>n
>9
6'2
Prov. Friesland
WESTERHOF’s
KOFFIE
1
I
TARWEBLOEM
I
I
E
T. R. TJERKSTRA - SNEEK.
W.ZEIJL£ZOON’sBflNK
AXM1NSTER KAIIPETTEN.I
SS
w
KARPETTEN.
patêntTarwebiöem
fOMIIOmWi
WrtWËÏTiÊEÜ
SWWakKMI
t”:::;::::::::'!!!!—--**
Manufacturenmagazijn. Kruizebroederstraat 26. Telefoon 284.
Brandenburgh, Boschnia Co.
JSIMEEJK.
INGEZONDEN MEDE DEE LINGEN.
Stukken f 1000.
Coupe. April en Oct.
RECLAMEDRUKWERK
s
>5,
KOOPMANS’
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek.
BRAHDEH8URGH, BOSCHMA JCo..
- annex SHEERER COURANT en WYMBRITSERADEEL
7900 16 hls 9750
A
Peperi
0
o
30
„KRISTAL”
BHKZLAMHKOLOM.
12 Els
16 Els
tegen S©ULi?sl5Lo>ors.
ut.
Nieuwstijdingen.
5400 IK Pk 7500
VB/OOZNE <fc ID E, El El S JVT _A_ JST JÏT.
thans a
65 ets,
75
80
110
et.
30
en 2^ KG
No. 52
Woensdag 30 Maart 1921
37a Jaargang
Vctr solide belegging in veorraad
t
ien
per
n
ie
Ho. I
B
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgevers
Betrouwbare Kwaliteiten. Artistieke Dassins.
Van een onzer eerste klas fabrikanten kochten wij een groote partij PRIMA
EFFEN EN GESTREEPTE KARPETTEN, waaronder enkele met een kleine
kleurafwijking, deze worden aanmerkelijk beneden den prijs verkocht.
Onze prijzen zijn
pond
Preanger n
Deze soorten worden ge
leverd in half ponds pakjes.
In onze winkel ook voor
gewogen por ons sn meer.
Hiliifii
.Vraagt dil faLrfkaaE in de
fabriaksverpakkingvan
^MEELFABRIEK'
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p.
post f 3 60. Buitenland f8.alles
bij vooruitbetaling. Losse Noe. 5 ct.
Advertentlên 10 ot. p. regel Inge
zonden Mededeelingen dubbel tarief, bij
Abonnement belangrijke korting
Kleine Adv. kunnen ingezonden wor
den op den dag der uitgifte, tot 10 uur
ffl
I
meer opzien gebaard en belangstelling gewekt
1
ESSMKCTeajBiQEAMKMSiaSBB'
RECLAMEDRUKWERK, dat
WINT, Isvsren WIJ
klanten
91
19
99
stil te leggen.
en ongeveer 12.000 werknemers betrokken.
HOMMERTS—JUTRIJP, 29 Maart. In de ge-
aan
de N. R. Ct, dat de Engelsche geneesheer Ed-J
fa
99
I
99
heerscht pest, in Honan vlektyfus.
De Russische bevolking.
Een publicatie der sowjet-regeering in de Ver-
Een Duivelbanner.
Naar men aan de L. Ct. bericht, stelt de justitie
met het oog op het onbevoegd uitoefenen der
geneeskunst een onderzoek in naar de handelin
gen van den duivelbanner uit Heerenveen, die
te Oudehaske zijn hulp verleende aan een betoo-
verde boerin.
- iedereen.
maar dat kan moeilijk anders, voor duidelijke
verklaring is trouwens gezorgd; er is een over-
infectieziekten enz.) Voor gebruik bij het school
onderwijs of bij voordrachten is daarnaast
gld. by verlies van
een vijs vinger.
I
f
Siku Telefoot No, 150.
SNEEK, KLEINZAND TEL. UI en 150
J
NIEUWE SNEEKER COURANT
I
hy-
uit de twee eerste
regels van zijn spreuk wel zoude opmaken, maar
uit den mond van een veelgelezen man als Cats deerde sedert 1770 te Londen en vestigde zich
l;.. d„„. cp
de beschermende kracht van de in deze streek
heerschende koepokken tegen menschenpokken
opmerkzaam gemaakt, wijdde hij sedert 1775
zijn aandacht aan deze aangelegenheid en ver
richtte den 14den Mei 1796 zijn eerste inenting
LEMMER, 28 Maart. De timmerman 1. Dam-
sma van Irnsum zou gisteren per fiets zijn zieke
zuster alhier een bezoek brengen, ’s Middags
omstreeks 5 uur bij de grens van onze plaats,
zakte hij plotseling ten gevolge overspanning,
doordat hij steeds in den wind had moeten rij
den, in elkaar en viel van zijn fiets. Door eenige
wandelaars bewusteloos opgenomen en bij den
veehouder Dijkstra in huis gebracht, moest on
middellijk geneeskundige hulp bij hem worden
ingeroepen. Dokter Esselink van hier, die D.
weer tot bewustzijn bracht, gaf de raad hem on
middellijk per auto naar het ziekenhuis te Sneek
te brengen. De familie alhier vond het echter
beter hem naar zijn huis te Irnsum te vervoeren.
De afgeloopen week is aan de gemeente-
vischafslag alhier aangpvoerd: 10608 tal haring,
prijs van f0.30f2.25 per tal; 47 K.G. bot, prijs
f 0.30 per K.G.; 26 K.G. spiering, prijs f 0.07 per
K.G.
Geen extra-Rijkssubsidie voor schoolbouw.
Gemeentebesturen in Friesland, die voor
schoolbouw extra-Rijkssubsidie zouden aanvra
gen, hebben bescheid ontvangen, dat door ge
brek aan middelen voorloopig -die subsidie niet
meer verleend wordt.
Bond van Genieente-ambtenaren.
Op de voordracht tot benoeming van een drie
tal bestuurders van de aid. Friesland van den Ne-
derlandschen Bond van Genieente-ambtenaren
komen als no. 1 voor de hh. P. Sikkes, secre
taris der gemeente Sneek en Tj. Faber, ambt,
ter secretarie van Wijmbritserareel.
Vacature Gedeputeerde Staten.
De sociaal-democratische fractie der Staten in
'ons gewest heeft in hare laatstgehouden verga
dering besloten in de vacature van lid van Gede
puteerde Staten, welke ontstaat door het a.s.
vertrek van den heer P. Hiemstra naar Utrecht,
candidaat te stellen den heer J. Geerts te St.
Anna Par., wethouder der gemeente 't Bildt.
L. C.
Volgens voorwaarden overeengekomen met de Hollandaohe Algemeens Verxe-
kering*>Bank te Sohiadam zijn onze Abonné's verzekerd tegen ongelukken voor «vUv li
al een heel ding voor dien tijd.
In Amerika is men, wat betreft de verzorging
van het gebit, vrij wat verder dan bij ons. Op
verscheidene scholen wordt daar reeds den kin
deren geleerd de tanden te borstelen. Een voor
beeld daarvan zien wij op een foto van een
pox” (Londen 1798) en werd spoedig in alle be-
kende vreemde talen vertaald. Het gevolg van
i Jenner’s onderzoekingen was, dat tot Augustus
1800 het aantal ingeënten tegen pokken alleen in
Londen reeds 15.000 bedroeg. Nadat de heilzame
‘feuidervindelijk
was bewezen, kreeg reeds kort na'zijn ontdek
king de vaccinatie hi verschillende landen vasten
voet en werd bij de wet verplichtend gesteld.
Om een beeld te geven hoe in het jaar, waarin
Jenner zijn uitvinding voor het eerst toepaste.
WERK, ONTSPANNING, SLAAP.
Werk, ontspanning en slaap, van elk acht uren
per dag, doen wonderen voor de gezondheid.
Duizenden genieten echter veel te weinig slaap
en besteden te weinig tijd aan ontspanning zij
verstoren het evenwicht der lichamelijke gezond
heid door overmatig werk.
Overwerking overlaadt het bloed met afge
werkte stoffen en urinezuur. De nieren x.„. _L..
overspannen en verzwakt door hun eindeloozen
strijd om een dusdanige hoeveelheid uit het
bloed te filtreeren. Dientengevolge doen zich
verschijnselen voor als rnj
rheumatische
duizeligheid, hoofdpijn, een vermoeid gevoel enz.
p* a kt; r>;u -i
dige hulp, ais de nieren verzwakt zijn. Gepaard houden verg, der Coöp. boerenleenbank alhier
gaande met een verstandige leefwijze vermij
ding van overwerking, laat naar bed gaan, zwaar
verteerbare spijzen en alcohol; en door te zorgen
voor de noodige ontspanning en slaap ver
sterken Foster’s Pillen de nieren en regelen zij
de blaas. Zij doen de pijnlijke waarschuwingen
van nierzwakte verdwijnen en voorkomen de
ontwikkeling van rheumatiek, steen in de nieren
en blaas, waterzucht, ischias, nier- en blaasont
steking enz.
Onthoud echter, dat als gij weder gezond zijt,
gij moet trachten gezond te blijven zonder ge
neesmiddelen.
Iedere echte doos Foster’s Rugpijn Nieren Pil
len draagt de handteekening van James Foster.
Te Sneek verkrijgbaar bij de firma’s Joh. W.
Meijer en B. Meindersma a f 1.75 per doos.
Gebruikt enkel
VI I J 1
rirma
Joh.» Tromp
5neeh.
zijn eerste koepok-inenting verrichtte.
Er bestaan plannen deze uitvinding te herden
ken met een samenkomst van geneeskundigen te
Leiden.
Edward Jenner werd 17 Mei 1749 te Berkeley
in Gloucester geboren. Hij genoot zijn opleiding
schoolklasse met kleine jongens en meisjes, die
onder leiding van een paar onderwijzeressen be
zig zijn hun tanden te poetsen. Wellicht is de
tijd niet ver, dat wij dat ook in ons land inge
voerd zien.
Bij de bestrijding van het tandbederf is het
in ieder geval noodzakelijk om vroeg te begin
nen. Daarvoor propaganda te maken is een van
de oogmerken, waarmee deze tentoonstelling is
ingericht.
Zij richt zich daartoe tot het groote leeken-
publiek in de eerste plaats, maar zijdelings ook
tot de overheid en tot de laatste met de speciale
bedoeling, te komen tot tandheelkundige zorg op
de scholen. Veel ernstige tandgebreken kunnen
door tijdig ingrijpen voorkomen of gecorrigeerd
worden. Men denke slechts aan de onregelmatige
of gedrongen plaatsing van de tanden, die de
reiniging moeilijk en het bederf gemakkeiijk
maakt. Aan het melkgebit moet in verband met
het geheele lichamelijk welzijn evenveel zorg be
steed worden als aan de blijvende tanden.
JUTRIJP-HOMMERTS, 29 Maart. In een lang
gevoelde behoefte is thans voorzien doordat al
hier is geopend een telegraaf- en
toor. De uren i
gpijn, urinekwalen, °P 9voorm., 23, en 67 nam. Zon
pijnen, waterzuchtige zwellingen, feestdagen geen dienst.
Foster’s Rugpijn Nieren Pillen geven de noo-
I onvoldoende voorlichting eenerzijds en gebrek
aan behoorlijke hulp anderzijds in dit opzicht
's vh j“». vee( aan <je verzorging van het gebit tekort
het saldo der spaargelden f 60840.22 was, gedu-
Bij de meerderheid van de beschaafde men
schen, 70—95 pet, treedt de tandcaries (wolf)
op, die het gebit bedreigt, de tanden en kiezen
hol doet worden, ze ondermijnt en bij niet tijdig
ingrijpen geheel te gronde doet gaan. In dat
waren 30 van de 60 leden aanwezig. Uit het
verslag van den kassier bleek, dat op 1 Jan. 1920
1 V. V. u tl V. V h h VV UO, K V. V.M-
rende dat jaar ingelegd f43819.54, terugbetaald omen-
f41733.63, zoodat op 31 Dec. door 160 houders'
van spaarboekjes was te vorderen f62926.13.'
Aan voorschotten verstrekt f 41.800, hiervan te
rugbetaald f 6650 en aan nieuwe voorschotten
verleend f32000, zoodat op 31 Dec. aan voor-j
schotten was te vorderen ’n bedrag van f67150.
In rekening-courant met de centrale bank ont
vangen f61355, terugbetaald f58058, derhalve
aan de centrale nog schuldig f3297. In rekening-
courant met de leden was ontvangen f 9352.44,
uitgegeven f5082.37. Aan rente spaargelden bij
geschreven f2056.60, aan rente voorschotten
ontvangen f 2654.24, zoodat de balans sloot met
een batig saldo van f 173.40. Hiervan werd 25 i
aan den kassier toegewezen en f 130 05 bij
de reserve gevoegd. De kassier werd opnieuw
voor 3 jaar benoemd, tegen een salaris van
f 300.De periodiek aftredende bestuursleden,
‘raad van toezicht en pl.v.v. leden werden allen
herkozen. In de buitengewone vacature, ont
staan door het a.s. vertrek van den voorz. P. E.
Hofstee, werd gekozen de heer H. Tiersma. Den
aftredenden voorz., sedert de oprichting in 1911
als zoodanig fungeerende, werd voor zijn be-
langelooze diensten en toewijding welverdiende
hulde gebracht.
HEERENVEEN, 28 Maart. Gisternacht is in de
étalage van den marchand-tailleur J. A. de Jong
een ruit uitgesneden. Ontvreemd is bukskin en
kleeding, ter waarde van ongeveer 80 gld.
Hedenmorgen is als verdacht gearresteerd de
jongeling J. M., te Tijnje.
Te Losser bij Oldenzaal is de arbeider M.
van een ladder doodgevallen.
Te Dusseldorp is de brandkast van het sta
tion Bilk opengebroken en van zijn inhoud van
400.000 mark beroofd. Van de daders geen
spoor.
Uit Philadelphia wordt gemeld, dat de amb
telijke personen van de marine-werven mededee-
len, dat een technicus aan een staalfabriek te
Pittsburg het alliage ontdekt heeft, lichter dan
staal, van groote sterkte en buigzaam, dat de
Duitschers bij de vervaardiging der Zeppelins
gebruiken. Men denkt het te gebruiken bij den
bouw van luchtschepen te Philadelphia, waarmee
men wil trachten over den Oceaan te vliegen.
opzicht mogen wij, het zij terloops aangestipt,
de dieren benijden, die, gelijk men op deze ten
toonstelling kan zien, over ’t algemeen krachti
ger en gezonder gebitten hebben dan de mensch,
hoewel bv. ook het paard niet van holle kiezen
verschoond blijkt te blijven.
’t Reinigen van den mond is in de bestrijding
van het tandbederf een belangrijk ding. Erasmus
en Vader Cats wisten het, blijkens een paar
spreuken in dichtvorm, die men op deze ten
toonstelling kan lezen, al.
Dichtte niet Cats:
Wast u handen, wast u tanden
Dikwijls, want het is zoo goed!
Hetgeen hij er op volgen deed:
Doch wat u verder ook geschiedt,
En wast u hóófd u leven niet
geeft een minder hoog denkbeeld van zijn
giënisch inzicht, dan men
'de’rZad'ten opzichte van handen en tanden wasbij een heelmeester te Suburry bij Bristol, stu-
i1.. A nnnrln 1'7’7/T I xroc^irrrlo Ticlj
daarna in zijn geboortestad. Door een boerin op
IE gld. bij verlies
«w van een vinger
geza
menlijke bevolking van Sowjet-Rusland 136 mil-
üoen zielen, waarvan 64 millioen mannen (47
pet.) en 72 millioen vrouwen (53 pet.).
Bij de laatste volkstelling in het tsaristisch
Rusland, in 1897, bedroeg het aantal der vrou
wen slechts 49 pet. Het toenemen van het per
centage der vrouwen zal wel hoofdzakelijk aan
den wereldoorlog en de burgeroorlogen toe te
schrijven zijn. Het totaal der bevolking is 1897
was 94 millioen.
KORT GEMENGD.
Te Rheden heeft een zeven-jarig meisje bij
het Paaschvuurtje stoken ernstige brandwonden
gekregen; na eenige uren is ze overleden.
In Den Haag wordt vermist B. G. Chr.
Kriens, geboren te Rotterdam, 27 April 1894,
machine-bankwerker, die op 22 Februari de
ouderlijke woning in de Fahrenheitstraat in Den
Haag verlaten heeft. Er wordt aan een ongeluk
gedacht.
De boerderij van den landbouwer P. Jose-
manders in de Meeren (gem. Mill) is grooten-
deels afgebrand. Oorzaak onbekend. Verzeke-
Zaterdag 14 Mei is 't 125 jaar geleden, schrijft ring dekt slechts gedeeltelijk de schade.
ue rN. n. e-u, uai ue L-ugciavuc gcuccsncci
ward Jenner, de uitvinder der koepok-inenting, j
Aan de Universiteit van Amsterdam is be-
vorderd tot doctor in de rechtswetenschap op I
i stellingen de heer D. Wierstra, geb. te Sneek.
i
:i aigc- j
worden 1
Van hoeveel belang tijdig ingrijpen is toont de 1
tentoonstelling voor wie het zelf nog niet door we^e de onvatbaarheid tegen menschenpokken
schade en schande (kiespijn!) ondervonden resultaat had.
heeft, wel zeei overtuigend aan. Aangezien er j Nauwelijks heeft een wetenschappelijke arbeid
bijna niemand is, die nooit met kiespijn aange- meer OpZjen gebaard en belangstelling gewekt
haald geweest is, kan men zeggen, dat zij ieder- i cjan dje van jenner. Het resultaat van zijn onder
een aangaat. Interesseeren kan en moet zij Zoekingen legde hij neer in een klein geschrift:
daarom iedereen. Zij is eenigszins technisch, I jnqUjry into the causes and effects of the
maai dat kan moeilnk andeis. voor duidelnke varjojae vaccinae, known by the name of Cow-
zichtelijke gids verkrijgbaar en een tweetal tand- i
artsen zal doorloopend aanwezig zijn om monde- j
linge voorlichting te geven.
Een groot aantal modellen en praeparaten van
gezonde en zieke tanden en kiezen illustreert op I w7rWng‘7e7koepokinenting proe“
duidelijke wijze het (uit onreinheid door bedor
ven etensresten voortspruitende) eerste begin
van het tandbederf, de ontwikkeling en de soms
zeer vérstrekkende gevolgen daarvan (ziekelijke
storingen van de aangrenzende organen, fistels,
die uitwendige litteekens veroorzaken, algeineene pokkïnêpïdemie woe’ddê, ‘diène? dat"ïn "1796
I in Pruisen meer dan 24.000 personen aan de pok-
ken stierven. In Frankrijk stierven gemiddeld
groote reeks van lantaarnplaatjes beschikbaar t iaarliiks 30.000 .nenschen aan deze ziekte en in
die gegevens verschaffen omtrent hetzelfde on
derwerp.
Vermelden wij als proeve van moderne tand
heelkundige poëzie nog het volgende rijmpje, dat
ook in den op de tentoonstelling verkrijgbaren
„Tandheelkundigen raadgever” te vinden is:
„Een mond gelijk een donkren kelder
Al is hij schijnbaar nog zoo helder
En lippen met geen tand er tusschen
Die wil voorwaar geen sterv’ling kussen.”
Wie de schoen past trekk’ hem aan!
Uitsluiting in het heerenkleedingbedrijf.
In de N. Rott. Ct. lezen we naar aanleiding van
bonden bij eenige firma’s in verschillende steden
de werkstaking hebben afgekondigd, hebben de
leden der gefedereerde werkgeversbonden beslo
gld. Ingeval van over- IEG gld. bij verlies van
lijden binnen 30 d. IvV één hand, voet ol oog
eenken stierven. In Frankrijk stierven gemiddeld
jaarlijks 30.000 menschen aan deze ziekte en in
Engeland stond 1/10 der sterfgevallen ten name
van de pokken. Nog grooter was natuurlijk het
getal der personen, die door de pokken voor hun
leven verminkt, blind of doof geworden waren.
Voor de invoering der pokinenting hebben de
pokken dan ook tot de verschrikkelijkste ziekten
der menschheid behoord. De geschiedenis der
pokkenepidemieën loopt terug tot in de oudheid,
zoodat men zich kan indenken, dat tallooze mil-
lioenen menschen door de boosaardigheid en de
hevigheid der epidemieën ten offer zijn gevallen.
Rampen in China.
De hongersnood veroorzaakt vreeselijke ver-
woestingen in de provincies Honan, Sjensi en
jTsjili. Er zijn 50.000 dooden. In Sjensi en Tsjili
ten, met inachtneming van den wettelijken op-
zeggingstermijn, in al hun bedrijven het werk
11 ie icggvil. j L-cn ^.uviivanc uci av w jci-i vgcci m viv vci-
Bij deze uitsluiting zijn ongeveer 1000 firma’s eenigde Staten geeft eenige cijfers over de volks-
I VZllgX- V f tu .\J\J\J telling in Rusland in 1920.
Men meldt uit Amsterdam aan de N. Rt. Ct: 1 Volgens deze mededeeling bedroeg de
Naar wij bij het hoofdbestuur van de federatie
van werkgeversbonden in ’t kleedingbedrijf ver
namen, was vanmorgen uit 22 plaatsen, waaron
der de voornaamste steden van het land, bericht
ingekomen, dat de aangesloten werkgevers hun
maat-kleermakers en detail-confectie-werkers, in
overeenstemming met het door de algemeene
vergadering genomen besluit, tegen 1 April de
dienstbetrekking hebben opgezegd. De coupeurs
zijn hieronder, gelijk vanzelf spreekt, niet be
grepen. Zij vormen een afzonderlijk georgani-
seerde groep, doch op de uitsluiting heeft dit
weinig of geen invloed.
Ook de verkoop van confectie-goederen zal
sterk de gevolgen van de uitsluiting ondervin
den, aangezien aan de costumes geen verande
ringen zullen kunnen worden aangebracht.
De actie in het engros-confectie-bedrijf, waar
door op het oogenblik een fabriek te Groningen
en eenige filialen daarvan te Amsterdam stillig
gen, staat buiten dezen strijd, welke alleen op
maat-zaken betrekking heert.
Herdenking van de uitvinding der
koepok-inenting.
99
iHyuurueui lUiioiiidKUiiirk:;:
ftplajlWÖÜÖA J
■«[S'N'E’ÉKrfl
Droevig.
Een van de Hongaarsche kinderen, die Woens
dag te Groningen aankwamen, verkeerde in zoo
grooten staat van uitputting, dat het tengevolge
daarvan des anderen daags overleed.
De hout- en steenprijzen.
Naar ’t N. v. h. N. uit goede bron verneemt,
is binnen enkele weken een aanmerkelijke ver
laging van de prijzen der Groninger steen te
verwachten.
Ook in de prijzen van hout verwacht men
spoedig een daling.
Mond- en tandhygiëne.
In de N. Rott. Ct. leze we naar aanleiding van
de tentoonstelling van mond- en tandhygiëne
o. a. het volgende:
Wel is het besef, dat de hygiëne van den
mond en het gebit zeer nauw verband houdt
met de spijsvertering en met de gezondheid van
van openstelling zijn vastgesteld; het geheele lichaam meer en meer verspreid ge-
raakt en kan, wie voor een beschaafd mensch
wil doorgaan, zich niet meer onttrekken aan den
plicht om den mond rein te houden, maar toch
zijn er nog breede lagen der bevolking, die door
staat onder contrdle van het Station voor
Maalderij en Bakkerij te Wageningen.
-ange SalSSV 200
telefoon-kan-
en 1
TE ’gld. bij verlies CA
iv van een duim. vV
