r
t
fRIESCH GiOMIKGSCHE HVPOTHEIIBAKil
Groningen, Haddingeatraat.
Het stedelijk leven binnen Sneek
in de 17e en 18e eeuw.
GRAGE ETERS W
zijn aangenamer gezelschap aan tafel
dan trage eters. Met HONIG’S
PUDDINGEN, gefabriceerd met
Honig’s Maizena, heeft men altijd
grage eters om zich heen. Probeert
het maar eens en vraagt uw winkelier:
Shonigs
W Puddingen
Olfieliil Qrgiio dir IidiioIi Souk-
Venohlnt
I
ZATERDAG IS JULI 1824
74
40e JAARGARG
(Zoowel voor Heeren-als Kinderkleedin^)
8
Nieuwstijdingen.
I
i
e-
F
;e-
n-
pe
i
Kapitaal f 3.250 000
- 2.109174.—
-44.000.000.—
-43 000.001—
UUNSDAGSen VRIJDA68AVOMD8
Uitgever»
Brandenburgh Co.,
fcnmt - Ttttefowp. K». 150.
RESERVES
M
Velgans «oorwacrdsa ovarungckomsn raat d« Hvllaadxoliv JUgaMsvaa Versa-
76 «ld. Mj rallM CA
IV *sn «en d«lw. «JU
I
i
mate van de omstandigheden, waarin de be
den ingetrokken, dan wel ais verdiend geld
l
zijn genomen.
H.
Voor 95.576 was het doe! van de reis Noord-
Amerika.
i
hij al veroordeeld is?”
De bloemenkoopman: „Neen!”
Mr. S.: „Dan zal ik ’t u zeggen. Hij is acht-
i) Aangehaald uit Dr. J. Theissen, Centraal gezag en Friesche
Vrijheid, diss.
Geciteerd uit Eekhoff, Geschiedk. Beschr. v. Leeuwarden.
gid. bij varÜM
•sn vijaving«r.
NIEUWE SNEEZER COURAET
annex MEEKER COURANT en WYMRRITSERAOEEL
heffing van 4 stuivers voor ieder persoon, die van den j
trekweg gebruik maakte, was Bolsward reeds in 1649
De advocaat-generaal merkte op, dat bekl.
een dierenbeul is en zooals hij zijn honden be
handelde, deed hij het zijn vrouw. Hij dronk den
ganschen dag. In 20 jaar heeft hij in Eindhoven
meer dan 200 processen-verbaal gehad. Deze
misdaad acht spreker weer een gevolg van den
vervloekten drank. Moge bekl. in zijn cel over
wegen, wat hij zijn vrouw heeft misdaan. Spr.
eischte wegens mishandeling den dood tenge
volge hebbende, 6 jaar gevangenisstraf met af
trek van voorarrest.
Groote vischsterfte.
Uit Kopenhagen wordt aan de Duitsche bladen
gemeld, dat een goed deel van den Deenschen
nationalen rijkdom aan levende visch vernietigd men uit de industrie,
is. De binnenwateren van Denemarken zien bij-
wijlen wit van de flauwe en doode visch, waar-
6
a
resene dift'erentiën” tusschen beide Magistraten bijgelegd
en konden sedert 7 Mei 1662 de Sneeker trekschepen op
Leeuwarden ongehinderd hun weg vervolgen door 'de
Swette.
G.
van dien naam tot aan Pijphorne tusschen Deinum en
Dronrijp, waar door de nog bekende „f
ER ZIJN TWEE MANIEREN
om uit te maken, of gij zwakke nieren hebt.
Ten eerste door rugpijn en andere uiterlijke
kenteekenen, en ten tweede door urine-onder-
zoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeerende
hoofdpijn, of zenuwachtigheid, vermoeidheid
en duizeligheid n doen vermoeden, dat gij een
nierkwaal hebt, let dan op uw urine. Sla acht
op verschijnselen als de volgendete veelvul
dige of te weinige aandrang tot urineeren, te
groote of te kleine hoeveelheden, te donkere
of te lichte kleur, branderig en pijnlijk gevoel
bij de loozing, onaangename reuk, zanderig,
gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelijke afwijkingen kunnen aan andere
oorzaken te wijten zijn, maar als de verschijn
selen blijven optreden.zijn uw nieren verstoord
en behoeven zij hulp. Verwaarloozing kan nood
lottig worden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen verbeteren
en regelen de urine, helpen en versterken zwak
ke nieren en verdrijven zoodoende rugpijn
duizeligheid, rhenmatisohe pijnen, zenuwach
tigheid en andere gevolgen van nierkwalen.
Zij hebben duizenden nierlijders voor goed ge
nezen.
Verkrjgbaar in apotheken en drogistzaken
i f 1.75 per flacon (geel etiket met zwarten
opdrukj 31
Abonnementper jaar f 2.50 fr.p.
part f 3.60. Buitenland f 8.alles
hij voorafbetaling. Losse Not. 5 et.
AdrertantlAn10 et. p. regel. Inge-
aoadea Mededeeüagen dubbel tarief, bg
Abonnement belangrgke korting
Kleine Adv. kunnen ingesonden wer
den op des dag der uitgifte, toi 10 uur.
Weet dat er een tooverwoord bestaat,
dat Uin’t bezit brengt van een over
heerlijke sigaret tot laagsten prijs
dit luidt: Geef MIJ maar
MissBlanche
--I
mee zij bedekt zijn. De oorzaken zijn de gevol
gen van den langen en strengen winter en de
groote vervuiling van het vischwater. De Deen-
sche industrie laat ongehinderd haar afval in de
openbare kanalen en meren vloeien, daar er geen
wettelijke bepalingen tegen bestaan. Daar be
wateren vijf maanden lang dichtgevroren zijn
geweest, konden de vergiftige gassen niet vol
doende ontsnappen, en werden heele vischstan-
den vernietigd. De schade is niet te schatten en
het zal jaren duren, voordat de stand weer
eenigszins normaal is.
Hitte.
De hitte is in Algiers zoo hevig, dat zij wordt
beschreven als een vuurgolf, die de laatste da
gen over deze stad en omgeving is gekomen.
De temperatuur is 149 gr.
Een ongelukkig toeval.
De correspondent van de „Daily Chronicle"
deelt het volgende mede over het proces tegen
een stierenvechter te Bayonne, die daar terecht
stond wegens moord. Toreador Marquez zou een
stier den genadestoot geven, die, naar hij meen
de, reeds stervende was. Terwijl hij 'zijn degen
op ’t dier richtte, sprong dat met een laatste
krachtsinspanning op en viel op hem aan. Het
liep hem onder den voet en terwijl de toreador
viel, schoot zijn degen hem uit de hand, vloog
over de balustrade en trof een toeschouwer in
het hart. De rechtbank te Bayonne sprak den
man vrij na een langdurige zitting, waarbij alle
stierenvechters uit den omtrek tegenwoordig
waren. Hij kreeg zijn degen terug eu kon onder
geestdriftig applaus van zijn collega’s de rechts
zaal verlaten.
Landverhuizing uit Duitschland.
Heel wat Duitschers zochten in de laatste
jaren in ’t buitenland een bestaan. Zoo bedroeg
het aantal landverhuizers in 1921 23451, in 1922
36.527 en in 1923 115.416. Van degenen die uit
Duitsche havens naar 't buitenland vertrokken
waren meer dan de helft van 1730 jaar oud.
’t Is dus de beste volkskracht die naar den
vreemde trekt.
Veertig procent van de landverhuizers stam-
LET OP HET MERK
6
leden
Want ieder zal toch toegeven, dat een stukje
als in het verhaal is beschreven, niet moest kun-
nen voorkomen. Wie geniet er nu pensioen zoo-
lang hij voor hetzelfde werk nog vol tractement..
heeft!”
gld. bij varllM
*8 wan aan vinger
was het gevolg er van: het oprichten van een tegenveer.
Toen Sneek dan ook de wijste partij koos en Leeuwar-
toegestaan en het trekveer zal tegen of in 1652 in gebruik den de verschuldigde honneurs bewees, werden de „ont-
fdcono zl i f fa ra n n nd 0 f n f n n i rraA a rr rl
den 9 October 1646 werd verleend. De Bolswarder trek- I gaf natuurlijk aanleiding tot de hevigste ruzies, omdat de
weg werd eerst aangelegd van deze stad langs de vaart eene stad daardoor over de andere gebood op het stuk
van dien naam tot aan Pijphorne tusschen Deinum en der binnenscheepvaart. De stad d^ handen
Dronrijp, waar door de nog bekende „Boalserterbrêgge” had, probeerde het, dikwijls tot
over de Harlingervaart verbinding gezocht werd met de I te bezetten en de tegenpartij wilde in de rechten van dit
Harlinger trekweg. Deze brug dateert van 1651, een tol- bezit niet in ’t minste tekort worden gedaan. Niet zelden
Bij den aanleg van den Sneeker trekweg had men
echter met grooter moeilijkheden te kampen. Deze kon
vanaf Sneek tot Schenkenschans geheel langs de Snee-
kervaart en voorts langs de zuidzijde der Harlingervaart
tot aan het Leeriwarder Tolhuis bij deze stad worden
opgeworpen, voor het grootste deel over den Frieschen
„landrug”, de Swette. Doch eerst moest wederom in 1652
de vaart uitgediept worden, hetgeen sedert 1597 niet
geschied was, terwijl daarna nog veel hinderlijke omstan
digheden een vlotte voortgang van het werk kwamen be
letten. Bovendien vergete men niet, dat in dezen tijd de
naweeën van een zoo langdurigen oorlog als die met
Spanje gevoerd was, zich ook voor Friesland deden ge
voelen en de voortgezette malaise door een opnieuw ont
ketende strijd met Engeland (le Engelsche Oorlog 1651
’53) evenmin de nieuwe onderneming gunstig zal be-
invloed hebben. Er kwam dan ook zulk een vertraging
in het werk, dat de Staten bij den Sneeker Magistraat
aandrongen, om toch wat meer spoed te betrachten. Het
Octrooi van den aanleg werd in 1661 verlengd, doch
nu kwam men ook spoedig klaar. In April 1662 konden
de Sneekers hun trekschepen op Leeuwarden reeds in de
vaart brengen, doch dit duldde laatstgenoemde stad zon
der haar wederzijdsche erkenning en toestemming niet
in ’t minst, even weinig als zij zich door Amsterdam in
1646 de wet liet stellen in het beurtverkeer tusschen Hol
lands en Frieslands hoofdsteden. Wat prof. Brugmans zoo
geestig typeerde als een stukje oud-Nederlandsche ver-
keerspolitiek in het geval, toen de Amsterdamsche beurt
man te Leeuwarden zonder consent des Magistraals aldaar
voor de eerste maal aan wal wilde gaan, en dit hem met
geweld werd belet, zoodat de man genoodzaakt was met
zijn schip de ongastvrije Friesche boorden, te verlaten,
kan met het volste recht ook op de scheepvaart-verhou-
ding SneekLeeuwarden toegepast worden.
„De Bickersche ligue was machtig in deze dagen; zij
kon Frederik Hendrik den voet dwars zetten; maar de
Leeuwarders dwingen een Amsterdamschen schipper met
open armen te ontvangen, dat vermocht zij niet. De Leeu
warder magistraat stond op zijn privilege als Shylock op
zijn schuldbrief. En zoo triomfeerde hij: het veer van Am
sterdam op Leeuwarden bleef in handen van de Friesche
schippers”, waarvan ook de Sneekers later niet een gering
aandeel kregen.
M. M. geldt dat ook voor Sneek. Want men bedenke
dat het veer in den regel eenzijdig werd geregeld. In
Friesland werd dit later wel wat anders, doch in dien
tijd ging het aldus. Een der beide steden tusschen welke
een veer werd geopend, benoemde de schippers, die be
doeld veer zouden bedienen. Zoo stelde niet Amsterdam
de beurtschippers aan van deze stad op Goes, op Gorkum,
op Edam of op Leeuwarden, doch de Burgemeesters aldaar
ter plaatse. Aan den anderen kant benoemde de Amstelstad
Octröoi_ aan van de Staten ’s Lands, hetwelk hun reeds wel de veerschippers op Nijmegen en Sneek. Dit gebruik
I gaf natuurlijk aanleiding tot de hevigste ruzies, omdat de
1 PPtlP efnrl Haardnnr nxrar ondaro crnknnrl nn c+iilz
i der binnenscheepvaart. De stad die het veer niet in handen
t schade van het verkeer,
.Mej. A. J. Nanninga, volontaire aan de
Openbare Leeszaal alhier, is te Groningen ge
slaagd voor het diploma van leeszaal-assistente.
Onze vroegere stadgenoot de heer J. M.
Giliam, thans commissaris van Pol. 1ste klas in
Ned. Indië is benoemd tot adjunct hoofdcommis
saris v. Pol. te Buitenzorg (N. O. I.).
Kaatsen.
De uitslag van de Woensdag jl. te Harlingen
gehouden jaarl. kaatspartij (24 uitgenoodigden,
door elkaar loten) is als volgt:
le prijs f60 en 3 zilv. distinctiefs: KI. Kuiken,
St. Jac. Par., P. Helfrich, Wijnaldum en J. Jel-
lema, Franeker.
2e prijs f30: Ids Jousma, Dokkum, M. Miede-
ma en R. Werkhoven, Franeker.
3e prijs f 15: A. Rienstra, Sneek, Ids Roukema,
Harlingen en KI. Sijtsma, Franeker.
4e prijs f 15: N. Staalstra, Franeker, H. Knol
en KI. Jager, Harlingen.
Eindstand le en 2e prijs 55 62 met een
bovenslag van KI. Kuiken (over de tribune
heen).
Tot koning van de partij werd uitgeroepen
KI. Kuiken te St. Jac. Par., die daardoor de
J fraaie zilv. wandelbal voor één jaar in bezit
krijgt.
Overgangs- en toelatings-examen Geref. Gym
nasium te Leeuwarden.
Aan het Gereformeerd gymnasium te Leeu
warden zijn bevorderd van klasse II naar klasse
HI: S. Eringa te Nijemirdum en L. Meima te
Sneek; van klasse III naar klasse IV: E. Dijkstra
te Sneek en A. Mollema te Scharnegoutum; van
klasse IV naar klasse V: P. Wamelink te Sneek.
Voor het toelatingsexamen is o. a. geslaagd
J. v. d. Beek te Sneek.
„Men kan hiermee al of niet accoord gaan, I
m. a. w., men kan pensioen beschouwen als
een door den Staat verleende gunst, die, naar Geplaatst Muatsch
mate van de omstandigheden, waarin de be-
gunstigde verkeert, geheel of ten deele kan wor-
den ingetrokken, dan wel als verdiend geld
doch men verwijte de in dit geval genomen Hypotheken
beslissing niet aan den Pensioenraad.
Sedert, in tegenstelling met hetgeen de Bur
gerlijke Pensioenwet van 1890 bepaalde, het, PANDBRIEVEN
beginsel van cumulatie van wedde en pensioen 9go/o (uitl. minstens 4% per jaar). 1001/2%
door den wetgever in den zooeven laatstbedoel-
den zin is aanvaard, kan de Pensioenraad niet
anders doen, dan de wet toepassen zooals zij
luidt.”
De redactie op haar beurt voegt er aan toe:
„We gelooven, dat het publiek dit toelichtend
woord wel noodig heeft. Wij hebben althans de
®id* iwm-
SssiflngsoBunit t« SotMladam rijn oase AbonnA'n versaksed tagan engalakkan vaar «vVU lang* tnvaliditatt.
7AA gld. tegsriJ tan cv«7- |6A 01d. fclj «arliaa «w
AUU Ü|daa bioaas BG d. IvV ïia h&od. «nat «8
Onverwachte critiek. 1 overtuiging, dat velen de handelwijze van den
Dat een rechter ter terechtzitting critiek hoort Pensioenraad een allerongelukkigste ambtenaar-
op een door hem uitgesproken vonnis, behoort ^i‘<e beslissing vinden. Nu echter blijkt, dat de
wel tot de zeldzaamheden. Den Amsterdamschen Pensioenraad wel wist wat hij deed, komt nog
politierechter, mr. Servatius is het overkomen, i duidelijker uit hoe geweldig slordig de Kamer-
Hij had juist iemand, die in een café uit v^rbol- leden indertijd deze wet hebben behandeld,
genheid, omdat hem een borrel geweigerd werd,
een dure spiegelruit had stuk geslagen, tot drie
maanden gevangenisstraf veroordeeld. Deze
straf ontlokte een in de zaak opg.etreden ge
tuige, een bloemenkoopman, den uitroep:
„Tsjonge! tsjonge!” Zijn vrouw doodgeslagen.
Mr. S.: „Wat zegt u?” s Voor het Bossche gerechtshof heeft terecht
De bloemenkoopman: ,,’t Is wel een beetje gestaan de 66-jarige W. Coppens uit Eindhoven,
zwaar, ’t Is ook een man met een huishouden!” die door de rechtbank tot 6 jaar gevangenisstraf
Mr. S., die de onverwachte critiek op zijn was veroordeeld, omdat hij zijn echtgenoote met
vonnis van den goedigen kant opneemt, meteen klomp en een slijpplank heeft geslagen en
lachend gelaat: „Weet u wel, hoeveel keuren haar met geweld tegen den vloer en de meubels
1 heeft geworpen. Zij werd bloedend verwond en
overleed aan de gevolgen.
Voor het hof verklaarde getuige Schimmel,
maal veroordeeld, altijd voor mishandeling, we- die naast bekl. woont, dat de vrouw ’s avonds
derspannigheid, dronkenschap om 7 uur bij hem is geweest, om 8 uur kwam
De bloemenkoopman af, maar of hij overtuigd bekl. dronken thuis. Toen heeft hij lawaai ge-
is van de billijkheid der straf, wagen wij niet te maakt en hard geschreeuwd,
beslissen, zegt de verslaggever van ’t Hbl.
Salaris en pensioen tegelijk.
In het Nbl. V. h. N. was gemeld, dat in een
Friesche gemeente 'n schoolhoofd wegens licha
melijke ongeschiktheid wasigepensionneerd. Een
paar jaar later gevoelde hij zich hersteld; hij
werd op een ander dorp in dezelfde gemeente
opnieuw benoemd en ontvangt nu niet alleen
salaris, maar bovendien pensioen met toeslag
en al.
Het lijkt ongelooflijk, toch staan wij voor de
waarheid in, zei de correspondent.
Mr. L. J. M. Basquin, lid van den Pensioen
raad te ’s Hage, merkt hierbij op:
betere communicatiemiddelen voor den dag te komen.
Frieslands eerste zeehaven toch had er groot belang bij,
om zich op de voor dien tijd snelste wijze met haar
achterland in verbinding te kunnen stellen en dit te meer,
aangezien tusschen Harlingen en Amsterdam toen reeds
een druk beurtverkeer bestond. En mochten de wegen in
Friesland toen reeds in beter conditie zijn dan in de
16e eeuw, toch waren ze een groot deel des jaars in de
vette kleigronden of door de sompige veendistricten bij
kans onbegaanbaar, doordat geen harde substantie werd
gebruikt bij den aanleg of het onderhoud er van. In het
begin der 16e eeuw klaagde een Friesch stadhouder steen
en been aan de Landvoogdes dezer landen „dat de wegen
hier in Vrieslandt nyet daertoe (nl. tot vervoer van een
klein paard, „een friessche genette, die hier in den lande
gefallen, dan seer cleyn is”), gestalt en sijn geweest, dat
ment to lande mocht uut foeren, ende dat het nyet gern
in noch uut den schepen te brengen is, ist sus lange
verbleven.” In 1549 wenschte de latere koning Filips II
Friesland te bezoeken, doch bracht zijn voornemen niet
verder ten uitvoer dan tot Zwolle, doordat de wegen in
dit noordsche „leemkleinest” voor den Prins en zijn ge
volg niet „te begaen sijn”. In 1583 wijst het eigen Friesche
platteland de hooghartige stedenbewoners van dit gewest
te recht, door een vergelijking harer steden met die van
Holland, Brabant en Vlaanderen voor onmogelijk en be- 1
lachelijk te verklaren, wijl goede wegen tusschen die
Friesche elf onderling nog gehéél ontbraken en zij op den
vreemdeling den meest pooveren indruk maakten. In 1637
hadden nog slechts 5 steden van ’t êlde heitelan een
behoorlijk berijdbaren weg, althans des zomers en bij
droog voor- en najaar.
Deze enkele jaartallen doen U zien, hoe wagenveeren
1640 in geen geval in de groote behoefte aan snel en
geregeld verkeer konden voorzien. En daar Friesland
bovenal het water- en merenland bij uitnemendheid was,
zou het vervoer te water van levend en dood materiaal
beter toekomst hebben. Zoodoende kwamen die van
Harlingen er toe, aan den Leeuwarder Magistraat voor
te stellen „tusschen deze Stadt, de stadt Franequer ende
Harlingen een Treckwegh te maecken, om met verdecte
schepen den reysende man van de eene Stadt aen de ander
ouer te brenghen.” En de Leeuwarder stedelijke regeering
èn de Gedeputeerde Staten van Friesland sympathiseerden
zeer met dit plan, „streckende tot merekelyeke welvaerdt
De Nederlandsche Middenstandsbond.
In de te Utrecht gehouden buitengewone
algenieene vergadering van den Nederlandschen
Bond voor den Handeldrijvendeh en den Indus-
trieelen Middenstand werd besloten tot ontbin
ding van den Bond, ingaande op den dag, waar
op het bestuur van den nieuwen bond (De Ned.
Middenstandsbond) zal zijn benoemd.
In de middagvergadering had de oprichting
van den nieuwen bond plaats.
Om een mooi jurkje.
Een manufacturen-firma te Assen had een op
ruiming geannonceerd, ’s Avonds om zeven uur
zou de winkel geopend worden, maar reeds om
één uur stond er een meisje van 14 a 15 jaar
voor de deur, om een mooi jurkje te kunnen
bemachtigen. Bij het openen om zeven uur was
zij de eerste, doch zij moest naar Het Volk
meldt eerst water drinken om te kunnen
zeggen wat zij hebben wilde. Zij kreeg evenwel
haar jurkje.
Voor onze beroemde mannen.
Er worden te Amsterdam plannen beraamd
om te komen tot de oprichting *van een monu
mentaal gebouw, dat gewijd zal zijn aan de na
gedachtenis van de groote mannen, die Neder
land in den loop der tijden van Willem den
Zwijger af, heeft voortgebracht.
van ’t gemeene Landt, tot voortplantinge van negotie,
j ende tot groote dienst ende gerieft’ van alle reysende
Personen.”
Dit werd in 1640 door de hoogste colleges van staat
in ons gewest uitgesproken, doch het duurde tot het jaar
1646, vóór men de eerste vruchten kon plukken van dezen
zeer zwaren arbeid. Op een eigenaardige wijze werd de
eerste Friesche trekschuit bij die gelegenheid ingewijd.
De proefvaart van „proefstoomen” kon moeilijk sprake
i zijn was op Paaschdag, 29 Maart 1646, toegestaan aan
den Harlinger schepen Claes Jurjens Fontein, die zijn
bruid met deze meest moderne reisgelegenheid van Leeu
warden zou halen, om er den volgenden dag mee in het
huwelijk te treden. De belangstelling van de kant der
Leeuwarders was enorm. Toen de schuit met haar vroo-
lijk gezelschap de Oldehove in ’t zicht kreeg, werd ze reeds
vanaf Deinum begeleid door een groote menigte belang
stellenden, die het eerst getuige wenschten te zijn van
het vreemde scheepvaartwonder: een trekschuit in Fries
lands wateren. Tot nog toe was zulk een phenomeen niet
voorbijgetrokken! Althans aldus Eekhoff ongeveer. Aan
dezen komt de geenszins .twijfelachtige eer toe, de boven-
j staande bijzonderheden der eerste trekschuit-proefvaart
aan de vergetelheid te hebben onttrokken. Door zijn re-
'r I laties met de gezeten Harlinger familie Fontein kwam hij
nl. achter dit geheim, dat tot dusverre noch in boeken
noch in papieren werd gevonden. De 17e eeuwsche ge
lukkige bruidegom had nl. de gebeurtenis voor en op
zijn trouwdag laten graveeren op het 1846 nog aan
wezige bruidsgeschenk, een zilveren trouwkistje. Deze
inscriptie is te belangrijk, om ze hier nog niet even in
te lasschen:
„Claes juriens Fontein heëft getrout 1646 den 30 Maert
op ’t Raethuis tot Harlingen Antie Reinders Jeddema; hl
heeft haar van Leuwerden 'gehaelt met de eerste trekschuit,
zden 29 Maert, op een paaschdag, eer dat de trekschepen
aen ’t varen waren, alsoo de Magistraet van Harlingen
hem de trekschuit leende, en zelfs de paerden daartoe
keurde. Het was doen uitermaten moi weder, en also nooit
in Frieslant geen trekschuit was geweest, was de trekweg
van Leuwerden tot Deinum als met menschen besait. Dit
kistje heeft hi haar op trou gegeven.”
Doch indien dit eerste trekschip eerst in 1646 Frieslands
wateren doorkliefde, baart het terecht eenige verwonde
ring, hoe in het Sneeker Resolutieboek van 1645 de „arti-
culen van ’t jveer op Dockum” kunnen zijn opgenomen.
Ik heb echter, „skaet troch sé en lannen, fier fen it
i Westerstran”, geen gelegenheid gehad, op dit punt nauw-
1 keuriger onderzoek in te stellen buiten de bloote ver
melding van dit feit.
Intusschen kon ook Sneek met een betere verbinding
tusschen haar veste en Leeuwarden niet achter blijven en
vroeg met Bolsward reeds in hetzelfde jaar 1646 daartoe
IV.
In het jaar 1689, toen dit gebed „van nieus” werd ge-
drukt, waren diverse plaatsen in Friesland reeds door een
beurt-beter trekschip veer verbonden waaronder
ook Sneek. Hoewel over de voorgeschiedenis der inge
bruikstelling van het trekschip in Friesland nog niet het
laatste woord geschreven is en de onderzoekingen in deze
materie nog slechts eerste resultaten hebben te boeken,
kan met wijlen den verdienstelijken Eekhoff worden aan
genomen dat omstreeks 1650 de eerste dezer schuiten in
ons gewest in de vaart werden gebracht. Sneek speelt
hierin door zijn ligging een rol van beteekenis. Die voor
geschiedenis komt in het kort op ’t volgende neer.
Omstreeks 1640 gaf het wangedrag der wagenlieden,
die het wagenveer te land onderhielden op het traject Har
lingenLeeuwardenGroningen aanleiding aan den Ma
gistraat van eerstgenoemde stad, om met plannen voor
j aan de vergetelheid te hebben onttrokken. Door zijn re-
I Pandbrieven
51/2
A
door den wetgever in den zooeven laatstbedoel-
