f2000
ik.
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
I
No. 52.
Woensdag 29 Maart 1916.
32e Jaargang.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
RECLAMEKOLOM.
Nieuwstijdingen.
>0.
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek KIeiflZHfld - Sneek.
TELEFOON No. 150.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis verzekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
F
den bevengenoemden
Oorlogsnieuws.
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
bij
O v e r 1 ij d e n.
ARIEX
3°.
en Donderdags-
VrgdagB-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags-
Zavonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 uur.
ABONNEMENTS-PRIJS
Per jaar fl.50, franco per post fl.buitenland f5.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
ADVEHTBNT1E-FRIJS
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingezonden Mededeelingen 10 cent per regel.
De Commissaris der Koningin in Fries
land heeft voor het tgdvak van 1 April
1916 tot en met 31 Maart 1917 benoemd
tot plaatsverv. secretaris van den militie
raad en van den keuringsraad
in het le district mr. R. Pollema, advo
caat en procureur te Sneek.
Zaterdag is te Beekbergen in den ouder
dom van 69 jaar overleden de heer Ger-
bardas Johannes van Bjjlevelt, districts-com-
mandant, tevens inspecteur der rgksveld-
wacht te Leeuwarden.
De >Nieuw Amsterdam”, die 22 dezer
van Rotterdam naar New York vertrok,
heeft de post op de reede van Deal moeten
afgeven.
Invaliditeit. I XVU Overlijden. fJU of Oog. 4 4 een D u 1 m. 1 JV Wijsvinger. 1
r
kievitsei ge-
mevr. Boniteau, 17,
Asnières, bij Parijs.
4
o
3 reepjes zink
verklaring aan het Ameri-
I
Reddingschip in de Noordzee.
Het stoomschp Atlas, da£ door de regoering
eest
ont-
,n
st.
t
e
n
NIEUWE SNEEKER COURANT
eenige halfronde gaatjes voorzien van schroef-
Tijd van verdriet.
Tijd van bloedarmoede.
Het tegenwoordige tijdperk is, voor heel veel
lieden, een tijdperk van voortdurenden angst.
Hge zon men niet angstig zijn over het lot
van hen die men lief heeft, wanneer zij alle
dagen hun leven op de slachtvelden wagen
Het gebrek aan nieuws, de slechte tijdingen,
de rouw, bet vooruitzicht van een vernietigde
toekomst, dat alles veroorzaakt verdriet, groot
verdriet, en verdriet ondermijnt. De bloed,
armoede, waaraan al die ondermijnde gestel
len blootstaan, heeft inderdaad vrij spel en
zal nooit een grooteren bloei gekend hebben.
Die verraderlijke en arglistige kwaal moet be
streden worden voordat zij u geheel heeft
verslagen door u al uwe krachten te ontne
men. De behandeling met de Pink Pillen, zoo
gemakkelijk te volgen, daar zij bestaat uit
het innemen van slechts drie pillen per dag,
geeft aan alle bloedarmen de verloren krach
ten weer, met den moed en de kracht noodig
om de treurigheden der slechte dagen te bo
ven te komen. Het is hier de plaats eenige
regelen aan te halen van een Fransche dame,
mevr. Boniteau, 17, rue du Chemin-Vert, te
Asnières, bij Parijs.
„Ik leed reeds erg aan bloedarmoede toen
de oorlog uitbrak, schrijft deze dame. Mijn
man werd gemobiliseerd en vertrok met de
eersten. Daardoor verviel ik tot een zwaar
verdriet dat mijn kwaal zoo verergerde dat ik
7 kilo's afnam. Ik at niet meer, het leek of
mijn maag gesloten was. Ik voelde wel dat,
indien men geen middel vond om mijn bloed
armoede tot staan te brengen, ik verloren was.
Men heeft mij toen uwe Pink Pillen voorge
schreven en die hebben mijn kwaal tot staan
gebracht.
Ik heb spoedig al mijne krachten en mijn
.eetlust weergevonden en mijne ongemakken
voelen verminderen en verdwijnen. Eindelijk
heb ik, wat van veel belang is, een gedeelte
van mijn gewicht herwonnen. Ik gevoel mij
sterk en opgewekt, mijne zenuwen hinderen
mij niet meer
De Pink PiUen zijn onovertroffen tegen bloed
armoede, bleekzucht, algemeene zwakte, maag
pijnen, schele hoofdpijnen, zenuwpijnen, plaat
selijke pijnen, zenuwuitputting.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar kfl.75 per
doos en f 9 per zes doozen bij het Hoofddepót
der Pink Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam.
Voor Sneek en Omstreken bij de Erven Joh.
W. Meijer en fa. B. Meindersma te Sneek en
bij alle goede Apotheken en Drogisterijen.
Krite Snits.
Onze Krite weert zich dezen winter braaf.
Ze geeft uitvoering na uitvoering en bindt
daarmede hare leden aan zich en aan de
Friesche zaak.
Zondagavond voerde de Geheelonihouders-
tooneelclub „For yens neiste” voor haar op
„Libbensstriid" van R. W. Canne. Dat
„For Yens Neiste” over uitstekende krach
ten beschikt weten weook nu weer heb
ben ze zich danig geweerd.
Zoo kunnen we ons haast geen beter spel
denken dan van Saepke, de Friesche boerin,
die tot in de kleinste bijzonderheden voor
ons leefde, dank zg de schitterende uitbeel
ding. Ook Anke speelde haar zware rol
uitstekend en nog moeten we de kleine
speelster noemen die de rol van Jan zoo
alleraardigst weergaf.
Ook de anderen deden hun best: al kon
den ze niet allen hun spel tot de hoogte
van de genoemden opvoeren. Maar over 't
algemeen wa« de vertolking heel goed.
„It Pikelfleisfet”, het nog altgd leuke
nastukje van Velstra werd aardig en pittig
gespeeld en .deed de zaal geregeld schud
den van ’t lachen.
Alles te zamen genomen was *t een succes
en >For Yens Neiste” mag op 4 April,
wanneer de beide stukken weer gegeven
worden (dan voor de afd. Ned. Ver.) zeker
op ’n volle zaal rekenen
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Militie- en keuringsrnad.
Kievitseieren.
Reedt. Donderdag werd een kievitsei ge
vonden onder Suawoude. Vrjjdag werden
behalve te Hommerts nog op verschillende
is uitgerust als reddingschip in de Noordzee,
is gistermorgen naar zee vertrokken. Het is
voorzien van draadlooze telegrafie en van al
het nöodige voor het verleenen van hulp aan
in nood verkeerende schepen en aan schip
breukelingen.
Het voert behalve de Nederlandsche vlag,
als kenteeken van zijn speciale bestemming
een oranjevlag met groen kruis aan den voor
top, terwijl op beide boorden in witte letters
het opschrift „Reddingschip Atlas” is aange
bracht, dat des nachts zal worden verlicht.
Het schip .zal zich ophouden in de nabjjheid
van het lichtschip Noord-Hinder.
Er bévindt zich een zeeofficier aan boord,
die belast is met de leiding van het redding-
werk.
Bovendien heeft de regeering besloten één
maal per dag de schepen, die zich daartoe aan
hielden, tusschen het lichtschip „De Noord-
Hinder” en de Engelsche territoriale wateren
door sleepbooten en mijnenlichters te doen
voorafgaan.
In een duikboot.
Een Balkan-correspondent van het Berliner
Tageblatt heeft een tocht gemaakt in een duik
boot en vertelt daarvan
Dag en nacht dezelfde zenuwmoordende
jacht op den vjjand, waarvan het draadlooze
toestel dat 4e booten aan boord hebben, slechts
zelden iets betrouwbaars meldt. Weken lang
geniet de bemanning geen behoorlijken slaap
of> goede voeding Toch maakt men zich ge-
woonijjk een verkeerde voorstelling van het
leven in een duikboot. Van de vreeselijke
hitte, waarvan zooveel verteld is, waarin de
mensehen naakt tusschen de machines loopen,
merkt men niets. In den winter heerscht zelfs
hevige koude in de boot, de koude van het
zeewater rondom, die de stalen wanden spoe
dig naar het binnenste van de boot geleiden.
Ook de lucht wordt eerst na buitengewoon
lange vaarten werkelijk slecht en ongeschikt
om te'ademen. In het algemeen kan elke
duikboot ’s nachts, dus na ten hoogste zestien
uren, voor den dag komen en de door ade-
ming en uitwaseming der mensehen slecht
geworden lucht met zijn zuig- en pomptoestel
vervangen. Op langere tochten wordt de lucht
door kali-patronon heen geperst, die de kool
stof van de met koolzuur overladen atmosfeer
vasthóuden. In het ergste is een druk op een
kleinen hefboom voldoende. Dan stijgen door
buizen met zuurstofflesschen blazen door een
klein, met watef half gevuld glas aan den
binnenwand van het schip. Een tweede hef
boom regelt de hoeveelheid. Men kan deze
regelen naar het getal mensehen, die behoefte
aan zuurstof hebben. De bemanning kan drie
of vier dagen van kunstmatige zuurstof leven.
Menige duikbootmatroos, die zich reeds ver
loren had gewaand, heeft daardoor het licht
van de zon terug gezien.
De Tubantla.
Het departement van marine deelt mede
In twee sloepen, afkomstig van het stoom
schip Tubantia, welke door een stoomschip van
de, Batavierlijn in zee drjjvende zonder beman
ning zjjn aangetroffen en te Rotterdam zijn
aangebracht, zijn stukken metaal gevonden,
welke ter onderzoek aan de marine zjjn afge
staan.
De ter onderzoek overgelegde stukken metaal
bestaan uit
lo. Een stuk S-vornaig gebogen brons, lang
circa 250 m.M. en breed circa 85 m.M. dik
5.2-6 m.M.-;
2o. 11 stukjes brons, waarvan op sommige
nog een weinig tin
2 stukjes vertind brons, waarin nog
draad
4o. 3 reepjes zink en een klein stukje rood
koper.
Het onderzoek naar de herkomst dezer stuk
ken metaal in het torpedo-atelier der marine
te Amsterdam ingesteld, heeft het navolgende
opgeleverd
De kleur van het sub 1 genoemd stuk brons
en de vorm doen vermoeden, dat het afkom
stig is van «en bronzen luchtkamer van een
torpedo.
Óp treksterkte werd beproefd een proefstaaf
van het grootste stuk brons, 6 cM. lang, door
sneden 44.6 mMa.
De dulkbootenoorlog»
De Duitsche duikbooten zijn weer druk in
de weer geweest in de laatste dageneen zes
tal schepen hebben zij tot hun slachtoffer ge
maakt, waaronder waarschijnlijk een Noorsch
en de Engelsche mailboot Sussex, welke van
Engeland op Frankrjjk vaart.
Aan boord van dit laatste schip waren niet
minder dan 350 passagiers, meest Franschen,
waarvan er 60 bij de ontploffing én daarna
zijn gedood. Onder deze dooden zijn ee* acht
tal Amerikanen, zoodat Duitschland wel weer
ter verantwoording zal worden geroepen door
de Amerikaansche regeering, te meer waarde
admiraliteit der Entente békend- maakt dat het
schip geheel ongewapend was.
Ook is o.a. in den grond geboord het En
gelsche stoomschip Englishman van de White
Star. Er waren ook Amerikanen aan boord,
waarvan er vier worden vermist.
Dc Sussex,
PARIJS, 25 Maart. Het ministerie van
marine maakt bekend, dat de Sussex getorpe
deerd is. De kapitein zag de torpedo ea ma
noeuvreerde om haar te ontwijken, doch het
schip werd aan den voorsteven getroffen.
PARIJS, 25 Maart. Samuel Bemis, een van
de passagiers van do Sussex, vertelde
„Ik bevond mjj bij mooi, helder weer op
dek, toen ik een torpedo naar het schip zag
komén. Het spoor was duidelijk te zien, zon
der dat er een vergissing in hot spel kon zijn.
Op het oogenblik, dat zjj het schip trof, had
er een geweldige ontploffing plaats. Vele per
sonen werden in het water geslingerd. Eenigen
werden voor mjjn oogen gedood. Vlotten en
sloepen werden neergelaten. Ik klom op een
vlotrondom mij verdronken er mensehen. Een
reddingsboot pikte mij op. Veje personen wer
den gewond.”
Bemis heeft een verklaring aan het Ameri
kaansche gezantschap afgelegd.
De eerste neergelaten boot van de Sussex
sloeg door de een of andere oorzaak om. Bijna
alle passagiers en de bemanning werden gered.
Eenige passagiers, voornameljjk vrouwen, wer
den uit het water opgepikt, toen de booten
rondroeiden.
De waterdichte schotten van
werkten goed.
Om 11 uur ’s avonds, na 8 uur naargeestig
wachten, daagde de trailer Marie Thérèse uit
Boulogne op en nam bijna alle passagiers aan
boord. Een weinig later werden de overigen
overgenomen door een Engelsch schip, terwijl
een derde vaartuig de Sussex naar Boulogne
sleepte.
Het is opmerkeljjk, dat de ketels van de
Sussex na de ontploffing voort bleven werken
en het electrisch licht aanhielden, dat de pas
sagiers hielp opmonteren, terwijl zjj op red
ding wachtten.
LONDEN, 26 Maart. Er wordt bevestigd,
dat er 25 Amerikanen aan boord van do Sus
sex waren, waarvan er nog 8 worden vermist.
,Het is vrijwel zeker dat een man en twee
meisjes zjjn gedood ®f verdronken. Het totaal
verlies aan menschenlevens is nog onzeker,
doch bedraagt blijkbaar omstreeks 50.
Drie gewonde passagiers van de Sussex zjjn
heden in bet hospitaal te Dover overleden. Nog
12 zwaar gewonde passagiers bevinden zich in
het hospitaal.
PARIJS, 26 Maart. De Fransche bladen wjj-
den lange artikelen aan de torpedeering van
de Engelsche paketboot Sussex in het Kanaal.
Alle passagiers zjjn het er over eens dat de
torpedeering buiten twjjfel vast staat. De ont
ploffing en het begin van paniek, dat zich on
der de passagiers voordeed, hebben slachtof
fers gemaakt. Men schat hun aantal op 50
Onder de geredde passagiers zjjn 36 Engel-
schen, 28 Franschen, 21 Italianen, 12 Ameri
kanen, 45 Belgen, 6 Spanjaarden en 2 Russen,
waarvan een gedeelte naar Boulogne, een an
der deel naar Engeland is gebracht.
Men verwacht dat de Duitschers dezen nieu
wen aanslag zullen ontkennen, zoo goed als zjj
het de andere hebben gedaan. Doch de bewjjzen
van hun vorantwoordeijjkheid voor déze daad
zjjn onwederlegbaar.
Uit Dover wordt gemeld dat de Amerika
nen een grenzenlooze verontwaardiging aan
den dag leggen. Zoo ook de Amerikanen, die
te Boulogne zijn ontscheept en gisteren te
Parijs aankwamen. Die verontwaardiging is
overigens reeds door de Amerikaansche bla
den vertolkt.
De Sussex was niet gewapend.
LONDEN, 25 Maart. De stoomvaartmaat
schappij White Star deelt mede, dat 3 officie
ren en 33 man van het stoomschip English
man zjjn ontscheept. Er moeten nog 60 gered
zjjn.
„De „Greif” boorde, zoo luidt de Duit
sche mededeéling in den loop van dit gevecht
oen Engelschen kruiser van ongeveer 15000
ton door een torpedo-schot in den grond en
daarna liet de bemanning van de „Greif” dit
schip zelf in den lucht springen.
Van de bemanning zjjn ongeveer 150 man,
wier namen nog niet bekend zjjn, in Engel
sche krjjgsgevangenschap geraakt.
Zij worden door de Engelschen, die over het
gebeurde het strengste stilzwjjgen bewaren, van
alle verkeer met de buitenwereld afgesloten.
Te dezer zake worden maatregelen genomen”.
De Engelschen melden dat dit gevecht in
derdaad heeft plaats gehad op 29 Februari en
de Admiraliteit, nu haar blijkt dat de vijand
reeds is ingelieht, geen reden heeft om verder
te zwijgen. De hulpkruiser Alcantara (15000
ton) ontmoette de Duitsche hulpkruiser Greif
(vermoedelijk 1100 ton), die onder Noorsche
kleuren voer. Een gevecht onstond waarbjj de
Greif door een kanonschot, de Alcantara door
een torpedo verloren ging. Van de 300 man
aan boord van de Greif worden 5 officieren en
TJ5 man door de Engelsche torpedojagers ge
red, terwijl zij zelve 5 officieren en 69 man
verloren.
Totale belasting 2920 K.G.per mM! 65.5
K.G.Rek 3| mM. dus 5.8 pet.
De zeer hooge treksterkte versterkt het ver
moeden, dat het brons afkomstig is van een
luchtkamer van een torpedo. Hierbij wordt
opgemerkt, dat, voor zoover bekend, slechts
enkele soorten torpedo’s van ouderen datum
bestaan, welke van bronzen luchtkamers zjjn
voorzien.
■Van de herkomst der overige' stukken is
niets met zekerheid vast te stellen.
Reuter seint uit Londen:
In verband met de door Reuter overgeseinde
mededeeling van het Nederlandsche departe
ment van marine heeft de secretaris van de
Admiraliteit een verklaring uitgegeven, waarin
hij zegt, dat de aandacht diept te worden ge
vestigd op de volgende feiten
lel Gedurende dezen oorlog zjjn 6 Duitsche
bronzen torpedo’s in volledigen staat in de
Noordzee en het Kanaal opgevischt.
2e. De opgegeven afmetingen, do van schroef
draad voorziene gaatjes en de treksterkte wijzen
er alle op, dat het gevonden metaal deel uit
maakte van do luchtkamer van een bronzen
torpedo.
3e. Geen enkel deel van een Fransche of
Engelsche torpedo of mijn bestaat uit metaal
van deze afmeting, dikte #f sterkte.
4e. Voor zoover wg kunnen nagaan, is in
olk geval (óen uitgezonderd), waarin een schip
is getorpedeerd door de Duitschers, een bron
zen torpedo gebruikt.
plaatsen eieren gevonden.
SCHARNEGOUTUM. Bjj de Ger. Kerk
alhier is beroepen Ds. N. Postema te Bellen.
G. J. van Bljlevelt. f
Friesche Bond van Handelsrelzlgers
en Handelsagentan.
Te Leeuwarden is de algemeene verga
dering gehouden van den bevengenoemden
bond.
Het aantal leden is 63. Het batig saldo
bedroeg fl64.101/a Inplaats van den heer
Kelderman, die Leeuwarden gaat verlaten
werd tot bestuurslid benoemd de heer F. Treu.
Verpleging behoeftige krankzinnigen.
Ged. St. van Friesland stellen aan de
Staten voor aan het krankzinnigengesticht
te Franeker en het Centraal bestuur van
de Ver. tot Chr. verzorging van Krankzin
nigen een duurtetoeslag van 7 et. per dag
en per voor rekening der provincie enjge-
meenten verpleegde krankzinnigen te' ver-
leentn.
In ’t geheel worden naar raming ver
pleegd 455 patiënten (330 (e Franeker en
125 in de gestichten der Vereeniging), zoo
dat de geheeie toeslag voor 1916 zal be
dragen f 11.657.10. Daarvan betalen dus
de provincie en de gezamenlijke gemeenten
elk de helft.
Friesch Museum.
De ledenvergadering van het Friesch Ge
nootschap van Geschied-, Oudheid- en Taal
kunde te Leeuwarden heeft eenige voorstel
len tot wetswijziging aangenomen, betreffen
de het beheer van het Friesch Museum.
Dientengevolge kan thans gedongen worden
naar de betrekking van directeur van het
Friesch Museum, ter voorziening in de ba-
heersvaegture, ontstaan door het aftreden
van mr. P. C. J. A. Boeles.
Ds Watersnood.
Op de Willemsiuizen bg Amsterdam woei
Vrgdag de blauwe vlag met het woord; spuien!
Bg da doorbraakplaatsen te Uitdam, Kat-
woude en uit het Waterlandsche huis te
Monnikendam wappert de driekleurde nood-
dgken zgn klaar 1
Een belangrijk stuk werk is thans achter
den rug, het is eerder gereed gekomen dan
bepaald was, waardoor de aannemersfirma
Blanken voort en Van Haitum een belang
rijke premie verdiend heeft, aldus het „Hdbl.”.
De nieuwe dgk wordt 1 M. hooger dan
de oude.
Nedsrlandsch sohlp gezonken.
Bg dc directie van de Scheepvaart- en
Steenkolen-maatschappg te Rotterdam is be
richt ontvangen, dat de kapitein en de
bemanning van de >Duiveland” te Sheer-
ness aan land zgn gebracht.
Het vermoeden ligt voor de hand, dat
het schip gezonken is. De »Duiveland” was
in ballast op weg van Londen naar Sun
derland. Het schip meet 1299 ton bruto.
Engeland en onze mail.
de Sussex
De Greif.
na de zoo geslaagde
nieuwe kaper uitge-
sche blokkade linie te breken en de koopvaardjj
der Entente zooveel mogelijk sebadete doen. Dit
maal is dit schip, de Greif, echter reeds voor
het kon gaan kapen gesnapt door de Engelsche
hulpkruiser Alcantara en bg het gevecht dat
tusschen beide schepen ontstond zgn ze beide
naar dan kelder gegaan.
Uit de bjjzonderheden blijkt dat de Alcan
tara een veel grooter schip dan de Greif was,
doch dat het waarschijnljjk in bewapening niet
was opgewassen tegen den tegenstander. Ook
de Möwe voerde geschut, veel grooter dau
men aan boord van een kaper zou verwachten.
De Duitschers zullen wel weer nieuWe sche
pen uitrusten om door de blokkade te breken,
ofschoon zij bij het niet slagen van de door
braak een betrekkeljjk groot aantal mannen
verliezen. Immers de bemanning dezer sche
pen moet groot zjjn om de prjjsgemaakte sche
pen van prjjsbemanningen te voorzien en. voor-
zoover die er zich voor leenen weder in ie
richten voor nieuwe Duitsche hulpkruisers.
Want dit is vooral het groote gevaar voor de
koopvaardjj der Entente, dat een eenmaal op
de Oceaan zwervende Duitsche kaper, moeiljjk
is te vinden en de tocht productiever tracht
te maken door veroverde mailbooten van ka
nonnen te voorzien, waarvan hij er eenige in
reserve meevoert, en dezen weer tot Duitsche
hulpkruisers fabriceert.
-Het zeegevecht heeft volgens officieele Duit
sche mededeeling op 29 Februari plaats ge
had in het noordelijk gedeelte van de Noord
zee.
De Duitschers hadden
tocht van de Möwe een
rust om daarmee te trachten door de Engel-
der Entente zooveel
