li
De Wereldoorlog.
I
U'
I
I
I
FIRMA II. BRANDENBURGK
annex SHEERER COURANT en WYMBRITSERADEEL
Nieuwstijdingen.
t.
Ollicieel Orgaan der Gemeente Sneek.
Woensdag 10 Juli 1917
33e Jaargang
82.
straat
1
o
Punt VIII. Advies van B. en W. op het
adres van de firma Riemersma en Weis
senbach, houdende verzoek om een tege
moetkoming in de schade door haar beloo-
pen tengevolge van de aanneming van het
drukken van het raadsverslag.
Punt VI. Vaststelling eener verordening
tot het tegengaan van het herbergbezoek
personen.
Punt Vil. Vaststelling eener verordening
Punt XIV. Vaststelling van het school-
geldkohier over het 2e kwartaal 1917.
Punt XV. Behandeling van reclames te
gen het primitief kohier van hoofdelijken
omslag dienst 1917.
1
1
1
ziekteverordening.
Punt X. Vaststelling eener verordening
op de heffingen invordering eener belas-
I ting op de reiniging en ontsmetting als
I bedoeld in art. 5a der wet van 4 December
1872, Stbl. no. 134, houdende voorziening
tegen besmettellike ziekten.
Punt XI. Aanbieding van de gemeente-
rekening dienst 1916.
Punt XII. Bezwaarschriften tegen aan
slagen in het schoolgeld.
Punt XIII. Voorstel tot rechtstreeksche
betaling uit den post voor onvoorziene
uitgaven dienst 1917.
VERGADERING van den Raad der
gemeente WYMBRITSERADEEL op
Donderdag 12 Juli 1917, des voormid-
dags 11 uur.
Punten van behandeling:
Punt 1. Onderzoek van de geloofsbrie-
I ven der nieuw gekozen raadsleden.
1 Punt II. Notulen van den 7 Juni 1917.
Punt UI. Ingekomen stukken en inede-
deelingen.
Punt IV. Herbenoeming van de arm-.
I meesters.
Punt V. Vaststelling eener verordening'
tot beteugeling van het gebruik van tabak
I door kinderen.
1 van jeugdige
- tot voorkoming van brand.
Punt VIII. Vaststelling eener verorde
ning tot beteugeling van besmettelijke
I ziekten, welke noch bij de wet, noch bij
K. B. als besmettelijk zijn aangewezen.
Punt IX. Vaststelling eener verordening
tot heffing en invordering eener belasting
op de reiniging en ontsmetting volgens de
n
VERGADERING van den Raad der
gemeente SNEEK op Woensdag
Juli 1917, ’s namiddags 71A uur.
Punten van behandeling:
Punt 1. Ingekomen stukken.
Punt II. Advies van B. en W. op het
adres van P. Vrijland om eervol ontslag
i als leeraar in de oude talen aan het gym-
nasium.
Punt 111. Aanbeveling van curatoren
van het gymnasium voor de benoeming
van een leerares in de oude talen aan het
gymnasium voor het schooljaar 1917-’18.
Punt IV. Aanbeveling van B. en W. en
van curatoren van het gymnasium voor de
benoeming van een leeraar in de schei
kunde aan de H. B. S. en in de natuur- en
I scheikunde en natuurlijke historie aan het
gymnasium.
Punt V. Aanbeveling van B. en W. voor
de benoeming van een voorzitter, leden en
I plaatsvervangende leden der commissie,
welke B. en W. van advies zal dienen bij
de uitvoering van het „werkloosheidsbe
sluit 1917" en aan welke zal zijn opgedra-
I gen het bestuur der gemeentearbeidsbeurs
Punt VI. Voorstel van B. en W. tot ver
zekering van de in aanbouw zijnde ge-
meentewoningen aan de Kloosterdwars-
straat tegen brandschade bij de maat-
I schappij „de Nederlanden van 1845".
Punt VII. Voorstel van B. en W. tot
I vaststelling van een rooilijn voor het Groot
Klooster en een gedeelte van het luidend.
NIEUWE SNEEEEE COURANT
SB
11
j
averg boloopon
I o h ft i
te
9
15
O
Van de oorlogsterreincn.
Rijksvoorschotten.
Aap de gemeente Baarderadeel zijn verleend
voorschotten uit ’s Rijks kas, en wel:
van
een
F. Lleithick. f
Het Kamerlid voor Zutfen, de heer Lieftinck,
is te Haarlem overleden.
Hij werd in 1835- te Odoorn geboren, stu
deerde te Groningen in de theologie en werd
in 1860 predikant te Boijl, in 1863 te Kimswerd,
Verschijnt
DINSDAGS on VRIJDAGSAVONDS
Uitgevers
Snok Telefoon No, 150.
behoeve van den aankoop van den grond:
h. een voorschot van ten hoogste f 26,000,
ten behoeve van den bouw van een 10-tal ar
beiderswoningen.
Schoolvrije middagen.
Aan het stedelgk gymnasium te Amsterdam
is het aantal schoolvrjje middagen van twee
Op drie gebracht.
Spionnage,
Na een paar dagen op het boofdbureau van
politie aldaar te zgn gevangen gehouden, is,
naar het „Hdbl” meldt, naar het huis van be
waring te Rotterdam overgobracht een zich
noemende dagbladschrijver, die in zjjn hoeda
nigheid van militair zou getraeht hebben be-
scheideh te verkoopen aan een buitonlandschf
mogendheid, betrekking hebbende op de vesting
Utrecht.
De Russische krachtsinspanning heeft suc
ces. Ze kost veel offers maar ze brengt steeds
sterker aan het licht dat de centralen het op
den duur niet kunnen volhouden. Een nieuwe
stoot der Russen in de richting van Lemberg
heeft geleid tot het indrukken van het front
der centralen bij Stanislau, waar de Russen
de stad Jesupol namen en 7000 soldaten en
131 officieren gevangen namen. Duitsche re
serves brachten hier de doorbraak wel.tot
staan, doch we zijn zeer benieuwd hoe lang
I de
I
Stop gezet.
De naaml. venn. Deventer Koek- en Suiker
werk fabriek, voorheen J. P. Coelingh Zonen,
heeft wegens gebrek aan grondstoffen haar
koekfabriek moeten stop zetten.
in 1879 werd hij lid voor de Kamer in het dis
trict Leeuwarden, later voor Franeker. Onaf
gebroken had hij hiervoor zitting tot Juni 1905,
toen hij door P. L. Tak vervangen werd. In
Aug. d.a.v. werd hij echter door Zutfen op
nieuw gekozen.
Het stoffelijk overschot, van den heer L. zal
Woensdag op Westerveld verbrand worden.
Overgang naar de Landweer.
Door den minister van Oorlog is bepaald,
dat, Indien niet nader het tegendeel wordt be
paald, op 1 Augustus a.s. naar de landweer
overgaan de dienstplichtigen der militie, be-
hoorende tot de infanterie de wielrijders
hieronder begrepen de vestingartillerie, de
pontonniers, de genietroepen, de hospitaalsol
daten en de administratie-troepen, van de lich
ting 1910 en van oudere lichtingen, die ook in
normale omstandigheden op 1 Augustus 1917
naar de landweer zouden overgaan.
De groot-verlofgangers, tot bovenstaande
lichting en dienstvakken behoorende, zullen
dus gehouden zijn in deze maand hunne zak
boekjes bij den burgemeester hunner woon
plaats, waar zij in het militie-register staan in
geschreven, in te leveren.
Van de zee afgesloten.
(Officieel). Ten vervolge op de bekendmaking
van 3 dezer deelt het ministerie van Buiten-
landsche Zaken mede, flat Hr. Ms. gezant te
Londen opnieuw bif de Britsche regeering stap
pen heeft gedaan naar aanleiding van de jong
ste uitbreiding der gevaarlijke zóne, waardoor
de véilige vaargeul voor de Nederlandsche
scheepvaart zou komen te vervallen. In op
dracht der regeering heeft de gezant gevraagd
om uiterst spoedig antwoord nopens de defi
nitieve bedoeling der Britsche regeering. Hij
heeft doen uitkomen, dat hier te lande niet
wordt geloofd, dat de maatregel opzettelijk te
gen Nederland is gericht, doch dat men niet
inziet, welk militair belang met de bewuste
uitbreiding gediend is en dat de levensbelan
gen vam Nederland met den maatregel ge
moeid zijn.
Blijkens op 6 dezer ontvangen bericht heeft
de Britsche staatssecretaris geantwoord met
de nadrukkelijke verzekering, dat de bewuste
maatregel in geenerlei opzicht opzettelijk was
gericht tegen Nederland, aan hetwelk de Brit
sche regeering juist de grootste achting toe=
draagt, maar uitsluitend was ingegeven door
militaire beweegredenen, welke beoogden aan
vijandelijke strijdkrachten den toegang naar
Britsche wateren af te sluiten. Hij meende, dat
men zich in Nederland een overdreven*voor
stelling maakte van de gevolgen van den maat
regel voor de Nederlandsche scheepvaart, die
immers over andere toegangswegen beschikt
dan de tot dusver gevolgde veilige vaargeul.
Tot het leggen van mijnen zal in de eerste
dagen nog niet worden overgegaan.
De Nederlandsche regeering heeft geant
woord, dat tengevolge van den verscheepten
duikbootoorlog de voorziening in de behoeften
van het Nederlandsche volk langs den weg van
het Kanaal onmogelijk is en dat de weg door'
de Nederlandsche, Duitsche en Deensche ter
ritoriale wateren evenmin kan worden gevolgd,
daar de neutrale scheepvaart Jangs de Duit
sche Noordzeekust verboden is en bovendien
de weg door de Nederlandsche territoriale
wateren langs de Noordelijke eilanden niet kan
worden gebezigd, omdat het vaarwater op ver
schillende plaatsen buiten de territoriale wa
teren ligt en derhalve in het Britsche mijnen
veld valt.
Zij sprak het vertrouwen uit, dat de Brit
sche regeering, zich van een en ander reken
schap gegeven hebbende, den voorgenomen
maatregel aan een nieuwe overweging zou on
derwerpen.
Abonnement: per jaar f2.
fr. p. post f2.50. Losse Nos. 5 ct.
Advertentièn 1 5 reg. f 0.35
verder per regel 6 cent. Bij ^Abon
nement belangrijke korting.
Onze Abonné’s hebben recht op gra
tis Verzekering tegen Ongelukken
dit nog zoo door kan gaan. Onze meening
over een en ander hebben wij in het vorig nr.
neergeschreven. Deze meening Js niet veran
derd onder de invloed van het feit dat de
Duitschers op een klein deel van het Fransche
front een offensieve beweging hebben onder
nomen die hun tot nog toe 1500 gevangenen
opleverde. Klaarblijkelijk wil Hindenburg ver
hinderen dat Engelschen en Franschen tesamen
een offensief ondernemen en houdt hij de Fran
schen nu bezig, ten koste van waarschijnlijk
aanmerkelijke verliezen. Beschikte Hindenburg
over nog veel troepen, dan ware een aanval
op de Engelschen, van wie toch het grootste
gevaar is te duchten, waarschijnlijk meer
vruchtbaar. Een dieper doel van het offensief
tegen de Franschen zal echter wel zijn te
trachten het Fransche volk oorlogsmoede te
maken.
Typhus.
Eau 17-tal personen te N. Pekela zjjn door_
typhus aangetast, .vermoedelijk tea gevolge van
aan niets gebonden”.
Zooals gezegd, de meeste partijen hebben
daarvan genoeg. Zij zijn ’t, zoo meldt het „Ber
liner Tageblatt”, eens over de vredesformule
met uitzondering van een kleine groep conser
vatieven. Die vredesformule is natuurlijk „geerp
annexaties, geen schadeloosstellingen”. De par
tijleiders beginnen thans in te zien dat de
duikbootoorlog Duitschland de overwinning
niet kan brengen en dat het Duitsche rijk, als
het den oorlog voortzet, zijn ondergang tege
moet gaat. En ofschoon zij het zichzelf waar
schijnlijk niet willen bekennen is ook hun
streven naar binnenlandsche hervormingen
slechts het gevolg van hun wensch Duitsch
land den vrede te verschaffen, welke- het al
leen op billijke voorwaarden kan krijgen wan
neer, zoöals Lloyd George dezer dagen zei-
de, het zich democratiseert.
Daarom vragen de partijleiders thans van de
Duitsche regeering: vergaande onmiddellijke
binnenlandsche hervormingen en terugkeer tot
het standpunt der regeering van 1 Augustus
1914: een verdedigingsoorlog zonder tot Joel
te hebben verovering.
Het zal de tegenwoordige Duitsche regee
ring echter uiterst moeilijk zijn om tot dat
standpunt terug te keeren en wel een
voudig omdat zij dit standpunt f e i t e 1 ij k
nimmer heeft ingenomen. Op 29 Juli 1914, nog
voor den oorlog, verklaarde immers de tegen
woordige rijksjcanselier aan Sir Goschen,
den Engelschen gezant:
„Onder voorwaarde dat Groot-Brittannië neu
traal blijft, zal Duitschland iedere waarborg
geven aan de Britsche regeering, dat de Duit
sche regeering geen territoriale verovering ten
koste van Europeesch Frankrijk beoogt, al
zou zij overwmnen in den oorlog. De R ij k s-
kanselier was- niet in staat een
soortgelijke toezegging te doen
omtrent de Fransche kolonies”.
Hiermee meenen wij voldoende te hebben
aangetoond dat de tegenwoordige regeering
van Duitschland den oorlog niet is begonnen
en West-Indië.
Door d«n irein overreden.
'Zaterdagmiddag vermiste de huisvrouw
Van E, te Hattemerbroek, terwijl zg in
winkel was om inkoopen te doer, haar 2-jarig
kindje. Naar buiten ziende, ontwaarde zg, ds^t
het kind juist door een uit Zwolle komende
goederentrein werd overreden. Zy snelde tot
redding toe, doch de wielen der machine had
den het kind reeds eenige malen rondgeslingerd,
zoodat, toen de trein stilstond, van het kind
niets dan een vormlooze massa was overgeble
ven. Do moeder werd bjj de pogingen tot red
ding van haar kind ook door de locomotief
u.. o van ^en frein verwond, en heeft ernstige in-
a. een voorschot van ten hoogste f 1400, teri wendige kneuzingen bekomen.
Ernstig ongeluk.
Zaterdagnacht heeft -een student bij de poli
tie. te Leiden aangifte gedaan dat zijn vriend,
de medische student O. J. D. een ernstig on
geluk was overkomen. Met den laatsten trein
waren zij uit Den Haag naar Leiden vertrok
ken. Ter hoogte van de Laan van Nieuw-Oost-
Indië bemerkten zij, dat zij in een damescoupé
hadden plaats genomen; zij verheten dezen
coupé en wilden over de treeplank een ande
ren coupé opzoeken. De student D„ afkomstig
uit Delft, is toen van de treeplank gevallen.
De politie te Leiden stelde zich dadelijk met
Den Haag in verbinding, en's morgens vroeg
is het lijk van den heer D., niet ver voorbij
de Laan van Nieuw-Oost-Indië, gevonden. Het
hoofd was. ingedrukt, en de beide _beenen waren
afgereden.
De opstand in China.
De 11-jarige keizer Haoeau-Toeng heeft al
weer afstand van de kroon*gedaan.
De toestand in China is zeer ingewikkeld
geworden. Er zijn wel vier partijen: de res-
taurationisten, de bureaucratische republikei
nen, de partij van Tong-Koeo-Sjang en de
Sianghairepublikeinen.
De expremier Toean-Sji Joei deelt mede,
dat hij de monarchisten Vrijdag aanviel en uit
eendreef bij Langfang. De republikeinen zijn
genaderd tot op 10 mijlen van Peking, den
vijand voortdurend vervolgend.
Lia Joean Hoeng, de éx-president, heeft
Toean Sji benoemd tot premier en gaf hem hef
presidentszegel ter overbrenging aan Tong-
Koeo-Sjang, die zich bereid heeft verklaard,
op te treden als president van de voorloopige
regeering te Nanking.
De republikeinen hebben de strategische pun
ten bij de buitenwijken van Peking bezet Men
houdt een vriendschappelijke schikking nog
mogelijk.
Ér is iets aan de hand, daar in Duitsch-
i land. De partijen zijn de tegenwoordige regee-
I ring, die noch inzake haaf binnenlandsche,
noch inzake haar buitenlandsche politiek klaren
wijn durft schenken, moede. De regeering durft
I dat nu nóg niet. Immers het „Berliner Tage
blatt” weet wel zooveel uit het gesprokene in
de Rijksdagcommissie, dat het kan schrijven:
„Von Bethmann Hollweg heeft gisteren nie-
mand bevredigd met zijn redevoering in de
hoofdcommissie. Hij heeft een ontwijkende hou-
i ding aangenomen en zich in de vredeskwestie
T7I
i t
De politieke toestand in Duitschland.
Er wordt druk geconfereerd in Duitschland:
I de keizer spreekt met zijn legeraanvoerders,
rijkskanselier eveneens met Hindenburg,
met den minister van marine Von Capelle, en
met die van financiën, Helfferich.
De hoofdcomnussie van den Rijksdag, waarin
de partijleiders zitting hebben, noodigt den
I Kanselier uit in haar midden te verschijnen,
I waaraan deze met al zijne ministers gevolg
I geeft. Er wordt beraadslaagd en niets wordt
gepubliceerd alles moet geheim gehouden
I worden met het gevolg dat overal geheimzin-
I nig gefluisterd wordt over .komende gebeur-
I tenissen.
Men zegt: Erzberger, het invloedrijke lid
J van de Katholieke partij (centrum) heeft
I van den Kanselier gcëischt: .binnenlandsche
hervormingen en de verklaring dat Duitsch-
I land een vrede wil zonder schadeloosstelling
I of annexaties. Men zegt: dat de nationaal-libe-
ralen directe invoering van binnenlandsche her
vormingen hebben geëischt. Men zegt: dat de
I socialisten een eisch hebben gesteld als Erz
berger.
Geruchten van hooger hand worden ze
I tegengesproken maar op een dergelijke wij
ze dat er veel geheimzinnigs overblijft.
De hervormingen in Duitschland.
In de Duitsche rijksdag heeft minister Helf
ferich toegezegd dat met het oog op kiesdis
tricten met bijzonder sterk toenemende bevol
king een nieuwe regeling voor het rijksdag-
kiesrecht gewenscht is en dienovereenkomstig
zijn, aldus de minister, Wij bereid den Rijksdag
een ontwerp voor te leggen. Met de toebe
reidselen hiertoe is een aanvang gemaakt. Het
ontwerp bereikt den Rijksdag zoo bijtijds, dat
de verkiezingen voor den eerstvolgenden Rijks
dag op den grondslag der voorgenomen ver
andering kunnen plaats hebben. Zulk een wij
ziging ligt in de lijn van de voltooiing der bin
nenlandsche politieke omstandigheden en zal
de trouwe, blijmoedige medewerking van alle
volkskringen in den staat en het rijk verzeke
ren. Het Duitsche volk bereidt den bodem
SNEEK, 10 Juli. Maandag 23 Juli a.s. hoopt
de heer Joh. v. d. Veer alhier, le ambtenaar
ter secretarie van Wijmbritseradeel, den dag
te gedenken, dat hij voor 40 jaar in dienst trad
bij de gemeente. De heer v. d. Veer begon zijn
loopbaan onder burgemeester S. Witteveen en
diende daarna een reeks van jaren onder beide
burgemeesters Tromp, vader en zoon. Uitge
zonderd eenige wegwerkers is de heer v. d.
Veer van al de gemeente-ambtenaren de oud
ste in dienstjaren.
Het zal den stillen, trouwen ambtenaar op
23 Juli zeker niet aan blijken van belangstelling,
zoowel van gemeentenaren als van- stadgenoo-
ten, ontbreken.
Door de mareehaussée alhier is pro-j
ces verbaal opgemaakt tegen B. M. en A P.
die brandhout verkochten hetwelk toebehoorde
aan den heer S. G. alhier.
Te Utrecht word bevorderd tot doctor in
de wis- en natuurkunde op proefschrift„Invo-
luties in het complexe vlak”, mej. E. H. 0.
H. Veen, geb. te Sneek.
Onze vroegere stadgenoot de heer D. K.
Bakker, thans onderwijzer te Amsterdam, komt
voor op de lijst van bij voorkeur benoembaren
tot hoofd eener O. L. school te Utrecht.
IJLST, 9 Juli. Op het viertal voor de Doops
gezinde Gemeente alhier komen yoor: IJ. S.
Burema te O. en W. Graftdijk, J. M. Erkelens
te Medemblik, J. G. Frerichs te Stavoren en
J. M. Vis te Noordbroek.
FOLSGARE, 9 Juli. De. 82 jarige G. W.
Faenstra alhier viel van een ladder, kreeg een
gat in het hoofd en overleed spoedig daarna
aan de gevolgen van de val.
Nekkramp.
LEMMER, 8 Juli. Een tweede geval van
nekkramp met doodelijken afloop word heden
geconstateerd bg een 2-jarig kindje van den
werkman W. Bootsma alhier.
De openbare on bewaarschool zijn voorloopig
gesloten.
VAN DE LEEUWARDER RECHTBANK.
Zitting van Maatidag 9 Juli.
Diefstallen in de omgeving
van Sneek.
In den nacht van 23 op 24 Mei zijn den vee
houder G. Wesselius onder Abbega een vier
tal, drie groote en één kleine, roodkoperen em
mers ontvreemd; in den nacht van 4 op 5 Juni
daaraanvolgende is een soortgelijke diefstal
gepleegd onder Rauwerd, waar ten nadeele
van den veehouder J. Eenshuistra drie kope
ren emmers werden weggenomen.
Als dader stond heden terecht, de 22-jarige
R. K., los werkman te Sneek, thans gedeti
neerd.
Hij bekende. De eerste diefstal bracht hem
f 26.60, de tweede f 11.90 op. Hij heeft-uit nood
gestolen: zijn vrouw is sukkelend, zijn kind
ziekelijk, hij zelf tuberculeus.
Hem werd onder het oog gebracht, dat dit
hem geen recht geeft te doen wat hij heeft
gedaan.
Bovendien bleek, dat hij nog van meer dief
stallen verdacht wordt.
De officier vorderde zijn veroordeeling tot
7 maanden gevangenisstraf, terwijl de verde
diger ambtshalve, mr. T. Binnerts, met het
oog op den treurigen toestand in beklaagdes
gezin clementie pleitte.
melkgebruik.
Een IOO japigw.
Zondag herdacht de oud-strijder Johannes
van den Boom, te Voorthuizen, zgn 100»ten
verjaardag. Op nauwelgks 15-jarigen leeftijd
nam hg in 1832 reeds dienst als tamboer bij
de mobiele schuttery, die destgd?, in verband
met den Belgischen opstand, in Noord-Brabant
g legerd was Vervolgens diende hg in Oost-
Gpoote vieeti,
Een Pernisser zeilbeuger heeft te IJmuiden
aangobracht een viscji van 4.28 M., wegende
400 pond, onder de visschers bekend als een
Appikou en behoorende tot de soort haaien.
Het reuzenbeest bracht in de publieke veiling
slechts f 15 op.
Het smokkelen.
De douane-boambten te Hansweert hebben
aan boord van het Duitsche sleepschip Rhe-
nania 8 een partij van 240 K.G. kwatta-cho-
colade ontdekt, bestemd voor frauduleuzen
uitvoer naar Antwerpen. De knecht is ge
vankelijk naar Middelburg gebracht.
E«n ooievaar doodgeschoten,
De tuinbaas van den Centralen proeftuin
te Breda, die een ooievaar (de roem van de
Bredasche ingezetenen) doodschoot, is veroor
deeld tot f30 boete.
Een zuigeling als smokkelaar.
Men schrgft uit Aalten aan dé „Msb.”
De vorige week werd door rgksambtenaren
te Heurne een kinderwagen gevisiteerd. In de
kussens zaten een paar pond harde zeep, een
10- tal bussen cacao en 5 pakken beschuit
In de luiers van don zuigeling was thee ver
pakt 1 Deze had evenals' de beschuitnogal
Meeting Friesche Propagandacommissie.
Zondag werd te Leeuwarden de meeting ge
houden uitgeschreven door de Friesche Pro-
paganda-commissie van de Ned. Ver. tot afsch.
van alcoh. dranken. Er waren 80 afdeelingèn
vertegenwoordigd, 2 andere drankbestrijders-
vereenigingen, 25 afd. der S. D. A. P. en 15
vakvereenigingsbonden. Op het terrein waren
4000 belangstellenden. De voorz., de heer J.
G. Jansonius, opende de bijeenkomst met een
woord van welkom, waarin hij o.a. wees op
de verwachting dat het algemeen kiesrecht
waarschijnlijk zal leiden tot een betere Drank
wet, met het recht op plaatselijke keuze.
De heer Bij De Ley sprak in het Friesch
over „opvoeding en geheelonthouding”. Voorts
voerden het woord de h.l; U. v., d.. Sluis, ds.
J. L. Faber en Westmijse.tde laatste over het
onderwerp „Doorzetten”. Het onthouderskoor
„Excelsior” zong een aantal liederen.
Kaatsen.
De Zondag te Harlingen gehouden groote
kaatspartij, uitgeschreven door „Eendracht",
ihad de volgende uitslag:
1ste prijs f 90, benevens drie verguld zilve
ren medailles, J. Vlielstra, Franeker; L. Neü-
ray, Zeist; V. Paternoster, td.
2de prijs f 60 I. Roukcrna, Harlingen; C.
Werkhoven, Witmarsum; I. Roukema, Wit-
marsum.
3de prijs f 30 O. Postma, Makkinn; S. Tig-
chelaar, Dronrijp; G. J. Hoitsma, Berlikum.
Koning van de partij: L. Neuray, Zeist.
De Belgen gaven prachtige bovenslagen
bewonderen.
Voor de Woensdag te Harlingen te houden
kaatspartij zijn o.a. uitgenoodigd de h.h. K.
Faber en A. Decastieau van hier.
Willem Lodewijk Gymnasium.
Aan het Willem Lodewijk Gymnasium te
Groningen zijn bevorderd van de 2e naar de
3c klasse U. Elgersma (v.j), Wornmels, O. S.
Cazemiér, Oosterbierum, G. Idema, Workum,
W. v. d. Meiden (v.), Bergum, IJ. Nauta, Ter-
zool.
Van de 3e naar de 4e klasse A. Lootsema
(v.), Warns, H. Nooitgedacht (v.), IJlst.
Van de 4e naar de 5e klasse H. Holtrop,
Scharren (Joure).
Van .de 5e naar de 6e klasse L. J. Cazemier
(v.), Oosterbierum, K. de Jong, Oudega (W.),
IJ. Vellinga, Scharnegoutum en P. Westra,
Sneek.
als zuivere verdedigingsoorlog, evenmin waar
schijnlijk als vele Duitsche partijleiders, die
thans voor een vrede zonder annexaties ijve
ren Zij die partijleiders echter kunnen
hun vroeger standpunt gemakkelijker laten
varen dan' de verantwoordelijke regeerings-
personen, als Von Bethmann, von Cappelle, von-
Stein enz., die het rijk gedurende dezen oor
log hebben geleid en van wie het Duitsche
volk eenmaal verantwoording zal vragen.
Wij schreven het den vorigen keer reeds;
voor hen is er geëii „terug” meer. De meesten
hunner zullen heengaan onder den drang door
de partijen, namens het overgroote deel van
het Duitsche volk, dat oorlogsmoede is, op hen
uitgeoefend.
Is dat oogenblik van heengaan mr gekomen?
Zonder twijfel zijn de tijden er rijp voor.
Gisteren heeft de Keizer in het Neue Palais
een kroonraad voorgezeten, daar is waarschijn
lijk beslist over het lot van eenige der Duit
sche leiders, en.... over het lot van het Duit
sche rijk. Zoo aan dit kruispunt Rijk en lei
ders niet scheiden, vreezen wij voor Duitsch
land het ergste: binnenlandsche woeling en
militaire catastrophe.
daartoe door zijn onvergetelijke oorlogspres-
taties. De wijziging stemt ook overeen met den
geest van de Paaschboodschap des keizers en
wordt in dezen geest, in samenwerking van
regeering en Rijksdag, ten uitvoer gebracht”
Tot zoover het bericht.
Deze toezegging is een kleine tegemoetko
ming aan de partijen die hervormingen willen,
doch de Aenschen van die partijen -gaan veel
verder. Zoo heeft de vóoruitstrevend-vrijzin-
nige afgevaardigde, Muiler, de volgende reso
lutie voorgesteld. De Rijksdag gelieve te be
sluiten tot den kanselier de volgende verkla
ring te richten:
„De Rijksdag is overtuigd, dat na de gewel
dige prestaties van het geheele volk in dezen
vreeselijken oorlog geen plaats meer is voor
het klassenkiesrecht in Pruisen. Zooals alle
lagen des vofks medewerken aan de gelukki
ge voortzetting van den oorlog, zoo zal ook
de groote economische ën sociale taaR, die na
den oorlog te vervullen is, de medewerking
van het geheele volk behoeven. Daarvoor is
echter noodig, dat de "volle staatsburgerlijke
vrijheid zonder verwijl in alle Bondsstaten
wordt doorgevberd. Daardoor zullen in staat
en rijk machtige nieuwe krachten voor de be
slissing van den oorlog en voor den nieuwen
opbouw van het Duitsche leven tot ontwikke
ling gebracht worden”.
i
