f 2000
Dreamen en dieden.
1
SNEEKER COURANT (67ste Jaargang) M WYMBRITSERADEEL (14de Jaargang)
f200 f 150 »-:Ai’r f 75f 50 f 25
I,
s
F. SLUIS.
MEUBELFABRIEK NEDERLAND
TROMP,
Y
Zaterdag 20 Januari 1917.
33e Jaargang.
No. 33.
OfRciee! Orgaan der Smk.
De Abonnees op dit blad worden op aanvraag Gratis weraekerd tegen de gevolgen van Ongelukken voor onderstaande "*90
ft
RECLAMEKOLOM
B
Nieu wstijdingen.
a
J
Uitgevers: Firma H. BRANDENBURGS
Ged. Poortezijlen, - Hoek Kleilizaod Sneek.
THLBPOON No. 150.
Verschijnt Dinsdags- en Vrijdagsavonds.
U is verkouden
bedragen. (Risico gedekt door dé ïïollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.)
i
Bi
J. A. HUIZINGA, Groningen.
TAPIJTEN, GORDIJNEN.
s
VOGEL-EN PLUIMVEEVOEDIR
bij verlies
van een Duim.
bij verlies van
elke andere
Vinger.
ABONNEMBNTS-PRUS
Per jaar ’fi.-—franco per pont f2.50, buitenland f 5.—
Afeondarlgkn aununcrz 5 oanè
ADVBRTENT1E-PRIJB
15 regelt» 85 cent, elke regel mear 6 cent.
Bij abonnement belangrijk» korting.
Ingebonden Mededealinges 1® cent per regel.
99
Het adres
haw ik tsjin my seis sein, en ik haw tocht, det
D. KALMA.
z
ftl
opkommen fen it Neo-Frisiasme al skriuwers
wieme fen in yn Fryslan seltsume bitsjutting,
dy’t de geast fen hjar tiid forstienen, en, sün-
leart, hok for skriuwtrant men yen net oan-
wenne, ho’t men yens meiminske net skógje
moat. Al bin ik bliid, det de hear Hof earnstich
bisiket, wirk to jaen yn Jongfryske geast
ik seis haw him soks faker as ienris oanret,
mar den forlear dizze skriuwer syn sels-bi-
hearsking, hwet my sa moeide, det ik einlings
ophold mei myn lieden en rieden dochs kin
it kritysk oardiel oer De Greate Striid yndied
slim oars wêze as ünginstich. Yn hokker stik
ken de novelle fen de Klankboarne-gearstaller
yet bleau finder it wirk fen de Mienskipsskriu-
wers, en tokoart skeat, dêroer bin ik fen doel
in wirdmennich to sizze yn myn Fryske Kro-
nyk yn „Frisia”. Ik kar lykwols it dwaen fen
de minsken, dy’t om de wille fen de Greate
Striid „Fryslan” net mear iepensnijden, sünder
foarbihald óf: ynteresse for de Fryske saek
bringt mei, det men al it Frysk, det der üt-
komt, soarchsum neigiet, ho bryk it den ek is.
Yn it twadde plak den Wündere Wytske
It Oardiel. It is slim to oardieljen oer yens egen
wirk, en ik kin fensels net ealgje, hokker tref-
like egenskippen in bitüft man der yn Ontdekt,
mar ik scoe sa sizze, det it foarbihald oer W.
W. makke, wol rjuchtfeardige is, en det It
Oardiel bliken jowt fen foarütgong, mar yet
ik de styl graech hwet rigelmiettiger, hwet
oertochter en kompakter sjoen: de skriuwer
makket de yndruk, det er syn stof net bisinke
Telefoon 118.
NIEUWE SNEEKER COURANT
ARME!
net oan de easken foldocht, dy’t men in fikse
novelle stelle mei. Sjuch, ik hie my de Rients
yn It Oardiel tocht as in ynbannich en earn
stich johgfeint fen de Fryske mieden, dy’t mids
Voor Grouw zullen de nadeelige gevolgen
van de verplaatsing dezer industrie niet uit
blijven. Want, afgezien van de andere nadee-
len, zal het ongewenschte vertrek van een 300
inwoners van merkbaren invloed op het dorps
leven zijn. De meeste ingezetenen zullen het
besluit ongetwijfeld ten zeerste betreuren.
Wij helpen er U goedkoop af!
Zie ondergtaand-ljjstje.
per ons.
15 ct.
12
14
12
12
12
12
prime 12
12
12
12
en dos is syn libben mislearre:
hwent de earnst sünder de dream
is de sleur.
Fierders is Broar, alhown! oanbiddelik, neat
net minskelik: ik sjuch gjin tnkeld brek by him,
en hear neat fen de ynderlike striid, hweroan
nimmen yn syn jonkheit Ontkomt. Ek is de yn-
floed fen Gustav Frenssen (hwaens Jörn Uhl
men net to heech oanslaen mei: spitich, det
ik hjir net oer ütwreidzje kin), fen de Switser
men faeks earst mear fen de wrald witte moat, Ernst Zahn en.... fen Jiff. Kloosterman by
tiden greater, as by in selsstannich kinsther
forwachte wirde mei.
Hwet goed is, det is de suvere en mylde
natür-biskriuwing: it lyrysk stikje op siden 22
en 23 is om it fen buten to learen en jimmer-
oan yn it ünthald to biwarjen. Hwet treflik is,
det is de kostlike en wiere harmonije twisken
de natür en de minsken, dy’t yn hjar formid-
den tahalde; det is de moaije frije en keine
omgong twisken feint en faem, hweroan hiel it
jonge Fryslan in foarbyld nimme mei. Hwet
makket, det de namme fen Marten Baersma
nea wer üt üs skriftekindige skiednis fordwynt,
det is syn suvere waernimming, syn krekte
teikening, syn dimmene ienfald en aldermeast
de glans fen syn suvere, ideael-Fryske per-
soanlikheit, dy’t as in silvrich moarntiidswaes.
det de mieden yet keiner en mylder makket
yn hjar moaijens, leit oer alles hwet er forhellet,
bimymret en bisjongt. Hwet Rintsje Sybesma
is under üs dichters, is Marten Baersma ünder
üs proazaisten. Hjar kein en suver moed ün-
dergiet in oandwaning; en de ien forklanket
syn fieling yn de fjirtjin rigels fen in tiden-bliu-
wend sonnet, de oar yn de silveren lüden
hwermei er it bistean en siele-libben fen hear-
like minsken ütsprekt. Hjar beide haw ik dit
to sizzen, en ik hoapje det myn wirden hjar
bybliuwe: hwa’t him sa uteret, syn kinstner-
skip riist fier üt boppe it deistige en it bytsje
ünfolsleinens, det syn utering simstiden eigen
is, kin er mei hwet earnstige wil maklik to
boppe komme. Garen meije den kleije oer
tsjustere striid en jubelje oer hearlik lok, meije
yn hjar lieten sjonge fen in fortwiveljende
siele-eangst en fen mear as ierdske fisioenen,
mar de rom fen dizze broerren-fen-de-siele
scil wêze, det hja ütspritsen hawwe hjar myld
en suver moed yn mylde en suvere wirden,
sadet hjar wirk wirdt tear en dreamend as
in mar yn de iere hjerst, hwenear de kleu
ren weak wirde en der in wünder lüsterjen
rounsüzet.
tebesturen in Friesland.
Een dertigtal afgevaardigden
woordig.
Het concept-reglement werd met eenige wij
zigingen tot reglement verklaard. Op de sta
tuten zal de Koninklijke goedkeuring worden
gevraagd.
Voorgesteld werd nu, de contributie voor
1917 te stellen op ct. per inwoner. Aldus
besloten.
De verkiezing van vijf bestuursleden had tot
uitslag, dat achtereenvolgens gekozen werden
de heeren: J. H. H. Piccardt, burgemeester
van Wonseradeel, M. Oberman, burgemeester
van Bolsward, S. Brandsma Jzn., secretaris van
het Bildt, F. W. Steenhuizen, secretaris van
Barradeel en FI. G. v. d. Goot, wethouder van
Rauwerderhem, te Irnsum.
De heer H. W. de Kruyff, directeur van den
provincialen keuringsdienst, gaf daarna een
overzicht van de verrichtingen van den dienst
over het afgeloopen jaar, waaruit het volgende
bleek
Er werden 2018 winkels gecontroleerd, waar
bij 104.641 partijen werden gekeurd. Afgekeurd
werden 644 monsters wegens schimmel, rot
ting, aanwezigheid van wormen, bacteriën enz.
In het laboratorium werden 5527 monsters
onderzocht, waarvan in het 2e en 3e kwartaal
resp. 21 pet. en-27 pet. ondeugdelijk van sa
menstelling, dus vervalscht, bleken te zijn. Er
werden 35 processen-verbaal opgemaakt en
1000 maal een bespreking gehouden met hen,
die de keuringsverordening overtreden hadden.
Een schadepost voor Grouw.
De firma J. en H. W. v. d. Ploeg, machine-
fabrikante te Grouw, heeft haar werklieden me
degedeeld, dat zij zich in een naamlooze ven
nootschap heeft omgezet en hare fabriek met
Mei a.s. naar Apeldoorn zal overbrengen. Aan
het personeel wordt gelegenheid gegeven de
firma daarheen te volgen.
VAN DE LEEUWARDER RECHTBANK.
Zitting van Woensdag 17 Januari.
Vo n n i s s e n.
Mishandeling.
A. V 27-jarig dienstbode te Sneek, wegens
mishandeling en ruitvernieling te Spaersf .'rdgk
(Rauwerderhem). Geëisoht 14 dagen gevan
genisstraf en tot f 15 boete of 15 dagen hech
tenis veroordeeld.
De heer L. Hertzberger, arts alhier is
benoemd tot lid van het Historisch genoot
schap te Utrecht.
IJLST, 16 Jaouari. Ten overstaan van no
taris W. Wierda, had hedenavond de finale
toewjjzing plaats van de woningen, resp. be
woond door J. H. v. d. Goot en H Nijdam.
Kooper werd de heer J. S. Groenveld voor de
som van f 1798, en van de woningen bewoond
door J. v. d. Horst en Weduwe J. Jaarsma
werd kooper de heer P. S. Bum t voor de som
van f 1320.
Provinciale Staten van Friesland
VOORSTELLEN.
Wjjziging begroeting 1917.
Pu t 17. Door de commssie van rappor-
Flescbjes Borsthonig
An jj o tabletten
Beleefd aanbevelend,
SNEEK.
voor wederverkoopers.
Oorlogswinst.
De aanvragers van broodkaarten te Haarlem
moeten soms uren wachten. Een handige
baas nam voor anderen orders aan tegen ees
dubbeltje het stuk. Dinsdag had hij 85 orders
en maakte alzoo een daggeld van f8,50.
Nekkramp.
Een der twee te Harderwjjk aan nekkramp
lijdende kinderen, een 6-jarig meisje is over
leden.
Morouw Govman Borgesius f
De echtgenoote van den voorzitter van de
Tweede Kamer, mevrouw Goeman Borgesius,
is na oen korte ongesteldheid overleden.
Zoute Jujubes (fijne)
Katjesdrop; (beste)
Kruisdrop
Honigbonbons
Borstcaramels
Chineesche drop
Winterule vellen
Hosstpastllles
Haverstroo
B Z K
Salmiak
Zwarts Slakjes (lekker)
slechts 10
(bereid volgens oud en degelgk recept.)
Èleschjes Menthapastilles 10, 15
25
4, 6
X. De Jonge fen de Marsheide
De ynfloed fen skriuwers as de Halbertsma’s
en Waling Dykstra is for in great dief to for-
klearjen mei de talleaze teltsjes, dy’t hja by
mankoar lapen mei in moai goed ynsjuch yn
de winsken fen de greate kliber. It folts, it
greate publyk is faek wreed, en fynt der alto-
mets in nuveren nocht yn, somlike minsken,
greate talinten ef earme stumpers, dy’t oan-
lotte binne mei lêstige en yn ’t each fallende
egenaerdichheden, üt to laitsjen en nei to piu-
wen. Immen dy’t yn syn skriuwerij nei egen
forklearring derop üt is, it folts heger op to
lieden, scoe him der dos for wachtsje ea fied-
sel to jaen oan sok in minderweardige oan-
driuw, en hy heart aloan noed to hawwen,
det, as syn bernlike lêzers ris laitsje, soks net
is om it nuvr dwaen fen üngelokkige tipen,
mar om’t folslein normale minsken hjar uterje
op geastige wize ef mei mankoar yn brike
forhaldings komme. Waling Dykstra hat mei
soks nea rekkenskip halden, en it is düdlik
hwerom net: as dizze skriuwer ris bisleat net
langer „humoristysk” to dwaen, mar it folts
fen Fryslan to learen troch it hwet earnstichs
to fornijen, den waerd er forfeelsum, lang-
triedderich en üngenietber.
Hjoed hie ik in aerdich gefal, det de yndruk
dy’t Dykstra syn wirk makket op it tsjinwir-
dige Friezendom, gnap tipearet. Ik kuijere mei
in fikse Fryske jongfeint, dy’t wis wol takomst
hat yn üs biweging, mar yet alhiel oan it bi-
gjin stiet en fen üs skriftekindige skiednis yet
net folie stüdzje meitsje koe, en it praet kaem
op W. Dykstra syn wirk. Myn maet hie „Han-
tsje Pik” en „De silveren rinkelbel” lézen en
haldde dy teltsjes net ünaerdich, mar, sa sei
er: „Men wirdt to aid for sok ding: it is fen
sels mear for bern ornearre”. „Hearken”, sei ik
binijd, „mar det binne gjin berne-boeken, dy
binne skreaun for minsken, faek yet folie al
der as wyHy hie moeite om it to leau-
wen, en ik seach for de safolleste kear wer
düdlik en krekt, ho frjemd di forüldere
wirk de minsken oandocht fen üs greate tiid,
dy’t sa earnstich is en swier fen neitinken,
det wy yn ienen de heislike legens sjugge fen
dingen, dy’t wy jierren lang wend wierne to
bijubeljen.
Hwennear wy dos noutiids it sabeare-earn-
stige wirk léze fen Waling Dykstra en mear
yet fen syn talleaze lytse neibauwers, den,
haw ik soarch, fait men yn sliep; ik tink om
in novelle, as dy’t üs langlêsten wer tapijd
waerd: „Fen ’t iene uterste yn ’t oare”. Giet
men de sabeare-humoristyske teltsjes en nei-
stik^es nei, den ergeret men yen oer de ünge
lokkige en wearzige oanwenst, stumpers en
minsken-mei-egenaerdichheden, dy’t it faek
swier hawwe yn üs libben, det de igalens wol,
de gek oan to stekken ef oar de flauwens, dy’t
foartkomt üt de mislearring fen de „humor", bistean in riedling, dêr’t in weardich en foeg- fait it hiele forhael. In folgjende reis better,
Hat Dickens ea nedich hawn minsken mei pine jend andert op joun wirde moat. Mei tank-
yn ’e müle, tofike tommen en stopv^rden yn j berens moat men meistimme, det der foar it
syn boeken opkomme to fitten, om syn lêzers -c!i - -» -v-».
to twingen ta meifieling, en hjar by to bringen,
det der dochs folie mids d? drövens en don-
kerens fen de wrald bistiet, det yen in fleurich
sin jaen kin? De skild yn dit stik fen saken leit
den ek mar for in lyts diel oan de njuggen-
tjinde ieu, dy’t igael wier en dim en dof, sün
der forheftige oandwanings, sünder godlike
blidens en donkere earnst, mar almeast by de
talintleaze skriuwers, dy’t om de greate kliber
to haegjerr, brükme makken fen minderwear
dige en geast-leaze grapkes.
Mar twa soarten fen wrald-biwenners libje
der: de oerflakkigen en de earnstigen. De foar-
sten, dy’t net neitinke, gjin twivel kenne noch
forheftige striid, kinne wy net mear brüke,
nou’t der eltse dei tüzenen falie yn de wrald-
striid en it kanüne-gedroan net fen de loft is;
lit hjar yn ’e goedichheit gean, dêr’t se hjar
neisten net ergerje mei hjar ivich praet oer de
merke fen de idelens, mei hjar foartpearzgjen
yn de deistige sleur-paden, mei hjar (it sizzen
is fen R. P. S.) „müze-geknaech oan it moaije,
hjar goar gebarch twisken de ridden fen de
wearzige igalens” It is it keninkryk fen de
earnstigen, fen de tinkers, fen de arbeiders det
komt; syn muzyk waerd al fornommen ear’t
de Eastenrikers Belgrado biskeaten en dizze
oarloch, dy’t de prostitüsje weidriuwt üt
Frankryk, de mpsic-halls yn fngelan slüt, en de
demi-monde yn Berlyn üthongeret, meant en
slacht wei alles hwet de komste fen dit Ryk
yn de wei stiet. O, in hearlike tiid scille wy
bilibje, skielk as de foltsen wer arbeidzje oan
de forheging fen hjar seis en fen hiel de wrald:
de hjerst scil krêftiger, rüziger wêze en de
laits fen de simmer folder; in machtige kinst
scil der üntstean en it libben scil wêze as it
swiere gedroan fen in oargel.
De omkear yn de wraldgeast, de wiziging
yn de libbensskêging hat syn ynfloed hawn
op it birin fen Fryslan’s skriftekindige skied
nis, op de üntjowing fen de Fryske novelle net
it minst. Oan Simke Kloosterman bliuwt de
eare, det hja de earste wier dy’t by al de
simmerske waermens fen hjar krêftich opti
misme persoanlikheden skepen hat, dy’t üs
(wy tinke wol alderearst oan de Ate Jans üt
Ruth) nei binne yn hjar mimerjende en dochs
die-krêftige earnst: oan Brolsma de rom, syn
lêzers yn de kinde brocht to hawwen mei I de brüzjende striid yet syn weardige rêst bi-
minsken, dy’t wisten det it libben in striid is, I warret, en ik leau, det er bigoun is to lykjen
det men fjuchtsje moat om de oerwinning to op in wémoedige dreamer sünder folie libbens-
biheljen en de kroane to winnen, en it minske- krêft en mei de figuer fen Rients stiet en
tours in zake de wijziging van de begroeting
1917 in een voorstel iugediend om ten behoeve
Van dit dienstjaar to heffen:
a. zes opcenten op de hoofdsom der ver
mogensbelasting, over het belastingjaar 1917/18
b. z?s opcenten op de hoofdsom d<'r inkom
stenbelasting, voor zooveel betreft de aansla
gen der belastingplichtigen, bedoeld in art. la
der wet op de inkomstenbelasting 1914, over
het belastingjaar 1917/18.
De hoofdsom over 1915/16 bedraagt:
van de Vermogensbelasting ongeveer f124,500
van de Inkomstenbeias.iog ongeveer f947,550,
samen f 1,072,050, zoodat. naar dien grondslag
1 opc ’nt op deze hoofdsommen f 10,720.50 zal
opbrengen. Worden overeenkomstig het voor
stel 6 opcenten geheven, dan kan de opbrengst
geraamd worden op f64,323.
De stand zou dan worden:
Opbrengst der bedoelde opcenten f 64,323.
Het vermoedelijk ongedekt bedrag dor begroo-
ting is f39,841.2 i’/2. Zoodat onvoorzien zou
kunnen worden geraamd op 24,481.75’/1 een
bedrag, d>t niet geacht kan worden te hoog
te zijn.
In het belang van het zuivere beginsel, dat
elk dienstjaar de Iaston moet dragen van zij»
gewone uitgaven, geven rapporteurs in ernstige
overweging in dezen met hen mee te gaan.
In de Dinsdag j.l. gehouden vergadering is
nog aangenomen een sin ndement van den heer
Oosferbcff om de besllsiing over de subsidie
aanvragen van de visseher’'fcholen te Hinde-
loopr-n en te Wierum aart te houden tot de
aanstaande Zomerzitting.
Gemeen ten-organ isa tie.
Onder leiding van den heer J. H. H. Piccardt,
voorzitter van de commissie tot voorbereiding
van de oprichting eener afdeeling Friesland van
de „Vereeniging van Nederlandsche gemeen
ten” werd te Leeuwarden een vergadering ge
houden van vertegenwoordigers van gemeen-
IJssport.
Te Winschoten reed men Dinsdagavond
reeds op de Ijsbaan.
De ijsclub in Terhorne schreef tegen heden
een hardrijderij uit. Maar die zal wel niet meer
doorgaan.
Ook te Heerenveen heeft men op landijs
reeds schaatsen gereden.
Koper voor de Hembrug vrijgelaten.
Bij informatie aan het Rijksmunitiebureau
vernam de Tel., dat de Engelsche regeering
de lading koper voor de Hembrug, die tot nog
toe werd vastgehouden, vermoedelijk geheel
heeft vrijgegeven. Officieele bevestiging hier
van had men nog wel niet, maar men had’ re
denen om aan te nemen, dat het zoo was. Hoe
groot de voorraad is, kon men niet precies
zeggen, maar het is in ieder geval ongeveer
1000 ton.
Groote Adverton ië» kunnon niterlijk tet Maandags- en Donderdagt»-
AVOT.sfo iBgasanden wo -den, kleine tot Dinsdag»- en Vjrgdagu-
10 wer
om de minsken suv.er to teikenjen, hwent it
wol my net oan, det ik net by steat wêze scoe
in goede novelle to jaen. Ik scil ek fierders
der hjar foraklere foargongers to bistokeljen, myn bést dwaen, en den prate wy wol ris wer.
ja, faek yet mei weardearring for dizzen, wirk De Jonge fen de Marsheide fortsjinnet sün-
leveren, yn ienklang mei de swiere waermens der mis de kroane. Wis, ik haw myn oanmer-
fen üs helte-tiid. [kings, en ik bin net fen doel se to forswijen,
Trije novellen fen mear as deistich wicht lal is de skriuwer ek in frjeon fen mines. Sa hie
waerden dit jier yn üs „skriftekindige” wyk-
blêdden en skriften iepenbier makke: Jan fen
’e Gaestmar syn Greate Striid, myn Wündere
Wytske - It Oardiel en de Jonge fen de Mars- lit en syn pinne syn dreamen full-speed efter-
heide fen Marten Baersma. Dy fen de hear Hof ‘nei rinne, in kriich, hweryn de stadige pinne
lit yen krekt en düdlik sjen, ho’t immen, dy’t!it spitigernoch faker as ienris forliest. As Mar
de bigjinsels fen hwa’t er syn bistriders achtet, ten Baersma skriuwt: „Büten it wirk det er
bilekskóget, war dwaen kin seis dizze bigjin- thüs socht, hied er büten ek wol hwet to
seis yn dieden om to setten, om net alhiel syn dwaen”, den fyn ik soks for in skriuwer fen
namme kwyt to reitsjen, en is fierders, fen‘syn ütbyldings-krêft hwet bigreatlik: en as
hege paedagogyske weardij, om’t er yen suver tik in langere sin lêz mei in frjemde bou as:
„ienkear hied er in roekenêst uthelle det yn
in hiel hege tinne populier siet, en d r’t de
skoallejonges net yn doarsten (hwet wünder!
hwa krüpt nou ek yn in roekenêst? K.), op
in oare kear hied er him ütklaeid yn ’e skou
en wier do de mar opswommen mei it tou
fen it boat, yn ’e müle, e n h i e det krekt sa-
lang folhalden oant er net mear koe e n h i m
mar mei lijen yn ’e skou wrotten hie” as
ik soks den lêz, den wriggelje ik hwet ün-
rêstich hinne en wer. Marten Baersma scil
dit bigripe en binlikje kinne.
Fierders myn béste groetenis, mar my tinkt,
Broar syn libben mislearret op ’t lést. Yn it
bigjin is er in j’onge, sims stymsk, sims ryk
oan dreamen, sa’n ien dy’t opwoechsen is yn
de sounens en yn de heimige myldens fen de
omkriten fen in Fryske mar, in ideael fen in
frjeon, mei hwa’t men üren, byneed dagen om-
doarmje kin yn de stille tofredenens, dy’t it
bywêzen fen hwet Ijeafs en sterks yen jowt;
deselde trout oan it ein mei in fikse, digere
boere-dochter, en wirdt den in tige earber
boarger, dy’t sims yet forhellet fen in mearke
det er bilibbet hat hwertroch men bigrypt,
det syn libben den neat mearke-eftich mear is.
Hy hat syn jonge dreamen forlern,
was tegen-
