De ondergang van de Lützow.
I
F
RECLAMEK010»
i.
V
FIRMA II. BRANDENBURG»
SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL
annex
Nieuwstijdingen.
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
33e Jaargang
74.
)-
1
'P
l).
e-
i
t-
g-
1
ef-
18-
A,
Woensdag 13 Juni 1917
Vercbijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitsevera
J
1
1
Aan
het
i
i
i
i
5
1
een
De
3 toehoor-
kruisers en vijf torpedovernielers
iD
was bezweken,
ll
n-
a
I
8
1
5.
e-
in
om niet door eigen vuur getroffen te wórden.
t
t
t
Bero.epen bij
te Warns ds.
Rookverbod.
De gemeenteraad van 'Bolsward heeft een
verordening vastgesteld, waarin wordt.verbo
den om aan kinderen beneden 14 jaar tabak,
j
r
t
r
de Doops-
P. Ens* te
t
1
l,
0
9,
ie
8
,a
t.
n
»t
;e
9>
n
n.
V.
r
0
e
n
•t
Ridderkerk is beroepen ds. J. P. Klaarhamer
alhier.
MOLKWERUM, il Juni. Ged. Staten van
Friesland hebben benoemd tot buitengewoon
opzichter bij het maken van het kanaal van
de Koevorde naar de Groote Brekken den
heer G. C. Schultze alhier.
WOMMELS, 9 Juni. Bij de Geref. Kerk te
Verdronken.
Te Amsterdam is bij het zwemmen aan de
Javakade de 22-jarige .Ph. B. verdronken.
Te Buggenum is de korporaal J. van het de
tachement aldaar bij het baden in de Maas ver
dronken.
Het 5-jarig dochtertje van den heer H. te
Waddinxveen is in de Gouwe geraakt en ver
dronken.
dezen verkoop, omdat hij een groot deel van
het eigendom van zijn broer indertijd had over
genomen.
't Is een proces geworden, dat dezer dagen
in 't voordeel van den heer Van Hoboken van
Cortgene is beslist. Hij werd in zoover in ’t
gelijk gesteld, dat hij als eigenaar wordt er
kend van meer dan van het terrein, zoo-
dat hij thans de helft van het geheele terrein
als zijn eigendom kan opvorderen.
De erven J. van Hoboken zijn veroordeeld
om tot scheiding en deeling over te gaan en
ook om de kosten van het proces te dragen.
De Eemdijk getorpedeerd.
Te Rotterdam is bericht ontvangen, dat het
stoomschip Eemdijk van Solleveld, v. d. Meer
en van Hattum’s stoomvaartmaatschappij ge
torpedeerd en gezonken is. Een boot met den
kapitein en 11 man is geland op de Shetlands-
eilanden; dé andere boot was bij het afzenden
van het bericht nog niet terecht. Gered zijn
met kapitein Swart de volgende leden van de
bemanning: Hensen, Lageveen, Kat, Bruinsma,
Synit, Rienks, Vink, Edenburg, Johnson, Dor en
v. d. Wal.
De Eemdijk, een schip van 3048 bruto regis
terton, is ongeveer een jaar geleden, tegelijk
met de Rijndijk getorpedeerd, maar toen drij
vende gebleven.
Het stoomschip was ditmaal op de thuisreis
van Amerika; de lading bestond uit ongeveer
5000 ton rogge, haver en mais, alles bestemd
voor de Nederlandsche regeering.
Telegrafisch bericht is ontvangen, dat ook
de andere boot, waarin zich de eerste officier
en 10 man vani de Eemdijk bevonden, behou
den te Baltasound op de Shetlands-eilanden is
aangekomen. De geheele equipage is nu be
houden aangekomen.
Onweer.
Tijdens een kort onweer waren eenige mili
tairen van het garnizoen Assen op de Baggel-
huizen aan het oefenen. Door een bliksem
straal sloegen 22 militairen tegen den grond;
een hunner was door den bliksem getroffen
en onmiddellijk dood.
Een belangrijke erfenis.
Midden in het hart der nieuwe stad Rotter
dam ligt een prachtig open terrein, niet min
der dan 50 Hectaren groot, waarop zoo mid
den tusschen de bebouwde kom, heel vreed
zaam, de koeien glazen. Dit land heeft na
tuurlijk een groote waarde als bouwterrein,
en toen nu verleden jaar de heer J. van Ho
boken, aan wie een groot deel van het be
wuste terrein toebehoorde, stierf, verkochten
zijn erven spoedig daarop hun vermeend eigen
dom,, ongeveer 30 H.A. van de 50, aan een bou-
werscombinatie, die er den prijs van twee mil-
lioen voor betaalde.
Maar nauwelijks had het bericht van den
verkoop in de dagbladen gestaan, of een broer
van den overledene, de heer A. van Hoboken
van Cortgene, betwistte de wettigheid van
De opening der Staten-Generaal.
Ofschoon hieromtrent nog niets definitiefs
is vastgesteld, zal toch, naar verluidt, de nieu
we bijeenkomst der Staten-Generaal op 28
Juni a.s. in vereenigde vergadering, zeer ver
moedelijk niet door ,een commissie vanwege de
Koningin, maar door H. M. in persoon worden
geopend, in verband waarmede deze vergade
ring thans zal gehouden worden in de Ridder
zaal.
ten ge-1 overlaat, waardoor dit brood zeer spoedig
te bieden of op andere wijze te door bederf niet meer voor menschelijk voed
sel geschikt is. Het hoofdbestuur verzoekt den
minister, onverwijld maatregelen te nemen.
De spoorwegtrust.
Naar de Tijd verneemt, bereiden de spoor-
weg-maatschappijen het reizend publiek nog
een verrassing. Met ingang van 1 Juli
n.l. zullen bij de S. S. de treinen genummerd
tot en met 199 en bij de H. IJ. S. M. de -trei
nen genummerd tot en met 299, geen rijwie
len vervoeren, anders dan tegen betaling van
een gulden per rijwiel, ongeacht den afstand.
Voor zoover we hebben kunnen nagaan, be
treft deze verhooging hoofdzakelijk de snel
treinen.
NIEUWE SNEEKER COURANT
Sneek Telefoon No. 150.
drie Duitsche booten bleven rustig liggen en
hunne bemanning nam allen, die zij kon grij
pen, aan boord, onverschillig of zij door de
Engelschen werden beschoten. Ter bescher
ming werd veel stoom uitgelaten, zoodat zij in
een wolk van damp schuil gingen. De munitie
der drie booten was verbruikt, slechts één
daarvan had nog één torpedo aan boord, die
met de meeste behoedzaamheid in de lanceer-
buis werd gestoken. Nauwkeurig wordt de af
stand gemeten. Nu commandeert de kapitein:
„vuur”! en als een dolfijn schiet de torpedo
door het donkere water.
In spanning werd aan boord de uitwerking
gadegeslagen. Aan de overzijde heeft een ont
ploffing plaats. Een kleine kruiser is geraakt
en daarbij moet de munitiekamer zijn getrof
fen, want een tweede ontploffing volgt en de
kruiser vliegt in de lucht. De andere vijande
lijke schepen, niet wetende welke macht te
genover hen ligt, trekken terug en nu zijn
de drie Duitsche booten gered”.
Na het gehouden appèl bleken er van de
Lützow 1003 overlevenden te zijn, 597 man
hadden hun leven in den slag gelaten.
Abonnement: per jaar f2.
fr. p. post f2.50. Losse Nos. 5 et.
Advertentlën 15 reg. f0.35;
verder per regel 6 cent. Bij Abon
nement belangrgke korting.
Onze Abonné’s hebben recht op gra
tis Verzekering tegen Ongelukken
Geen belangstelling.
HEERENVEEN, 10 Juni. Gisteravond zou de
heer Rijsewijk, candidaat voor de Tweede Ka
mer in dit district, in een openbare vergade
ring spreken. Er waren slechts....
defs en de heer R. trad niet op.
•WARNS, 11 Juni,
gezinde gemeente
I Zwartsluis.
En het gelukt door handig manoeuvreeren,
hoewel daarbij de Lützow wederom zwaar
Prins Hendrik en de padvinders.
In verband met de Koninklijke goedkeuring
der statuten van de afdeeling Leeuwarden der
padvinders hield Maandag te Leeuwarden de
ze afdeeling een vergadering onder leiding van
Prins Hendrik. Deze kwam aldaar met den
trein van 11 uur 7 aan.
De Prins opende de vergadering met een
woord van welkom en zette het doel der bij
eenkomst uiteen, de bevordering van de pad
vinderij als een algemeene nationale bewe
ging, welke beoogt het ernstige streven van
de Nederlandsche jongens flinke staatsburgers
te maken.
Nu een algeheele reorganisatie heeft plaats
gehad van de vereeniging, wordt het oogen-
blik gekomen geacht om ook de afdeeling
Leeuwarden tot meerderen bloei te brengen.
De vèrgadering werd ook bijgewoond door
den burgemeester en den districts-conjmissaris
N. P. V. in Friesland de heer G. Haitsma Mu-
lier, burgemeester van Sloten.
Op voorstel van den Prins werd het bestuur
uitgebreid met de volgende heeren: R. Buis
man, L. Bogtstra, mr. M. E. Hepkema,,H. W.
Sonnega W. Czn. en luitenant- van Hilten.
De aanwezige# verklaarden te willen me
dewerken de afdeeling toj*grooten bloei te
brengen.
Na afloop der vergadering begaf de Prins
zich naar de woning van den Commissaris der
Koningin, waar de lunch werd gebruikt.
’s Middags half drie werd ten huize van den
Commissaris eene vergadering gehouden van
eenige genoodigdën en een financieele commis
sie ingesteld, bestaande uit de heeren R.
Buisman, voorzitter, Hannema (Harlingen),
luitenan^ de Vos, mr. P. C. Andreae (Sneek),
van Slooten, Wegener, Sleeswijk (Lemmer),
Plet (Heerenveen) en G. Haitsma Mulier (Slo
ten), terwijl de heer H. W. Sonnega het secre-
taris-penningmeesterschap op zich heeft geno
men.
De commissie zal trachten de financiën van
de padvinders in Friesland te versterken.
’s Namiddags verliet de Prins Leeuwarden.
Het Friesch en de Katholieken..
Er is thans definitief tol stand gekomen
„Katholieke Vereeniging ter beoefening en be
vordering van de Friesche taal- en letterkun
de”. De constitueerende vergadering zal in
Augustus te Leeuwarden worden gehouden. In
het voorloopig bestuur hebben zitting de hee
ren J. J. v. d. Weij, voorz.-sec„ te Amster
dam, Joh. Rijpma, 2e voorz., dr. Tinus Brand-
sma, T. A. Hettmga en P. Rijnja, penn., Am
sterdam.
Getorpedeerd.
De Prov. Gron. Courant meldt, dat het
schoenerschip Cornelia van de Zeevaartmij.
Groningen aldaar, op reis van Havre naar
Lissabon, in het Engelsche Kanaal getorpe
deerd is. De kapitein en de bemanning zijn te
Paimpol (Frankrijk) geland.
(De schoener Cornelia, groot bruto 170 en
netto 137 registerton, werd in 1912 gebouwd).
Duitschland en de zeevisscherlj.
De concessies door de Duitsche regeering
aan de IJmuider Reedersvereeniging gedaan,
komen in hoofdzaak hierop neer, dat de IJmui
der visschers vrije vischvangst krijgen in het
gebied tusschen 54 graden 45 min. Noorder
breedte en 58 gr. Noorderbreedte tot aan 3
gr. Oosterlengte, en dat de prijzen van de
visch, die aan Duitschland geleverd wordt, de-
zelde blijven, uitgezonderd die voor eenige
belangrijke vischsoorten, die eenigszins ver
hoogd worden.
muis naar den kelder. Kapitein Harder be
merkte dit door zijn kijker. Hij ziet tanden
knarsend toe, onmachtig hulp te verleenen.
Hij geeft bevel den steven te wenden, en zich
van de gevechtsplaats te verwijderen. Doch
ginds op den Engelschen kruiser heeft men dit
bemerkt en de Lützow heeft nog geen mijl
afgelegd of zij krijgt een salvo van vier 38
c.M. schoten, die een ongeloofelijke uitwerking
hebben, want al deze schoten zijn voltreffers.
Het electrische licht ging uit, de noodverlich
ting werd vernield, de manschappen lagen door
den geweldigen schok allen dooreen en overal
klonken kreten vol" smart en jammer. Hier en
daar flonkerde een zaklantaarn. De lieden, die
men in het schijnsel daarvan zag, hadden de
gasmaskers opgezet en de.meesten hunner wa
ren als met bloed overgoten. Een diep treurig
en huiveringwekkend beeld. Het geheele schip
was doortrokken van de giftdampen der tref
fers en hij, die niet'de tegenwoordigheid van
geest bezat om zijn gasmasker voor te doen,
was gedoemd door die dampen te stikken. Het
duurde een drie kwartier alvorens .de lichtin
stallatie weer hersteld was. Nu kon men in
vollen omvang waarnemen de schade, die door
dat salvo was aangericht. Een der treffers was
terecht gekomen in de geveóhtsverbandplaats.
In de kamers dier afdeeling waren drie dok
toren en vijftien man van den verplegings
dienst, benevens een 160 a 180 verwonden. Van
al die personen bleven een viertal in leven..
Deze vier werden door de enorme luchtdruk in
de aangrenzende afdeeling geslingerd, waar zij
bewusteloos bleven liggen, zonder ernstig let
sel bekomen te hebben. De doktoren, zoome
de het personeel van den verplegingsdienst
waren gedood. De afdeeling zelf zag eruit als
een rotswand, want geen glad stuk wand was
meer aanwezig. De grond was bezaaid met
overblijfselen van lichaamsdeelen, waarvan
een paar vingers tegen den wand geplakt za
ten. Op een der stoomverwarmers lagen een
paar schedels, als waren zij daar te 'drogen
nedergelegd. Tegen het schot lag een massa
ingelanden, alles tezamen vormend een beeld
van afschuw en ellende.
De tweede trof de electrische werkplaats.
Daar stonden dertien man pp post. Niemand
kwam er levend uit en alles werd in duizend
stukken geslagen.
De derde en vierde treffer kwamen alweder
in het voorschip terecht, hetgeen tengevolge
had, dat het schip nog meer naar voren be
gon te hellen, de schroeven nu hooger boven
water begonnen uit te steken en de vaart van
het schip al meer en meer belemmerd wérd.
Blij wederzien.
station Heerenveen kwam een
vrouw met 8 kinderen uit de omstreken van
Antwerpen aan, om haar man, een Belgisch
geïnterneerde, thans in dienst bij een boer in
Gaasterland, op te zoeken. Haar man zou haar
van de tram te St. Nicolaasga afhalen, zoo
deelde ze mede.
De treinontsporing bij Houten.
De minister van waterstaat heeft bepaald,
dat omtrent de' ontsporing van trein 4 der
Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoor
wegen tusschen Houten en Schalkwijk op 7
dezer, een «onderzoek in het openbaar zal ge
schieden.
Een vreemdsoortige woning.
Op het stationsemplacement te Winterswijk
heeft een leeuwerik zijn nest gebouwd onder
de draaischijf van de machineloods en daar
reeds 5 jongen uitgebroed. Een andere leeu
werik bouwde zijn nest onder de rails en zit
daar thans op 5 eitjes te broeden, zich niet
storende aan de tallooze treinen, die daarover
den ganschen dag rangeeren.
Tegen ondervoeding van kinderen.
Burg, en weth. van Almelo stellen den raad
voor, ter voorkoming van mogelijke ondervoe
ding van kinderen in de eerste levensjaren,
aan elk gezin voor de kinderen, tot het be
reiken van 5 jaren, melk verkrijgbaar te doen
stellen 3 cent beneden den vastgestelden prijs
tot een maximum-hoeveelheid van 1 liter per
kind en per dag.
Landstorm.
De minister vani Oorlog heeft bepaald, dat
op 10 Juli a.s. voor den landstorm moeten wor
den ingeschreven, zonder daartoe te behooren,
8e personen, bedoeld in art. 1 van het Konink
lijk besluit van 12 April 1917 (Stbl. no. 285)
voor zooveel zij zijn geboren in 1883 en 1882.
De keuring voor deze jaarklassen 1903 en 1902
zal vermoedelijk plaats hebben in Juli en Aug.
eindigende 25 Augustus.
Visschen op karper.
minister van Landbouw heeft bepaald,
dat de gesloten tijd voor het visschen op kar
per in 1917 zal eindigen op 16 Juni in plaats
van op 30 Juni.
Regeeringsmeel.
Het hoofdbestuur der Nederlandsche Veree
niging van Werkgevers in het Bakkersbedrijf
zond aan den minister van Landbouw een te
legram, meldende dat de hoe’dan.igjr&rd van het
in de laatste dagen door sommige meelfabrie
ken afgeleverd regeeringsmeel voor den bak
ker van bruinbrood zeer veel te vyenschen
Bij W. P. van Stockum Zoon te ’s-Gra-
ventage is verschenen: De Ondergang
van het Duitsche admiraalschip
L t z o V na den zwaren zeestrijd bij Ska-
gerrak, beschreven door P. Krug, overlevende
van de bemanning van de Lützow, gedrukt
naar het Duitsche handschrift. Op het titelblad
wordt vermeld, dat dit boekje niet in de
Duitsche taal is verschenen.
Wij ontleenen van den inhoud het volgende
a# de N. Rott. Crt.:
Het is een treffend verhaal van het dappere
verweer van de Duitsche oorlogsschepen te
gen de Engelsche overmacht die hen omsin
geld had. Eerst wordt de eerste faze van den
strijd beschreven, waarin drie Engelsche krui
sers en ongeveer 30 torpedobooten in aanra
king kwamen met de groote Duitsche kruisers
Lützow, Derfflinger, Seydlitz, Moltke en von
der Tann, omringd door kleine kruisefs en tor
pedobooten. Toen wqren de Duitschers nog in
het voordeel en werd al dadelijk pen Engel
sche kruiser in brand geschoten. Maar reeds
stijgen aan den horizont rookwolken op: En
gelsche linie-schepen van het zwaarste kaliber
snellen te hulp. Middelerwijl wordt de Lützow
door een torpedo getroffen, die in het voor
schip verschrikkelijke verwoesting aanricht.
De Engelschen kiezen het admiraalschip als
hoofddoel en na enkele minuten krijgt de Lüt
zow volle treffers van 38 c.M.-projectielen.
Een nieuw salvo, dat op de Lützow gelost
wordt, valt te kort, maar een Duitsche torpe-
do-boot, die dicht bij de Lützow voer, wordt
nu het slachtoffer en verdwijnt. Dan vervolgt
het verhaal:
„Het is jiu half acht en steeds nauwer sluit
zich de vijandelijke omspanning. De Lützow
en de Seydlitz liggen met het voorschip diep
in het water; beide hebben zwaar geleden.
Ook dé andere kruisers zijn beschadigd. Een
kleine kruiser is zinkende. De kapitein-luite-
nant op de Lützow, die in den uitkijktoren in
den mast staat, tuurt opeens nauwlettend
vooruit en ontdekt nu het lang verwachte,
waarnaar hij reeds zoolang heeft uitgezien. Aan
den horizont duikt een Duitsche strijdmacht
op. „God zij gedankt” murmelen zijn lippen en
met krachtige stem roept hij door de telefoon:
„Het tweede eskader in zicht, Noord ten N.-
oosten”. In den commandotoren wordt het eene
commando na het andere gegeven en in alle
richtingen worden signalen afgezonden, want
het komt er nu op aan met de groote kruisers
ergens een doorbraak te forceeren en de Duit
sche vloot een vrij gezichtsveld te geven, ook
getroffen werd, zoodat het voorschip duchtig
aan het branden is. Doch rappe handen zijn
reeds bezig den brand te blusschen. Ook twee
der zware-artillerietorens zijn ontredderd en
eenige gevechtsopeningen totaal versplinterd.
Maar een terugtrekken gaat niet. Opnieuw
dondert het geschut en snel op elkander vol
gende schoten kletteren tegen de scheepswan
den. Rondom in de lucht vliegen de granaat
splinters, en wat daardoor getroffen wordt, is
verloren. Op de Lützow ziet het er intusschen
verschrikkelijk uit en er behooren stalen ze
nuwen hoe om dat alles koelbloedig aan te
zien en daarbij hulp te verleenen. Honderden,
menschen, in de kracht van tjun leven, hebben
op dat enkele schip het leven gelaten, terwijl
gedurende die enkele uren zeer velen door de
vreeselijkste smarten gekweld, nederliggen, en
de strijd nog niet ten einde, is. Het tusschen-
dek is hier en daar door bloed rood geverfd
en in bijna alle hoeken liggen verscheurde li
chaamsdeelen. Het bloed verspreidt een wal-
gingwekkende zoete lucht, maar ondanks dat
alles is nog een ieder der overlevenden op
zijn post en bijna iedereen houdt ér rekening
mede, dat hij in het volgend oogenblik door
den dood kan worden opgeroepen.
Het voorschip is nu in elkander gedrukt en
steekt geheel onder water, de zware pantser-
platen zijn verbogen, gedeeltelijk zijn zij over
elkaar geschoven. Bij het schot, dat het voor
schip scheidt van het middenschip zijn timmer
lieden en stokers bezig dat schot te stutten,
doch de druk is te groot en altijd maar door
dringen nieuwe watermassa’s naar binnen. De
vier schroeven steken reeds voor de helft bo
ven water, zoodat de Lützow per uur nog
maar 8 a 10 mijl kan afleggen (normaal 32 mijl
per uur). Hoe lang zal zij zich nog zoo kunnen
houden? Want de slag is nog lang niet ten
einde. Er is sterke overmacht en een terug
tocht zonder groot verlies is niet denkbaar.
Nu echter de Duitsche hulp opdaagt, wordt
met frisschen moed het gevecht hervat. Daar
evenwel de Lützow aan gevechtswaarde te
veel heeft verloren, besluit de admiraal over
te gaan op de Moltke, om vandaar uit verder
de leiding van het gevecht op zich te nemen.
Door Wlaggensignaal wordt een torpedoboot
naderbij geroepen en de enkele handdruk, dien
de admiraal aan kapitein Harder geeft,’ zegt
meer dan woorden kunnen doen, want elke
commandant krijgt zijn schip lief en neemt er
in de ure van het gevaar, daartoe gedwongen,
met weemoed in het hart afscheid van. Kapi
tein Harder wordt verzocht het schip met de
overlevenden te bergen, waarop de admiraal
met zijn staf het zoo zwaar getroffen kasteel
verlaat, na allen nog een vaderlijken groet te
hebben toegeworpen.
Ongeveer duizend meters van de Lützow is
het linieschip Pommern verrassend snel aan
het zinken. Door een treffer in de munitieberg-
plaats, ontstond een verschrikkelijke ontplof- j leidende
Engelsche
naderden.
'De kapitein van de Lützow geeft bevel te
stoppen en hoewel nog slechts drie 15 c.M.
stukken geschut bruikbaar waren vat "hij het
plan op zoo, noodig den strijd wederom aan
te binden.
De boot, die het gevaar meldde, komt als
een razende aangevaren en deelt mede, dat de
vijand ergens naar schijnt te zoeken. Als de
kapitein dit hoort, lacht hij grimmig, want hij
weet heel goed, dat men zijn schip zoekt om
dit totaal te vernielen.
Hij is echter vast besloten het schip tot het
uiterste te verdedigen. Daar belde in den com
mandotoren de telefoon en vermeldde, dat zoo
juist door den enormen waterdrang het schot,
dat het voor- van het middenschip scheidde,
was bezweken, en het water nu, zonder dat
daartegen iets te doen viel, in het midden
schip doordrong. Bevel wordt gegeven de ge
wonden snel op het achterschip te dragen. Elk
oogenblik kan de vijand opdagen om het ver
nielingswerk te voltooien. Dan klinkt het be
vél: „Alle mannen divisiegewijs op het achter
dek aantreden”. In het benedendek ontstaat
tumult, want een ieder wil thans zijn leven
redden. Het is onmogelijk om in die korte
spanne tijds alle gewonden naar boven te dra-
gén, want zij liggen overal verspreid. Een 18-
tal menschen hadden het geluk naar boven te
worden gebracht. AJaar alle anderen, die niet
loopen of kruipen konden, moesten worden
achtergelaten en dreigend waarde het doods-
spook in het schip rond. De 27 man, die in
het ruim der Diesel-dynamo waren opgesloten
hadden door de telefoon het bevel gehoord,
want velen schreeuwden waanzinnig van angst
door het toestel om hulp en er werd verno
men» dat twee hunner geboeid lagen, omdat boven water hield en hem zoo mede trok. De
zij krankzinnig waren geworden. Die opgeslo
ten menschen hadden-door plichtsgevoel ge
dreven, steeds hun arbeid blijven verrichten
om het schip van licht te blijven voorzien. De
torpedobooten namen nu vlug de bemanning
van de Lützow over en de achtergeblevenen
waren ten doode gewijd. Nadat kapitein Har
der als laatste man van de Lützow was over
gegaan op een der torpebooten, had hij een
gesprek met den commandant van die boot en
werd besloten, dat men den vijand geen stukje
van de Lützow in handen zou laten. Nadat
daartoe maatregelen waren getroffen, klonk
het commando „vuur” en een torpedo door
kliefde den donkeren vloed.
Daar zag men op het achterdek nog zeven
man als waanzinnig rondloopen. Zij hadden
blijkbaar, oververmoeid als zij waren, gesla
pen en zijn eerst kort geleden ontwaakt.
Kapitein Harder had, bij het afschieten der
torpedo, de rechterhand aan de pet gebracht
en riep luide, zoodat ieder het hooren kon:
„Een driewerf hoera voor Zijner Majesteits
schip Lützow, Hoera! Hoera! Hoera!” „Hoera!
Hoera! Hoera!” klonk het uit honderd zee-
manskeelen en nauwelijks was dit geroep uit
gestorven of de torpedo had de Lützow be
reikt. Hij boorde zich in het middenschip door
het pantser heen, een ontploffing volgde en
een reysachtige rookkolom steeg ten hemel.
Maar altijd nog lag het trotsche schip op het
water. Echter dook het voorschip snel naar
onder en kwam het achterschip al meer en
meer boven water, totdat het kaarsrecht in
de hoogte stond. Dan viel het om en zonk het
schip weg, een kolk vormend van een honderd
meter middellijn, alles wat zich daarbinnen be
vond naar de diepte medesleepend. De vier
torpedobooten wachtten totdat niets meer van
de Lützow te zien was. Diep geroerd zagen
de geredden hun schip, dat zoolang hun tehuis
was geweest, tenonder gaan....’’
De geredden van de Lützow zijn echter nog
niet geborgen:
„Het was in den morgen van 1 Juni 1916 om
5 uur, toen Duitscher en Engeschman elkander
weder troffen. Dadelijk bij het eerste schot
kreeg een der Duitsche torpedobooten, waar
op zich een 400 man bevonden, een 15 c.M.
voltreffer in de machinekamer. De hoofdstoom-
leiding werd vernield en <Je 23 man, die in
de machinekamer waren, moesten daarbij het
leven laten. De stoom vloot met kracht naar
boven en langzaam vulde zich de boot aan de
achterzijde met water. De geredden van de
Lützow en de bemanning sprongen over boord
om te trachten op een der andere booten
vasten’grond onder de voeten te krijgen. Wie
nu niet zwemmen kon was onherroepelijk ver
loren. Maar ook hier kon men kameraadschap
aanschouwen. Hier zag men een stoker zwem
men, die een bewustelooze, aan het hoofd
bloedend, op den rug met zich voerde; daar,
hoe een matroos een officier aan de haren
De wijze is zijn eigen dokter.
Men moet wijsheid niet met wetenschap ver
warren. Men heeft niet veel kennis noodig om
een wijs mensch te zijn. Inderdaad verlangt
de wijsheid niets meer dan een weinig gezond
verstand, toegepast op de algemeene kennis
die men zich heeft kunnen eigen maken.
Zoo weet ieder, wat de gezondheid betreft,
dat het bloed en de zenuwen de.twee factoren
van liet lichamelijk evenwicht zijn. Het een
voudigste gqzond verstand zal dus doen be
grijpen dat, wanneer het lichamelijk evenwicht
verstoord, is, het bloed en de zenuwen door de
een of andere oorzaak verzwakt zijn. Inder
daad verzwakken het bloed en het zenuwstel
sel dikwijjs onder de verschillende invloeden
te midden waarvan wij leven ongestadigheid
van het weer, seizoensveranderingen, over
werk, zorgen, buitensporigheden, enz.
Die verzwakking openbaart zich in het be
gin door verschillende onbehagelijkheden die
men te dikwijls verwaarloost. Zooals bijvoor
beeld hoofdpijnen, maagpijnen, slechte spijs
vertering, slaaploosheid.
Indien gij aan die ongemakken onderhevig
zijt, pas dan voor herhaling op, want zij kon
den wel tot ernstige ziekten overgaan. Bestrijd
ze, zoodra gij ze gevoelt, met behulp der Pink
Pillen, die, door aan uw bloed zijn verminder
den rijkdom weer te geven en door uw zenuw
stelsel te versterken, die ongemakken zullen
doen verdwijnen iri weinig tijd en u daarna
tegen alle slechte gevolgen zullen behoeden.
Om te besluiten, zeggen wij zelfs dat het
regelmatig doen van een kuur met de Pink
Pillen vooral bij de zeisoensveranderingen
- een voorzorgsmaatregel is die zich alm eer
en meer verspreidt en dit tot het grootste wel
zijn van hen die er gebruik van maken.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar a f 1.75 per
doos en f 9 per zes doozen bij het Hoofddepót
der Pink Pillen, Nassaukade 314, Amsterdam.
Voor Sneek en Omstreken bij de Erven Joh.
W. Meijer en fa. B. Meindersma te Sneek en
verder bij goede Apotheken en Drogisterijen.
De Lützow was nu een volkomen wrak ge
worden..
Na middernacht wordt het lot van de Lüt
zow' bezegeld:
„Te 3 uur dien nacht werd aan de bege-
booten draadloos gemeld door de
fing en het schoone schip ging met man en 1 torpedoboot, die den weg verkende, dat twee
sigaren of sigaretten te verkoopen,
schenke aan
verstrekken.
