Slagerij HOUTMAN
Rolpens -i
Rookworst
DE TUNNEL
I OPRUIMING h-
-=□=—
- annex SHEERER COURANT en WYRHBRITSERADEEL
Jlficiiil Grgisn dir Itaiiiiti Smit
Vertohjjnt
HtDtRLAHDSCHE HïfHOIIIKIMIII
5Vlo Pandbrieven 100 °|o
5 °|o Pandbrieven a 9r|2 °lo
Nieuwstijdingen.
Uitsluitend eigen fabrikaat
400 JAARGANG
ZATERDAGI26 JANUARI 1924
«o. 33
4,
I
FEUILLETON
1
i
f L per pond
i
- J. A HUIZINGA -
Advertenties geeft U op
en Speelkaarten bestelt U bij
BOEKHANDEL G. v. d. PIJPEKAMP
het spel der 1000 wonderen a f 4.50
Hheumatick en spierpyn
Abonnementper jaar f 2.50 fr.'p.
poet f 3.60. Buitenland f 8.—, allee
bjj vooruitbetaling. Lome Koa. 5 et.
AdwertentlSn10 et. p. regel. Inge-
sonden Mededeelingen dubbel tarief, Jbjj
Abonnement belangrijke korting
Kleine Adv. kunnen xngeaonden wor-
den op de» dag der uitgifte, tot 10 unr’
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgaven
Brandenburgh Co.,
ixnn Teleüoo® No, 150.
MEUBELFABRIEK NEDERLAND
5 en 6 FEBRUARI
DOOR OVERSPANNING EN ZORGEN.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
arbeidsinkomen der particulieren, dat voor velen ten. <jie vallen nu niet meer onder de garantie.
-L
I
Aan Blackstone’s beleid was het te danken, dat
een reusachtige ramp vermeden werd. Zijn gillende
roep bracht de zinloos geworden massa tot naden
ken. In het gebouw bevonden zich op dat oogenblik
duizenden en duizenden, die allen naar de uitgangen
stroomden, maar hier op een ware menschenmuur
stieten. Het leek eerst, of de menschen op straat
nieuwsgierig wilden blijven kijken, wat er nu gebeu
ren zou. Ten slotte keerden zij zich echter, aange
maand door Blackstone’s kreten, om, en herhaalden
honderdvoudig diens waarschuwingssein: „Terug,
het gebouw staat in brand!” De menigte werd de
zijstraten ingedrongen en trok langzaam weg.
Over de breede, granieten stoep van het gebouw
stroomde als een wilde waterval, een chaos van
hoofden, armen en beenen, heele menschenkluwens,
die op straat rolden, snel zochten op te staan en
verschrikt wegvluchtten. Zij allen hadden ze, terwijl
zij de trappen afholden, daarbinnen gezien die
schrikaanjagende brandende liften! Liften, drie, vier,
Uren met Platoon.
K. F. Proost, Ibsen-essays.
F. M. Dostojewski, De idioot; vert, door J. J.
De psalmen in het Friesch vertaald.
L. Couperus, Iskander.
L. Bourguès et A. Denéréaz, La musique et la
gld. bij varllM vas
me wijsvinger.
J
GRONINGEN Westereingel 2/4
Telefoon 118
DOOR
BERNARD KELLERMANN.
(Plaatsing met toestemming der uitgevers Gebrs. Cohen,
Amsterdam.)
Vertaling door E. Goossens, w. i.
LEKZAND Sneek, Tel. 195
Kent U al MAH JONGS
NIEDWE SHEERER COUROT
was, maar rook. De rook werd dichter en trok in
breede, traag-kronkelende strooken het venster uit,
om boven Blackstone’s hoofd snel omhoog te schie
ten. Steeds dichter werd de rook, die weldra in
zware wolken uit de ramen werd gestooten, zoodat
Blackstone bijna geheel verdween. Maar deze ver
liet zijn post niet. Hij leek een mechanisch gillend
waarschuwingssein, dat de met blinde kracht voort
dringende massa langzaam tot stilstaan en eindelijk
tot terugkeeren dwong.
schroeven af. De liftkoker werd ’n loeiende, gloeien
de luchtkolom, die brandende pakken brieven mee
omhoog voerde, den glazen lichtkoepel kapot sloeg
en een fontein van vuur en vonken uit het dak deed
opstijgen. Het gebouw veranderde in een vulkaan,
die brandende papierresten en gloeiende bundels
brieven uitbraakte, welke als vuurpijlen de lucht in
vlogen en als projectielen over Manhattan snorden.
Boven om den gloeienden krater cirkelde echter,
roekeloos dichtbij, een vliegmachine, als een roof
vogel, wiens nest verbrandt: fotografen der Edison-
Bio, die cinematografisch het met sneeuw bedekte
hooggebergte van wolkenkrabbers met den in wer
king zijnden vulkaan in het midden, in vogelvlucht
opnamen.
Van uit den liftkoker kroop het vuur door de deu
ren naar de verschillende verdiepingen.
De vensterruiten vlogen met een harden knal naar
buiten en sloegen tegen de tegenoverliggende gebou
wen aan gruizelementen. De ijzeren vensterroeden
werden door de hitte verbogen, naar buiten geslin
gerd en suisden door de lucht met het dof snorrend
geluid, dat de schroef van een vliegmachine maakt.
Het zink, waarmee de ijzeren vensterdeelen en de
dakgoten gesoldeerd waren, smolt en kletterde als
gloeiende regendruppels omlaag. (Voor deze zink-
klompen werden later hooge prijzen betaald!)
Dapper leidde Kelly den zwaren strijd. Hij legde
vijf-en-twintig kilometer brandslang, spoot uit hon
derd en twintig pijpen honderdduizenden gallons
water in het brandende gebouw.
Totaal verslond deze brand vijf-en-twintig mil-
lioen gallons water en kostte de stad New York
honderd-dertig duizend dollar dertigduizend meer
dan de groote brand van het Equitable-gebouw in
1911.
Kelly vocht met het vuur en met de koude tege
lijkertijd. De brandkranen bevroren, de slangen
barstten. Een voetdikke ijskorst bedekte de straten.
Het ijs omgaf het brandende gebouw als met een
dikken mantel. Pinestreet zag wit van de hagelkor
rels, want de wind woei ’t water weg en veranderde
het in ijskogeltjes, die op de straat neerkletterden.
Wordt vervolgd
Th. Birt, Romeinsche Karakterbeelden.
J. C. Rullman, Kuyper-bibliographie, dl. 1.
A. L. Mayer, Alt Spanien.
Officieel gedenkboek ter gelegenheid van het
25-jarig regeeringsjubileum van H. M. Koningin
Wilhelmina.
j. Hagenbeek, Tusschen olifanten en kroko
dillen.
F. Nansen, Onder de Eskimo’s.
P. C. Visser, Naar Himalaya en Karakorum.
M. W. F. Treub, Nederland in de Oost.
R. Forbes, Naar Koefara, het geheim van de
Sahara.
G. Horrëus de Haas, Redelijke religie.
SCHARNEGOUTUM. Geslaagd voor het can-
didaats-examen Koloniale Landbouw aan de
Landbouw Hoogeschool te Wageningen de heer
J. Jongsma alhier.
Jhr. Mr. D. J. de Geer over de politieke toestand.
Dinsdagavond sprak in Amicitia voor de Sta
tenkring Sneek der Chr. Hist. Unie de heer jhr.
mr. D. J. de Geer over de politieke toestand.
Spr. begon met te zeggen dat als de Paus de
Nederlandsche politiek van nabij volgde, hij de
laatste maanden stof gevonden zou hebben voor
Spoedige verlichting van de pijnen en weldra
genezing door Sanapirin>Tabletten (Mijn
har dt). Koker 75 ct. Bij apoth. en drogisten.
De vraag blijft of men met hulp van den wet
gever niet alle gevolgen van art 40 kan ecar-
teeren, wat de meeste juristen wel meenen.
6e. Een heffing in eens zou in tijden van ma
laise vooral een bedenkelijk iets zijn voor een
groeiend volk als het onze, dat kapitaalvorming
even noodig heeft als brood. Die kapitaalvor
ming staat reeds stil of loopt gevaar door de
zware belastingen (successiewet 47 tot 50
in de zijlinie; van de groote inkomens wordt,
alles en alles gerekend tegenwoordig 50 a 60
aan belasting betaald). De heffing in eens is
eigenlijk niets anders dan een directe belasting,
die naar het oordeel van alle partijen niet hoo-
ger kunnen opgevoerd.
3e. Ook spr. heeft zich dezelfde vraag wel
eens gesteld, om beantwoording is men bij hem
aan het verkeerde adres. Wel is spr. gebleken
dat het een groot geluk is voor de C. H. partij
dat de Vlootwet voorloopig van de baan is, juist
ook omdat de Nederlander zoo heel onvoor
zichtig de vlag geheschen had. Spr. prijst de
geestdrift der Friezen voor hunne c.-h. begin
selen.
Voor sluiting der vergadering wenscht de heer
Plat de Friesche c.-h. nog geluk met het blijven
van den voorzitter ds. Karres in deze provincie
(applaus).
Ds. Karres, die de zeer drukbezochte verga
dering ook met gebed geopend had, sloot met
een woord van dank aan den spr. en met dank
tot God.
slechts urgent voorzoover daartoe door de par
tijen geproclameerd. Na de korte tijd van schijn
welvaart, de tijd met de blos van den koorts
lijder, is de economische crisis, voortvloeiende
uit de algemeene verarming gekomen, waarvoor
ook hier te lande economen reeds hadden ge
waarschuwd. De mentaliteit van den oorlog,
mentaliteit welke bij het doorvoeren van wen-
schelijke zaken geen rekening houdt met finan-
cieele mogelijkheden, had ook voor den braat de
uitgaven enorm opgevoerd. En moeilijk is het
deze uitgaven, waar de Staat door allerlei wet
telijke verplichtingen en het, minder vrij staan
tegenover haar personeel, aan handen en voeten
gebonden is, met het peil der inkomsten, welke
door de daling van het maatschappelijk inko
men mee omlaag gezogen worden, in
overeenstemming te brengerr. Gelukt dat echter
niet, dan dreigt ons de ramp der inflatie. Kan
1 nu met de urgentie van dit Vraagstuk, urgentie
van den meest stringenten aard, de urgentie van
69)
Zij beraadslaagden en besloten weg te gaan.
Zij gingen wel niet naar de hel, maar door het
vagevuur moesten zij toch! Op de twaalfde verdie
ping vlogen zij door rook en op de achtste suisde
een brandende lift vol vuur en vlammen hun voorbij.
Half gek van angst en schrik bereikten zij de vesti
bule, waar de stroom van naar buiten vluchtende
menschen hen mee op straat sleepte.
'stellen der kabinetskwestie ligt de natuurlijke
kracht van een regeering, als intimidatiemiddel
gehanteerd wordt de vrijheid van het kamerlid
er echter ten onrechte door aangerand.
Spr. verheugt er zich over dat ook ten deze
de c.-h. geen schuld treft, die met kracht hebben
aangestuurd op het kabinet-Koolen, hetwelk
door een andere rechtsche fractie is verijdeld.
Gedane zaken nemen echter geen keer, het
demissionnaire kabinet heeft de regeertaak weer
ter hand genomen en alle goede vaderlanders
dienen te wenschen, dat het in die taak slaagt.
De regeeringsverklaring was een goed begin,
goed was de formule dat het kabinet volkomen
de verantwoordelijkheid voor zijn aanblijven
aanvaardt, het komt dus tot ons onder een ge
zond constitutioneel motto, goed ook was de
verklaring dat de regeering de verwerping van
de Vlootwet als een feit aanvaardt, en deze
kwestie eerst na het herstel van het financieel
evenwicht weer aan de orde zal stellen. Deze
regeering vervalt dus niet in de oude fout, nl.
dat, terwijl als parool werd uitgegeven bekrim
ping van uitgaven over de geheele linie, bovenal
geen wettelijke vastlegging van nieuwe uitga
ven, ten opzichte van de zee-defensie een uit
zondering werd gemaakt. Dat belemmerde de
vorming van een krachtige overtuiging dat be
zuiniging noodig was; dat veroorzaakte dat ter
wijl in de millioenennota minister Colijn een zeer
sombere toon aansloeg, dezelfde minister bij
't Vlootwet-debat tot verbazing van de Kamer
opgericht tö VCfiRllani in 1890
Directie Mr. G. BROUWER Jzn.
Mr. M. J BOS
Gepl. Maatsch. Kap. 5 423.479.78i
g en Reserves 2
Hypotheken f 42 000.000
Pandbrieven f 40.000.000
Mannen zoowd als vrouwen hebben onder
zenuwachtige, beproevende omstandigheden, ge
werkt. Zij raakten overwerkt en missen de
kracht om de bacillen van gevatte influenza
of koude te bestrijden. Het bloed raakt over
laden met overtollig urinezuur, de nieren wor
den ondermijnd door de te groote inspanning
en spoedig volgen verschijnselen als: hoofdpijn,
duizeligheid, zenuwoverspanning, urinekwalen,
graveel, waterzuchtige oogon, rheumatische
spieren en door urinezuur aangetaste gewrich
ten, stijve schouders en pijn in den mg.
Daartegen worden Foster’s Rugpijn Nieren
Pillen aanbevolen, en er dient geen kostbare
tijd verloren te gaan. Uitstel leidt »1 te va“k
tot rheumatiek, spit, steenvorming, ontsteking
van de nieren of blaas, en nierwaterzucht.
Zelfs ongeneeslijke kwalen kunnen door ver-
waarloozing ontstaan.
Als uw nieren verzwakt zijn door zorgen en kwestie niet volkomen doorleefd heeft. In het
overworking,tocht,koude, epidemische koorts,-• j
schadelijke bazigheden enz., wendt U dan met
vertrouwen tot Foster’s Pillen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistzaken
k f 1.75 per flacon (geel etiket met zwarten
opdruk).
j een nieuwe encycliek „De Rerum Novarum”
(van nieuwe dingen), op staatsrechtelijk gebied
dan. Nieuwe, bedenkelijke dingen hebben we
den laatsten tijd beleefd op staatsrechtelijk ge
bied. We hebben gehad de opdracht tot kabi
netsformatie aan de rechtsche fracties uit de
Tweede Kamer. Dat was in strijd met de grond
wet, welke de Kamer en dan nog de geheele
het benoemingsrecht maar in drie gevallen
geeft: lid Hooge Raad, lid Alg. Rekenkamer en
President Tweede Kamer. Ware deze kabinets
formatie geslaagd, dan waren de ministers een
vooruitgeschoven post van het parlement ge
worden zooals de wethouders het van den
raad zijn inplaats van mannen door wie de i
souverein spreekt en handelt. De c.-h. fractie ^e Vlootwet vergeleken worden? Misschien zal
heeft de kroon doen weten dat deze opdracht j- - ----- j-
onuitvoerbaar was, en daarmee het land een
groote dienst bewezen, het belang van de toe
komst eischte uitroeiing van dit antecedent met
wortel en tak. Een tweede nieuwigheid was
het feit dat dit demissionnaire kabinet, dat de
kabinetskwestie zoo scherp stelde, na twee
maanden omzwervens weer terugkeerde onder
de formule dat de Kroon het ontslag niet in
willigde. Niet juist is het te zeggen, dat de
ministers gedwongen zijn aan te blijven, wij
kennen in ons land geen heerendiensten en nu
de daad van de kroon effect had, is het ministe
rie ook voor zijn aanblijven zelf verantwoorde
lijk. De formule zelf is echter ongelukkig, beter
ware stellig de formule: „op de ontslag-aan-
vraag teruggekomen” maar de thans gekozene
diende blijkbaar om te verdoezelen en dit is
de derde nieuwigheid het feit van aanblijven
i van een kabinet, dat eenmaal de kabinetskwestie
stelde. Met het stellen der kabinetskwestie had
j het verklaard de verantwoordelijkheid niet lan
ger te kunnen dragen; doof deze terugkeer is
echter gebleken dat ofschoon ongetwijfeld te
goeder trouw gesteld, ’t kabinet de portefeuille-
opgevuld met brandende bundels papier, die omhoog
schoten en waaruit vuur naar beneden drupte.
Blackstone werd plotseling weer in den rook zicht
baar. Hij werd snel grooter, kwam dichterbij: hij
was naar beneden gesprongen! Blackstone kwam
terecht in een troep vluchtenden, maar merkwaardig,
niemand werd gekwetst. De vluchtenden spatten
uiteen als modder, waarin een steen neerploft. Zij
stonden allen bliksemsnel weer op en alleen Black
stone bleef liggen. Men droeg hem weg, maar spoe
dig was hij weer in orde, hij had slechts een voet
verstuikt.
Tusschen Blackstone’s eersten kreet en zijn sprong
waren nog geen vijf minuten verloopen. Tien minu
ten later krioelden Pinestreet, Wallstreet, Thomas-
street, Nassaustreet en Broadway van rookwolken
uitstootende stoomspuiten, brandladders en ambu
lances. Alle bureaux van New York zonden blusch-
materiaal naar den brand.
Kelly, de commandant der brandweer, zag onmid
dellijk het groote gevaar in, dat de zakenwijk be
dreigde. Hij riep zelfs „district 66” te hulp, dat is
Brooklyn, iets wat sinds den brand van het gebouw
der Equitable niet meer gebeurd was. De noorde
lijke passage van de Brooklynbrug werd afgesloten,
en acht stoomspuiten met bijbehoorend materiaal
vlogen over de spookachtig in den winternevel han
gende Brooklyn-Bridge naar Manhattan. Het tunnel-
gebouw stootte uit alle openingen rookwolken uit,
gelijk een reuzen-oven van 32 verdiepingen en was
omgeven door een verward rumoer van signalen,
waarschuwende, angst aanjagende trompetstooten,
schelklinkend belgelui, trillend gefluit.
Op de derde verdieping waren de liften, die men
daarna omhoog liet suizen, in brand gestoken. Nie
mand kon later zeggen, wie deze duivelsche daad
begaan had.
De brandende liften stortten de een na de ander
omlaag, als beklimmers van een steilen rotswand,
wier krachten uitgeput raken. Uit het sousterrain
laaide na iederen val een wolk van gloeiend stof op.
In de vestibule en in den liftkoker dreunden kanon
schoten en knetterden snelvuursalvo’s: de hitte
scheurde onder luid gekraak de beplanking van de
IE gld. bij verliu
•e van «en vinger
men binnen 10 jaar de neutraliteit van Indië in
een oorlog tusschen 4e Ver. (Staten en Japan re
handhaven hebben, maar in 1904, toen de Rus
sische Oostzeevloot. onder Roschdestwenschky
naar Oost-Azië stevende, hebben wij toch ook
zonder vlootwet onze neutraliteit gehandhaafd,
al dreigde Japan, als wij de Russische vloot van
kolen voorzagen met oorlog. De beteekenis van
de vlootwet was deze dat mén de samenstelling
van de vloot onttrekken wilde aan de wisselende
inzichten van elkaar opvolgende ministers, en
dat men die samenstelling dus in de wet wilde
vastleggen. Daarvoor is veel te zeggen, maar
de vlootwet bepaalde ook dat de uitgaven
voor de nieuwe vloot, waarvoor geleend zou
worden, binnen betrekkelijk korten tijd zouden
geschieden, en dat konden velen noch voor ons
land noch voor de koloniën, welke een zeer
zwaar deel der uitgaven zouden moeten dragen,
aanvaarden, gezien de precaire financieele toe
stand. Dan was het beter voorloopig nog maar
ieder jaar aan de vloot te besteden, wat de in
komsten toelieten en de wettelijke samenstel
ling tot betere tijden uit te stellen. Zelfs kan
men redeneeren, dat uitstel; der vlootwet de
neutraliteits-handhaving van Indië ten goede
komt, omdat aanneming ervan de cultuurbelas-
tingen zoo exorbitant zou hebben opgevoerd,
dat vreemd kapitaal uit IfidiF zou worden ge
weerd. En juist import van vreemd kapitaal zal
het overslaan van een eventueele oorlogsbrand
naar ons Indië mee helpen voorkomen, omdat
daarbij dan de buitenlandsche kapitalisten be
lang hebben.
Niet zeker is het dat tusschen regeering en
Kamer voldoende samenwerking zal heerschen
om tot bezuiniging te komen, men zegt zelfs wel
dat de tien katholieken tegen de Vlootwet stem
den om van de bezuinigingsmaatregelen af te
komen. Een der punten welke moeilijkheden
zullen geven is de voorgestelde salarisverlaging
van de ambtenaren. Niemand heeft ooit bedoeld
deze salarissen tot sluitpost der begrooting te
maken. De post salarissen wordt echter een der
objecten, welke nader getoetst zal worden op
hare aannemelijkheid voor dezen tijd, waarbij
gelet kan worden op prijsdaling der levensbe
hoeften en daling van het weddepeil in het par
ticulier bedrijf. Onjuist is ook de redeneering dat
in dit geval alle inkomens door belastingverhoo-
ging en niet de ambtenaren alleen door salaris
verlaging tot het sluitend maken der begrooting
moeten meewerken. De wedden der ambtenaren rechten tot Juli 1922. Er was daarmee
Volgens voorwaarden overeengekomen met de Heilanden»* Algemeen* Varna- 1AAA gld. Vlj levens- 1AA
karlnga-Bank ta Bohladain lijn onze Abonné’s verzekerd tegen ongelakken voor «vVU lange invaliditeit
X.
Niemand wist, hoe het gebeurd was. Niemand
wist, wie het deed. Niemand zag het. En toch was
lhet gebeurd.
Op de derde verdieping verscheen plotseling een
man op een vensterbank. Die man hield zijn handen
als een scheepsroeper voor zijn mond en gilde onop
houdelijk uit alle macht naar de altijd nog in het
gebouw dringende menschenmassa omlaag: „Brand!
Het gebouw staat in brand! Terug!”
Die man was James Blackstone, klerk van een
bank, dien de menschenmassa naar de derde ver
dieping omhoog geperst had. In het begin hoorde
niemand hem, want van alle kanten klonk ge
schreeuw. Maar toen het gillen zich automatisch
herhaalde, keken meer en meer menschen omhoog
en plotseling begreep men op straat, wat Blackstone
op de derde verdieping gilde. Men begreep niet alles,
slechts dat eene alarmeerende woord: „Brand!” Men
zag nu ook, dat dat, wat koude mist leek, deze
grauwe nevel, waarin Blackstone stond, geen mist
gld. ingeval van over- |EA gld. bij verllM van *TE gld. bij verliea EA
Ujden binnen *0 d. Ivv Mn hand, voet of oog lw van een daim. VU
al zeer geslonken is. Het doet er daarbij niet
toe dat de belasting in dezelfde pot gaat, waar
uit de ambtenaren-salarissen moeten komen.
Spr. geeft toe dat in dezen, vooral in verband
met het ongelukkige art. 40, overleg met de
Centrale commissie gewenscht is.
Spr. gelooft intusschen dat de mogelijkheid
vraagstuk der financiën plaatst zich buiten onze stemming komen niet gering is, nu allerwege
Openbare Leeszaal en Bibliotheek, Sneek.
Cijfers voor bezoek en uitleening over ’t laat
ste kwartaal van 1923 (ter vergelijking zijn de
cijfers van 1922 er voor geplaatst):
Bezoek: October 2562 2727; November 2867
2824; December 2725 2507.
Uitleening: October 1922 4426 (1752) ,id. ’23
5299 (1508); November ’22 4974 (1988), id.
’23 5202 (1608); December ’22 5109 (1917),
id. ’23 5351 (1421).
Bij de uitleening duiden de eerste cijfers het
totaal aantal uitleeningen aan; de geplaatste
cijfers zijn die voor de correspondentschappen.
Hieronder volgt een lijst van eenige der voor
naamste werken, gedurende dit tijdvak aange
schaft:
J. H. W. Leliman, Het stadswoonhuis in Ne
derland, gedurende de laatste 25 jaren.
N. Montijnde Fouw, Sagen van koning Ar-
thur en de ridders van de tafelronde.
het kabinet-Kuyper zijirtpr. bekend, hij vindt <- Uren met Kant,
geen vrijheid ze hier mee te deelen, ze hebben Uren met Platoon,
echter niets te maken met de handhaving onzer K. F. Proost, Ibsen-essays.
I Dezelfde, August Strindberg.
i F. M. Dostojewski, De idioot; vert, door J. J.
door te voeren; de reorganisatie van de Staats- Thomson.
dienst zal afvloeiing eischen en
zeer langzaam in de inkrimping der uitgaven uit.
5e. Spr. vond toen hij als minister optrad art. 1
40 in de salarisregeling opgenomen. Het eerste vie^inférieure,
deel ervan, dat bepaalde dat de regeling mocht
worden herzien, was er door de regeeringsver-
i 1 - AïTArlAA
dig, omdat elke alg. maatregel van bestuur bij
volgende alg. maatregel van bestuur kan wor
den herzien; het tweede deel (handhaving van
verkregen rechten) was er door de ambtenaren
in gekregen en gevaarlijk, omdat daardoor de
gehandhaafd. Spr. heeft als mi-
hij zag dat het mogelijk
men r - - -
trokken onder instandhouding van verkregen
een grens
kunnen toch blijken een der intrinsieke sympto- gesteld aai/de voortwoekering van dit artikel,
men van het ziek zijn der financiën te zijn. Het ‘thans js het mogelijk de periodieke verhoogin-
inkomen der ambtenaren loopt parallel met hel „en jn ’23 gegeven en voor ’24 enz. aan te tas-
veel optimistischer bleek. Het was absoluut ver
keerd, dat toen men offers vroeg welke de be
langen en idealen van vele menschen kwetsten,
men nieuwe uitgaven ging aansnijden voor de
vloot. Spr. had als minister de saneering onzer
financiën op den voorgrond geplaatst, daarna
eerst kwam de zeedefensie. Dat beide even
urgent zijn is een onhoudbare bewering. Het datTegêering en partijen ten slotte toïovéreen-
vraagstuk der financiën plaatst zich buiten onze stemming komen niet gering is, nu allerwege
wil telkens dwars op onzen weg, het geldt hier t worqt ingezien dat men tot bezuiniging moet
een urgentie welke zich buiten ons om aan ons komen. Onze c.-h. partij is ook moreel onge-
opdringt; de kwestie der zeedefensie^is ten slotte J schonden uit de crisis te voorschijn gekomen,
staatsrechtelijke afdwalingen zijn door haar
grootendeels onschadelijk gemaakt, de crisis is
aan haar eenheid, waarvoor spr. wel eens een
oogenblik bevreesd is geweest, ten goede ge
komen. Dat allen, welke feitelijk tot haar be-
hooren, zich bij haar aansluiten, opdat haar ge
zegende beginselen meer en meer het volk door
dringen. Veel zal van de kamerfractie geëischt
worden, zij gebruike de kerngezonde positie der
partij om goede bezuinigingsmaatregelen het
pad te effenen. De parlementaire positie van dit
kabinet is wat krom getrokken, maar met een
kromme stok kan men nog een rechte slag
slaan. Dat moet blijken bij de bezuiniging: ook
het belang van de oppositie, zelfs het meest
strijdbare deel er van, is dat de bezuinigings
maatregelen snel en doeltreffend worden door
gevoerd, opdat spoedig het politieke veld vrij
komt voor het uitvechten der normale strijd
vragen. Men sla de handen ineen en wachte
zonder vooroordeel de daden van dit kabinet af.
Een drietal heeren stelden vragen nl.: lo.
Wie waren de economen, die voor de komende
crisis tijdig waarschuwden? Deze vrager kent
een drietal onzer vooraanstaande economen die
juist tijdens den oorlog deelnamen aan dingen,
die groote financieele gevolgen hadden.
2e. Als onze neutraliteit in Indië in 1904 goed
is gehandhaafd, wat was dan de oorzaak van
het aftreden van Melvil van Lynden?
3e. Hoe komt het dat „Nederlander”, „Banier”
en Kamerfractie de aanneming der Vlootwet be
pleitten, terwijl toch de mentaliteit der c.-h. kie
zers was tegen die wet en voor de denkbeelden
van minister De Geer?
4o. Wat is de beste bezuiniging, moet ze ver
loopen in één jaar of verdeeld zijn over een
aantal jaren?
5e. Door wie is art. 40 in de wereld gekomen?
6e. Waarom geen heffing ineens om uit de
moeilijkheden te komen?
De heer De Geer antwoordde:
le. Prof. Treub en prof. Van Gijn hebben her
haaldelijk op de komende moeilijkheden gewe
zen, prof. Treub bv. in een zijner beroemde rede
voeringen in de Kamer op een December-avond
van 1914 (bij de behandeling van het eerste
crisis-leeningsontwerp)
2e. De redenen van ’t aftreden van Melvil van
Lynden, minister van buitenlandsche zaken in
geen vrijheid ze hier mee te deelen, ze hebben
neutraliteit in Indië in 1904.
4e. Spr. acht de bezuiniging niet in één jaar
die drukt zich
5e. Spr. vond toen hij als minister optrad art.
deel ervan, dat bepaalde dat de regeling mocht
tegenwoordigers in gekregen, en was overbo-
- 1 van bestuur bij
volgende alg. maatregel van bestuur kan wor
den herzien; het tweede deel (handhaving van
verkregen rechten) was er door de ambtenaren
in gekregen en gevaarlijk, omdat daardoor de
bestaande wedden voor de bestaande ambtena
ren bleven gehandhaafd. Spr. heeft als mi
nister, nadat hij de pensioenaftrek invoerde, en
2_’. r::;?'”1: zou kunnen worden dat
verder moest gaan, toen die bepaling inge-
onder instandhouding van verkregen
