De Wereldoorlog.
ek
e-
en
ie
FIRMA H. BRANDENBURG»
annex SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL
r
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
IZ.
i:
he
ir-
;e-
ik-
>/o-
ran
Nieuwstijdingen.
Woensdag 5 September 1917
33e Jaargang
Mo. 98.
8
t.
5-
jn
1
SL,
ti
ris
i
P
1-
>-
L
fd
is
9
K,
NIEUWE SHEEKEE COURANT
üs
rs
ng.
'an
in
zich
een
minimum-rantsoen
rde
«au
ekt
van
t
1
m-
in-
'an
’dtl
dig
ran
December 54 K.W.U., in Januari 48 K.W.U.,
in Februari 36 K.W.U., in Maart 26 K.W.U.
Broodlooze dagen?
Naar het Rott. Nwsbl. meedeelt moet door
den minister een maatregel overwogen wor
den waarbij het den bakkers zal verboden
worden gedurende twee dagen per week te
bakken.
•i-
m
'P
)o
iet
te-
ike
in
l
!US
ta.
th-
'.e-
ijs
G.
lts.
ei-
het
?n-
W-
art
)en
en,
‘g
ne,
jb-
ain
ieg
im-
t 1
Vewchgnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgever»
Skkik Telefoon No. 150.
in-
ide
len
en.
n
.n
te
>n
P,
‘g
br
1.
r
ze
ijn
>er
:n-
A,
ek.
1
r
n
is
:d
it
!D
•n
•d
>u
worden dat
meer de
bestaan
Abonnement: per jaar f2.
fr. p. post f2.50. Losse Nos. 5 ct.
Advertentiën 1 5 reg. f 0.35;
verder per regel 6 cent. Bij Abon
nement belangrijke korting.
De advertentie-prijzen zijn tijdelijk ver
hoogd met een oorlogstoeslag van 20°/0t
Auto-ongeuk.
Zaterdagavond heeft een onzer stadgenoo-
ten te Leeuwarden in een auto-ongeluk het
leven gelaten.
Het „Leeuwarder Nieuwsblad” beschrijft het
tragisch geval als volgt:
Hier ter stede heeft Zaterdagavond een auto-
ongeluk plaats gehad, waarbij helaas een jong
leven verloren is gegaan. Te ongeveer 9 uur
beyond zich op den Wirdumerdijk een dichte
auto, van den rijtuigverhuurder den heer S. H.
te Sneek. Er scheen iets aan het voertuig de
fect te zijn. Althans de chauffeur, de 23-jarige
G. H., zoon van den eigenaar, die den wagen
had doen stoppen, riep de hulp in van voorbij
gangers, die ’t voertuig een eindje moesten op
duwen. Nadat dit geschied was, begon de ma
chinerie te werken en ging het weer voor
waarts, de Nieuwestad Z.Z. langs. Wandelaars
maakten ruim baan, want de snelheid was on
gewoon groot. De auto ging niet de pijp voor
’t huis van de fa. Eisma over, zooals over ’t
algemeen wel de gewoonte is, daar de laatste
pijp van de Nieuwestad, bij het Schavernek,
wel wat een ongemakkelijke is voor het snel-
vervoer. Het ging recht door in de richting
van het Schavernek, waar, zooals men weet,
bij de pijp een bocht moet worden genomen.
Helaas, die bocht werd niet genomen. Of
de stuurinrichting niet normaal werkte, dan wel,
of de chauffeur door de- in deze tijden nood
wendig niet zeer schitterende verlichting is
misleid, het zal wel altijd een onopgeloste vraag
blijven. De bestuurder was wei in Leeuwar
den bekend, zoodat hij de bocht daar ter plaatse
wel moest kennen, naar mag worden aange
nomen.
De op de Nieuwestad op dit uur steeds tal
rijke wandelaars werden opgeschrikt door een
luid gedruisch, dat aandeed als een knal. De
auto was dwars door de ijzeren brugleuning,
gereden en met veel geraas in de diepte ge
stort. De wagen lag in het Schavernek, tus-
Zeilwedstrijd.
Bij de zeilwedstrijden te Amsterdam van de
Koninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeiver-
eeniging, is in de klasse ijzeren yisschersvaar-
tuigen de le prijs gewonnen door Tj. de Ja
ger, de 2e prijs door H. Wouda en de 3e prijs
door A. Scheffer, allen te Lemmer.
In de klasse houten vi’sschersvaartuigen won
den len prijs Hidde Koornstra, den 2en R.
Coehoorn en den 3en prijs J. Coehoorn, ook
allen te Lemmer.
In de Regenboogklasse was de uitslag de eer
ste dag: le prijs Dotje (F. C. A. M. Hornbach,
VAN DE LEEUWARDER RECHTBANK.
Zitting van Maandag 3 September.
Vonnissen.
In de zitting van 20 Augustus hebben te
rechtgestaan
T. P.,. 38 jaar, zonder beroep te Workum,
wegens diefstal aldaar. Geëischt 1 jaar gevan
genisstraf en tot 4 maanden veroordeeld.
H. Z., 43-jarig los werkman te Sneek, we
gens weerspannigheid aldaar. Geëischt 6 maan
den gevangenisstraf en tot 2 maanden veroor
deeld.
Hulst), tijd 2 u. 43 min. 2 sec.; 2e prijs Snip
(Syndicaat Frisia, Sneek), tijd 2 u. 46 min. 9
sec.: 3e prijs Wonderkind (Syndicaat Won
derkind, Den Haag), tijd 2 u. 49 min. 6 sec.
Ondeugdelijke koifieboonen.
Naar aanleiding van den verkoop van koffie-
boonen verkeerende in ondeugdelijken töestand
is door den Provincialen Keuringsdienst in
Friesland tegen een handelaar en twee winke
liers te Leeuwarden proces-verbaal opgemaakt.
Ongeveer 1000 K.G. van deze koffieboonen zijn
reeds in beslag genomen.
BÜZUM, 3 September. Op voorstel van den
Kerkeraad is gisteren, na afloop van de gods
dienstoefening, door de stemgerechtigde leden
van de Ned. Horv. Gemeente alhier met alge-
meene stemmen besloten, den gemeenschappe-
lijken avondmaalsbeker te vervangen door af
zonderlijke bekertjes.
BEITS WERD, 2 Sept. De Kaatsvereeni-
ging Britswerd—Wieuweid hield heden een
wedstrpd onder do leden, waaraan 10 parturen
van 2 deelnamen. De prijs werd behaald door
J. Leenstra van Wieuwerd en H. de Vries
van Britswerd; de le premie door K. Leen
stra van Wieuwerd en I. v. d. Werf van
Britswerd de 2e premie door J. Walstra van
Wieuwerd en 8. Piersma van Britswerd.
LANGWEER, 3 Sept. Geslaagd voor de
hoofdacte de heer H. Hazelhoff, thans 2e lui
tenant bjj de vestingartillerie te Haarlem.
WOLSUM, 3 Sept, De heer A. Hofstra al
hier slaagde te Wageningen voor de acte Land
bouwkunde L. O.
Van de oorlogsterreinen.
Uit het Westen geen nieuws, evenmin als
van het Oostenrijksch-Italiaansche gevechts
terrein.
Daarentegen wel uit het Oosten. Daar
zijn de Duitschers een offensief begonnen in het
Noorden. Zij forceerden ten Z.-O. van de groote
havenstad Riga de Duna-overgang, de Russen
trokken zich terug en meldden reeds gister
middag dat zij Riga hadden ontruimd, gis
teravond kwam het Duitsche bericht betref
fende het bezetten der stad.
Wat het doel van dit offensief is? Hoewel
men zich geen illusies behoeft te maken over
het weerstandsvermogen der Russische troe
pen, achten wij het toch niet waarschijnlijk dat
dit offensief der Duitschers gericht is tegen Pe
trograd. Daarvoor is men te ver in den zomer
gevorderd; aan de Russische kust zullen de
regens de wegen spoedig in modderpoelen ver
anderen, wat de oprukkende Duitsche troepen
in hun bewegingen te zeer zou belemmeren,
vooral omdat veel zware artillerie zou moe
ten worden medegevoerd. Ook zou deze ope
ratie een zeer groot Duitsch leger vorderen,
lil- daar de Russische vloot de gelegenheid zou
schen de hooge steenen wallen. Dat de bot
sing tegen de leuning met veel geweld plaats
had, kan men opmaken uit het feit, dat de stee
nen rollaag, waarin de leuning was vastgezet,
geheel aan stukken lag.
Binnen in den wagen zaten drie personen, nl.
de heeren K. van Tims, B. van Oppenhuizen
en B. van Leeuwarden. Men had een vroolijk
ritje gemaakt, doch hoe verschrikkelijk was de
afloop!
Met moeite gelukte het 't drietal uit den wa
gen te kruipen. Van de hoogte van de pijp af
werd aan één een parapluie toegestoken, doch
daarmee kon de man niet op den wal worden
gehaald. Hij viel weer terug en plonsde in het
water.
Het was in een oogwenk zwart van toe
schouwers. Een ladder en touwen werden ge
haald en daarmee konden de inzittenden gered
worden. „Niks allegearre!” had tevoren een
der drenkelingen den menschen op den wal
toegeroepen. Doch hij had buiten den chauffeur
gerekend, aan wien niemand nog gedacht had.
Nadat deze zeker wel 10 minuten in het wa
ter had gezeten, gelukte het den ongelukkige
boven en op het droge te krijgen. Helaas, hij
was er het ergste aan toe van allen. De mod
der was in zijne mondopening gedrongen en
de vraag was, of hier nog redding mogelijk was.
Men toog dadelijk aan het werk. De doktoren
de heeren Uffelie en Mulder verleenden bij
stand. Eerst werd op den vyal hulp verleend,
later in de zaak van Maurer. Doch alles was
zonder resultaat. In den bloei der jaren was
de jongeman uit het leven gerukt; de ontstel
tenis der ouders, die eerst den volgenden mor
gen het bericht van zijn dood hoorden (dien
zelfden avond was hun wel het bericht van
hetauto-ongeluk geworden) laat zich beter
begrijpen dan beschrijven. De drie passagiers
kregen geen letsel noemenswaard.
Honderden menschen hebben zich dien
avond op den wal verdrongen. En ook Zon
dag, toen de auto langzaam, met behulp van
een praam, uit het water werd gelicht, was
de menschenmenigte dicht. En bij velen was
de deelneming met het smartelijk einde van
den jongeling, die feitelijk als slachtoffer van
zijn beroep is gevallen, groot
Het stoffelijk overschot werd naar de Alge-
meene Begraafplaats gebracht en Maandag
naar Sneek vervoerd.
Op de aanbeveling voor de benoeming
van een leeraar in de wiskunde en de wis- en
natuurkundige aardrijkskunde aan het gymna
sium te Alkmaar, komt o. m. voor de heer
dr. H. A. Weersma, leeraar aan het gymna
sium te Sneek.
Uit 126 sollicitanten naar de betrekking
van concierge aan 't gemeentehuis in Scho-
terland is een drietal opgemaakt. Als no. 3
komt daarop voor de heer D. J. v. d. Horst,
thans concierge aan de Ambachtsschool alhier.
Als no. 1 op de voordracht voor onder
wijzeres aan de O. L. school te Jubbega a. d.
weg, gemeente Schoterland komt voor onze
stadgenoote mej. M. v. d. Horst.
Benoemd tot tijdelijk leerares in de ge
schiedenis aan de R. H. B. S-. met 5-jarige cur
sus en aan dé Gemeentelijke Hoogere Burger
school met 3-jarige cursus te Groningen onze
vroegere stadgenoote mej. E. J. Veen.
De rechtsche raadsleden in de Snteker
gemeenteraad hebben zich vereenigd tot een
club, die op bepaalde tjjden vergadert ter be
spreking van de gemeentebelangen en de voor
stellen van B. en W. Voorzitter der club is
mr. P. S. Gerbrandy, secretaris de keer A.
Brouwer.
De brendstof-voorzienlng.
In een onderhoud, dat heeft plaats gehad
tusschen den directeur der Rijkskolendistributie
en den secretaris der centrale commissie uit
de arbeidersbeweging voor de levensmiddelen -
voorziening, heeft laatstgenoemde o. a. gewezen
op de onrust, welke nog in breede kringen
bestaat en door berichten en beschouwingen
in een deel der pers wordt gevoed ten op
zichte van de vraag, of de 10 of 12 H.L.
steenkool, volgens de getroffen rantsoeneering
toegezegd aan de bezitters van een of twee
haardsteden, ook inderdaad zullen worden ver
strekt.
De directeur der Rjjkskolendistributie heeft
naar aanleiding van het te berde gebrachte
nadrukkelijk verklaard, dat voor de onrust
ten aanzien van de verstrekking van de toe
gezegde 10 en 12 H.L. geen reden behoeft te
bestaan. Alle maatregelen werden en worden
getroffen, waardoor deze hoeveelheden aan alle
huisgezinnen zullen kunnen worden gegeven.
Uitdrukkelijk is voorts bepaald en streng zal
er de hand aan worden gehouden, dat de be
zitters van meer dan 2 haardsteden van het
hun boven 12 H.L. toegewezen kwantum niets
zullen krjjgen, alvorens de Rijkskolendistributie
daartoe machtiging heeft verleend, welke mach
tiging uit den aard der zaak niet zal worden
gegeven, voor de 10 of 12 H.L. voor klassen
I en II, hetzij door de huisgezinnen zijn ont
vangen, hetzjj voor hen voorradig, zjjn.
Mededeelingen inzake de voedselvoorziening.
Bij Kon. besluit is ingesteld een Bureau voor
mededeelingen inzake de voedselvoorziening
en zijn bij dit bureau werkzaam gesteld de
heeren J. E. van der Wielen en A. E. Mendell,
redacteuren van het Kort Verslag der verga
deringen van de Tweede Kamer.
D« leveinsmiddelenvoorziening.
In eon vergadering van hoofdbesturen van
vereenigingen aangesloten bjj het Ned. Vak
verbond is besloten bjj de regeering aan te
dringen op het vaststellen van lagere maxi
mum prjjzen voor wittebrood, rjjst, aardappe
len, peulvruchten, vatgroenten en stapelgroen-
ten, de prijzen der brandstoffen voor arbeiders
te verlagen, over te gaan tot distributie van
goedkoop rundvleescb, de eetbare vetten te
rantsoeneeren enz.
Medegedeeld werd nog dat in overleg met
het partjjbestuur der 8. D. A. P. en den Bond
van Arbeiders-coöperaties besloten is, den 23en
September a.s. in alle plaatsen van Nederland,
die daarvoor in aanmerking komen, groote be-
toogingen te houden in zaal en openlucht,
waaraan verbonden straatdemonstraties, om aan
de eischen der moderne vakbeweging kracht
bij te zetten en de noodige pressie op de regee
ring uit te oefenen, opdat zjj zal toegeven aan
de gestelde eischen.
Handel in broodkaarten.
Eon vrouw te Amsterdam was, nu ook het
middengedeelte der broodkaarten waarde heeft,
een handel hierin begonnen. Zg verkocht ze
voor 5 cent p'er stuk. Deze handel is even
wel niet geoorloofd. De politie maakte tegen
de vrouw proces-verbaal op, en nam haar kaar-
ten voorraad, 98 stuks, in beslag.
Berooving.
Tegen een Rotterdamschen pakhuisknecht,
die onlangs in de bosehjes bij Scheveningen
een meisje overviel en van haar taschje be
roofde, is hjj heeft zich meermalen aan
dergeljjke feiten schuldig gemaakt 2 jaar
gevangenisstraf geëischt.
Brandstichting.
Een 72-jarige boerenarbeider te Halsteren
bjj Borgen op Zoon, wien, omdat hij veel mis
bruik van sterken drank maakte, den dienst
was opgezegd, heeft bjj nacht uit wraak de
boerderjj in brand gestoken. De bewoners
kinden zich slechts met moeite redden. Acht
stuks vee kwamen in de vlammen om.
Tabak.
De Maas en Waler deelt mede, dat nu de
Egyptische en Turksche tabak voor sigaretten
uitblijft, de Maas en Waalsche tabak voor dit
rookartikel wordt gebruikt. Ze blijkt daarvoor
uitstekend 4e voldoen.
Naar schatting zal de tabak van dit jaar in
Maas en Waal 4 millioen gulden opbrengen.
Standbeeld voor de Koningin in
Zeeu w sch-Vlaanderen.
Als een blijk van de vaderlandlievende ge-
yoélens in Zeeuwsch-Vlaanderen, meldt men
uit Sas van Gent, dat de burgemeester Vrijdag
in een toespraak van de pui van het stadhuis
de samengestroomde inwoners der gemeente
heeft voorgesteld, een standbeeld voor de Ko
ningin op te richten op een daartoe te be
stemmen openbaar plein.
Met een overweldigend applaus van het pu
bliek werd dit plan bezegeld.
Het standbeeld zal worden onthuld op den
dag dat in Europa de vrede terugkeert.
Een verloofde uit de krant.
Langs den meer en meer gebruikelijken weg
hadden ze elkaar gevonden, een „stuurman op
de groote vaart” en eën Amsterdamsche schoo-
ne van 25 lentes. Hij had de advertentie in
de krant geplaatst, zij schreef er op, en veer
tien dagen later waren ze verloofd.
De vriendinnen van het meisje benijdden
haar om de goede partij die zij gevonden had.
Hij was stuurman bij de Kon. Holl. Lloyd, had
een rijk traktement, was bovendien de eenig-
ste zoon eener welgestelde moeder, en eenig-
ste erfgenaam van een schatrijke tante, die
in Den Haag woonde
Ondertusschen was de jonge man in zijn ver-
lovingsdagen toevallig wat heel schraal bij kas.
Hij had geen geld om de verlövingsringen en
-kaarten te betalen, zijn meisje leende hem
er f 40 voor: hij kon zijn vrienden geen ver-
lovingspartij aanbieden, zijn meisje gaf hem
f 30 voor dit doel; en later leende ze aan
haar aanstaanden man nog tweemaal f 100
voor zijn dagelijksche uitgaven. Van dat geld
maakte de stuurman met zijn meisje goede sier,
een veertien dagen leefde het paar als de ge
lukkigste menschen ter wereld, toen kwam
de politie hem inrekenen, wegens oplichting en
desertie. Hij was n.l. als matroos-torpedoma-
ker van Hellevoetshiis gedeserteerd.
De krijgsraad veroordeelde hem wegens de
sertie tot 3 maanden gevangenisstraf en we
gens oplichting tot zes maanden, doch in hoo-
ger beroep voor het Hof is slechts de eerste
straf bevestigd. Voor het feit van oplichting
werd de jongeman vrijgesproken, omdat het
geld hem gegeven was als de verloofde van
het meisje, een kwaliteit die hem werkelijk
toekWam. En nu was hij wel de verloofde ge
worden door een samenweefsel van leugens
en bedrog, maar dit op zichzelf stelt volgens
het Hof geen oplichting daar. L. N.
Rantsoeneering van gas en electriciteit.
De Rijks-Kolendiskributie iieeft voor de
rantsoeneering van gas en electriciteit voor het
tijdvak van 1 October 1917 tot en met 31 Maart
1918 de volgende regelen vastgesteld.
Gas. Aan alle particuliere verbruikers moet
worden verstrekt:
I. als minimumrantsoen: a. voor verlichting;
in October 16 M3, November 22 M3, December
26 M3, Januari 24 M3, Februari 19 M3, Maart
13 M3: b. voor bij-koken (waterverwarming
enz.): 10 M3 per gezin per maand, vermeer
derd met 2 M3 voor elke persoon, waaruit het
gezin bestaat.
II. als vast rantsoen voor verwarming 180
M3 voor eiken door de Brandstoffen Commis
sie geboekte gashaard, waarvoor van het
brandstoffenrantsoen 6 H.L. steenkool wordt
afgetrokken.
Bovenstaand minimum-rantsoen is de ge
middelde behoefte van de kleinere verbrui
kers in de groote steden, zoodat, mits de uiter
ste zuinigheid wordt betracht, met dit rantsoen
wordt toegekomen.
In gemeenten,, waar het gemiddeld verbruik
in 1914 lager was dan bovengenoemd mini
mum-rantsoen, mag uit den aard der zaak het
minimum-rarttsoen niet hooger worden gesteld
dan het gemiddeld verbruik in 1914.
Nadat voor elke gasfabriek de hoeveelheid
gaskolen (gasolie) is vastgesteld, noodig, zoo
wel om bovenstaande rantsoenen af te leve
ren als om in de door de Rijks-Kolendistribu-
tie vast te stellen hoeveelheid gas voor indus
trie, straatverlichting, verlichting van openbare
gebouwen enz., te voorzien, wordt de over
blijvende hoeveelheid verdeeld over de gas
bedrijven in die gemeenten, in welke het ge
middeld verbruik in 1914 hooger was dan het
minimum-rantsoen.
Aan alle gasbèdrijven zal in de eerste da
gen van September worden medegedeeld, wel
ke hoeveelheid gas in het tijdvak van 1 Octo
ber 1917 tot 31 Maart 1918 kan worden afge
geven.
Elke gemeente moet een zoodanig stelsel
van gasrantsoeneering invoeren, dat elke ver
bruiker zijn minimum-rantsoen ontvangt.
Opgemerkt zij, dat deze rantsoeneering is
gebaseerd op een maandelijks chen aanvoer uit
het buitenland van 80,000 ton gaskolen.
Electriciteit. Aan particuliere verbrui
kers moet worden verstrekt:
I. als minimumrantsoen: voor verlichting: in
October 16 K.W.U.; November 22 K.W.U.; De
cember 26 K.W.U.; Januari 24 K.W.U.; Fe
bruari 19 K.W.U.; Maart 13 K.W.U. Een ver
bruiker, die zoowel op het gas als op het elec-
triciteitsnet is aangesloten, «ontvangt geen
rantsoen gas voor verlichting.
II. als vast rantsoen: a. voor bij-koken (wa
terverwarming enz.) 40 K.W.U. per gezin per
maand, vermeerderd met 8 K.W .U. voor elke
persoon, waaruit het gezin bestaat.. Een ver
bruiker, die zoowel op het gas als op het
eléctriciteitsnet is aangesloten,, moet voor bij
koken de keuze doen tusschen gas en electri
citeit. b. Voor verwarming: 18(J K.W.U. in ruil
voor eiken H.L. steenkool, welke men daar
voor wenscht af te staan.
Alhoewel in verband met liet feit, dat de
electrische centrales niet, zooals de gasfabriek,
behoeven te beschikken over een speciale ko-
lensoort, de afgifte van elèctriciteit minder be
perkt behoeft te worden, maakt de zorgwek
kende toestand van de kolenvoorziening het
toch noodzakelijk, ook aan het electriciteits-
verbruik een grens te stefJen.
Mitsdien bedraagt het maximum-rantsoen
voor verlichting voor particulieren: in Octo
ber 32 K.W.U., in November 44 K.W.U., in
krijgen in def flank der vijandelijke legers troe
pen te landen, terwijl Russische legers van uit
Reval en Baltischport het den oprukkenden
vijand zeer warm zouden kunnen maken.
Waarschijnlijk is het doel der Duitschers en
kel Riga en misschien Dunaburg te nemen
waardoor het bezet Russisch gebied wordt af
gerond en de Duitsche troepen voorzien kun-’
nen worden van goede winterkwartieren. Ook
i zal het bezit van beide steden de Duitsche
verdediging vergemakkelijken.
Willen de Duitschers ongestoord in het bezit
van Riga blijven dan zullen zij de geheele golf
van Riga moeten kunnen beheerschen. Daarom
zal het Duitsche offensief wel voortgezet wor
den tot de Duitschers de geheele kust van die
Golf bezitten.
De Russische staf zal thans alles moeten
doen om i zijn troepen te reorganiseeren.
Blijkens een officieele mededeeling is de
voorloopige regeering het met Korniloff vol
komen eens dat er onverwijld krachtige maat
regelen noodig zijn om de gevechtswaarde van
het leger te herstellen. Sommige maatregelen
worden reeds toegepast en andere zijn in voor
bereiding.
De vredesnota van den Paus.
Het gaat vooruit met den vrede. Hoe uit de
hoogte de bladen in de centrale landen Wil
son’s antwoord op de bedoelde vredesnota ook
behandelen, men kan toch wel merken dat zij
niet ongeneigd zijn met de eischen er in re-
i. kening te houden. Hieronder eenige aanha-
lingen.
De Oostenrijksche Reichspost geeft als haar
meening te kennen, dat midden-Europa zich niet
lang met de afgezaagde entente-verwijten, die
Wilson weer oprakelt, behoeft bezig te hou
den. Op stuk van zaken staat het antwoord
aan het Vaticaan met een volslagen opgeven
van de oorlogsoogmerken van de entente ge
lijk. Wat eindelijk het opzichtige onderscheid
betreft, dat Wilson tusschen de regeering te
Berlijn en het Duitsche volk maakt, zal Wil-
i son te gelegener tijd evenals de heele entente
i ondervinden, wat het Duitsche volk wil en dat
zijn regeerders niets anders willen. Dan zal
Wilson ook die waarborgen hebben, waarbui
ten hij het onmogelijk acht om vrede te sluiten.
De Duitsche sociaal-dem. „Vorwarts” meent
dat het Ametikaansche antwoord op de Pau-
I selijke nota een nieuwe gedachtenwisseling
opent over de wijze waarop men tot vrede
I zou kunnen komen. Het stuk, oordeelt de re
dactie, is handig en voorzichtig gesteld. Alle
I schuld werpt het, niet op het Duitsche volk,
I maar op de Duitsche regeering. Stellig is juist
dat althans het Duitsche volk den oorlog niet
heeft gewild, en evenzeer het Duitsche volk
alleen strijdt om zich te verdedigen. Alleen,
zegt de Vorwarts”, had nu duidelijk moeten
blijken dat de Vereenigde Staten het Duitsche
volk niet willen beroOven of anderszins bena-
deelen. „Het antwoord ondersteunt de verove-
rings- en vergoedingswenschen van de Bond-
genooten evenmin als dat het ze uitdrukkelijk
I verwerpt”.
Veel werk maakt het „Vorwarts”-artikel ver-
i der van de hoofdzaak in het Amerikaansche
doküment: de stelling dat alleen met éen aan
het volk verantwoordelijke Duitsche regeering
voor een blijvenden vrede kan worden gehan-
deld. De vertegenwoordigers der
Duitsche natie, volgens een demo
cratisch kiesrecht gekozen, mo
gen zich dat niet langer laten zeg
gen'. Wat ook Wilson moge bedoe
len, nietontkendkan
j nergens ter wereld
I machtsverhoudingen
zooals ze nog alt ij d in Duitschland
zijn te vinden. Waarom toch, hebben wij
alleen in Duitschland nog een niet aan de na-
tie verantwoordelijke regeering? Temeer klemt
deze vraag in den tijd van een oorlog dien het
volk niet heeft gewild en welke het de gru-
welijkste offers en de ergste ontberingen op
legt. Ook heeft de regeering van een vijande-
lijken staat ongetwijfeld het recht te verlan
gen dat voor de voorwaarden waarop vrede
zal worden gesloten, het volk zelf de waar
borgen op zich neemt. De „Vorwarts” eindigt
met een hernieuwde aansporing tot den Rijks-
i dag.gericht. „Thans moet de Rijksdag
begeerig zijn naar macht, omdat
zijn opdrachtgever, het Duitsche
volk, het van hem eischt. En omdat
zijn weg naar de macht, tegel ij k is
I de weg van de wereld naar den
vrede!”
Polen.
Uit nadere berichten blijkt dat de door de
centralen in Russisch-Polen ingestelde Pool-
sche Staatsraad is afgetreden omdat de in dat
gebied gevormde Poolsche troepen naar het
front gezonden zijn om tegen de Russen te
strijden. Dit willen de Polen niet.
Uit de Julidagen van 1914.
Te Petrograd staat de ex-minister van Oor
log Soechoemlinof terecht. Bij het getuigen
verhoor bleek dat Czaar Nicolaas op 30 Juli
1914 een bevel tot de a 1 g e m e e n e mobili
satie teekende. Dienzelfden avond om 11 uur
vroeg de Czaar telefonisch of de algemeene
mobilisatie nog niet door een gedeeltelijke te
gen Oostenrijk was te vervangen, daar hij een
telegram van keizer Wilhelm had ontvangen,
die met zijn eerewoord de vriendschappelijke
betrekkingen tusschen Rusland en Duitsch
land -waarborgde, indien Rusland niet dc alge
meene mobilisatie gelastte.
De ministers van buitenlandsche zaken en
oorlog achtten dit niet mogelijk en lieten de
mobilisatie voortgaan zonder den Czaar dat
mede te deelen.
De Duitsche bladen trekken hieruit/ de ge
volgtrekking dat uit deze feiten blijkt dat de
schuld van het veroorzaken van den oorlog op
die ministers en niet op den Czaar drukt
en de centralen geheel vrij uit gaan.
De Entente-bladen stellen daartegenover dat
niet de Russische mobilisatie de oorzaak van
de oorlpg was, maar het ultimatum van Oos
tenrijk aan Servië, dat, zooals door de Duit
sche regeering toen werd erkend, Rusland in
het veld moest brengen.
Noa een onzijdi$«.
De Frankfurter Zeitung vestigt er de aan
dacht op, dat er in Europa nog een onzedige
staat is, waaraan tot dusverre niemand heeft
gedacht en die zelfs op de landkaarten niet is
aangegeven. Maar toch, zegt het blad, is het
een onafhankelijke staat, die tot nu-
too aan niemand een oorlogsverklaring heeft
gezonden en die dus nog steeds zjin neutrali
teit bewaart. Deze staat heet St. G o u s t,
ligt op een steile rots in dé Pyreneeën en
heeft 130 inwoners. Zgn regeeringsvorm is
republikeinschde pres’dent is tegelijkertijd
ontvanger der belastingen en vrederechter. Hij
wordt gekozen uit een raad van state van
twaalf leden, die zelf volgens het algemeen»,
geljke, rechtstreeksche en geheime kiesrecht
voor den tgd van vijf jaar worden gekozen.
Tegen revolutie in Rusland?
De Russische bladen deelen mede, dat het
parket te Petersburg een complot heeft ontdekt,
dat zich bezighield mèt het smeden van een
eontra-revolutie. op het oogenblik waarop do
conferentie te Moskou plaats vond. De leiders
jian hot complot zijn bekende politieke personen,
onder wie zich verscheidene officieten bevinden.
De huiszoekingen, welke hebben plaats gevon
den. hebben het bewijs van een komplot gele
verd.
In een officieele mededeeling wordt gezegd,
dat de meeste arrestaties buiten Petersburg
hebben plaats gehad.
De regeering acht het vooralsnog onge-
wenscht de namen der gearresteerden te ver
melden.
De werkzaamheid van het complot had nog
geen enkel gevaarlijk gevolg.
Viiegan.
De Italiaansche militaire vlieger kapi
tein Laureati is zonder landing van Turjjn
naar Napels en terug gevlogen, een
afstand van 920 mjjl Volgens de Times heeft
hjj daarmee het wereldrecord verbeterd.
De vlieger was 's morgens om 10.7 vertrok
ken en landde ’s avonds om 8.40. Hjj is dus
meer dan 10 uur in de lucht geweest.
