6ï
De Wereldoorlog.
II
Officies! Orgaan der Gemeente Sneek.
Verschijnt
Brandenburg, Boschma&Co.
nis.
annex SHEERER CQURR^T en WYMBRITSERADEEL
ID,
Nieuwstijdingen.
L
Woe^sdafi 23 October 1918
35® Jaargang
Sa. 7.
md.
ectr.
■er.
EL
1
DINSDAGS en VBIJDAG8AVONDS
Uitgevers
Sikh Telefoon No. 150.
a r«»t
:el, j
250;
lerigc
oed
het
Abonnement: per js:wf2.
fr. p, poet f2.50. Loste Noe. 5 et.
Advertentie» voor Friesland 6 et.
p. r., buiten Friesland 8 ot. Bij Abon-
nemeni belang rijke korting
De advertentie-prijzen zijn tijdeltjk ver
hoogd meteenoorlogstoeslag van 2O°/o
Zondebokken»
UHmSIEKEE mill
Volgens voorwaarden overeengekomen met de Hollsmdsotee Algcmeene Vüs*ar®~
k.hlnsii.li.nk t* Snhl.tS.ni ziin onze Abonnéa verzekerd tenen onaelnkken voor AVVv
kerings»Bank te Schiedam zijn onze Abonnéa verzekerd tegen ongelukken voor
8.
de Duitsche partijen.
Oil.
I
da N. R. Crt. ge-
19
van
op
r so. 1
irefau
een
ere S
■s en
en
vordt
eea
gld. bij levens
lange invaliditeit.
de
lageren
N. R. Crt.
den.
ge-
alleen
of
meetrilt
j
1 9
rat.
ken
da
>363 I
'365
op zich
berichten
officieel e
Tftft gld. ingeval van over
4V'I lijden binnen 30 d.
De Duitsche troepen hebben de strengste in
structie, het particuliere bezit te ontzien en
voor de bevolking zooveel mogelijk te zorgen.
Waar niettemin overtredingen zich voordoen,
worden de schuldigen gestraft.
De Duitsche regeering ontkent eveneens, dat
de Duitsche marine bij het tot zinken brengen
van schepen de reddingbooten en hare opva
renden opzettelijk vernietigd heeft.
De Duitsche regeering stelt voor, in al deze
punten de toedracht der zaak door neutrale
Ten einde alles te voorkomen wat het vre
deswerk zou kunnen bemoeilijken, zijn op in
stigatie van de Duitsche regeering aan alle
duikbootcommaudanten bevelen gegeven, die
torpedeering van passagiersschepen ónmogelijk
te maken, waarbij echter om technische redenen
geen waarborg kan worden aanvaard, dat dit
bevel iedere op zee vertoevende duikboot voor
l«gr a
briek
strekken moeten van den vrede, noemt de Pre
sident de terzijdestelling van iedere op wille
keur berustende macht, die eigendunkelijk, on
controleerbaar en naar eigen verkiezing den
wereldvrede kan verstoren. Daarop antwoordt
de Duitsche regeering:
In het Duitsche rijk kwam aan de volksver
tegenwoordiging tot dusverre geen invloed op
de vorming der regeering toe. De grondwet
lette bij de beslissing over oorlog en vrede
niet op medewerking van de volksvertegen
woordiging. In deze staat van zaken is een
grondige ommekeer gekomen. De nieuwe le-
geeriug is in volkomen overeenstemming met
de wenschen der uit het gelijke, algemeene, ge
heime en rechtstreeksche kiesrecht voortge
sproten volksvertegenwoordiging gevormd.
De leiding der groote partijen in den Rijks
dag berust bij hare leden. Ook voortaan kan
geen enkele regeering haar functie aanvaar
den of voortzetten, zonder het vertrouwen van
de meerderheid van den Rijksdag te bezitten.
De verantwoordelijkheid van den rijkskan-
selier ten aanzien van de volksvertegenwoor
diging wordt wettelijk vastgesteld en verze
kerd.
De eerste daad van de nieuwe regeering is
geweest den Rijksdag een wet voor te leggen,
waardoor de Rijksgrondwet zoodanig gewijzigd
wordt, dat de goedkeuring der volksvertegen
woordiging noodig is bij beslissingen over oor
log en vrede.
De waarborg voor het duurzame karakter
van het nieuwe systeem berust echter niet
slechts op de wettelijke waarborgen, maar ook
op den onwankelbaren wil van het Duitsche
volk, welks groote meerderheid achter deze
hervormingen staat en er de energieke door
voering- van eischt.
De vraag van den president, met wien hij
en de met hem verbonden regeeringen te doen
hebben, wordt duidelijk en ondubbelzinnig hier
door beantwoord, dat bet aanbod tot vrede en
wapenstilstand uitgaat van een regeering, die
vrij van elke willekeur en onverantwoorde-
lijken invloed, steunt op de instemming van
de overweldigende meerderheid van het Duit
sche volk.
(w.g.) SOLF, Staatssecretaris
Buitenlandsche Zaken.
Tot zoover het antwoord. Zooals men ziet
voldoet het geheel aan de verwachting, welke
wij er van koesterden. Het is in hooge m te
tegemoetkomend. Het woord is thans aan Wil
son en de militaire leiders der geassocieerden.
£«n r«de »an ffi»ximUiax>ri Harde»
BERLIJN, 21 October. Maximiliasu Rat
ion heeft eergisteren voor vela duizenden ge
broken. Do topjuiehiDgon maakten, dat hg
«eikens moest ophouden. Zgn onderwerp was:
IV at er ia geb.urd en wat er gebeuren moot.
Spr. betoogde het volgende: Wij zgn alleen,
Bulgarge is bezet, het lot van Turkije beze
geld, Oosteuryk-Hongarijo beeft den strgd op-
gegeveu. De wreedste humor van d? woreld-
geschioderia is, dat een oorlog, gevoerd cm
jen oshoudbaar Oostenrijk steando te houden,
aiermeo eindigt dat Oostenipk zichzelf voor
mheudbaar verklaart. Maar dat alles kanoas
niet angstig maken. Niemand kan het Duit-
9che volk vernietigen.
Het komt er op aau de gevolgtrek kit gen
van den stap van 5 October op ous te nemen.
Al* da vesting niet moor te houden is, is het
niet oneervol, ah de commandant de vesting
overgeeft. Ludendorff heeft het aanbod van
oen wapenstilstand, mot duidelijk besef voor
de noodzakelijkheid er van en overeenkomstig
zgu plicht, goedgekeurd en wjj mceten tu do
gevolgtrekkingen hieruit maken of anders ver
klaren dat wjj besloten zgn voort te strjjdon.
Er moeten offers gebracht worden, offers ook
loor den Dnitscheo Keizer. In de eerste
plaat* moet de Duitsche keizer een nieuwe gelofte
doen tegenover Duitschland on Pinison. Hij
moet er zich toe bepalen, de verpersoonlijking
van do natie te zijn en aan zijn opvolgers elke
mogelijkheid benemen, om de natie schade te
doen en zich niet meer mengen in het gewoel
van den strijd om beschaving, politiek en kunst.
Hg verklara plechtig, dut hij zich bij het nieuwe
Duitschland als zijn eerste burgir wil aan
sluiten.
Ten tweede moet hg het kruis op zich ne
men, om den Boodzakelijken vrede snel te slui
ten en datgene wat er hard is aan dien vrede,
voor zijn verantwoording nemen. Indien een
maal aan vijandelgken kant een militaire meer
derheid aanwezig is, dan moeten wjj ook den
militairen weg naar den wapenstilstand be
wandelen. De militaire cpperbevelhebber moet
opdracht krijgen, om den vijandelijkea leger
aanvoerder om een wapan*tilstand te vragen.
Dit moeielijke besluit moet de Duitsche
grens te dekken. De dan uÓg in Italië staande I Va,^^tend„2W51.alL„UïS.e.r.
troepen kunnen het front niet meer houden. j
Een ontruiming van het Italiaansch gebied i
schijnt dan ook aanstaande.
Blijkens een bericht in „Het Volk” beeft ge
noemd bureau, volgens de balans per 31 Mei
over het tijdvak 28 Augustus 1914 tot 31 Mei
1918 in zijn buitenlandsch bedrijf een wist
gemaakt van f 43,240,330,27 >4Het blad voegt
daar nog aan toe, dat het binnenlandsch be
drijf gedurende het tijdvak 1 Juli 191731 Mei
1918 een winst opleverde van f 7,454,445,4614,
zoodat op de gecombineerde balans een winst-
saldo voorkomt van f 50,694.775.74. Hierbij
komt nog een bedrag van f4,826,073,7914 als
winstsaldo der Provinciale Broodcommissles.
Dus een totale winst van ruim 5514 millioen
gulden.
Knoeierij»» met examenopgaven.
In verband met het bekende geval van
knoeierijen met t xamonopgaven zgn veroor
deeld, de drukker op de landsdrukkerij tot 6
mnd. voorw. gevang., de letterzetter A. T.
vd. H. tot 6 mud., de student P. F. tot 2 mnd.
voorw. gevang.
TE gld. bij verlies
«v van een vinger
Neen, dat is geen verbeelding: in dit geluid, in
die herrie die nu zich voortplant tot de Hol-
landsche grenzen, dreunt somber mee het mi
neur van het verslagen leger, van het terug
trekken. De troepen trekken langs ons, op een
half uur loopens afstands, langs den weg
t en nog
dringt er een gedachte tot ons door; op dien
weg hebben zich vier jaar geleden onze voe
ten gezet, toen wij mee retreerden met het
Belgische leger waarvan wij bij Leuven den
triesten terugtocht mee maakten op Antwer
pen en Ostende. De eerste Belgische overko-
mers uit het bevrijde land komen mijn venster
voorbij, waaronder de burgemeester van Op-
schuere en Hoeke. Het begin van het herle
vend verkeer, want de stroom is van den
draad.
verlies van -JE gld. bij verlies EA gld. bij verlies van
Ivv één hand, voet cl oog, ld van een duim, vv een wijsvinger.
sant, vooral de natuuropname De Reichenbach
Watervallen, welke o.m.eenige prachtige water
vallen te zien geeft.
WIEUWERD, 19 Oct. Terwyl een jager
alhier aanstalten maakte, over een sloot te
«priugen, ging onverwachts zgn geweer af, mot
het noodlottig gevolg, dat de jongeling O. M., Brugge, Maldeghem, Eecloo, Gent
die hem vergezelde, een schot hagel in ’t been
kroeg. Dr. Regenbogen legde een voorloopig
verband, waarop de getroffene ter operatie naar
Leeuwarden werd vervoerd.
D« nieuws sposr-dienetregelinij.
Naar men verneemt zal do nieuwe spoor-
wegdienstregeling, welke vooral op Zondag een
aanmerkelijke Jr perking van den dienst met
zich broagt, op Maandag 2 December a.s. in
werking treden.
Bslxsting op advertenties.
Bij icformatie ter bovoegder plaatse werd
aan do „N. R. Ot.” het bericht van de (Chr.)
Amsterdammer" omtrent voornemen van don
minister van Finatjciön tot bet invoeren van
esu belasting op advertenties bevestigd. Men
geeft er zich ?.an het ministerie van Finan
ciën rekenschap vas>, dat in de belangrgke
eischon, welke aan de schatkist worden ge
steld, door de opbrengst van do directe belas
tingen niet in voldoende mate zal kunnen wor
den voorzien hoewel ook een verheoging
van de verdedigingsbslasting is te verwachtoi
on dit is dan ook slechts een van da plan
nen welke de minister koestertomtrent de
andere kau voor het oogenblik niets meego-
.LBM 1
Keizer voor zijn rekening nemen. Er is geen
ander middel dan óf een volledige breuk mot
don vijand óf volledige erkenning van datgene
wat eenmaal zoo is.
Met erkenning van de militaire meerderheid
van den vijand zijn wij voornemens de troepen
achter de thans geldende grenzen van hot
Duitsche rijk terug te trekken. Op hetzelfde
oogenblik zou elke oorlog te water, onder
water on in do lucht moeten oph< uden.
Kapitein Persius, wiens artikelen vroeger
zoo vaak door de censuur zjjii onderdrukt,
schrgft eu, dat Tirpitz onheil heeft
gebracht over het Duitsche volk.
Tirpitz heeft samelyk de eigenljjko
aanleiding tot don oorlog gegeven,
door te snel groote sch.-peu voor de vloot te
laten bonweu. Daar is geen twjjfel meer aan
Evenzoo schrgft Havs Delbrueck in de
Als een der voorwaarden, die tot grondslag- HnopoTitiek
■•aaIz-I-xxw rMr.nfaH vmw /lan irm.in MAötvi* zl rv l'ro »i i v "I -
duikbooten de eene droadnougnt nadeatdero
van stapel liet loepen, die toch de blokkade
van do Noordzee niet kunnen ve.hiEderei,
maar de argwaan van da Eogelschen tot
Irazerug heeft doen stjjgen.
Persius zegt ook nog, dat hg te zijner tijd
zal bewijzen, dat de schepen, die Tirpitz heeft
laten bouwen, geen van alle deugden ea ver
achter stonden bij degete, die Esgelnnd ter
zelfder tgd bouwen liet.
De schrijver eircht, dat Tirpitz voor een
staatsgerechtshof zal werden gedaagd; Daar
zal dan ook bljjkev, dal hg de aanbeuw van
duikbooten ten zeerste heeft veronachtzaamd.
Ernstige ongeregeldheden ta Sofic.
Te Sofia hebben straatgevechten metBolsjo-
wili plaats gehad, waarbjj 3000 dcoden zijn
gevallen.
Van de gevechtsterreinen.
De Vlaamsche kust is van Duitschers be
vrijd. Dat is een gebeurtenis van geweldig be
lang, het is de nekslag voor de duikbootoorlog.
De geallieerden staan thans tn België en
Frankrijk voor en reeds gedeeltelijk in de Duit-
Gem^.igd
Te Lefuwarden is de algemeene vergadering
gehtuden van den Boud van Gemengde Zang
koren in Friesland, o ;der voorzitterschap van
Ie heer J. II. Riemersma.
Hel aam al aangesloten koren bedraagt 33
met, 12i0 leden.
De aftredende bestuursleden, de hoeren J.
Hecg to Wcudsend, P. Jongbloed te Marssum,
J. Nieuwenhui* te Koudum en G. Koiter te
Huiium, werden alle met i agetoeg algemeene
-temmen harkozen.
Do volgende algomoeue vergadering zal weer
te Leeuwarden worden gehculen.
Als plaats, waar ’tvolgende jaar bat zan
gersfeest zal worden gehouden, kemt Su.eek
ia do eerste plaa's in aurmerking.
Lommer wilde een zangersconcours organi
Koereu in plaats van zangersfeest; zoo’n con
cours prikkelt do leden meer dan ten fe st.
Het voorstel zal een volgende keer c p de
agenda komen.
Het punt „wintercampagne” word ingeleid
door den hoer Koiter. Deze stelde nament
hit- bestuur voor, w-.-er zangfeesten to heudvn
op eau middag ia den winter te Heerenw es
en Leeuwarden.
Waar de koren uit den Z.-W. hoek der
provincie daaraan niet kunnen meedoen, zou
het bestuur voor dezen in dun zomer, b.v. op
Pi' kst-r-Maandag, in Gaasterland eeu apart
zangersfeest willen houden.
Hst voorstel vond algemeene sympathie.
Onzevroegera stadgenoote mej. S. II. H.
Groeneveld is benoemd tot analysts aau het
Rgksproefstation voor Zaadcontröle te Wago-
niagen.
Morgenavond wordt door hot Militaire
Mannenkoor een Zanj;propaganda-Avond ge
geven in „Amicitia”, waaraan behalve het
dubbel-kwartet van dit koor, het dubbel-kwar-
tot dor Zangers-propagandistcn en ’t Strjjk-
orebest van het Alg. Hcofdkwartier zullen
medewerken.
't Belooft oen mooie avond te worde», die
stellig ook van de „burgers" heel wat b lang-
stellenden zal trekken.
Mt-n verzoekt ous do aandacht te vesti
gen op de Donderdagavond iu „Amicitia” te
houden vargaderiug voor „Rescrve-aanvoor-
ders”, d. w. z. voor hen, die zich bero’d ver
klaren opgeleid te worden om in tgd va» oor
log als reierve-aanvoerder dienst te kunnen
doen.
S® Bioscoop bij ds
Een keurige collectie films gaat deze week
in bovengen. Bioscoop. Het hoofdnummer is
getiteld„De kleine Figurante", schots uit het
erlisttnloven iu 4 acren. De hoofdrollen zgn
in goede handen en worden op verdienstelijke
wijze vertolkt door de bekende filmartisten
Mil. Suzanne Grasdai» en Mr. Henry Roussell,
Ook de kleinere nummers zgn zeer interes-
Nog geen antwoord.
Het Duitsche antwoord laat nog
wachten. Er zijn wel verschillende
over de inhoud, maar zoolang de
tekst niet ter beschikking staat, kan men daar
op moeilijk ijigaan.
Wat de oorzaak der vertraging is, is niet be- j
kend. Misschien verdeeldheid van meening bij
Ook word gemeld dat commissies te doen ophelderen.
Denemarken in een nota aan de Duitsche re
geering heeft gevraagd nakoming van de be
palingen van het verdrag, destijds, aan het
einde van den oorlog tusschen Pruisen en De
nemarken, gesloten. Daarbij beloofde Dititsch-
land in Sleeswijk-Holstein, dat het Denemar
ken afnam, een volksstemming te zullen doen
houden. Dat verdrag dateert van 1864, maar de
stemming moet nog worden gehouden! Nu zou’haar terugkeer bereikt.
Denemarken dan deze stemming hebben ge
vraagd. En hierin zbu dan ook een oorzaak lig
gen van het uitstel van het antwoord aan
Wilson.
Intusschen op één punt Is de Duitsche leger
leiding den president reeds tegemoet gekomen:
er wordt op de terugtocht niet meer verwoest
dan militair te verdedigen is.
Volgens berichten uit Spanje hebben de
Duitsche duikbooten order gekregen naar hun
havens terug te keeren. Dit zou dan stopzet
ting van den duikbootoorlog beteekenen.
Oosteurijk-Hongari.le
Keizer Karei heeft zooals wij in ons vorig
nr. meldden een besluit doen verschijnen,
waarin de Donauraonarchie tot een Statenbond
wordt verklaard, gevormd uit vier staten, die
zelf hun binnenlandsche politiek zullen organi-
seereu. Dit besluit komt te laat. Ware het
eenige jaren eerder gekomen, misschien ware
het mogelijk geweest dit rijk op deze wijze
bijeen te houden. Maar de oorlog heeft de ras
senhaat vergroot, de Tsjechen, Zuid-Slaven,
Hongaren en Duitschers staan thans zoo tegen
over elkaar dat absolute scheiding noodzake
lijk is geworden.
Hongarije heeft zich volgens de laatste be
richten reeds afgescheiden; het zal een eigen
leger hebben en eigen buitenlandsche verte
genwoordigers. Het aanvaardt echter de re
geering van koning Karl. Het zal dus ter vre
desconferentie afzonderlijk vertegenwoordigd
zijn en waarschijnlijk daar dichter bij de En
tente staan dan bij Duitschland. c
Opmerkelijk is het dat graaf Tisza in de
laatste vergadering van de Hongaarsche Kamer
heeft erkend dat de centralen den oorlog ver
loren hebben, terwijl graaf Karolyi de buiten
landsche politiek der monarchie afkeurde, die
door het ultimatum aan Servië den oorlog
heeft ontketend.
Van den vroegeren directeur van Krupp von
Mühlen, heeft spr. gehoord dat Oostenrijksche
diplomaten in tegenwoordigheid van den
Duitschen keizer over den tekst van dat ulti
matum hebben beraadslaagd. De keizer heeft
toen gezegd; ,,de wereld zal ervaren, dat ik
geen pop ben; ik zal de geheele wereld;schrik
aanjagen.’’ Von Jagow heeft aan deze bespre
king geen deelgenomen, om zich later op zijn
afwezigheid te kunnen beroepen als een be
wijs dat Duitschland geen deel heeft genomen
aan de opstelling van het ultimatum.
Hongarije is dus ook bezig zich af te schei
den van de centralen. Zal dit rijk in het ver
volg zelfstandig worden, president Wilson heeft
d,e regeering te Weenen medegedeeld dat hij
geen genoegen kan nemen met het ornvormen
van de Oostenrijksche landstreken waar Tsje
chen en Zuid-Slaven wonen tot deelen van
een Statenbond. Amerika heeft immers de
Tsjechen als een zelfstandige natie erkend en
doet dat eveneens de Zuid Slaven.
Dit beteekent dus dat deze beide deelen
van Oostenrijk volkomen onafhankelijk moe
ten worden. Zoo zal dus de Douaumonarchie
geheel uiteen vallen. Er blijft slechts over het
door Duitschers bewoonde deel, dat wel zal
trachten aansluiting bij Duitschland te verkrij
gen, hetgeen echter weer tegen de belangen
der geallieerden indruischt. Het zal ter vredes
conferentie een heel karwei zijn de kwestie op
voor allen bevredigende wijze op te lossen!
Het Duitsche antwoord.
Na het schrijven van het bovenstaande ont
vingen wij het Duitsche antwoord. Het luidt
als volgt:
BERLIJN, 21 Oct. Off. De Duitsche regeering
is bij ’t aannemen van het voorstel tot ontrui
ming van het bezette gebied daarvan uitgegaan,
dat de wijze, waarop bij deze ontruiming te
werk zal worden gegaan, en de voorwaarden
van den wapenstilstand aan het oordeel van
de militaire raadgevers overgelaten moet
worden en dat de tegenwoordige machtsver
houding aan de fronten als basis moet dienen
voor de overeenkomst, waardoor de ontrui
ming verzekerd en gewaarborgd zal worden,
De Duitsche regeering verzoekt deu president
tot regeling van de onderdeden gelegenheid te
verschaffen. Zij rekent er op, dat de president
van de Vereenigde Staten geen eischen zal
goedkeuren, die met de eer van ’t Duitsche
volk en met het openen van een weg, die leiden
kan tot een rechtvaardigen vrede, onvereenig-
baar zijn.
De Duitsche regeering protesteert tegen de
beschuldiging van onwettige en onmenschelijke
handelingen, die tegen de Duitsche land- en
zeestrijdkrachten, en daardoor tegen het gau-
sche Duitsche volk gericht zijn. Verwoestingen,
welke dienen tot dekking van een terugtocht,
zijn noodzakelijk en in dien zin door het vol
kenrecht geoorloofd.
Prcussische JshrbücherDe verkeerde ma-
van Tirpitz, die inplaats van
Vlucht«it;«Q9ffi uit Noord-Frankrijk
ea België,
Uit Roermond wordt aan
meld
Bg Thorn zy'n Zondagmiddag 12 uur de
eerste 500 vluchtelingen over de grens geko
men. Allen kwamen uit Noord-Frankrgk, uit
Douai en omgeving. Naar hun zeggen werd
Douai door de Engelscho artillerie in brand
geschoten.
Na geneeskundig onderzoek te Ittervooit
werden zij naar Thora gebracht, waar hulp
comités en Roode Kruis-personeel alles voor
ie.ontvangst in gereedheid hadden gebracht.
Voor de zieken en zwakken waren aparte ver
trekken in concertzalen en schoollokalen in ge
richt.
De toestand vau deze arme ongelukkigon is
ellendig. Op hun langen tccht naar het gast
vrije Nederland brachten ze van alle* mee ze
waren zwaar beladen met pakken kloeren,
beddegoed, levensmiddelen, kippen, honden,
konijnen, zelfs een papegaai ontbrak niet.
Gistermorgen 9 uur is de stroom van vlu<h-
telingen aan de grens bij Ittervoort opnieuw
begonnen. Zg worden door do Duitschers op
karren tot de grensafsluiting gebracht en daar
door gereedstaande Nederlandiche militairen
overgenomen, die ze vervolgec* op gereed
staande voertuigen naar de verschillende dor
pen ia de buurt overbrenger.
Naar schatting zullen er ruim twee duizend
over de grens komen. De stroom van deze
armé ondervoede en haveloos gekleeden is droe
vig om aan te zien.
E*t* üulfsoli* «««boot g*ïnt»rn»«rd.
Do Duitsche zeeboot Magdalona Fitcher i*
van Antwerpen to Hamweert aangekomen en
g<-ï"terneord.
Steenkclenaanbod van Amerika.
Naar aanleiding van het kolenaanbod van de
Vereenigde Staten aan Nederland, waarbij aan
het slot erop wordt aangedrongen, dat Neder
land zijne behoefte aan graan in Noord-Ameri-
ka zal dekken, in plaats van zijne schepen
daarvoor naar meer verwijderde havens te
zenden, wordt er de aandacht op gevestigd,
dat niet slechts de thans geldende graanprijzen
iu Noord-Amerika meer dan tweemaal zoo
hoog zijn als in Argentinië, doch dat boven
dien de artikelen in Noord-Amerika ongetwij
feld zullen worden toegewezen door de Food
Administration, evenals dit thans geschiedt. Nu
beantwoorden de artikelen, welke Nederland
door bemiddeling van de Food Administration
ontvangt, noch wat de soort, noch wat de kwa
liteit betreft, aan de voedingsstoffen, welke wij
noodig hebben. Daarentegen is het in Argen
tinië nog mogelijk, de beste graansoorten, te
gen, in verhouding tot Noord-Amerika, zeer
lage prijzen te koopen, zoodat de duurdere
vracht ruimschoots door den lageren prijs
van het graan wordt gedekt.
Een winstgevend Rijksbodrijt.
Het Kamerlid jhr. de Jonge heeft tot den
minister van Landbouw nog de volgende
vraag gericht:
Blijkens de balans van 31 Mei 1918 van het
Rijksbureau voor de Distributie van Graan en
Meel heeft het bedrijf der distributie van bui-
tenlandsch en binnenlandsch graan en meel op
geleverd een winst van f 43.240.27 J4Is de mi
nister van Landbouw bereid mede te deelen:
1. of hij het in het algemeen gewenscht acht,
dat in deze tijden dergelijke winst op zulk een
bedrijf wordt gemaakt;
2. welke bestemming aan dit winstbedrag
werd gegeven;
3. waarom, gezien het winstcijfer, het nood-
zakelijk was de prijzen van de grondstof van
het tegenwoordige wittebrood te verhoogen,
en, als gevolg hiervan, den prijs van dit witte
brood eveneens te verhoogen.
deeld worden.
Nederland eu de oorlog.
Van de grens.
Men meldt aan de N. Rott. Ct. uit Sluis d.d.
Zaterdag:
Afgaande op hetgeen ik hier aan de grens
kan constateeren, is de terugtocht uit Vlaan
deren door de Duitschers wonderlijk goed
voorbereid en geschiedt hij voor hen zonder
groote verliezen. De elastische terugtocht langs
het geheele Westfront bracht hier nog de
gr0()te moeilijkheid te voorkomen dat troepen
sche linies, die het wel niet lang zullen hóuden, ituKen de srens vai' West-Zceuwsch-\ laande-
Wij verwachten een verdere terugtocht der,ren zedrongen werden Dagen en dagen is de
Duitschers ‘gevaarlijke zak die West Vlaanderen ging
I Opmerkelijk is het dat het Oostenrijksche le- i w?rd<rn,’ leeggezogen van troepen en waar-
ger in Italië nog stand houdt. Nu Hongarije I S'-hijnhjk hebben wij gisteren gezien en van-
zicJr zelfstandig verklaart zal het zijn troepen "acht gehoord den aftocht van het leger Deser-
uit Italië terug willen hebben om zijn eigen I ?urs ®r nog maar weimgen overgekomen.
i soldaten, vannacht een vergeten pionier bij
Sint Anna ter Muiden, die kordaat het schild
wachthuisje tegen den electrischen draad zette
en zoo veilig Holland wist te bereiken. En van
nacht bij Ede kwam er een kok over de grens.
De Duitsche wacht bij Eede, zoo snood door
den ratsbereider verlaten, informeerde met
haast onbegrijpelijke belangstelling, of zij den
man weer terug zou kunnen, krijgen. De Duit-
sehers werden er stil van, toen zij hoorden dat
dit ónmogelijk ging, maar «nader onderzoek
wees uit, dat de kok een zak vol levensmid
delen en drie compagnieskazen naar Holland
had meegebracht en begrijpelijk is het dat de
bedrogen Duitschers daar verlangend naar
over den draad keken.
We dachten gisteren, dat de eerste halte
van het Duitsche leger zou zijn achter het ka
naal, dat loopt van Sluis naar Brugge. Maar
toen we vannacht bij Eede stonden, demon
streerde het zich anders. In de eerste plaats
trokken troepen Duitschers in volledige veld-
bepakking met kisten en pakken in de handen
langs de grens weg haar het Oosten, maar de
grenspost bleef. Bericht kwam, dat onmiddcl-
lijk over den draad naar ons geroepen werd:
Heute Nacht uni drei Uhr zrehen wir ab!
Het vlakke en mooie land van Zeeuwsch-
Vlaanderen met zijn kreeken en kanalen, zijn
slingerende boomenrijen was overvloeiend
van een lagen lichten nevel die alles wat twee
honderd meter weg stond verdoezelde en op
slorpte: en toch, boven in de lucht dreef door
nevelen omfloerst de maan, die wat zichtbaar
was, half teekende met parelmoeren schijn. Zoo
stil was de nacht dat voetstappen van de
Duitsche en Hollandsche wachten te zanten
klonken. Achter andere Hollandsche posten
stonden troepen dorpelingen, dicht opeen ge
drongen, niet de hoofden bijeen, te fluisteren,
ook vervuld van het geweldige dat daar ginder
gebeurde. Want door de nevelen heen drong
door den plechtigen, haast wonderlijken nacht
duidelijk waarneembaar geratel van honderden
wielen. Met lang aangehouden kreten zetten
de karrevoerders de paarden sbms aan, auto
horens toeterden, commando’s worden
schreeuwd. Niets, niets was te zien,
maar het gedreun der wielen. Het is of de
grond er licht van beeft, zacht meetrilt en
langzaam dringt de aangrijpende gedachte pas
tot ons door: dat is een leger, een enorm
leger in aftocht.
Hebben we niet gisterenmiddag als triest ter
neergeslagen figuren de bepakte Duitschers
zien terugtrekken over het Brugsche kanaal?
en nu hier, nu dreunen hier de convooien
voorbij, marcheeren troepen af met vreemd
aandoende geluiden Dreunend komt het ver
zwakt geratel der honderden wielen tot ons.
Waar, waar was het ook weer, dat wij ook
troepen hoorden trekken in den nacht, ook
wielgeratel en karrengedreun zich hoorde men
gen met kreten en commando’s? Dat was vier
jaar terug bij den Mèschberg in Zuid-Limburg.
Maar is het verbeelding of was het werkelijk
zoo? klonk toen het karrengedreun anders,
bTijder, alsof het in zijn geratel den klank droeg
van de victorie van een overwinnend leger?
Joelden de menschelijke stemmen niet vroo-
lijker, overmoediger?
