f200
- f 2000
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
MEUBELFABRIEK NEDERLAND
x Telefoon 118.
DE VRIES,
I
Zaterdag 29 Juli 1916.
No. 87.
32e Jaargang.
1.
RECLAMEKOLOM
et.
Hl
N ieu wstijdi ngen
II
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGH
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleiozand Sneek.
THLHPOO'NT ?fo. 150.
IC.
Ooggebreken. Oogzwakte.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
De Abonne’s op dit blad worden op aanvraag Gratis treraekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande
bedragen. (Risico gedekt door de Hollandsere Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
bij verlies van wr bij verlies FA b« ver1^
Hand, V o e t, T J T-, ¥,S ffl van een
Twee oorlogsjaren.
■d.
F
9
LOM
bij verlies
van een Duim.
bij levenslange
geheele
Invaliditeit.
bij verlies van
elke andere
y ing e r.
bij
O v e r 1 ij d e n.
Ja HUIZINGA, Groningen.
BEHANGSELS in cuir, doek,
papier etc.
Opticas - MEPPEL
ANNEX
SNEEKER COURANT (67stejaargang) en WYMBRITSER ABEEL IHie Jaargang)
ABONNBMBNTS-PRIJS
Per jaar ,f 1.50, franco per post fXbuitenland f5.
Afzonderlijk» nummers 3 cent.
ADVHHTBNT1E-PRIJS
15 regels 35 cent, elke regel meer 6 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Ingebonden Mededeelingeu 10 cent per regel.
of Oog. J van oen Du.m. J. JU Wijsvinger. 1
i
onver-
tegen
k
it Frysk büten it
om
V
75
binne.
T>
T)
V
s
ia a.a. Dinsdag 1 Aug. in ’t Hotel
SCHRAM te Sneek te spreken en te ont
bieden voor de levering van BRILLEN
voor alle ooggebreken.
NIEUWE SNEEKER COURANT
aan zulk
tuigd, dat
voor
Men
riiike-
FERE
f 0.65
-0.75
-0.80
12 ct.
en Donderdags-
Vrijdagss-
Gioote Advertentiën kunnen uiterlijk tot Maandags
avonds ingebonden worden, kleine tot Dinsdags- en
morgens 10 au.
Oi.n.tweiQ.ring.
Tegen den landstormplichtige Krjjthe, die
op anaichistische gronden allen militairen dienst
weigert, is. voor den krijgsraad te Arnhem drie
maanden militaire gevangenisstraf geëiseht.
Landstorm 1910.
Van de 43 ingeschrevenen voor den land
storm, jaarklasse 1910 in deze gemeente, zijn
9 ongeschikt en 20 geschikt verklaard, terwijl
14 niet voor den keuringsraad zijn verschenen.
De Frsïzendei.
Woansdei is yn 'e Greate tsjerke hjir de
Friezendei balden fen it Kristlik Frysk Sel-
skip. Nei mienskiplik sjongeny gebet en it lé
zen fen in pear stikken üt ’o Bibel, alles yn
it Frysk, hou Dr. W u m k e s syn rede oer
de lögjende hagebeam, in byld ut de skied-
nis feu Mozes. Bg de lögjende hagebeam hearde
by Gods stim, dy him syn ropping oanwiisde.
Do waerden»alle slomjende kreften yn him
wekker, ih hillich fjür laeide yn him op.
Der is ek folie onhillich fjür, fjür fen mam-
monisme on fen imperialisme, ensf. Us* tiid is
ek earm oan idealisme. Min hat it üterlike
Provinciale Staten.
De commissie van rapporteurs omtrent liet
voorstel van Gedep. Staten om afwijzend
te beschikken op een verzoek van vier ver
eenigingen tot bestrijding van den sterken
drank, om een subsidie uit de provinciale
fondsen, geeft den Staten in overweging aan
die vereenigingen, tot wederopzegging, voor
waardelijk een jaarlijksch provinciaal subsidie
van f 800, nl. f 200 voor elke vereeniging, te
verleenen.
De commissie geeft in overweging niet aan
te nemen liet voorstel van Ged. Staten om de
provinciale regelingscommissie voor de paar
denfokkerij voor de jaren 1917, 1918 en 1919
een jaarlijksch subsidie van f 1000 te, verleenen.
De commissie stelt voor aan de provinciale
commissie voor de veefokkerij in 1917 een
subsidie te verleenen van f 5000, welk subsi-
Soc.-Dem. Kamerfractie gehouden.
Bij de naaml. venn. S.S. Flevo III te
Vlaardingen is bericht ontvangen, dat haar
stoomlogger VI. 73 Flevo III, schipper L. Muis,
door Engelsche oorlogsschepen naar Kirkwall
is opgebracht.
Maximumppljz.il bloemkool.
De minister vau landbouw, njjverheid en
handel heeft tot de burgemeesters een circu
laire< gericht meldende, dat de maximumprijs
van bloemkool 1ste soort voor den groothan
del van 9 cent, op 12 cent per stuk is gebracht
en voor den kleinhandel van 12 cent op 15
cent, een en ander in verband met de ver-
hooging van het percentage, dat voor binnen-
landsch gebruik beschikbaar moet worden ge
steld en met de omstandigheid dat deze bloem-
koolsoort hoofdzakelijk door de meer gegoeden
wordt gebruikt.
D* pnstbestrljdlng in Indlë.
Opnieuw worden door den minister van Ko
loniën artsen gevraagd voor de pestbestrijding
in Indië.
was de weerstand tegen de groepen die naar
oorlog dreven, verlamd. Het evenwicht der
machten als grondgedachte van het stelsel der
Europeesche politiek heeft niet alleen den vrede
niet kunnen verzekeren, maar integendeel den
naijver geprikkeld en van iedere plaatselijke
botsing een ernstig gevaar voor den wereld
vrede gemaakt. In het duister der diplomatie
en der geheime verdragen werd de spanning
al meer ondraagljjk.
Aan dat alles moet een eind worden ge
maakt. Bij den vrede, die dezen oorlog be
ëindigen zal is daarvoor de gelegenheid, een
gelegenheid die misschien nimmer wederkeert.
De verzekering van oen duurzamen vrede, en
het leggen van nieuwe grondslagen voor de
wereldpolitiek raakt de gansche menschheid.
Daarom moet in aansluiting aan de vredes
onderhandelingen die meer bijzonder den oor
logvoerenden staten aangaan, een wereldcon
gres, de derde Haagsche vredesconferentie bij
eenkomen. Maar méér moet er geschieden.
De tijd is nu gekomen dat ook de volken een
woord moeten medespreken. De buitenland-
sche politiek moet niet langer het uitsluitend
domein zjjn van een kleinen kring van be
roepsdiplomaten, een stelsel, dat thans op vol
slagen mislukking uitliep. Nieuwe banen moe
ten worden betreden, nieuwe krachten moeten
i, worden te hulp geroepen. Onze roepstem gaat
uit tot allen, zonder onderscheid van nationa
liteit, godsdienst, partij, of maatschappelijke
positie. De politieke en geestelijke leiders der
volken die tegen nieuwe aanranding onzer be
schaving te waken hebben, de mannen van
den vreedzamen arbeid en de werkers in in
ternationale organisaties die de vrucht van
hun moeizaam streven met redelooze vernieti-
tiging bedreigd zien, de vrouwen op wier toe
nemenden invloed do vrede nieuwe hoop mag
bouwen, de massa’s die niet weer opnieuw ter
slachting, ten doode gevoerd willen worden
allen moeten de handen inéén slaan, want aller
belang is één.”
Wij hebben aan het bovenstaande niet meer
rende landen, werd eon manifest vastgesteld, toe te voegen. Daarin is uitgesproken wat
thans als algemeene minimum overtuiging moet
vaststaan, en wat deels door internationale
verdragen, deels door de wetgeving van ieder
land moet worden verwezenlijkt. Het is er
verre vandaan dat de erkenning van dit een
en ander reeds algemeene, bewuste overtui
ging is geworden. Toch moet zij dat, om door
middel van personen, partgen, vereenigingen
zich te kunnen doen gelden tegen alle oor
logsmachten in.
Dat moet en daarom hebben wij het boven
staande hier geschreven. Door ons gansche
land gaat bij de herdenking van hot tweede
oorlogsjaar deze wekstem ter herinnering en
tot aansporing om niet te vertragen in het
vormen van een persoonlijke overtuiging en
het steunen van het’ vredeswerk. Zich steeds
meer bewust te worden van de schande van
den oorlog, van de noodzakelijkheid van den vol-
kerenvrede, eh van de middelen waarmee deze
moot worden nagestreefd, dat is de taak waar
toe thans, en ook op dezen dag, de gaheelé
wereld wordt opgeroepen.
Namens den Neder landschen
Anti-Oorlog-Raad voor den
len Augustus 1916.
Men geeft zich op als medestander van den
N. A. O. R. (minimum contributie 25 ct.) bij
den algemeenen secretaris Theseriastraat 51,
's Gravcnhage, of bij den heer Mr. Gerbrandy,
hier.
-
die-bedrag ieder jaar met f 1000 zal worden
verminderd en in 1922 geheel zal ophouden.
De commissie geeft, in strijd met het voor
stel van Ged. Staten, in overweging om het
bestuur der Friesche Mij. van Landbouw mede
te deelen, dat zijn verzoek om de subsidie-re-
geling voor land- en tuinbouwwintercursussen
ook toepasselijk te verklaren op de cursussen
in landbouw-huishoudkunde voor meisjes en
vrouwen ten plattelande voorwaardelijk zal
worden ingewilligd.
De commissie geeft in overweging aan te
nemen het voorstel van de Staten-leden Hiem-
stra c. s. betreffende het verhoogen van de
loonen van hulp-, brug-, sluis- en kettingwacli-
ters en van de vaste arbeiders in dienst der
provincie en niet aan te nemen het voorstel
van Ged. Staten tot toekenning van een toe
slag op de jaarwedden van die ambtenaren.
Subsidie Baai*d«pade«l.
Bij Kon. besluit is aan de gemeente Baar-
deradeel een subsidie verleend van f235, daar
zij door de uitgaven, gevorderd door do Pen
sioenwet en de Weduwenwet, in verhouding
tot haar middelen en tot haar overige uitga
ven over 1915 te zeer zou worden bezwaard.
Gebrek aan tarwebloem.
Uit vele plaatsen van ons land komen be
richten waaruit blijkt, dat er sehaarschtc
heerscht aan tarwebloem. Ook te Leeuwarden
big kt dit ’t geval te zijn.
De coöperatie „Excelsior” zond reeds het
volgende telegram aan den minister van Land
bouw
„Wij kunnen niet genoeg tarwebloem van
fabriek ontvangen. Verzoeke maatregelen te
nemen om te voorkomen, dat het bakkersbe
drijf moet worden stopgezet.”
Engeland en onze vicecherevlont.
De algemeene secretaris van den Ohristeljj-
ken Zeeliedenbond in Nederland, do heer K.
Vink te Scheveningen, ontving een bericht van
den Engelschon gezant, dat deze bereid was het
adres van den bond, betreffende het aanhouden
van visschersvaartuigen, onder de aandacht van
minister Edward Grey te brengen, indien uit
het adres werd weggelaten de zin: „Dat de
Engelsche regeering zich in deze zaak aan groots
rechtschending schuldig maakt". Aan het ver
zoek is gevolg gegeven en het adres is opnieuw
verzonden.
Een deputatie uit de soc.-dem. Kamerfractie,
bestaande uit de heeren Troelstra, Spiekman
en Kleerekoper, vergezeld van den heer Brau-
tigam, secretaris van het hoofdbestuur van de
Nederlandsche zeemansvereeniging „Volhar
ding" te Rotterdam, en den heer Heykoop, ver
tegenwoordiger van den Centralon ;Bond van
Havenarbeiders, beide welke organisaties aan
gesloten zijn bij het Nederlandsch Vakverbond,
had een onderhoud met den minister van bui-
tenlandsche zaken in diens kabinet in verband
met de aanhouding van visschersschepen door
Engeland.
De conferentie duurde ongeveer 3 kwartier.
Na afloop werd naar aanleiding der besprekin
gen met den minister een vergadering van de
De Pink Pillen laten niet wachten.
Snelle genezing eener dactylografiste.
Na een behandeling van eenige dagen met
de Pink Pillen, heeft een jonge dactylografiste
zich verlost gezien van een bloedarmoede die
haar sedert veie maanden ondermijnde. Met
de Pink Pillen wacht men niet.
„ik verheug mij er over de Pink Pillen te
hebben genomen. Zonder deze pillen ben ik
zeker dat ik niet verlost zou zijn van den toe
stand van bloedarmoede waarin ik meerdere-
maanden verkeerde. Ik was in de hoogste
mate verzwakt. Ik was zeer vermagerd en kon
bijna niets meer eten. Bovendien leed ik voort
durend aan benauwdheid, hartkloppingen en
schele hoofdpijnen. Ik had geen kleur meer.
Toen ik zag, dat ik, ondanks versterkende en
opwekkende middelen, meer en meer verzwak
te en genoodzaakt zou zijn mijn werk te sta
ken, heb jk een laatste proef willen nemen
met uwe Pink Pillen. De Pink Pillen hebben
mij niet lang doen ^vachten. Zoodra ik de eer
ste pillen genomen had, voelde ik verbefering.
Het zou mij moeielijk zijn met juistheid op te
geven hoe zich die verbetering voordeed, want
ik ondervond een algemeen welzijn. Ik at met
eetlust, mijn spijsvertering was goed, ik ge
voelde mij sterker, ik was warmer, ik werkte
zonder zoo gauw moe te zijn. Ik ging er niet
alleen beter uitzien, maar bovendien nam mijn
gewicht snel toe. Ik ben inderdaad van 45
kilo’s, die ik in het begin van de behandeling
woog, geklommen tot 52 kilo's, die ik nu weeg.
Sedert meerdere maanden ben ik met het ge
bruik der Pink Pillen opgehouden en toch
heeft hun goede invloed voortgeduurd, daar ik
altijd even gezond ben”.
Mej. Marie-Louise Pommier, die dezen brief
schreef, is dactylografiste aan de fabriek Al
fred Chancerelle, Concarneau (Finistère,
Frankrijk).
De bloedarme die de Pink Pillen neemt,
wacht niet lang op zijn genezing. Het ont
breekt hem aan bloed. En nu geven de Pink
Pillen rijk en zuiver bloed met iedere pil. De
Pink Pillen genezen de bloedarmoede zooals
het brood den honger geneest.
Zij zijn onovertroffen in alle ziekten die
slapte van het bloed of zwakte der zenuwen
tot oorzaak hebben: bleekzucht der jonge
meisjes, algemeene zwakte, maagpijnen, schele
hoofdpijnen, hartkloppingen, onregelmatighe
den, zenuwuitputting.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar a f 1.75
per doos en f 9 per zes doozen bij het Hoofd
depot der Pink Pillen, Dacostakade 15, Am
sterdam.
Voor Sneek en Omstreken bij de Erven Joh.
W. Meijer en fa. B. Meindersma te Sneek en
bij alle goede Apotheken en Drogisterijen.
(Ingezonden.)
„Do wereld is dood voor hoop, doof voor
haar eigen doodsstrijd, die zij kenbaar maakt
in een algemeene kreet. Wat valt er te doen
Is er iets te doen Wie kan iets doen En
hoe moet het geda’Sh worden Denkt gij aan
deze dingen”. Dat was eenmaal de vraujg die
uit de ziel geperst werd van een groot man,
toen hij, laug geleden, dacht aan de smart en
schande van zjjn wereld. Maar dat is weder
om de vraag die leeft in duizend menschen-
harten, en die levon moet in ieder mensehen-
hart, nu, twee jaren na het begin van den
grooten volkenoorlog.
Twee jaren oorlog Niemand kan uitdruk
ken wat dat beteekent in waarheid. Maar ieder
kan iets beieffen van wat dat beteekent aan
verwoesting van itoffeljjke welvaart, vernieti
ging van millioenen menschenlevens, lastering
van de geestelijke goederen der menschheid.
In ieder kan oh moet de vraag leven, wat moet
er gedaan worden, en wat kan ik doen.
De Vereeniging, die voor dit ingezonden
stuk een plaats heeft gevraagd,kan op die
vraag niet voor ieder het antwoord geven. Zij
moet aan ieder zelven overlaten na te denken
over de vraag van welke maatschappelijke en
geestelijke krachten en van welke persoonlijke
daden hij een betere toekomst verwacht. Maar
niettemin wendt zij zich tot alle personen van
alle partjjen en richtingen om hunne instem
ming te vragen voor eene overtuiging, die de
overtuiging van allen kan zgn en moet wor
den. Do Vereeniging, hier aan het woord, is
overtuigd van tweeërlei, en zij gelooft dat het
goed is deze overtuiging uit te spreken on zoo
mogelijk te maken tot eene algemeene publie
ke overtuiging.
Ten eerste is zij overtuigd, dat het eene
dwaling is om te meenen op grond van de
gebeurtenissen van het oogenblik dat het stre
ven naar een duurzaam volkenrecht en een
duurzamen volkerenvrede toch op niets zou
moeten uitloopon. Een dwaling, om dat te
meenen, en eene verkeerdheid om daarom af
te laten van eenigon medearbeid in dienst van
het beschavingswerk. Integendeel zij ten eer
ste de overtuiging uitgesproken dat trots alles,
de toekomst is aan een streven naar waarheid,
recht en vrede in onze menschenwereld, en
dat het schuldige plicht is voor ieder, ook die
zich tot zulk een geloof niet verheffen kan,
een streven zijn steun te geven, over-
onze oorlogswereld een schande is
alle hooger beginsel en ideaal.
Ten tweede zijn wjj overtuigd, dat bij alle
verïcbil van meeningen en inzichten bjj per
sonen en partgen het mogelijk en noodig is
enkele stellingen als inhoud voor oeno alge
meene overtuiging uit te spreken.
Op eene door onze vereeniging samengeroe
pen bijeenkomst van afgevaardigden van der
tien verschillende, ook de groote oorlogvoe-
faek wol forsjoen, mar der giet gjin kreft fen
üt. It hillige fjür moat komme üt do iansu-
mens. As it komme moat fen foarsten en ge
bieders, den is de saek forlern. Litte wy dos
net sjen op hwet him great neamt, mar op de
lögjende hagebeam.
eWy ha forlet fen de wirking fen ’e Heilige
Geest om stevige Christelijke karakters to
foarmjen. Der moatte mannen opstean as Mo
zes, as Amos, Jesaja, Jeremia en oaren. Man
nen als Paulus, Luther en Kalvijn hawwe wy
noadich.
Ho stiet it nou mei de Friezen? Hja binne
bird en skerp. Det wier de hagebeam ek. Mar
nou moat it fjür fen Gods geast er nog yn.
Hollünske ynfloeden moatte wy keare. De
geast fen Hollftn haget üs net. Der is in rop
ping for de Friezen weilein en dy moatte wy
sjên yn God. Den komme er hirde en drege
karakters.
D s. Huismans, de Selskips-foarsitter,
spriik oer de Fryske biweging yn heger Ijocht.
It rjucht fen Evangöelje-forkindiging yn ’e
Fryske tael woe hy oantoane op groun fen
hwet Paulus die te Jeruzalem. Do hy him
tsjinoer it folk forantwirde, brükte hy hjar
eigen tael en it waerd opiens müsstil. Sjedêr
de macht fen ’e folkstael yn it hillige. De folks-
tael docht twa goede dingen: 1. hja bringt
stillo oandacht en 2. hja jowt oan it Evan-
geelje in scherper snood.
Hwant de folkstael is in macht en hwerom
seoenen wy dy macht ek net brüke yn de
Evangeelje forkindiging Al hjar godstsjinstige
hanlingen dogge de Friezen yn it Holliinsk,
om ’t it hjarren fen bern óf sa leard is. Mar
oer syn eigen inerlik libben sprekt hy yn it
Frysk.
Moat it Evangeelje him deljaen by ien tael?
Hwet in lijerich en earmoedich preekjen scoe
det wirde. En it soil de fraech weze, ef it don
djippernoch giet. Derom Friezen: de folkstael
op ’e preekstoel.
Hwent de folkstael feecht er ek better yn.
De minsken moatte hjit ef kald wirde, it Evan
geelje oannimme ef forsmite. It moat komme
ta it iene ef it oar. God komt ta syn eare sa-
wolyn dy ’t Ijeauwe as yn dyjingen, die Syn
wird tfijinsteane.
Mar de folkstael hat mear ütwirking. Al-
linne mei it Frysk kin men komme ta in eigen
libben en hoeve wy altyd net nei in oar to
gapjen.
Der is gjin rjucht
Evangeelje to kearen.
De hear Akkerman wiisde er yn syn
taspraek op, ho swier de Friezen to rissen
Det gie ek sa yn ’e tiid, do ’t de
büterfebriken en de mesjines hjir kamen. Al-
linne do ’t min seach, det it hwet joech, wier
min gau aarsom.
De tael lykwols bisköget min nog faek as
in ding fen in bytsje wearde. Min komt er
net fier mei. For earnstige dingen is hja ftn-
geskikt. Mar makket min er wol stiidzje fen
Ef rint men de moeyens fen 'e tael sa mar
forby
Min moat batter mei de tael for ’t Ijocht
komme en hjar it plak jaen, det hjar takomt.
In ein moat er komme oan alle healens on
sloppens.
It sprekken waerd nou en den öfwiksale
mei mienskiplik sjongen ef mei it sjongen fen
detrye koaren üt Heech, Warkum en Suits.
De koaren ha tige hjar bést dien on fleurden
de dei hiel hwet op.
Foaral de middeis wier de tsjerke skoan
biset.
OUDEGA W,), 26 Juli ’16. Ta Groningen
slaagde voor do hoofdacte de heer A. Kingma
van hier.
gericht aan de volkoren, waaruit deze stellin
gen en overtuiging naar voren treden.
Wij drukken dat manifest hier af
„Heel de wereld verlangt, dat de vrede, die
op dezen vreeselgken oorlog moot volgen, een
duurzaam karakter zal dragen. Dat verwachten
niot alleen de oorlogvoerende volken, maar
>ook alle neutralen. Allen zijn zij getroffen
door den oorlog, die een huiveringwekkend
bewijs heeft gegeven van de solidariteit van
belangen van heel het menschelgk geslacht.
Zal de vrede duurzaam zijn, dan moeten de
oorzaken worden aangetast, die tot den oorlog
hebben geleid. Waardoor werd deze wereld
ramp mogelijk Verschil van meening kan be
staan over sommige der diepere oorzaken van
het oorlogsgevaar, over het verband tusschen
den oorlog en de inrichting der maatschappg,
over de rol van den ra^senstrgd,’ over de on
middellijke aanleiding tot dezen oorlog, over
de verantwoordelijkheid van bepaalde personen.
Maar sommige algemeene oorzaken staan bo
ven allen twijfel. Gebrek aan eerbied voor de
vrjjheid en do gelgko rechten der nationalitei
ten deed de gedachte aan inmenging, desnoods
met geweld, opkomen en prikkelde nationale
hartstochten. Door de voortdurende ophitsing
van een zekere gawetenlooze pers, tuk op sen
satie en willig werktuig van de belangen- der
wapenindustrie, is de «verstandhouding tus-
schen do volkeren vergiftigd, ton spijt van zoo
vele oprechte betuigingen van vrodelioven-
den zin.
De expansiepolitiek, de daarmede samenhan
gende imperialistische stroomingen, de naijve
rige jacht naar eigen afgesloten markten en
koloniën deden de gevaarlijko vijandschappen
ontstaan. De politieke organisatie der wereld
beantwoordt in geenen deele meer aan de toe
nemende dooreenstrengeling van de belangen
der volken. Ondanks allen voortgang van het
volkenrecht zijn wij in een toestand van in
ternationale anarchie bljjven leven. Eerbied
voor hot recht was nog ver van algemeen.
Het werk der vredesconferenties bleef onvol
tooid. Er was geen bruikbare instelling tot
beslechting van belangengeschillen. Het stelsel
der steeds toenemende bewapeningen dat den
vrede verzekeren zou, verwekte integendeel
een atmosfeer van wantrouwen en vijandschap,
het leidde er van zelf toe deze bewapeningen
te gaan gebruiken om den tegenstander neer
te slaan, om den voorspoed van den handels-
concurrent te vernietigen. De voorstelling vatte
post dat oorlog onvermpdeljjk was, daarmede
