Ml55bLANCHE Dffitlnl Otgm tor him» link Vmahgai 100 Nieuwstijding®» 41e JAAROARG Eerste Blad i I WOERSDAG 2S FEBRUARI I92S. onriDAGBw YRIJÜA68A VONDB Brandenbürgh Co., èïBBS TsleiecK Re- 150. De preventieve,hechtenis. n -gid lagavai vap c»« Wzxnas 80 S NIEUWE SIEEKEE COÜEABT annex SHEERER COURANT en WYMBIRTSERADEEL ÜÜfevwB Ongeval te Tilburg. Vrijdag maakten wij melding van het onge val te Tilburg, waar een aanvankelijk- onbe kende vrouw op geheimzinnige wijze te walc geraakte en verdronk. De drenkelinge is thans herkend als de 27-jarige dienstbode A. Dirks den avond te voren na een woordenwisseling haar dienst had verlaten en niet meer terug keerde. gic. tsij eearlie» V9W *sn datna. Het collectieve arbeidscontract. Binnenkort zal een voorontwerp van een wet telijke regeling van de verbindend-verklaring van collectieve arbeidsovereenkomsten aan den Hoogen Raad van Arbeid om advies worden ge zonden. Allen, die tot oordeelen bevoegd aiju, zeggen het, dua ook gij kunt het ge rust zeggen Geef MIJ maar jld. Ivveuss laags fava'HHsit Bezoek van H. M. de Koningin aan Sneek. Naar wij uit zeer betrouwbare bron vernemen heeft H. M. de Koningin het plan in de maand Augustus tijdens de hier te houden herdenkings feesten onze stad te bezoeken. uornudu ov«r»aDB«*omsn mot d» Nai!ae««oH<» AI|am«Oï^ 701)0 91 *®r!cwa'’!lo«*Si dia oiuso Abonn4varaekord togon eagoliikkon voor évUU h wegloopen. Ten huize van dit meisje werd toen een onderzoek ingesteld, meldt de Tel. Men vond er evenwel niets verdachts. Later op den avond werd het kind naar een bureau van politie gebracht. Bij het verhoor viel zij ten slotte door de mand en bekende de porte- monnaie gerold en verstopt te hebben. Zij verklaarde verder, bang te zijn geweest, dat men de portemonnaie bij haar zou vinden. Bij een verdere ondervraging bleek, dat het meisje, 11 jaar oud, deel uitmaakte van een troepje jeugdige misdadigers, van wie zij de aanvoerster was. Zij heeft den laatsten tijd niet minder dan zes diefstallen gepleegd, waaronder het rollen van een portemonnaie met f 10 in de vestibule van een bioscoop. Ook ging zij er dikwijls op uit met haar vriendinnetjes, twee 12-jarige meisjes, met wie zij ook verschillende diefstallen pleegde. Voorts trok zij voordeel uit de diefstallen, Abonnementper jaar f 2.50 fr. p post f 3.60. Advertentiën9 ct. p. regel. Inge zonden mededeelingen hooger, bij Abonnement belangrijke korting Advertentiën worden tevens gratis ge plaatst in de SNEEKER COURANT Een onderzoek naar de prijzen der levensmiddelen in Engeland In Engeland is een koninklijke commissie ingesteid, belast met het onderzoeken van de prijzen der levensmiddelen. Deze com missie heeft, zooals het Hbl. meedeelt, Woensdag een paar huisvrouwen uit het volk en den middenstand gehoord, die om trent den levensstandaard eenige vermeidens- waardige inlichtingen gaven. Een zekere mrs. Hart wonend in het Zuidelijk deel van Londen, verklaarde, dat er geen sprake van was, dat de hooge prijzen van tegenwoordig werden goedge maakt door de qualiteit der waren. Zij er kende, dat er gedurende den oorlog, toen de loonen hoog waren, een zekere verkwis ting was, doch in haar wijk was „precious little waste.” Verder verklaarde zij, dat de Engelsche winkeliers de gewoonte hebben aan het eind der week hun prijzen op te zetten. Mrs. Wilson, de vrouw van een spoor- wegman, verklaarde dat de smaak der man nen aanzienlijk veranderd was waardoor het de vrouw moeilijker was geworden, I Vóór den oorlog waren de mannen tevre den met soepvleesch, doch tegenwoordig, verlangden zij braadvleesch en groenten wat duurder was. Zij geloofde dat dit het gevolg was van hun verblijf in het leger. Ook mrs. Wilson klaagde over het opzet ten van de prijzen op Vrijdag en Zaterdag ofschoon zij niet te klagen had over ge knoei bij het wegen of bedrog met het vleesch. Volgens de verklaring van een vrouw uit de middenstand mag de conclusie wor den getrokken, dat het levenspeil van den werkmansstand sedert den oorlog is voor uitgegaan, dat van den middenstand slech ter geworden. Allemaal bestolen. Een bericht uit Madrid meldt, dat op zekeren nacht alle gasten, in het Grand Hotel logecrende, bewusteloos gemaakt zijn en van al hun geld en kostbaarheden be roofd. Duur kalfje. De landbouwer B. Slob te Hoornaar heeft een kalf verkocht voor f 100, dat nog geboren moet worden. In den koop is buiten bespreking gela ten of het dier van het mannelijke of het vrou welijke geslacht zal zijn. Hoornaar staat bekend vooi het fokken van rundvee van 't edelste ras. 102 jaar. Mevrouw de weduwe Gestel te Eindhoven is gisteren 102 jaar geworden. Tragisch einde. Vrijdagavond werd te IJmuiden een feestver- gadering gehouden van de Chr. Hist. Kiesver- eeniging, waarbij de beer P. Cupido Sr. gehul digd werd wegens zijn onafgebroken werkzaam heid als j^nningmeester seder de oprichting. Tijdens de vergadering werd de gehuldigde plotseling onwel, waarop hij het lokaal verliet. Hij kon niet verder komen dan de vestibule, waar hij den geest gaf. Een winkel verrold. Zaterdagmorgen is te Amsterdam de linker helft van den gemeentelijken electriciteitswinkel in de Vijzelstraat naar zijn nieuwe staanplaats bij de Heerengracht verrold. De merkwaardige gebeurtenis verliep geheel naar wensch. sclr de Tel. Om halfacht begon het werk en om halftien stond de linker winkelhelft, alsof zij nooit anders gestaan had, te bestemder paatse. Slechts de rechterflank wees uit, dat er nog een tweede stuk bij moet het gebouwtje is namelijk door midden gezaagd. Stevige kabels trokken langzaam maar zeker den linke vleugel van den rechter weg. Tegen Let einde van deze week wordt het tweede gedeelte van den winkel verrold en dan weer met het eerste tot de volledige G. E. W. ve fopplaats samengevoegd. L goev oope briefkaarten met reclame. De Doru. Rijkers-briefkaart zal a.s. Woensdag verschijnen. Het is de gewone rijksbriefkaart van 7/2 cent, welke voor 5 cent verkrijgbaar zal zijn bij boekverkoopers, niet aan de post kantoren. Het verschil in prijs wordt voor het Dorus Rijkersfonds meer dan gedekt door de op de adreszijde der kaart aangebrachte reclame. Door den electrischen stroom gedood. Bij een oefening van de eigen brandweer in een ijzermijn bij Wartau (St. Gallen, Zwitser land) zijn 5 brandweerlieden in aanraking ge komen met een electrische draad. Vier van hen werden onmiddellijk gedood; de vijfde kreeg lichte brandwonden. Afd. Sneek S. D. A. P. Voor de afd. Sneek van de S. D. A. P. sprak Zaterdag in de Harmonie (Sperkhem) mevr. Suze Groeneweg. ullo --- De V o o r z. de heer De Groot opende mei nieuwc banen te leiden, niet omdat wij beter een inleidend woord deze eerste S. D. A. P.- vergadering welke in rechtstreeksch verband staat met de a.s. verkiezingen. De Spreekster mevr. Suze Groeneweg begon met er op te wijzen dat in kapitalistische kringen gezegd wordt dat de belangstelling voor de politiek bij ’t volk verflauwd was, wat voor al sinds de evenredige vertegenwoordiging het geval zou zijn. We moeten aldus deze hee- ren terug naar de toestanden van vroeger. De aardigheid zou er dus af zijn sedert niet al leen meer de geleerde heeren zich met de poli tiek bemoeien, men suggereert de bevolking als ’t ware dat ze zich maar niet meer met de poli tiek moet “Bemoeien. En gepaard met dit soort suggestie gaat ’t feit dat de volksvertegenwoor diging zich meer en meer verwijdert van wat het volk wil, men zie bv. wat de Eerste Kamer deed met het ontwerp Plaatselijke Keuze, een zaak die leefde in ons volk als geen andere. De taak dezer Eerste Kamer is volgens haar voor standers zelf, te waken tegen de waan van den dag, hier was er geen sprake van de waan van den dag. In 1914 had men immers reeds het groote petitionnement en de Tweede Kamer had tot 2 keer toe de wet op de P. K. aange nomen, de tweede keer zelfs met grooter meer derheid dan de eerste. De 5 C.-H. Eerste Kamer leden die gekozen zijn op het programma, waar in dit punt voorkwam, hebben hun kiezers wel schromelijk misleid. Ook daar in de Eerste Ka mer is dus een groote minachting getoond voor den wil en het verlangen van het volk. Men wil in die kringen terug naar de „ideale” tijd van vroeger, toen een kleine groep met aardsche goederen gezegenden, onbeperkte macht uit oefende. Dit zijn de menschen, die het wel goed vinden dat een Colijn als een Mussolini in zak formaat eens toont wat hij kan en durft met vol komen negatie van wat er leeft in het volk. Men wil in zakenkringen liberaal of Chr. komt er dan niet op aan want als het gaat om kapitaalsbelangen vinden de burgerlijke partijen elkaar wel terug naar vroeger en de sociale maatregelen aan kant doen. Het pas opgerichte Vaderlandsche Verbond zegt dat heel mooi: ,,We moeten het volk weer leeren dat vrijheid is een kostbaar bezit.” Dit is dan de vrijheid voor de ondernemers om zich weer ten koste van anderen te verrijken. Wij, zegt spr., kennen die vrijheid nog wel, wat die beteekende voor onze vaders en moeders, hoe de ondernemers onze vaders voor een schandelijk dagloon in de werkplaatsen lieten ploeteren en onze moeders lieten verbitteren door de kleine zorgen van den dag, door de kommer die er rondwaarde in de gezinnen der arbeiders. Als we even daaraan denken leggen wij immers terstond ’’de gelofte af: „Naar die tijd nooit meer terug!” We moeten niet terug maar vooruit, niet minder maar meer invloed moeten we hebben, we moeten naast de medezeggenschap der ar beidende klasse in de politiek, nu ook die hebben op maatschappelijk gebied. Met allerlei slag woorden heeft men getracht de arbeidersklasse terug te dringen in het hoekje, waarin zij voor den oorlog stond. Reeds in 1919 kwam het slag- vooral de maar pas IC glö. bij «an xiaae-r Eij giffi öij «afliea vku tliieke wijze in de bres stond, het advies der door haar benoemde commissie niet heeft overgenomen”, en dat het groote te leurstelling wekken moet, dat ze tot op heffing van den Zomertijd het initiatief neemt. Het Verbond meent, uit naam van allen, die uit hygiënisch en economisch voordeel de gunstige werking van den zomertijd heb ben leeren kennen en ervaren, te moeten getuigen, dat de opoffering daarvan voor duizenden een groot nadeel zou beteekenen Het Verbond verzoekt de Kamer maat regelen te nemen, waardoor ons volk de voordeelen van den zomertijd zal kunnen blijven genieten. De K. v. K. te Dordrecht besloot adhae- sie te betuigen aan het adres der K. v. K. te Amsterdam betreffende hét behoud van den Zomertijd. In de Donderdagavond gehouden druk bezochte ledenvergadering van de nieuwe vereeniging Baarn’s Bloei is met bijna al- gemeene stemmen besloten de Tweede Kamer te verzoeken, den zomertijd te hand haven. Bij de Tweede Kamer is ingekomen een adres tegen het wetsontwerp inzake afschaf fing van den zomertijd, van het bestuur van de .Koninklijke Verbonden Nederland- sche Watersportvereenigingen” te Amster dam. De Algemcene Nederl. Bond van han dels- en kantoorbedienden heeft zich tot de Tweede Kamer gewend met verzoek het ontwerp van Wet tot intrekking van den Zomertijd niet aan te nemen. V a 1 s c h h e i dWi n geschrifte. Tegen C. Vrucht, administrateur van het R. K. Schoolbestuur van St Willibrord te Arnhem, is rechtsingang verleend met ver wijzing der zaak naar de openbare terecht zitting wegens fraude met handteekeningen op lijsten bij aanvragen voor den bouw van twee R.K. Scholen. Ten laste is gelegd valschheid in geschrifte. B u i k t y p H u s, In het woonwagenkamp te Nijmegen zijn gevallen van buiktyphus geconstateerd waar van één met doodelijken afloop. Gisteroch tend is er nog een nieuw geval geconsta teerd. Men heeft maatregelen genomen om uitbreiding te voorkomen. Veevergiftiging. Verdacht van middelen te hebben ver strekt en inlichtingen te hebben 1 egeven om een stal vee te vergiftigen werd Don- derdagvond door de gem.-veldwachters en den rijksveldwachter te Wolvega in arrest gesteld de reeds hoogbejaarde rentenierende landbouwer R. B. aldaar. Het betreft den veestapel van den heer R. Veurman te Sonnega. Een knecht van bedoelden Veur man, een volgens de meening van velen niet erg schrandere jongen kwam veel bij bedoelden B. aan huis. B. nu wordt er van verdacht dezen jongen middelen aan de hand te hebben gedaan, waardoor het vee van Veurman zou kunnen worden ver giftigd. Doordat een andere knecht van Veurman aan de kleur van het voeder ont dekte, dat de zaak niet in orde was, heb ben slechts twee koeien daarvan gegeten en heeft de verstrekking er van geen ern stige gevolgen gehad. Behalve B. werden, naar het „L. Nbld meldt, ook diens zoon en de reeds ge noemde knecht in arrest gesteld. Na een verhoor, waarin de zoon bekende, dat zijn vader deze middelen zou hebben verstrekt, is de zoon weer op vrije voeten gesteld. De Kamerverkiezingen. In den R.K. Rijkskieskring ’s-Gravenhage is, naar uit een relaas in de Res. bode blijkt, de volgende groslijst van candidaten voor de Tweede Kamer opgemaakt1Prof. Veraart, 2. prof. Steger, 3. minister Aal- berse, 4. mevr. Bronsveld Vitringa, 5. A. Conijn, 6. mej. Annie Meijer,7. L. F. Guit, 8. Chr. H. Jansen, 9. H. J. Borghols, 10. majoor Lambooy. 11. G. P. Bon, 12. mr. van Schaik, 13 15 v. d. Sand, mr. Van Hellenberg-Hubar en mr. De Jong. Vitrioolwerper. Sedert eenigen tijd heeft de 27-jarige vrouw van den 46-jarigen woonschuitbewoner L. de K te Leiden haar man verlaten en is samen gaan wonen met H. S., in de Bouwelouwensteeg al daar. Zaterdag heeft de K. zich daar vervoegd en heeft hij zijn vrouw een bierglas met vitriool naar het hoofd gesmeten. Het glas kwam door een afwerende beweging van de vrouw tegen haar arm terecht. De vrouw kreeg hevige brand wonden aan den arm. De K. is door de politie opgesloten. die deze laatste meisjes afzonderlijk pleeg den. De buit werd nu eens bewaard bij een der kinderen thuis, dan weer in den kelder van ’n apotheker, van wie ’n 13-jarige loop jongen ook in het complot betrokken was. De outlets van de kinderen wisten natuurlijk van deze diefstallen niets af. De opbrengst van den buil werd meestal versnoept. Het Troelstra-oord. Het hoofdbestuur van den Nederland- schen Schildersgez;llenbond besloot f1000 te storten in het fonds voor de stichting van een z.g.n. Troelstra-oord. Terug naar de tollen. In de gemeente Zaandijk zullen weer tollen worden ingesteld, ter goedmaking van de kosten van aanleg en onderhoud van wegen. Voor een auto is 25 cent, voor een motorrijwiel 15 cent, voor een rijwiel 1 cent verschuldigd. Een veiligheidsdienst! Te Amsterdam is gearresteerd de direc- tem van den Nationalen Veiligheidsdienst „Djaga,” die van een aan hem toever trouwd bedrag van f 6000 circa vierdui zend gulden te eigen bate heeft aange wend. De aangehoudene zal vervolgd wor den ter zake van verduistering. De „Res.bode” (r.-k schrijft: Meer dan eens is op dit instituut bij onze rechtspraak critiek geoefend en tot niet geringe voldoening van velen is in het nieuwe wetboek van strafvordering dit in stituut zoodanig gereglementeerd, dat de allerergste misbruiken er van uitgesloten zijn. Maar ofschoon dit zeer belangrijke wets ontwerp reeds in 1922 in het Staatsblad verscheen, is het thans, in 1925, nog steeds niet ingevoerd en wordt de bestaande toe stand eenvoudigweg gehandhaafd. We weten niet, welke geheime machten deze verhumaniseering van ons strafrecht tegenhouden, maar wel weten we, dat er dagelijks nieuwe slachtoffers worden ge maakt van dezen feitelijk onduldbaren toe stand. Niet elk geval toont dit echter in zoo schrille gedaante als het arrest, Woensdag door het Haagsche Gerechtshof gewezen in de geruchtmakende zaak tegen den rijks- bouwmeester V. Deze man werd op 21 Juni 1923 gear resteerd en in preventieve hechtenis gehou den tot Februari 1925, dus bijna 20 maanden. Toen veroordeelde het Gerechtshof hem tot 6 maanden gevangenisstraf, zoodat deze man 14 maanden, dus meer dan een jaar, onschuldig in de gevangenis heeft gezeten als slachtoffer van het instituut der preven tieve hechtenis. Wanneer we hierbij nu nog weten, dat niemand minder dan de procureur-generaal bij het Hof het vooronderzoek in deze zaak becritiseerde, wijl het ondanks den langen duur zeer onvolledig en eenzijdig is ge schied, dan gevoelt men, welk een groot onrecht door de rechterlijke macht aan de zen man is begaan. De man is nu in vrijheid gesteld en men trekt zich verder niets meer van hem aan. Was het nieuwe wetboek van strafvorde ring ingevoerd, dan was deze langdurige preventieve hechtenis niet mogelijk geweest en men had het slachtoffer van deze ge rechtelijke fout een behoorlijke schadever goeding moeten geven. Dit geval staat echter niet alleen. Eenigen tijd geleden bleek, dat iemand die reeds 5 jaar lang in Leeuwarden ge vangen zat, onschuldig veroordeeld was. De man was zijn broodwinning kwijt, ge heel geruïneerd, maar aangezien het nieuwe wetboek van strafvordering niet was inge voerd, kon hij op geen enkele schadever goeding aanspraak maken. Men heeft hem toen door middel der reclasseering gehol pen aan een groentenwagen en een heel klein crediet, maar het was bij lange na niet te vergelijken met wat men hem on rechtvaardig ontnomen had. We weten, dat de strafrechter en niet pgewekt hadden. Dit leidde tot de aanhou-minder de leden van de staande magistra- zakkenrollerij tegenwoordig was geweest njeuwe wetboek van strafvordering en misschien is het met uitgesloten, dat deze oppositie de oorzaak is dat het nog steeds niet is ingevoerd. Maar het vonnis, dat Woensdag uitge sproken is, moet toch weer eens duidelijk doen zien, dat de huidige toestand niet lan ger gehandhaafd kan worden. Ook hier geldt de gulden regelBeter vijf schuldigen vrijgesproken dan één on schuldige veroordeeld. De Zomert ij d. Het Verbond van Vakorganisaties van hoofdatbeiders in Nederland heeft zich tot de Tweede Kamer gewend met een adres naar aanleiding van het wetsontwerp strek kende tot intrekking van de bestaande wet op den Zomertijd, waarin o.m. wordt op gemerkt, dat „dezelfde regeering, die een maal voor den zomertijd op zoo sympa. woord van de arbeidsschuwheid bouwvakarbeiders zouden dat zijn, heeft nu een Engelsche commissie geconstateerd dat juist die Nederlandsche bouwvakarbeiders zooveel produceerden. Toen kwam het woord „verspilling”, maar juist ons groote bezwaar tegen het kapitalisme is dat het zoo spilziek is op allerlei mogelijke manieren. Bv. de reclame is geheel verspilling van geld en bekwaamheid. Men kent ook de geschiedenis van de Holland- sche sigaret die naar Engeland gaat om daar te worden verpakt en dan weer hier terugkomt en verkocht als Engelsch merk. Er zijn echter schrijnender voorbeelden van die spilzucht. Het was in de tijd dat kort na den oorlog - de geheele wereld behoefte had aan dekking, de Oostenrijksche moeders smeekten om oude kranten om hun kinderen te beschutten, toen daar in Amerika een prachtige katoenoogst op de velden stond. Maar de katoenplanters beslo ten toen 2/3 van de oogst op het veld te ver nietigen. Zoo is het met veel artikelen gegaan, en zoo leerde men ons niet te verspillen! Dat is de zuinigheid van het kapitalisme. Men produceert niet om in de behoefte te voorzien maar enkel om ’t geld. Het is niet den ondernemer, maar het stelsel dat in dezen het verwijt treft en in deze spilzucht o. a. zit het zondige van dit stelsel. Na het woord „verspilling’.' kwamen de woor den "veiligstelling van den gulden”, en men begon met de gulden van de ambtenaren en de werkloozen veilig te stellen door de salarissen SEfi bij vofitos TE IwV 44«s heao. oS eeg «w Jeugdige zakkenrollers. Te Rotterdam kwam een dame bij de po litie aangifte doen, dat zij in de Hoogstraat van een portemonnaie, inhoudende f 5. was beroofd. Zij verdacht hiervan een onge veer 12-jarig meisje, van wie zij een vage beschrijving gaf. Voorts had zij in de buurt meer kinderen gezien, die haar wantrouwen i nnrraiiml/4 hnrlrlon 1n5z4/-1r* 4-rsZ. k» y-»« my v*v» v «amkbavm itidivtvi w 1VV4V11 vtv oicicfiiuv marionet* ding van een 8-jarigen jongen, die bij detuur zeer ernstige bezwaren hebben tegen en uitkeeringen te verminderen en de guldens in en vertelde, dat hij zijn zusje hard had zien! de schatkist te houaen en men praatte nog over de veiligstelling van den gulden toen die reeds hooger stond dan de dollar. Toen het gekerm over dê gulden lang genoeg geduurd had vond Colijn de. leuze der kapitaalvorming uit. Men ■moet de loonen verlagen om kapitaal in nieuwe bedrijven te kunnen steken, maar knappe koppen als Kuiper, Bonger, Cort v. d. Linden zijn juist van meening dat de kwaal in Nederland juist is, dat er te veel kapitaal is en als men ziet dat de Rotterdamsche leening in één dag tweemaal overteekend werd, dan blijkt -dat dit inderdaad juist is. AI die leuzen dienen slechts om de arbeiders te laten slikken wat de ondernemers en de re geering willen. Voor wat die regeering doet dient men echter niet alleen Colijn verantwoordelijk te stellen, men vergete niet dat we nog steeds het ministerie-Ruijs hebben, de R.-K. minis ters doen maar al te graag wat Colijn wil, en de Chr. arbeiders hebben het ten slotte aan hun arbeidersleiders, die deze regeering steeds steun den, te wijten dat de zaken gegaan zijn als thans geval is. Zij hebben de gelegenheid gehad van Colijn af te komen toen zij met ons de Vlootwet verwierpen, hadden zij daarna rugge- graat getoond, de r.-k. leiders hadden nu de comedie van St. Michael, die vertoond werd om te voorkomen dat de R.-K. arbeiders op rood stemden, niet behoeven op te voeren. Wil men op nationaal gebied terug, op internationaal ge bied is het net zoo. De regeering heeft mets uit den oorlog geleerd, zij blijft nog vasthou den aan het „Wie den vrede wil, bereide zich ten oorlog”. De sociaal-democraten weten da: alle oorlogsellende voortkomt uit ’t kapitalisme. doch zij beseffen dat het niet noodig is dat het socialisme volkomen is verwezenlijkt, voor op dit gebied iets kan worden bereikt. Inplaats van de eisch van het volksleger heeft de S. D. A. P. i thans na rijp beraad de ontwapening in haar programma opgenomen. De geschiedenis heeft ons aangewezen om in dezen de wereld op dan anderen zijn, maar omdat wij onweerstaan baar voor dit vraagstuk werden geplaatst. In de oorlog raakten de vakorganisaties internatio naal en nationaal in scherven,, toen na den oor log dat alles weer moest opgebouwd, moest men wel tevens overwegen hoe in het vervolg een dergelijke afbraak kon worden voorkomen. En zoo besloten de vakorganisaties internatio naal om door staking enz. een eventueel nieuwe mobilisatie en oorlog, die de ondergang van Europa zou beteekenen, te voorkomen. Toen de vakbeweging zoover was, was het de tijd voor de S. D. A. P. om ook het politieke programma te herzien. De ontwapeningseisch is opgenomen. Wij stellen wel degelijk prijs op 'n onafhankelijk Nederland, maar voor de handhaving daarvan i: het geweld niet meer het middel; de oorlogs techniek heeft de verdediging van een klein land zoo goed als onmogelijk gemaakt en wij zien nieuwe mogelijkheden tot keeren van den oorlog rijzen. We willen den oorlog die wij niet op Hooger Wil schuiven doch menschen- werk noemen in de eerste plaats door de kracht der arbeidersbeweging bestrijden, die se dert 1870 zoo enorm gegroeid is. Dan zien wij in de Volkenbond, zij het zeer onvolkomen, een kiem ten goede. Op dat instituut is nog wel niet te bouwen, doch wij kunnen er aan bou wen; eenmaal zijn ook particuliere geschillen door geweld beslist, daarvoor is de rechtspraak gekomen, welnu het moet mogelijk zijn ook in de internationale verhoudingen zoo iets te be reiken. Denemarken met zijn socialistische re geering nam het initiatief tot ontwapening, wel nu hier in Nederland zal de soc.-dem. Kamer fractie binnen enkele dagen haar initiatief-voor- stel daartoe eveneens indienen (daverend ap plaus). Zij rekent daarbij ook op de vrouwen, en het is in de vrouwenbeweging dat spreekster naast arbeidersbeweging en Volkenbond de derde mogelijkheid tot verzekering van den we reldvrede ziet. Als de natuur nog de natuur is zullen de vrouwen een machtige steun voor de ontwapening blijken te zijn. Al kan daardoor niet de zekerheid gegeven dat er geen oorlog meer zal komen, spr. kiest deze onzekerheid boven de zekerheid dat er oorlog komt als men met bewapenen voortgaat. De kans om hier waf voor de vredesgedachte te doen komt in Juli b de verkiezing. We hebben nu een regeering die dwars tegen het vredesverlangen van ons volk ingaat en die ons met ’t Vlootontwerp opscheep te, nadat men er bij de verkiezingen in '22 in 7 talen over had gezwegen; de Vlootwet kwam, minister de Geer ging heen, doch Colijn kwam, de ambtenaren moesten bloeden, het onderwijs moest kapot om de vloot. Maar de regeering leed de nederlaag, alle vrouwen in de Kamer trokken, met uitzondering van jammer genoeg de e.-h. mr. Frida Katz een lijn en stem den tegen. Maar de regeering kwam toch terug, eerst zou nu de begrooting sluitend gemaakt, daarna een nieuwe vlootwet ingediend. Nog is er geen nieuw vlootplan ter tafel gebracht en nu zal het van het Nederlandsche volk afhangen of dat na de verkiezingen wel het geval zal zijn. Daarvoor heeft de Nederlandsche man en vrouw nu het stembiljet. Het gaat hier ditmaal niet om persoonlijk of landsbelang, het gaat hier om een wereldgemeenschapsbelang. We moeten op internationaal gebied naar nieuwe verhou dingen, dat is het al overheerschende vraagstuk. Spr. weet dat er nog veel propaganda door alle partijen vóór de verkiezingen zal worden ge maakt. Welnu, zegt spr., vorm u zelf een oordeel door naast de bladen van uw eigen partij ook de onze te lezen en dan heb ik genoeg vertrou wen in uw gezond verstand en ons levenwek kend beginsel, dat gij uw gevoel van verant woordelijkheid zult beseffen en u als medestrij der voor nieuwe internationale verhoudingen aan onze zijde zult scharen. Er was geen debat. De goed bezochte verga dering. waaruit menigmaal applaus had opge klonken werd daarna door den voorz. geslo ten.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1925 | | pagina 1