T 11 0 II P.
Elke lepel helpt
Het stedelijk leven binnen Sneek
in de 17e en 18e eeuw.
Nlicisel Orgaan der taenle Sneek.
Nieuwstijding#».
BRANDENBURGH&Co.
- annex SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL
niet zóóveel
van
bij het
Akker’s Abdijsiroop
Morgen. (Zaterdag) stellen we een en ander beschikbaar voor een appel
duizend en één artikelen, ontstaat
eens een restantje of raakt, bij voorbeeld
iets beschadigd.
en een ei.
Aanbevelen d,
41e JMAIUBA»®
4Oe JAARGAWG
ZATERDAG S7 SEPTEMBER 1924
Eerste Blad
1#. 103
1
om Uw ontstoken keel te
verzachten en die afmattende
hoestprikkel weg te nemen
7c gin. bij ruliH £ft
lw van van daim, vü
belastingen te ’s Gravenhage.
voor
2 st.
1 gl.
1
Overal per koker
f 150 f2.75 f4.50
2
De groote flacons
zijn voordeeligcri
G.
H
I
I
1
Korfbal.
Zondag a.s. zal te Beilen (Dr.) de wedstrijd
1 Weinig aanbevelend en satisfaktionsfahig epitheton voor
onze terecht beroemde Friesche tabaksfabrikaten, doch begrij
pelijk door zijn herkomst.
Vil.
HET SCHEEPVAARTVERKEER TUSSCHEN SNEEK
EN ANDERE GEWESTEN.
plaats hebben om de fraaie zilveren „Drie pro
vinciënbeker” welke ’t vorig jaar door de Frie
zen is gewonnen.
Het programma is als volgt:
1.002.10 DrenteFriesland.
2.303.40 GroningenFriesland.
4.005.10 DrenteGroningen.
Het Friesche 12-tal is als volgt samengesteld:
Aanval: dames W. Westerveld (Forward) en
F. Molewijk (W. K.); heeren C. Pen (For
ward) en Sj. Kuperus (K. en W.).
Midden: dames A. de Jong (Felicitas) en A.
Prappen (W. K.); heeren P. Lok (K. en W.)
en H. Hofstra (Friso).
Verdediging: dames G. Buurstra (W. K.), J.
v. d. Sluis (W. W. M. D.); heeren W. Blauw
(W. K.) en J. Tiemstra (Friso).
Keimpe Lammerts ten Kate Stichting.
IJLST, 23 Sept. In 1855 en 1857 stierven alhier
de gebroeders Rijkel Lammerts en Keimpe Lam
merts ten Kate, twee mannen, die zich door hun
zeer arbeidzaam en zeer eenvoudig leven had
den onderscheiden en daardoor menigmaal den
lachlust van hun medeburgers hadden opgewekt.
Doch bij, hun dood bleek hoe warm hun hart
voor die medeburgers had geklopt. Zij hadden
ST. N1COLAASGA, 23 Sept. Hoe gevaarlijk
het is, dat kinderen lucifers in hun bezit hebben
ondervond de veehouder B. alhier heden
avond. Vier kinderen van 4 tot 8 jaar van hun
buren hadden ’n doosje lucifers bemachtigd en
kregen het in hun hoofd het hooiblok (onge
veer 50 wagens) van genoemden veehouder in
brand te steken. Toen ’t hooi vuur vatte, zetten
ze het op een loopen. Gelukkig dat toevallig
gtd. bij «rllM
ma vijvvlcgor.
24 gl.
18 gl.
16 gl.
18 st
f 44.440
- 39.560
-38.900
- 37.472
- 37.200
- 36.780
-37.100
- 36.436
- 36.520
- 37.584
- 34.480
- 35.390
- 35.200
- 35.487
-36.150
- 34.500
-33.150
- 33.990
- 33.450
- 32.900
-31.930
- 34.490
- 28.388
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgevers
SNEEK Telefoon No. 150.
NIEUWE SHEEKER COURANT
gl. aan de armen betalen. Bovendien moest men om
dienst te mogen doen, minstens een jaar lid van het Groot-
veerschippersgilde te Sneek zijn, „en preuwes van huer
bequaamheit en getrouwigheit hebben gegeven.” Waarin
die proeven van bekwaamheid in de zeeschipperskunst
bestaan hebben, onder welke omstandigheden en wanneer
deze brevetten zijn uitgereikt, heb ik tot heden, althans
voor de Sneeker schipperij, nergens kunnen vinden.
Ten slotte werd de volgende vrachtloonlijst voor dit
veer ontworpen, die eveneens een zeer aanschouwelijk
beeld geeft van de wederzijdsche handelsbetrekkingen en
Woensdagmiddag werd door H.H. Kerk
voogden aanbesteed het restaureeren der Ned.
Herv. Kerk alhier. Ingekomen 24 biljetten. Inge
schreven als volgt:
Fa. Nauta en Hettema, Leeuwarden
S. S. Schoppen, Akkrum
R. de Vries, Nijehaske
Oepke de Vries, Sneek
W. Uiterdijk, Akkerwoude
N. Bulthuis, Buitenpost
B. v. d. Vliet, Sneek
A. v. d. Zee, Sneek
H. Koetzier en F. de Jager, Sneek
Joh. Olij, Sneek
Fetze Reitsma, Oppenhuizen
Gebr. Velsink, Sneek
Klaas Hiemstra, Sneek
M. K. de Groot, Heerenveen
Gebr. Geveke, Leeuwarden
N. de Visser, Heerenveen
L. Geers, Ulrum
Gebr. Arends, Dronrijp
Chr. Koster, Sneek
P. Boomsma, Sneek
P. v. d. Werf, St. Nicolaasga
G. de Boer, Steenwijk
Hendrik de Jong, Koudum
A. J. de Graaf en F. de Wolf
Promotie en Degradatie afdeehng V.
De kampioenen van de afd. A en B 2e klasse
spelen een geheele competitiewedstrijd met de
hekkensluiter uit de le klasse om één plaats in
i de le afdeeling.
I De 3e klasse kampioenen B en C spelen even
eens een geheele competitie met de hekkenslui
ter der 2e klas A om een plaats in de 2e klasse.
3e klas N. V. B. afd. C.
Voor de 3e afd. C is voor Zondag slechts
één wedstrijd vastgesteld nl. die tusschen F. V.
Spaarndam
en voor ieder boven de 18 stuks
Van 60 varkens voor Amsterdam
en voor ieder boven de 60 stuks
Een vracht koeien of paarden, bestemd
Leiden, Smullenaers, Leiderdorp en Warmond
Idem op Edam en Hoorn
Idem op Enkhuizen en Medemblik
100 kleine Rasterdelen
100 groote id
de paelbalken ’t stuk
Verdere houtsoorten, waaronder delen in allerlei
maten en soorten, die thans in de materialenleer
van de bouwvakken vervangen zijn door of be
noemd worden met geheel andere namen per 100
stuk
100 pond hop
100 pond potasch
Een vat jopenbier
Van Geld, iedere 100 gl
Een koffer of sluitmand
Een ben kaarsen
Een mensch des zomers
Idem des winters
Een brief des winters
Een last pik
Een riem papier
Een ton tabakspijpen
100 pond tabak aan rollen
Een stuk brandewijn, groot 50 varndels
Een kakstoel (s. “j
Een last weyt, zware vracht
Een last rogge
Een last boekweit
Een last haver
Een tonne butter
Een vat ongel
Een schippond kees
1000 pond raapkoeken
1000 pond Hennipkoeken
1000 eijers
Een bosch Teemsen
Een dubbelde Grafsteen
Een enkelde Grafsteen
enz. enz. enz.
namelijk een stichting voorbereid, die weldra
tot stand kwam als „Keimpe Lammerts ten Kate
stichting” en die eiken winter haar gaven uit
reikt aan hulpbehoevenden van alle gezindten in
ons stedeke.
Zondags wordt door velen onze begraafplaats
bezocht en ze weten misschien wel, dat deze
twee mannen daar ergens begraven moeten zijn,
maar waar precies, was tot heden aan niemand
bekend. Dezer dagen werd een eenvoudige ge
denksteen op de graven der gebroeders ge
plaatst, met een opschrift, dat hun naam en leef
tijd vermeldt en er aan herinnert, dat zij nog
spreken, nadat zij gestorven zijn. Deze eenvou
dige hulde hebben zij zeker wel verdiend.
gebruik tijdens den dienst nogmaals nadrukkelijk verboden.
Óp hun winterbeurten behoefden ze de steiger te Sneek
of te Amsterdam niet te verlaten, voordat een koopman
voor tien car. gl. aan vracht voor hen had, en werd dan
tevens de dienst ingekrompen tot twee beurten per week,
nl. tusschen St. Nicolaas en 30 Januari, den lotdag. Ver
zuim van zijn beurt waar te nemen, werd te Sneek met
10 car. gl. en te Amsterdam met 5 car. boete gestraft. Wel
mocht een beurt afgezegd worden, doch vóór ’s morgens
1 8 uur op den voorgaanden dag met 30 st. voor het gilde
en 30 st. aan de plaatsvervangers benevens nog 2 st.
voor den gildebode. Die vóór zijn beurt voer of in ander
opzicht de onderkruiper speelde, verbeurde zes car. gl. aan
het gilde.
Bij vriezend weer mocht de beurtman in elk geval niet
eerder vertrekken, „voor en aleer een schip van Ijlst tot
Sneek door de Geeuw is gekomen”, natuurlijk om zeker
heid te hebben, niet noodeloos ingevroren en onderweg
ergens te moeten blijven liggen. Ook mochten de vaste
beurtschepen geen sleepdienst doen door pramen en andere
platgeboomde schuiten achter zich mee te voeren.
Het was verboden met een schip, ouder dan 15 jaren,
in het veer dienst te doen en geen schip ouder dan zeven
jaren, werd daarin geadmitteerd dan na goedkeuring der
heeren Commissarissen van het gilde. Die van nieuws
in het veer wilde varen moest 20 gl. aan het gilde en 5
gl. aan de armen betalen. Bovendien moest men
i
I
2.—
6 st.
2
6
3
6
2
12
15
3
3 gl.
1 st.
6
3
4
3
2 gl. 10 st.
5
1 In een zaak als de onze
^01001» vo»rw9uu-d«n ovsrMngakoman d« tfina* ‘Hinji
Sohladaai rij» mu» Ifeoaaé’» nmlmd t«g«a sngriskkvn vwsr AvVu
dito objecten tusschen Sneek en Amsterdam in dien tijd.
Van 18 koeien, bestemd voor Amsterdam, Muiden,
20 gl.
20 st.
20 gl.
6 st.
gemelden datum tot St. Nicolaas gingen de beide morgen-
beurten om 11 uur in. De schepen, die hiertoe in de vaart
gebracht werden, moesten aan de volgende eischen vol-
doen. Hun afmetingen moesten bedragen: minstens 50
voet lang, 14 voet wijd en van voldoende diepte met stevige
kielhouten en „voorsien van bequaam seil en treil, Ankers
en touwen, tot genoegen van haar Achtbaarheden”. Boven-
dien moesten ze zoo solide en comfortabel mogelijk ten I
dienste van den reizenden man zijn ingericht, want het J
waren schepen, voor de zeevaart bestemd, die dus ook i
zeewaardig behoorden te zijn.
De afvaart vanaf Amsterdam moest plaats hebben Maan
dags, Donderdags en Zaterdags, des avonds onder het
„boomklokluiden”, d. w. z. wanneer er door signaal van
de klok aan de boomsluiters een teeken werd gegeven, dat
ze over een kwartier of half uur de boomen, uit- en toe
gangen van'de havens, moesten sluiten. Deze vertrektijden
moesten prompt gehandhaafd worden op straffe van hooge
boeten ten laste van den dienstdoenden schipper en ten
profijte van het Grootveerschippersgild. Evenwel mocht
niet eerder afgevaren worden voordat de opvolgende beurt
man aan den steiger had vastgelegd, zoodat er de heele'
week door één Sneeker beurtschip te Amsterdam voor de
wal lag. Die op zijn beurt van Sneek was afgereisd, mocht
geen vrachtgoederen met een „Snik off Ligter na laten
brengen”, aangezien een dergelijk vervoer over zee veel
te gevaarlijk was en de gezamenlijke vrachten zoo veel
mogelijk óver de drie beurten per week gedistribueerd
moesten worden. Ook mochten geen goederen over den
tijd ingeladen worden, al waren het nog zulke „lieve
vrachtjes”; immers het beurtschip was ook een reisgele
genheid voor personen, die met andere vehikels verder
moesten reizen. Zijn dienst moest dus correspondeeren
met dien van Hollandsche trek- en beurtschepen. Was er
intusschen te veel vracht aan den steiger voor één schip,
dan zou éen tweede uit het veer bevracht worden. Was
dit niet te'bekomen, dan zou men aan een vreemden schip
per de extra-vracht mogen overdoen. Onderweg mochten
in ’t geheel geen goederen in- of overgeladen worden of
het moest deklast zijn, bij storm of ontij gevaar veroor
zakende.
De veerdiensten werden bij het lot bepaald en toege
wezen aan dé respectievelijke veerschippers, wier beurten
vervolgens rouleerden. Toetreding van andere schippers
was mogel jk, mits betalende 10 car. gl. als „incompste-
geld” aan het Grootveerschippersgilde. De in het veer
gebrachte schepen „mitsgaders alle andere veerscheepen
over zee varende, het sy na Rotterdam, Haarlim, Swol,
Campen en elders” moesten jaarlijks minstens eenmaal ge
visiteerd worden door Commissarissen en Officieren van
het genoemde gilde. Daarbij zou gelet moeten worden op
de staat van „seilagies en touwwerk cum annexis, en op
de deugdelijkheid van den scheepsromp, roer en verder
toebehooren. Al wat gebrekkig was en herstelling ge
hoefde, moest vernieuwd en gerepareerd worden, voordat
men van zu k een bodem in het veer mocht gebruik maken,
alles onder controle en tot genoegen der gilde-overlieden.
De visitatie moest plaats hebben voor den jaarlijkschen
„Lotdag”, zijnde den 30sten Januari.
Had een schipper een buiten- of extrabeurt aangenomen,
dan verviel zijn gewone reis in die tour, tenminste als hij
voor ’s morgens negen uur nog niet aangekomen was.
De schippers, wier beurt het was, moesten zelf altijd in
persoon varen, tenzij bij ziekte of andere ongemakken,
terwijl in sommige gevallen met toestemming der gilde-
overlieden toegestaan was, in zijn plaats twee andere be
kwame schippers of schippersknechten aan te huren.
Ook in dit veer was het toegestaan, dat een Sneeker
of Amsterdammer koopman gratis meereisde, wanneer
hij per zelfde gelegenheid goederen vervoerde, aan vracht
uitmakende minstens 4 car. gl. De beurtman moest vóór
zijn vertrek zich vervoegen ten kantore van de gilde-over
lieden, om mededeeling te doen, dat hij persoonlijk zou
méégaan.
Ten behoeve van het comfort der reizenden moest hij
zijn schip behoorlijk laden, en de „roeff vrij houden en
laten exempt in Cas van houtladinge”. Dan kan de roef
niet vrijblijven en moest van het ruim gebruik gemaakt
worden. Doch ook hier als in het Harlinger veer werd
den schipper het recht vergund, de roef te mogen ver
huren voor zes car. gl.„ „waar onder mensche vragt en
bagagie is begrepen sonder meer off minder, des goede
plaats houdende in het Ruim voor andere Passagiers, bij
poene van ses car. gl.” Omdat dronkenschap bij de schip
pers maar al te veel voorkwam, werd hun overmatig drank-
Akker’s Abdijsiroop dankt haar
snel werkende geneeskrachtige
eigenschappen aan de kruiden-
extracten in haar samenstelling.
Stilt als bij tooverslag de hevigste
hoestbuien en verruimt de borst!
v. v.l H.)
■JL glö. öij «arilM
«V vas «cd vinger
iets in staat te zijn. Deze wedstrijd heeft tevens I
bewezen dat men bij een achterstand nooit de
moed behoeft te laten zakken. Voor de spelers
geldt thans als wachtwoord: revanche op Velo-
citas. Scheidsrechter is de heer J. Spoor.
Heerenveen I krijgt de reserven van Be Quick
van Groningen op bezoek. Een gelijk spel of een
kleine overwinning voor de gasten lijkt ons ’t
resultaat te zullen worden. Scheidsrechter is de
heer S. Velleman.
Forward 1 krijgt bezoek van
Juist even honderd jaar geleden, in de dagen van 1823,
toen de eerste Nederlandsche stoombootverbinding tus
schen Rotterdam en Londen als Batavierlijn naam maakte,
was het in de Friesche zeehaven Harlingen, dat het ge
meentebestuur heftig opponeerde tegen zulk een bootver-
binding met Amsterdam, omdathet eeuwenoude beurt-
- 36.960 verkeer met zeilschepen nog zoo bij uitstek voldeed. Deze
onderhielden den dienst met de voornaamste Zuiderzee-
havens. Het was ook van dezen dienst en uit dien tijd,
dat de bekende romancière Mevrouw Bosboom Toussaint
de volgende schets geeft, die ik hier inlasch met het oog
op het typische van zeden en gebruiken, tijden en toestan
den, doch te meer, aangezien met zulke beurtschepen ook
tusschen Sneek en Amsterdam meer dan anderhalve eeuw
is gereisd, gevaren en geleden! Ter inleiding dus de schets
van de self-made Alkmaarsche apothekersdochter.
„Men kon er de kajuit afhuren, dus was men als thuis!
of als dat afhuren niet lukte, was „de kelder” immers ook
goed met zijn kooien, die altijd naar teer roken, waar het
grove linnengoed steeds met groote vlekken ijzerroest be
zaaid was, en waar de schipper ’s middags op stokvisch
trakteerde, een ondragelijke etenslucht voor de arme zee-
Architect de heer F. de jong Iz. Laagste in- j zieken, die in de kooien vastgemeerd lagen. Aangezien
schrijvers gegund.
F. V. C. I en
we gelooven dat de Huizumers wel met de
overwinning zullen huiswaarts keeren. Doch ’t
voetbalspel is grillig. Scheidsrechter is de heer
J. Levie.
2
2
1 10
8
8
7
2 -
10
5
3
8
10
den. Zij vermochten evenwel het vuur niet te
dooven, waarom de hulp van de brandspuit
werd ingeroepen, die het vuur tot dit eene blok
hooi wist te beperken, hoewel dit door vuur en
water geheel waardeloos is geworden. Het beste
huisraad en andere voorwerpen van waarde wa
ren inmiddels naar buiten gebracht.
Het hooi was tegen brandschade verzekerd.
L. Ct.
LEEUWARDEN. De gemeenteraad heeft de
gemeenterekening over 1923 voorloopig vastge
steld met de volgende balans: inkomsten
f 13.430.647, uitgaven f 10.955.406.
Tragisch.
Het kindje van de familie O. te Raalte zou
Zondag in de R.-K. kerk gedoopt worden. Op
weg naar de kerk kreeg de vrouw, die ’t kindje
droeg, een toeval en viel. Aan de gevolgen van
dien val is het kindje overleden.
Mr. P. J. Troelstra.
Het Volk meldt, dat mr. P. J. Troelstra, die
door ongesteldheid nog steeds verhinderd was
naar ons land terug te reizen, zich thans weer
iemand passeerde, die direct alarm maakte, zoo- veel beter voelt en weer in Nederland is terug-
dat de buren, met emmers gewapend, toesnel- gekomen.
Voetbal.
Voor Zondag a.s. vermeldt het programma
van de Ned. Voetbalbond 2e klas afd. V de vol
gende wedstrijden.
Sneek I moet te Groningen de strijd aanbinden
tegen Velocitas II. ’t Vorige seizoen wist de
thuisclub beslag te leggen op beide wedstrijd-
punten door de Withemden met 30 goals te
kloppen. Laten de Sneekers ditmaal de zaak niet
te licht opnemen maar direct flink aanpakken.
Ze hebben Zondag jl. ten minste getoond tot <-• en Gorredijk I.
Friesche Voetbalbond.
Het wedstrijd-programma van de F. V. B.
voor Zondag a.s vermeldt de volgende wedstrij
den:
District Sneek:
le klas A: S. D. L. ISneek III.
L. S. C. II—S. V. G. I.
Olympia ILemmer I.
2e klas A: S. V. G. IISneek IV.
Olympia II—L. S. C. lil.
2e klas B: S. D. L. II—L. S. C. IV.
Sneek VBlack Boys.
genante van een reis per beurtschip, zoo veilig en
betrouwbaar In den winter werden er drie reizen per
week gedaan, en in de zomermaanden voer iederen dag
t op dit traject een schip heen en terug. Was dit nog niet
1 mooi genoeg, aldus de Harlinger Magistraten!
i Het beurtveer tusschen Sneek en Amsterdam bestond
sedert 1733 met geregelde diensten op last van den stede-
lijken Magistraat en het Grootveerschippersgilde aldaar.
In dit opzicht was het jonger dan andere buitengewestelijke
veeren met Sneek, als er o. a. tot stand gebracht waren
met de stad Groningen in 1686, met Rotterdam in 1722,
met Zwolle in 1723. Na de regeling van het Amsterdamsche
veer ontstonden nog dat tusschen Sneek en Enkhuizen in
1741 en SneekOldemarktBlokzijl in 1742, terwijl
1750 dat op Appingadam óf opnieuw gewijzigd óf voor
het eerst ingesteld was geworden. Desniettemin was er
reeds gedurende de geheele 17e eeuw een aparte „lijn”
Sneek-Amsterdam, voorzoover ik heb kunnen nagaan uit
de nog voorhanden bescheiden, eerst eenmaal in de veer
tien dagen en later eens per week des zomers, en ’s winters
zeer ongeregeld.
Het nieuwe reglement van de „Particuliere Conditiën
en taux waar na de Ordinaris Veer off Beurt Schippers
van Sneek op Amsterdam en soo wederom hun sullen
hebben te reguleren” van het jaar 1733 licht ons omtrent
deze reisgelegenheid als volgt in.
Drie maal per week zou er een reis gedaan worden van
af Sneek des Dinsdagsavonds „omtrent klokluiden”, des
Vrijdags en des Zondags morgens negen uur. Deze rege
ling gold voor het tijdvak 1 Maart—1 October. Van laatst-
gl<L hij luisf»
tasga tavrilcUtait. hVU
de afvaart ’s morgens reeds te drie uur geschiedde, gingen
sommigen derhalve reeds den vorigen avond aan boord,
Onze vroegere stadgenoot de heer K. Schu- om terstond naar kooi te gaan, gerust te slapen en mogelijk
rink, thans te Amsterdam, is benoemd tot ad-eerst wakker te worden, als het schip bereids in volle vaart
junct-accountant bij den dienst der Rijks directe was, tenzij de zeeziekte zich openbaarde, waaraan men
al leed in verbeelding, eer het schommelen en laveeren
van het schip op de woeste baren het werkelijkheid deden
worden. Niet zelden gingen de heeren zitten kaartspelen
en daarbij hun pijp rooken de verschrikkelijke friesche
baai1), of er kwamen dames met kinderen, die zich
bitter beklaagden, dat zij de kajuit afgehuurd vonden, en
wel juist aan vreemdelingen, waarmede geen verdrag was
te treffen.”
Dit weinig rooskleurig beeld van de aangeduide reis
gelegenheid was voor het stedelijk bestuur van Harlingen
nog geen aanleiding, om te streven naar beter en sneller
verkeersmiddelen. Zijn leden vonden het comfort voldoende
„voor den reysenden man” en prezen om strijd het aan-
gl<Ltagwmivanvvro gld. öSj vevilw van
binuan SO lvV haud, s«st ol »«g
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p.
post f 3.60.
Advertentiën 0 ct. p. regel. Ing.
zonden mededeelingen hooger,
Abonnement belangrijke korting
Advertentiën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
