f25
f50
f 15
f2000
De Europeesche Oorlog.
I
A
SNEEMR COURANT (67ste Jaargang) en WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
k
32e Jaargang.
No. 74.
Officies! Orgaan der Gemeente Sneek.
onderstaande "^BQI
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis veracekerd tegen de gevolgen van Ongelukken
»r
e
F
Zaterdag 14 Juni 1916.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
l voor
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
Uitgevers: Firma H. BRANDÈNBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleinzafld - Sneek.
Nieuwstijdmgen.
f200 Overeen.
van dit front naar het Oosten kunnen
t.
buitenlandsche rekening
werd, dat bjj een winkelier
bij verlies
van een Duim.
bij levenslange
geheele
Invaliditeit.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
ABONNEMENTS-PRIJ&
Per jaar fi.5O, franco per post ffX—buitenland f5.—
Afsoaderlijke nummers 8 eant.
ADVBRTHSTTlia-PRIJ»
1—5 regels 33 «ent, elke regel moer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingebonden Mededeelingen 10 «ent par regel.
van een
W ij s v i n g e r.
zoo mogelijk verslaan maar in
appelen beschikbaar, die slechts 25 ets.
kosten tegen 45 ets. in den kleinhandel.
In verband met kopende geruchten om
trent het opkoopen van vroege aardappelen
voor buitenlandse!» rekening en als gevolg
daarvan het opdrgven der prgzen, kan wor
den medegedeeld, dat de uitvoer van dit
artikel thans geheel verboden is en slechts
op een zoodanig tgdstip en onder zooda
nige omstandigheden zal worden toegestaan,
dat de vroege aardappelen steeds tegen nor
male prgzen beschikbaar zjjn.
Het Volk verneemt, dat maatregelen
- ^uingel
in voorbereiding zjjn.
regeerings-aurdappelen verkrijgbaar waren.
In minder dan geen tgd kwamen van alle
stadsgedeelten vrouwen en kinderen met
mandjes en taschjes om aardappelen te koo-
pen tegen 61/, et. per K.G. of ongeveer 13
cent de kop. Men vocht letterlijk om van
dit koopje te profiteered Niemand kreeg
meer dan eenige kilogrammen, terwgl ver
schillende na lang wachten moesten terug-
keeren, zonder de goedkoopo aardappelen.
De gewone winkelprijs is ongeveer 25 a 27
cent per kop (ongeveer 2 K.G.). Meer dan
één of twee kop kan men bgna nergens
krjjgen. Sommige handelaars hebben geen
aardappels meer.
Enkele boeren, die nog aardappels heb
ben, vragen f7 en meer per H.L., maar
zelfs tegen dien prjjs moet men zich nog
gelukkig achten x/2 of 1 H.L. te kunnen
koopen.
Vrjjdagvourmiddag heeft, naar het >Volk<
meldt, het Kamerlid Spiekman aan den
voorzitter der Tweede Kamer verzocht de
volgende vragen aan den minister van
Landbouw enz. te willen overbrengen:
1. Is het den minister bekend, dat tr
in de haven van Rotterdam nog voortdu
rend groots hoeveelheden aardappelen,
waaronder vele parigen, geschikt voor de
consumptie, worden verladen naar het bui
tenland
2. Is de minister bereid, mede te deelen
of het mogelgk is, deze ladingen aardap
pelen hier in het land te houden, teneinde
in het nijpende gebrek aan dit voedings
middel te voorzien?
3. Is de minister in de gelegenheid in
lichtingen te verstrekken over het feit, dat
er in da haven van Rotterdam dria-en-
twintig schepen met consumptie-aardappelen
zoolang zgn blgven liggen, dat zg totaal
zgn bedorven en thans, terwgl er zulk een
njjpend gebrek is, als waardelooze ballast
kunnen worden beschouwd
Het Tweede Kamerlid mr. Sannes heeft
aan den minister van Landbouw de vol
gende vragen gesteld
1. Is de minister van oordeel, dat de
uitvoer der eerste levensbehoeften slechts
geoorloofd mag zjjn voor zoover de zeker
heid beataat, dat voor de binnenlandsche
Do Oostenrjjkers hebben aan het Russische
front een nederlaag geleden, dat staat uit de
thans ontvangen berichten wel vast. Wij heb
ben er in ons vorig overzicht op gewezen dat
reeds toen uit de telegrammen viel af te lei
den dat de Russen tot een vastberaden offen
sief in staat bleken’ en daartoe waren over
gegaan. Sedert dien hebben zjj een reeks voor-
deelen behaald, welke, gezamenlijk, inderdaad
een belangrijke overwinning voor de Russen,
en een nederlaag van beteekenis voor de Oos
tenrijkers genoemd mogen worden. Overal op
het Russische Zuid-Oostelgk front schijnen de
Oostenrjjkers onder den druk der Russen op
de terugtocht uit het van Mei tot September
1915 gewonnen Russisch grondgebied te zgn.
Reeds zgn de Russische vestingen Luck en
Dubno heroverd en rukken zij in een groot deel
van de Boekowina snel voorwaarts terwijl Ga-
licie weer ernstig bedreigd wordt. Den Rus
sen vielen tot nog toe niet minder dan 106000
soldaten en bijna 1700 Oostenrijksche officie
ren als1 gevangenen in handen.
Wanneer men nu weet dat aan dit front de
Oostenrijksche legers totaal ongeveer 650.000
man sterk moéten zgn geweest, waarvan aan
gevangenen tot heden alleen 108000 afgaan,
zal men beseffen dat een groot deel van deze
Oostenrijksche legers buiten gevecht is gesteld.
Welke gevolgen deze nederlaag echter zal
hebben moet wórden afgewacbt.
Vastgesteld mag worden dat do terugtocht
der Oostenrijkers tot heden zoo geschiedde dat
de meeste artillerie gered werd er vielen
den Russen 124 kanonnen en 180 machinege
weren in handen, een vrij groote buit, maar
in verhouding tot het aantal gevangenen zou
den ongeveer 400 kanonnen moeten zijn ge
nomen. Vastgesteld kan ook worden dat de
Oostenrgkers hier en daar nog tot tegenaan
vallen in staat zgn zoo bij Kolki, waar zij
de Russen weer over de Styr terugwierpen en
1500 gevangenen maakten.
De kracht der Oostenrijksche legers is dus
nog niet gebroken herstel is, wanneer vol
doende versterkingen kunnen worden aange
voerd zeer wel mogelgk.
Anderzijds is het een feit dat de aanvan
kelijk door de Russen behaalde resultaten her
inneren aan die in Mei 1915 door de centra-
len aan het Russische front behaald, en welke
toen een totale ommekeer in de posities aan
dat front tengevolge hadden.
Willen de Centralen deze ommekeer ditmaal
voorkomen, dan zullen zij, zooals wjj reeds
opmerkten, groote versterkingen moeten zenden.
Het komt er thans op aan óf er door de
Centralen versterkingen gezonden kunnen wor
den en zoo ja of deze tgdig genoeg zullen
aankomen.
Deze versterkingen zouden het best en snelst
uit het noorden kunnen worden aangevoerd
het front van de legers van maarschalk von
Hindenburg op de Ign RigaDunaburg
Lipa. Het is echter vrij zeker dat dit front
niet ruim voorzien is van reserves, terwgl te
genover dit front ook nieuwe Russische legers
staan onder bevel van Koeropatkin. Wij ge-
looven dat von Hindenburg hoogstens door
aanvallen op Koerapotkins front kan trachten
te verhinderen dat de Russen nog meer troe
pen naar het zuiden zenden om de nederlaag
der Oostenrgkers te voltooien.
Dat er nog reserves van beteekenis vrij zou
den zgn in het binnenland van Duitschland of
Oostenrijk betwgfelen wjj eveneens sterk, nu
hg Verdun Duitschland en op het Italiaansche
front Oostenrijk alle krachten inspant.
Wij komen dan ook tot de conclusie dat om
dit offensief der Russen tot staan te brengen het
noodig zal zjjn dat de centralen troepen aan
het Fransch-Engelsche en Italiaansche front
onttrekken.
Het zal aan de zijde der geallieerden dus de
taak der Italianen en Engelsehen (de Fran-
schen doen ruim het hunne bjj Verdun)
zgn dit te voorkomen. De Italianen zullen
door een krachtig tegenoffensief de Oosten-
rgksche legers moeten trachten vast te houden,
terwgl voor de sterke Engelsehe legers aan het
Westfront binnen enkele dagen het tijdstip zal
zgn gekomen om zich met kracht op de Duit-
schers te werpen. Nu of nooit!-mag men zeg
gen. Wanneer inderdaad het Engelsehe leger
oen millioenenleger is en wjj twjjfelen daar
aan niet dan zal het thans door een vast
beraden offensief de Duitschers moeten aan-
bij verlies van e KJ. f f? A verlies
Hand, V o e t, T
of Oog.
TELEFOON No. 150.
De meisjes, die aan het Wat er kamp wen-
schen deel te nemen, kunnen op twee ma
nieren (naar eigen keus) het kamp te Lang
weer bereiken.’
1. per trein naar Sneek en van daar
per boot naar Langweerper trein naar
Heerenveen en dan per tram naar Huis
ter Heide (St. Nicolaasga)per boot naar
Lemmer en dan per tram naar Huis ter
Heide. Van Huis ter Heide per fiets in een
kwartier naar Langweer.
2. Zjj dragen zorg dep 15 Augustus
des morgens te 9 uur in Schellingwoude
op de Oraoje-Siuizen te zgu (traject Am
sterdamSchellingwoude per fiets of per
stoombootje). Daar schepen zg zich in op
het Zuiderzee-eskader, dat te 5 uur dien
middag te Lemmer aankomt. Per motor
vaartuig of per fiets gaan de deelneemsters
verder naar Langweer, waar zg aan het
verlate middagmaal deelnemen.
Den 23 Augustus ’s morgens vroeg wordt
het Kamp opgebroken en trekken de deel
neemsters naar Lemmer om van daar per
Zuiderzee-eskader naar Amsterdam te wor
den gebracht. Bg goed weer kan deze stad
te 5 uur nam. bereikt worden. Op hei
E. N. T. O. S.-terrein wordt het kamp ont
bonden, waarna ieder haar’s weegs gaat.
Het eerste en eoige artikel van het
reglement van orde luidt
„Doe onmiddellgk wat je gezegd wordt
en last na wat je niet doen mag.”*
De aardappelnood, naar het scbjjnt mede
ontstaan door te veel uitvoer naar het bui
tenland, heeft in verschillende plaatsen aan
leiding gegeven tot betoogingen.
Zoo zgn te Amsterdam een vgftal vrou
wen ea eenige bestuurders van het arbeids
secretariaat naar het gemeentebestuur ge
gaan en hebben er den burgemeester en
wethouder Wibautop gewezen dat alleen
door het oordeelkundig optreden van enkele
vrouwen ernstige ongeregeldheden in hei
Haarlemmerpoorik war tier waren voorkomen,
doch dat de toestand onhoudbaar werd, niei
alleen wat de aardappelen betreft doch ook
wat andere dagelgksche verbruiksartikelen
aanging (vet, melk, enz.).
De burgemeester en wethouder Wibaut
wezen er op dat de toestand inderdaad zor-
gelgk was, maar dat de regeering, niet de
gemeente, de maatregelen had getroffen
welke niet tot het doel hadden geleid, hoog
stens kon >de gemeente aandringen op be
tere maatregelen. De regeering w»s er thans
eindelgk toe gekomen krasse maatregelen
te treffen ten opzichte van de aardappelen
voorziening. Er zou in het vervolg voor
worden gewaakt dat do winkeliers de klan
ten niet dwongen, wanneer zg aardappelen
wilden koopen ook andere artikelen te
koopen.
Uit Rotterdam waren 100000 K.G. aard
appelen naar Amsterdam gebracht, terwgl
de regeering in Friesche gemeenten aard
appelen in beslag had doen nemen, even
eens voor Amsterdam bestemd.
Ook te Groningen hebben een drietal af
gevaardigden der huisvrouwen zich tot den
burgemeester gewend.
Vrgdag heeft de gemeentelijke levens
middelencommissie te Amsterdam inderdaad
de 100.000 K.G. regeeringsaardappelen uit
Rotterdam ontvangen.
De aardappelen waren door het lange
liggen in een zoodanige» staat, dat bg de
distributie controleurs van den gemeente
lijken gezondheidsdienst toezicht hielden,
dat alleen voor de consumptie geschikte
aardappelen aan de handelaars werden uit
gegeven. A
Deze aardappelen worden thans aan de
verbruikers verkocht tegen den gewonen
regeeringsprgs van 24 ets. per 5 kop, ter-
wgl de prgs in den particulieren handel
wisselt tusschen 60 ets. en fl per 5 kop,
Hoe groot ook te Arnhem de aardappel
nood gestegen is, bleek Donderdagavond, beperking van de prgzen van de
toen bekend werd, dat bg een winkelier in voorbereiding zijn.
Igken prgs beschikbaar is en blgft
2. Wil de minister overwegen of het
mede in het belang dier zekerheid niet
roodzakelgk is ten spoedigste een betere
organisatie en groote centralisatie te bren
gen in de regeling van onzen uit voer, bgv.
door de instelling van een centraal uit
voerbureau, hetwelk met inachtneming
van den sub 1 bedoelden regel het ge
heele vraagstuk van onzen export zou heb
ben te behandelen
Te Leiden zgn in verband met de ver
strekking van goedkoope aardappelen 800
kaarten asngevraagd. Ook zgn bg
verschillende aardappelhandelaren te Leiden
op verzoek van de militaire autoriteiten
aardappelen in beslag genomen. Leiden zit
Hans zonder aardappelen.
De Burgemeester van Leeuwarderadeel
stelt van gemeentewege goedkoope aard-
Groote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags- en Donderdags-
avonds ingezonden worden, kleine tot Dinsdags- en Vrijdags-
morgnns nur»
behoeften voldoende voorraad tegen rede-
vallen
ieder geval vasthouden, opdat geen Duit
schers
gaan.
Men weet wat de centralen tot heden steeds
met succes deden de troepen van het eene
naar het andere gevechtsterrein vervoeren
waartoe hun de tjjd gelaten wérd omdat de
geallieerden tot heden nimmer gereed waren
gelijktijdig een offensief te beginnen. Toen de
Russen in Mei 1915 geslagen werden, waren
de Engelsehe legers nog in oefening, terwgl
het Italiaansche pas den oorlog begon. Nu
schijnt dat echter anders te zijn.
De legers der geallieerden moeten nu onge
veer gereed zgn en het zou te Verwonderen
zjjn wanneer zij niet van deze gelegenheid ge
bruik maakten hun vijanden, die in getal
sterkte bij hen ver achterstaan, te noodzaken
zich op alle fronten tegelijk tegen krachtige
aanvallen te verdedigen.
Zoo werkelijk op de Parijsche conferentie
tot dit offensief werd besloten, dan zou men
zich het resultaat van die conferentie als volgt
kunnen voorstellen, nl. dat daar besloten werd
de Duitschers hun troef bij Verdun en de
Oostenrgkers de hunne aan het Italiaansche
front te laten uitspelen en, nadat de centralen
zich hier vastgebeten hadden, een Russisch
offensief tegen Oostenrijk te doen plaats heb
ben. Logisch zou dan zijn dat tevens werd
besloten tot een Engelsch offensief in Vlaan
deren of elders.
Zou het Russisch offensief in dit verband
beschouwd moeten worden, dan zou inderdaad
deze aanval groote gevolgen kunnen hebben.
Het staat nl. vast dat, wanneer dit Russisch
offensief niet spoedig wordt gestuit, het ge
heele Oostelijke front der centralen in beweging
zal moeten worden gebracht en achteruit zal
moeten. De kaart van Europa, op grond waar
van de Duitsche rijkskanselier vrede zou wil
len sluiten, zou dan weer aanmerkeljjk kunnen
veranderen ditmaal ten nadeele der centralen.
Mon zal dan ook goed doen de eerstvolgende
berichten uit Weenen en Petrograd met aan
dacht te lezen er, bjj voortduring van het
Russisch offensief, misschien ook op balangrgke
berichten van het Engelsehe front bedacht
moeten zgn.
Iemand, die pas uit Rusland is teruggekeerd,
heeft aan den Stockholmschen correspondent
der Vossische Zeitung verteld wat de raden
was van Kitchener’s reis naar Rusland. Reeds
voor het vertrek der Russische, parlementsle
den naar Engeland liet men zich in diploma
tieke en Doema-kringen te St. Petersburg
openlijk uit dat Engeland, dut sterk aandrong
op een nieuw Russisch offensief, zelf niet te
bewegen was om bindende beloften te doen
nopens een ontlasting van dit offensief. Op ’t
eind van Mei had generaal Broessilof naar St.
Petersburg gemeld, dat een offensief tusschen
de Pripet en Boekowina alleen dan resultaat
kon hebben, wanneer de zending van belang
rijke Engelsehe versterkingen naar Verdun
Duitschland nopen zou om groote troepen
massa’s van het Duitsche oostelgke front naar
het westen over te brengen en daardoor de
oostelgke Duitsche legers belangrijk te ver
zwakken.
Sasonof schijnt dezen eisch nadrukkelijk on
der de aandacht te hebben gebracht van den
Engelsehen gezant te St. Petersburg, want deze
heeft de vorige week bij zijn verblijf te Moskou
verklaard een nieuw geweldig Engelsch le
ger staat in ’t westen gereed om generaal
Broessilof zegevierend bjj te staan.
Op 30 Mei begaf Iwanof, de vroegere op
perbevelhebber van het Russische zuidwest-
front, zich op bevel van den tsaar naar Broes-
silof’s hoofdkwartier om dezen bij het begin
nende offensief met zgn raad behulpzaam te
zijn. Bg zgn vertrek hield Iwanof een kleine
toespraak in de vorstelijke wachtkamer op het
Nikolai-station te St. Petersburg, waarin hij
meedeelde„Het beginnende Russische offen
sief zal wellicht beslissend zgn voor den af
loop van den oorlog, daar Kitchener niet al
leen heeft beloofd om groote Duitsche troepen
massa’s van het oostelijk front naar ’t westen
af te leiden, doch ook bjj de inleiding en de
ontwikkeling van dit offensief op de een of
andere wijze persoonljjk mee te werken.”
Hieruit werd toen reeds in militaire krin
gen te St. Petersburg de gevolgtrekking ge
maakt dat Kitchener’s bezoek binnenkort te
verwachten was. Op 2 Juni was te St. Peters
burg bekend, dat de Engelsehe militaire agent
vandaar met zgn beide militaire attache’s naar
Archangel zou vertrekken voor de ontvangst
van Kitchener en diens staf, bestaande uit 28
Engelsehe hoofdofficieren. Dienzelfden dag werd
aan de bladen verboden, hieromtrent mede-
deelingen te doen. De zuidwesteljjke spoorweg
in Rusland had intusschen opdracht ontvangen
om voor Dinsdag a.s. een extratrein van St.
Petersburg naar Kief gereed te houden en de
salonrijtuigen met do Engelsehe kleuren te
versieren. In strjjd met de mededeelingen der
Engelsehe regeering dat Kitchener alleen een
persoonljjken staf bjj zich had, is ook het feit
dat van Russische zjjde behalve een generaal
majoor en een ritmeester ter beschikking van
Kitchener persoonlijk, nog zeven Russische
hoofdofficieren voor de leden van Kitchener’s
staf waren aangewezen die staf, moent de
zegsman van den correspondent der Vossische,
moet dus zeven generaals hebben geteld.
In de Italiaansche Kamer is een motie van
vertrouwen in het ministerie verworpen, nadat
de minister-president in een regeeringsverkla-
ring o. a. medegedeeld had dat tegen het
offensief der Oostenrijkers betere maatregelen
hadden kunnen worden genomen dan is ge
schied. Het had eerder tot staan kunnen wor
den gebracht, ofschoon thans eén legermacht
bjjeen was gebracht, voldoende om het volk
vertrouwen voor de toekomst in te boezemen.
Een deel der tegenstemmers van de motie
scheen een krachtiger voeren van den oorlog
te eischen eu vermoedelijk zullen thans wijzi
gingen in het ministerie worden aangebracht,
welke dit mogelijk maken.
SNEEK. Aaa J. Meester, wed. F. Sinntma,
vroeger opzichter-werkman in het Wilhel-
minapark alhier is bjj Koe. Besluit een
pensioen toegekend van f219.
Geslaagd te Groningen voor het exa
men apothekers-assistente mej. J. Meger,
geboren alhier.
GAASTERLAND. Bg kon. besluit is
aan J. Huitema, straairoiniger in Gaaster-
laitd, een pensioen verleend vas f 96.
DEERSUM. De voordracht voor hoofd
der school te Deersum bestaat uit de heeren
S. Schiere, hoofd te Burgwerd P. Bruin-
sme, onderwijzer te Joure en E. v. d. Meu-
len, hoofd te Goings.
De beide militaire nekkrarnp-patiëuten
te Leeuwarden zgn uit het hulpziekenhuis
voor besmettelgke ziekten ontslagen.
Van 26 Juli toi 12 Augustus zal voor
jongens en van 15 tot 23 Augustus zal
voor meisjes, onder leiding van den heer
P. Tjebbes, directeur der Zeevaartschool ie
Amsterdam, een waterkamp bjj Langweer
worden gehouden.
De jongens verzamelen zich 26 Juli, des
namiddags om 1 uur, op het voormalig
E. N. T. O. S.-terrein te Amsterdam en
worden verdeeld over de velschillende vaar
tuigen.
Om half vier vaart de vloot af naarDur-
gerdam, waar de nacht wordt doorgebracht.
Den volgenden morgen 4 uur wordt het
anker gelicht en steekt men over naar
Lemmer.
Vandaar wordt de vloot gesleept naar
Langweer, waar hun een stevige maaltjjd
wacht.
Den 2en Augustus wordt ter eere van
de Koningin-Moeder, aan wie het kamp zoo
veel te danken heeft, te Sneek een sportdag
gehouden in den geest van den sportdag te
Hindeloopen in 1915.
Da medewerking, door verschillende wa-
tersport-enihousiasten te Sneek toegezegd,
is waarborg dat de feesten goed zullen
slagen.
Den 12 Augustus des morgens vroeg
stappen de jongens op de fiets eu begeven
zich naar Lemmer aan boord van het Zui-
derzee-eskader, dat hen terugbrengt naar
Schellingwoude, waar het kamp wordt ont
bonden. De deelnemers fietsen naar Am
sterdam, waar zg den trein nemen naar hunne
woonplaatsen.
1
I
I
I
Uitvoerv.rbod van vroege
aardappelen.
Groent...
£®n Oostenrijksche nederlaag.
NIEUWE SNEEKER COURANT
De Aardappelnood.
Het Ru«»isoh« offensief.
Italië.
De nekkramp,
Winterkamp bij de Friesche meren.
