijnen. De af
stand tusschen Gaasterland en St. Nicolaasga
is kort. Die verbinding kost slechts weinig
moeite. En al begeert de Z. W. hoek voorals
nog die verbinding niet, omdat handel en ver
keer zich richten op Sneek, de richting op
Heerenveen zou daarin verandering kunnen
brengen. Althans het groote verkeer van uit
den Z. W.-hoek zou direct Sneek als schakel
loslaten.
Kwam de verbinding met Heerenveen tot
stand, een afzonderlijke locaallgn naar Sneek
zou voorloopig (in den zin van de K. v. K.)
geen kans van slagen hebben. Of de betrokken
gemeenten zich daartegenover zoo belangstel-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdage-
ingebonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgens 10 uur.
Woudsend, Tjerkgaast, Sloten, Wijckel, Balk,
Sondel, Mirdum, .Mirns, Warns, zooals de
plannen B, 0, D deden. Nu ons die echter
niet werden voorgelegd, en dus klaarblijkelijk
óók aan kant zijn geschoven, en plannen A en
E niet zoo in ’t belang van Sneek en den
geheelen Zuidwesthoek zjjn als de plannen B,
C of D, is het het beste niet vast te houden
aan plan E met z’n dure brug, maar in de
zaak zoo weinig mogelijk geld te steken en
dus op plan A aan te houden.” Iemand, die
goed leest, zal hieruit de conclusie trokken
Sneek moet den Zuidwesthoek wel helpen,
maar nu het slechts een gedeelte van den Zuid
westhoek betreft, niet meer geven dan noodig
is, dus wel geven en ook wel zoo veel als
noodig is.
Het zal Koudurn, Balk, Woudsend en Heeg
toch zeker onverschillig zijn, of zij via IJlst
in Sneek komen of via een brug over de
Geeuw!, maar voor Sneek is dit niet onver
schillig, gezien de geldelijke extra-bgdrage die
van hem wordt gevraagd voor de Geeuwbrug.
De heer Krol schrjjft verder
„ieder, die de geschiedenis van de vroe
gere tramplanijen hoeft medegemaakt, zal
zich herinneren hoe juist zekere vasthou
dendheid door één gemeente tot uitstel
en afstel heeft geleid.”
Dit slaat natuurlijk op den ouden eiscfi van
Sneek„wel verbinding met den Zuidwest
hoek, doch uitsluitend met eindstation aan den
Lemmerweg, zonder verbinding met station
H. ‘S. M.” Welnu, mijnheer Krol, die oppositie
bestaat nog en is het nu niet in de Kamer
van Koophandel te waardeeren dat zg verklaart
de tramplannen zijn voorloopig aan kant, het
zg zoo ’t Grootste gedeelte van den Zuidwest
hoek blijft geïsoleerd, 't zij zooEen gedeelte
van den Zuidwesthoek kan echter worden ge
holpen, welnu, Sneek, help!, maar doe het op
de goedkoopste wijze, waardoor het welslagen
bevorderd wordt, doe dus afstand van uwen
ouden eischeindstation of halte*
aan den Lemmerweg.
De heer Krol noemt dit gebrek aan
en zich zelf en anderen misleiden
Vorder valt de heer Krol de zinsnede aan
waarin wordt verklaard, dat het tracé getrok
ken is door de minst bevolkte en minst in cul
tuur gebrachte gedeelten van den Zuidwesthoek.
„Totaal gemis aan locale bekendheid,” ver
klaart de heer Krol.
Gelukkig heb ik een deskundige bij de band,
die de Kamer van Koophandel kan verdedi
gen, nameljjk de heer Krol zelf. ZEd. deelt
immers mede, dat de geprojecteerde lijn loopt
op evenwijdigen afstand, 20—30 minuten van
de alle even welvarende dorpen (de Mirdumer
enz. en de Wouddorpen) ég de met natuur
schoon rjjk bedeelde streken van Gaasterland
snjjdt. Dus met andere woorden.- de lijn blijft
op een afstand van de welvarende dorpen en
loopt door de Gaasterlandsche bosschon, waar
men slechts de halten „Kippenburg” en „Rijs”
aantreft. Welnu, datzelfde zegt de Kamer van
Koophandel ook
Heerljjk voor Sondel en de Mirdumen om
Kippenburg en Rps tot station te hebben,
prachtig voor ce Wouddorpen om den trein
bjj de Galamadammen te zien rjjden
„Voor het vreemdelingenverkeer is het de
aangewezen richting”, verklaart de heer Krol
dit geloof ik gaarne. Ik ben echter overtuigd,
dat de Kamer van Koophandel niet heeft ge
weten, dat d i t het doel van de nieuwe Ijjn
was
Het verdere betoog van den heer Krol had
in de pen kunnen blgven, indien hij beter ge
lezen had en had begrepen, dat'de Kamer ad
viseerde plan A te steunen.
Over de rentabiliteit behoeven wij ook nivt
te twisten. De Kamer van Koophandel spreekt
haar twijfel uit, de heer Krol grondt zgno
meening op de gegevens van het verkeer langs
de lijnen der N. T. M. -|- het komende vreem
delingenverkeer. Welnu, dat „komende” is iels
waar de bank niet veel op geeft, beide pat -
tjjen zgn het dus wel aardig eens, dat de reu -
tabiliteit niet vaststaat.
Ten slotte nog het slotwoord van den heer
Krol»Wie, die Sneek met haar aanpassings
vermogen en energie kent.” De Kamervan
Koophandel van Sneek, mgnheer Krol, heeft,
door haar advies aan burg, en wetb. van Sne< k,
om den ouden Sneeker eisch„geen verbin
ding met het spoor, eindstation of halte aan
den Lemmerweg”, te laten vallen, bewezen,
dat zij „aanpassingsvermogen” in ruime mate
bezit.
i5 e
0
J2 ct.
17
23 B
17 B
19
10
14
55
ro
lend zouden betoonen, als thans het geval is,
mag betwijfeld worden. Onder den indruk van
de buitengewone welvaart op economisch ge
bied had men den moed, zulke belangrijke
bedragen toe te zeggen. Het subsidie van Rjjk
en provincie zal daaraan geëvenredigd zgn.
Voor het N. Fr. locaalspoor gaven de belang
hebbende rijke gemeenten slechts f 20.000.
Met een provinciaal subsidie van f 180.000
zou, als alle gemeenten toestonden wat bij
gemeen accoord billijk werd geoordeeld, de
eerste f700.000 volteekend zijn. Geeft het Rijk
daarna de verwachte f 700.000, dan blijft
slechts f350.000 voor particulier aandeelen-
kapitaal over, waarvan de rentabiliteit, met
het oog op de gegevens van het verkeer langs
de lijnen der Ned. Tramweg Mij. en het ko
mend vreemdelingenverkeer spoedig verzekerd
is. De Z. W. hoak maakt het achterland van
Sneek uit. Alle wegen, te water en te land,
richten reeds op Sneek. Van hoeveel belang
de ontwikkeling van den Z. W. hoek in dit
opzicht voor Sneek kan worden, zou Alkmaar
met het oog op Bergen en Egmond aan Zee
kunnen getuigen.
Met instemming haal ik even aan, wat
„Zuidwester” in de Leeuw. Courant van 12
Jan. j.l. schreef:
„Sneek is het handelscontrum van den Z.
W. hoek. Ja meer nogmet haar ziekenhuis,
onderwijsinrichtingen etc., ook diens „Alma
Mater”. Sneek is door het spoorwegverkeer in
ontwikkeling toegenomen, ten koste van an
dere provinciestedenAlle verhoudingen
met den Z. W. hoek zullen voor Sneek door
deze Ijjn toenemen. Haar goede inrichtingen
op allerlei gebied, kost het geen moeite de
betrekkingen aan itensiteit te doen winnen
„Het gaat hier, misschien voor het laatst,,
om een welvarende streek uit haar isolement
te verlossen door een locaalspoor met vele
voordeelen boven een tram, alsgroote snel
heid, toezicht op materiaal en personeel en
last not least lagere tarieven, betere en
zekerder aansluiting.”
Dat plaatsen als Heeg, Woudsend en Balk
zich zouden kunnen ontwikkelen ten koste, in
plaats van ten voordeele vaii Sneek, is niet
aannemeljjk. In de Economie is wetenschap
pelijk vastgestald, dat de trek naar de groote
centra, waar de vruchten van wetenschap en
kunst zooveel beter te genieten zijn, niet is
tegen te houden.
Wie, die Sneek met haar aanpassingsver
mogen en energie kent, heeft daarvan andere
verwachtingen
Koudurn, den 20 Maart 1916.
J. KROL.
D« Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Sneek
en de aanhangige spoorplannen.
De heer J. Krol valt het rapport van de
Kamer van Koophandel te Sneek aan burg,
en weth. van genoemde gemeente uitgebracht
aan en ik veroorloof mjj hem nader in te lich
ten. Hoewel lid van de Kamer van Koop
handel moet ik allereerst verklaren, dat! ik
niet in die kwaliteit schrjjf.
Wij beginnen met de „voorloopig aan kant
geschoven tramplannen”?
„Voorloopig is een zeer rekbaar begrip”
verklaart de heer Krol. Welnu, dat vindt de
Kamer klaarblijkelijk ook. Daar dus de „zeer
rekbaar voorloopige” tramplannen aan kant
zijn geschoven, die den geheelen Zuid
westhoek zouden kunnen omvat
ten (deze verduideljjkende zinsnede slaat de
heer Krol over), brengt de Kamer advies uit
over de plannen A en E. Plan A loopt van
Koudurn over Galamadammen voorbij Rijs en
Kippenburg, tusschen Harich en Balk door
naar Woudsend, om via Heeg bjj IJlst op de
ljjn der H. S. M. te komen.
Plan E buigt bij Osingahuizen naar het
oosten, passeert de dorpen Hommerts en Jut-
rijp, komt dan bjj stopplaats „SneekLemmer
weg” en gaat van daar met een brug over de
Geeuw naar station Sneek H. S. M.
Het laatste plan, E dus, kost Sneek, dooi
de Geeuwbrug, een anderhalf honderdduizend
gulden meer.
Hot was klaarblijkelijk alleen het doel van
burg, en weth. van Sneek om aan de Kamer
advies te vragen of deze meerde re uit
gave gewettigd is.
„Welnu”, zegt de Kamer, „zoowel voor
Sneek als voor den Zuidwesthoek zou d i e
verbinding het mooiste zgn, die de geheele
streek omsluit, dus Jutrijp, Hommerts, Heeg,
SNEEK. Tot onderwijzer aan den cursus
tot opleiding van turnleiders in de pro
vincie Friesland is o. a. benoemd de heer
J. d. Werf alhier.
Zitting van Woensdag 22 Meart 1916.
VONNISSEN
In de zitting van 15 Maart hebben te
rechtgestaan
Een 16 jarige jongen te Hommerts, we
gens diefstal van een koperen emmertje,
toebehoorende aan A. de Jager aldaar.
Beklaagde zal terbeschikking der regeering
worden gesteld, zonder toepassing van straf.
Een 15 jarige jongen te Hommerts, we
gens diefstal van een hoeveelheid lood, van
het dak der bjjzondere school aldaar. Von
nis gewezen aïs in de vorige zaak.
Siebren G., 62-jarig kofiiehuishouder te
Workum, wegens het niet voldoen aan een
vordering der politie aldaar. Geëischt f 20
boete of 10 dagen hechtenis en tot die straf
veroordeeld.
