L
Leeuwenburg
o
n
Vooreen Kleintje Koffie
BLOEDARMOEDE
hebben vele kinderen. Gebruikt
onschadelijken plantenfosfor en
zij zullen genezen. Vraagt uwen
apotheker of drogist, het meest
geconcentreerde fosformiddel
Westerhof’s
Preanger
«rmwfÊBïöEM
fOWÈWËïiSTOi
iïWOËWEÏÏMEW
P H YTIN E
NET DRUKWERK
Ingezonden Mededeelingen.
Brandenburg!), Boschtna Co
De verkiezingen voor de
Nieuwe Kamers van Koophandel*
I
■WW WWW WW WWWH I
annex SHEERER COURANT en WYMBRITSERADEEL
ftEN.
naar
ELEGANTE MODELLEN.
Gemaakt en
Maat.
onderen
Officieel Orgaan der Gemeente Sneek-
BRAH0EN8UIIGH, B8SCHMA1 Co.
NIEUWSTIJDINGEN.
k n j.wouda
RECLAME KOLOM.
J&ponnep
s
WoenadMg 12 October 1921
38e Jaargang
Co. 4
A
wordt U aanbevoien
9
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgevers
Sjtskk Telefcow No. 150
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p.
post f 3.60. Buitenland f8.alles
bij vooruitbetaling. Losse Nos. 5 et.
Advertentlën 10 et. p. regel. Inge
zonden Mededeelingen dubbel tarief, bij
Abonnement belangrijke korting
Kleine Adv. kunnen ingezonden wor
den op den dag der uitgifte, tot 10 uur
OPWEKKEND
JOHS TROMpW,
Per pakje Vs pond 55 cents.
Los per ons 22
7 T J ver
NIEUWE SHEERER COURANT
KH
7E gld. bij verlies Eft
1 v van een duim, v U
k«rlnga>Bank t» Soh!«Ö»m rijn onze Aboimé’» verzekerd tegen ongelukken voor
IMM
99
ft
II
I
I
een -
i
r
een bepaald gebied de beteekenis van het groot
bedrijf of van het kleinbedrijf zeer gering is, ter
wijl daartegenover die van het kleinbedrijf of
van het kleinbedrijf of van het grootbedrijf zóó
belangrijk is, dat het aantal leden, noodig voor
eené goede vertegenwoordiging van den eenen
tak van bedrijf te groot zoude zijn voor den
anderen. (M. v. T.)
Wat het bestuur van de nieuwe Kamers be
treft, bepaalt de wet, dat elke Kamer jaarlijks
de Res.bode omtrent de geldweg-
het hoofdbestuur der posterijen,
gld. bij vsrliev van
een wijsvinger.
SNEEK, KLEINZAND TEL. 111 en 150
■HkHHHkHkmHkAHki
met woningbouw aan het Kalverciijkje bij den
Groninger straatweg te Leeuwarden, zou Za
terdagmiddag zijn pas hersteld motorrijwiel, een
„Reading Standard", probeeren. De motor werd
aangezet en in niet zeer snellen gang -een
ooggetuige, een broeder van den motorrijder,
verzekerde van 40 K.M. ging het in de rich
ting Poppeweg langs het Kalverdijkje. Toen
deed zich een nieuw gebrek aan den motor voor,
de ketting liep van het tandwiel en zette zich
vast op de naaf van het achterwiel, waardoor
de berijder, die op hetzelfde oogenblik ook nog
zijn hoed verloor en daar misschien naar heeft
gegrepen, de macht over het stuur verloor. Ra
kelings reed de motor langs een der boomen en
in elkaar
SCHARNEGOUTUM. Aan de rijksuniversiteit
te Utrecht slaagde voor het doctoraal examen
in de medicijnen de heer P. FHeringa, van hier.
Ouderdoms-tehuizen.
De belangstellenden in het plan van mej. Pel
sma te Wolvega tot het coöperatief doen samen-
woijen van oude nieuwe armen en stichting van
Ouderdoms-tehuizen, zijn opgeroepen tot een
vergadering in het Jaarbeursgebouw te trecht
op 13 Oct. a.s. te 11 uur.
De heer G. Feenstra, architect te Arnhem, zal
dan een technische bespreking geven.
Motorongeluk met doodelijken afloop.
De 28-jarige J. Brinck te Muntendam, bezig
Ongezonde adem
haling, alcohol- en
tabakslucht ver
dwijnen direct bij
het gebruik van
1 ---
lenigen de blaas, en hun werking doet de
veroorzaakt, verdwijnen.
de handteekening van James Foster op de doos
voorkomt), zijn te Sneek verkrijgbaar bij de fir
ma’s Joh, W. Meijer en B. Meindersma a f 1.75
per doos.
Wij leveren DRUKWERK van
prima kwaliteit tegen bil
lijken p r ij s.
Als lid van het Centraal Comité der Anti-
rev. partij is opgetreden, in de vacature pror.
mr. A. Anema, mr. P. S. Gerbrandy, alhier.
De heer N. Krook van hier is te Utaecht
geslaagd voor het 2e gedeelte theoretisch Tand
heelkundig examen.
Te Den Haag slaagde voor de acte M. O.
K 5 (hoogere wiskundé) de heer S. L. Frankena
alhier.
VAN DE
Firma Jak
.HHWkAHASRbH
f
DRIE BELANGRIJKE VRAGEN.
Worden nier-waarschuwingen begrepen? Be
seft men het gevaar? Zou het niet verstandig
zijn om een bewezen weerstandsmethode aan te
nemen?
Rugpijn, duizeligheid, prikkelbaarheid, sla
peloosheid, urinekwalen, zenuwoverspanning,
loome dagen en slapelooze nachten, stijve en
gezwollen gewrichten en pijnlijke spieren
dat zijn de waarschuwingen. En gevaar volgt
spoedig, want verwaarloozing doet ernstiger ver
schijnselen ontstaan als rheumatiek, vorming
van steen, spit, ischias, graveel, nier- en blaas
ontsteking, waterzucht en urinezuur-vergiftiging.
De weerstand hangt af van de volkomen fil
tratie van het bloed door de werkzaamheid der
nieren. Alles zou goed gaan, indien de regels
van de natuur: gezond verstand, eenvoudig
voedsel en geregelde gewoonten, werden toege
past. Maar ronduit gezegd, krijgt de natuur geen
voldoende kans. De nieren worden vaak tot de
grens van uitputting overspannen, en dan pas
denkt men na.
Draal niet in twijfel. Vermijd de gevolgen van
verwaarloozing. Behoed de nieren met Foster’s
Rugpijn Nieren Pillen. Zij versterken de nieren,
schijnselen, door verzwakking van deze organen
Foster’s Rugpijn Nieren Pillen (let er op, dat
de handteekening van James Foster op de doos
voorkomt), zijn te Sneek verkrijgbaar bij de fir-
1
I
1
leden van Teylervan den Huist, hadden een
vordering tegen dê-directeuren van Teyler’s
Stichting ingediend om uitkeering der erfenis te
verkrijgen. Er was veel belangstelling, de gere
serveerde tribune was geheel bezet, meest met
personen, die zich erfgenaam meenen.
Er was geëischt de uitbetaling van 5 millioen
gulden of zooveel minder als de rechtbank zou
bepalen.
Voor de eischers trad op mr. Wierinx uit Den
Haag. Hij betoogde breedvoerig, dat de eischers
rechthebbenden op de erfenis zijn en dat de di
recteuren verplicht zijn om rekening en verant
woording van hun beheer af te leggen.
Voor de gedaagde directeuren trad op jhr. mr.
F. W. van Styrum te Haarlem, die uitvoerig
pleitte tot afwijzing van de eischen.
Zaterdag is tegen Teyler’s Stichting nog een
vordering ingesteld door eenige Van Oorde’s, fa
milie van den heer J. J. van Oorde te Haarlem,
een van de directeuren der stichting. Een groep
personen heeft zich vereenigd voor deze actie,
welke staat onder de algemeene leiding van
mr. J. Vijn, advocaat te Amsterdam, die door
anderen‘wordt bijgestaan. De groote. meerder
heid van hen, die geoordeeld worden tot ge
lijke vordering gerechtigd te zijn, als de Van
Oorde’s (de afkomelingen en rechtverkrijgenden
van Isaak Brand, den eenigen in leven zijnden
vollen neef in den eersten graad van T'eyler
van den Hulst bij diens overlijden) hebben zich
contractueel daarbij aangesloten en de beharti
ging van hun aanspraken aan de groep van den
heer Vijn toevertrouwd. Als procureur van
eischers treedt op de heer mr. A. Bruch, te
Haarlem.
Een vreemd geval.
Te Wognum is bij het opgraven van lijken
op het kerkhof aldaar, een ledige kist naar
boven gehaald. Er wordt een onderzoek inge
steld.
De gewezen Duitsche kroonprins.
Iemand schrijft aan De Tijd over een bezoek,
dat hij aan Wieringën heeft gebracht. De ge
wezen Duitsche kroonprins vertelde hem o. a.:
Uitsluitend uit pecunaire gronden denk ik tot
nader order op Wieringen te blijven.
Natuurlijk zou ik het prettiger vinden, op het
platteland te verblijven, maar de stand der Duit
sche valuta en ook de woningnood houden mij
daarvan terug. Om precies dezelfde redenen ko
men mijn vrouw en de jongens mij eenmaal
per jaar bezoeken. Wij correspondeeren gere
geld met elkaar. Tweemaal per maand schrijven
wij elkaar uitvoerig en de jongens krijgen allen
één epistel pei maand.
Mijn vrouw bestuurt de huishouding en zij
doet dat met groote toewijding. Overigens
wordt zij door de opvoeding van de kinderen
geheel in beslag genomen, want de omstandig
heden eischen, dat allen later zelf hun brood
verdienen kunnen.
Mijn oudste zoon heeft mij al een paar maal
geschreven, dat het hoog tijd begint te worden
voor mij, zelf de leiding thuis op mij te nemen.
Ik zal echter zoolang in Nederland blijven, tot
dat ik de vaste overtuiging heb gekregen, dat
mijn terugkeer geen nadeelige gevolgen in
Duitschland kan hebben.
Tot heden heb ik nog met niemand gesproken,
die mij wist te zeggen, wanneer ik als burger
in mijn vaderland zal kunnen leven, om mij aan
de opvoeding van mijn kinderen te wijden.
De moderne kleurstofindustrie.
Prof. H. E. Fierz, te Zurich, heeft op 9 Sept,
een lezing gehouden voor de British Association
te Edinburgh. In zijn voordracht gaf hij de vol
gende zeer interessante bijzonderheden omtrent
de kleurstof-industrie.
De waarde van alle geproduceerde kleurstof
fen is zeer gering ten opzichte van andere pro
ducten der grootindustrie, bv. in 1913 slechts
£20.000.000, tegen £120.000.000 voor katoen,
250.000.000 voor wol, 500.000.000 voor gra
nen, 250.000.000 voor gietijzer en 60.000.000
voor rubber. Na dien tijd liep de waarde der
kleurstoffen op tot het dubbele; tegelijkertijd
daalde het winstcijfer van 16 pet. tot 4 pet.
Vooral in de Ver. Staten zijn de productiekosten
sterk gestegen en fijn daar ten minste vijf keer
zoo hoog als in Zwitserland.
Het feit, dat alle ter wereld benoodigde kleur
stoffen ruimschoots in een enkele fabriek ge
maakt zouden kunnen worden, veel kleiner dan
bv. Vickers of Krupp, bewijst wel dat er op het
gebied van kleurstoffen overproductie moet be
staan. Deze bedraagt zelfs 200 pet., welke reeds
lang bestaat, ofschoon men er vroeger minder
van bemerkte.
'K gld. bij verllo»
Au van een vinger
uit hare leden een voorzitter kiest, terwijl tevens
elke afdeeling groot- en kleinbedrijf uit
hare leden een ondervoorzitter der Kamer aan
wijst, die tevens fungeert als voorzitter der af
deeling die hen verkozen heeft. Elke Kamer be
noemt een secretaris. Praktisch zal ongetwijfeld
de toestand deze worden, dat voorzitter, onder
voorzitters en secretaris te zamen zullen vormen
’t dagelijksch bestuur der Kamer, voorbereiden
de de door haar te verrichten werkzaamheden
en uitvoerende de door haar genomen besluiten.
Wat betreft de financieele positie der nieuwe
organen kan worden meegedeeld, dat men hare
onafhanklijkheid in dit opzicht heeft gevonden,
door ter harer beschikking te stellen de heffin
gen en retributies welke krachtens de Handels
registerwet 1918 wegens de inschrijvingen in
het Handelsregister verschuldigd zijn, terwijl zij
tevens andere inkomsten zullen kunnen hebben
uit door haar aan belanghebbenden bewezen
diensten of verrichte werkzaamheden. Uitdruk
kelijk is hierbij bepaald, dat art. 205p der Ge-b of den volgenden zoo goed, dat hij
meentewet aan de Gemeentebesturen de ver- 1 schoof en de berijder eenige meters verder tegen
piicHting opleggende om jaarlijks op de begroo-|ben grond sloeg. Zijn broeder, ooggetuige van
ting der uitgaven een post uit te trekken voor
de kosten der K. v. K. en F., vervalt.
Ten aanzien van bestuursbevoegdheden be
paalt de wet, dat de Kamers bevoegd zijn tot:
a. het stichten en beheeren van inrichtingen
ten dienste van handel en nijverheid;
b. het verleenen van subsidies aan instellingen
die een algemeen belang van handel en nijver
heid bevorderen;
c. het zich belasten met het haar opgedragen
beheef over al of niet door het openbaar gezag
in het leven geroepen inrichtingen ten dienste
van handel en nijverheid;
d. het afgeven, behalve van certificaten van
oorsprong, ook van andere verklaringen ten
dienste van het handelsverkeer, zooals verklarin
gen omtrent het bestaan en den aard van han
delsgebruiken in haar gebied;
e. het legaliseeren van hahdteekeningen die in
het Handelsregister zijn ingeschreven;
f. het heffen van gelden Voor het gebruik van
bij haar in beheer zijnde inrichtingen en van de
retributies voor door haar aan belanghebbenden
bewezen diensten en voor hen verrichte werk
zaamheden;
g. het verzamelen van statistische gegevens;
h. het vorderen van de rijks-, provinciale- en
gemeente-ambteharen van de voor hare versla
gen en verzameling van statistische gegevens
benoodigde opgaven, behoudens de op dit stuk
door den Minister te geven voorschriften en de
op bedoelde ambtenaren rustende verplichting
tot geheimhouding.
Na ér ten slotte nog op gewezen te hebben,
dat de nieuwe Kamers zijn onderworpen aan
een toezicht der Regeering, een toezicht, deels
preventief, voor zooverre de besluiten der Ka
mers, alvorens effect te kunnen sorteeren, on
derworpen zijn aan de goedkeuring van den Mi
nister van Landbouw, Nijverheid en Handel,
deels repressief, voor zooverre ’jaarlijks voor 1
April aan denzelfden Minister rekening en ver
antwoording moet worden gedaan over het door
de Kamer gevoerde beheer over het afgeroopen
jaar, meen ik het karakter der nieuwe Kamers
voldoende te hebben weergegeven, zoodat thans
kan worden overgegaan tot de bespreking van
de wijze waarop ze worden samengesteld.
De secretaris van de Commissie voor Fries
land, bedoeld bij art. 26 der Wet op de Kamers
van Koophandel mr. R. Römer, zond ons liét
eerste gedeelte van een door hem samengestelde
i beschrijving van de Verkiezingen voor de nieu
we Kamers van Koophandel, waaraan we het
volgende ohtleenen:
Sedert den 15 Maart 1921 is hier te lande een
wettelijke regeling van kracht betreffende de
samenstelling, inrichting en bevoegdheid der Ka
mers van Koophandel en Fabrieken, eene rege
ling welke beoogt verbetering te brengen in de
vertegenwoordiging van Handel en Nijverheid
in ’t algemeen. De organen echter, aan welke
die wet de behartiging der belangen van Handel
en Nijverheid opdraagt, de Kamers van Koop
handel, zooals die wet die zich denkt, traden
tot heden niet in functie. De oorzaak daarvan
ligt hierin, dat de wet voor de actieve zoowel
als voor de passieve kiesbevoegdheid voor de
K. v. K. voor het recht om te kiezen en gekozen
te worden, tot eisch stelt, dat men gedurende
eenigen tijd in het Handelsregister moet zijn in
geschreven. Alvorens dus de verkiezingen voor
de nieuwe Kamers v. Koophandel kunnen plaats
hebben, moest uitvoering worden gegeven aan
de bepalingen van de Handelsregisterwet 1918
(St.bl. 493) en moest het Handelsregister wor
den samengesteld. Bij Koninklijk Besluit van 17
Augustus 1920 (St.bl. 711) werd het geheele
land verdeeld in 36 districten, waarin, ter ver
tegenwoordiging van den handel en van de
nijverheid in hét geheele Rijk Kamers van Koop
handel zullen worden opgericht. Vervolgens
werd uitvoering gegeven aan de bepaling van
artikel 26 der Wet op de Kamers van Koophan
del en werd bij Kon. Besluit voor het gebied
van elke Kamer eene commissie benoemd, aan
welke werd opgedragen de inrichting van het
Handelsregister voor dat gebied, en het opma
ken der kiezerslijst voor, en de verdere regeling
van de eerste verkiezing en eerste samenkomst
der nieuwe Kamers.
Op den 15en Maart 1921 worden de deuren
der bureaux van de Commissies geopend tot het
verstrekken der formulieren benoodigd voor de
inschrijvingen in het Handelsregister en het in
ontvangstnemen der ingevulde stukken. Bij de
Commissie te Leeuwarden kwamen ruim 300
aangiften binnen,, .een aantal, dat verre bleef
beneden de verwachting, zoodat vermoedelijk
een groot aantal kooplieden en industrieelen hun
wettelijke verplichting niet zijn nagekomen en
zich hebben blootgesteld aan een strafrechtelijke
vervolging te dier zake.
Aan de hand nu van de gegevens verstrekt
door de aangifte-formulieren voor het Handels
register, zijn de kiezerslijsten voor de nieuwe
Kamers van Koophandel samengesteld en door
de zorg van de voorzitters der Commissies op
den eersten October 1921 aan de Burgemeesters
der gemeenten binnen het gebied der Kamers
toegezonden, ten einde deze van 1 October
1921 af ter gemeentesecretarie voor een ieder
ter inzage te leggen.
Waar nu binnenkort de verkiezingen voor de
nieuwe K. v. K. zullen plaats hebben mag wor
den verwacht, dat deze met groote belangstel
ling door handel en nijverheid zullen worden ge
volgd, kwam het den ondergeteekende ge-
wenscht voor den gang dier verkiezingen nader
uiteen te zetten en den kiezers bekend te maken
met de wettelijke regeling ten opzichte daarvan.
Achtereenvolgens zullen daartoe worden behan
deld: 1. Actief en Passief kiesrecht, .2. de kie
zerslijsten, 3. tijdstip en wijze van verkiezing en
de stembureaux.
Alvorens echter daarmede te beginnen
enkele opmerking omtrent het karakter van de
nieuwe K. v. K. De wettelijke regeling heeft
zich die organen gedacht als te zamen vertegen
woordigende Handel en Industrie in ’t algemeen
in het geheele land, onafhankelijk, zoowel wat
hare oprichting als finantieele positie betreft van
de gemeente- of provinciale besturen, bekleed
met velerlei bestuursbevoegdheden en verplicht
de functies te verrichten welke haar door wetten
of koninklijke besluiten zijn opgedragen.
Elke Kamer zal zijn verdeeld in twee afdeelin-
gen, eene waarin de vertegenwoordigers van
het grootbedrijf en eene waarin de vertegen
woordigers van het kleinbedrijf zitting hebben.
Het aantal leden van elke Kamer wordt be
paald bij Koninklijk Besluit, welk Kon. Besluit
binnenkort kan worden verwacht, waarbij als
principe geldt, dat het aantal leden van beide
afdeelingen gelijk is, van welke regel echter bij
een met redenen omkleed en in de Staatscourant
bekend te maken Kon. Besluit kan worden afge
weken, welk geval zich zal voordoen, indien in
Volgens voorwaarden overeengekomen met de Hoilandscha VaFxa» gld. bij levens- lAA
Bahladam siln onze Aboimé’s verzekerd tegen ongelukken voor A v V V lange invaliditeit. A Vv
het ongeluk, snelde toe en vond hem in hope-
loozen toestand. Een paar minuten later gaf de
ongelukkige den geest. De dood is volgens oor
deel van den geneeskundige waarschijnlijk te
wijten aan beleediging der hersens. De zoo on
gelukkig om het leven gekomen jongeman was
gehuwd en iaat, behalve zijn vrouw nog een
jongetje van zes jaar achter. L. N.
Woeker-boeten?
Voor het kantongerecht te ’s Gravenhage
stond Donderdag een 63-jarige man terecht, die
bij verstek was veroordeeld tot twee geldboeten,
wegens openbare dronkenschap, tegen welk von
nis hij in verzet was gekomen.
Op een vraag van den kantonrechter, waarom
hij zich .niet met de veroordeeling kon vereeni-
gen, gaf bekl. doodleuk ten antwoord, dat de
opgelegde boeten 400 pet. hooger waren dan
die van vóór den oorlog.
Dit gaf volgens zijn meening geen pas meer,
nu wij langzamerhand weer tot de normale tijds
omstandigheden terugkeeren. Bovendien had
bekl. niet zooveel geld, om zulke boeten te be
talen.
Onder gelach merkte de ambtenaar van het
O. M. op, dat bekl. reeds 15 maal voor gelijk
feit was veroordeeld en dat hij dan maar wat
minder moest drinken.
Geëischt werd dan ook bekrachtiging van een
der bij verstek gewezen vonnissen en niet-ont-
vankelijk verklaring van het beroep op het
andere.
Broekhuijs in hooger beroep.
Broekhuijs heeft bij het gerechtshof te ’s Gra
venhage hooger beroep aangeteekend tegen het
vonijis van de rechtbank te Rotterdam, waarbij
hij wegens oplichting bij herhaling is veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf.
Hoe er bezuinigd wordt.
Naar aan de N. Rt. Ct. wordt gemeld, is het
verhaal van
smijterij bij
overdreven.
gld. ing®«aï van over- gld. bij verlies van
lijden binnen S0 d. Ivv één hand, voet o! oog
De Duitsche invoer.
De spoorwegen hebben allen uitvoer over
Nieuweschans enkele dagen stopgezet, wegens
den grooten invoer uit Duitschland.
De warme Octobermaand.
Volgens een mededeeling van het Meteorolo
gische Instituut is Zondagnyddag, 9 dezer, een
luchttemperatuur in de schaduw van 15 C> of
77 F. bereikt, waarmee het record, sedert
1849 te UtrechtDe Bilt in October na den 3en
genoteerd, overtroffen is.
Te Maastricht werd-Zondag een temperatuur
van 29 C. bereikt, waarmee evenzoo het re
cord van October, 26.6 0 C. op 1 October 1908,
is overschreden.
De roofmoord te Buinerveen.
Naar h^ Hbl. meldt, zijn de daders van het
misdrijf te Buinerveen, zekere Luitjen en Schip-
perop, te Nieuw 'Buinen gearresteerd. Bij derf
moord hadden zij een verfpot om verge worpen,
welke verf op hun kleeren was teruggevonden.
Tevens waren deelen van hun kleeren op de
nog versche verf gevondeh. Een der moorde
naars had bovendien denzelfden dag f200 huur
aan den vermoorde gebracht. Hij wist dus, dat
bij de verslagene geld aanwezig was.
Vergiftiging?
In 12 gezinnen, alle aan den Geuzënweg te
Hilversum, totaal ongeveer bij een 25 personen,
zijn Donderdag en Vrijdag gevallen van vermoe
delijke vergiftiging geconstateerd. De gevallen,
in mindere en meerdere mate ernstig, bestotjden
alle uit braken, diarrhee en bewusteloosheid en
kwamen zoowel bij kinderen als bij volwasse
nen voor. Verschillende levensmiddelen zijn in
beslag genomen ter onderzoek, doch de oorzaak
heeft men nog niet kunnenn ontdekken.
De uitwerpselen heeft men voor het bacterio
logisch onderzoek naar Amsterdam gezonden.
De Teylerzaak.
Zaterdagmorgen zijn voor de civiele kamers
van de Haarlemsche rechtbank in een- buiten
gewone zitting de pleidooien gehouden in de
bekende Teylerzaak.
Nakomelingen van Brand, een der familie-
