.120
L
eek
(A
H
11
fa
fa
®1J!
e
O
I.L.
Een nieuw leesboek over de
Friesche Geschiedenis*
200»
PR
NIEUWSTIJDINGEN.
I
tlfitlnl Druil D« ln»iti Smi
ZATERCAU 10 OCTOBER 1935
■o. 3
PERS
n
'1
42e JAAR9AB8
Eerste Blad
Vartchga»
DUTBDAGB n VRIJDAGBAVOinji:
Uitfavcn
Brandenburg!! Co.,
kilo
Geschenken uit Indië.
Uit Djokja wordt aan het Soer. Hbld. ge
schreven, dai de sultan van Djokja bij gele
genheid van de viering van den 45sten ver
jaardag van de Koningin twee kostbare ge
schenken heeft doen vervaardigen voor de
Koningin-Moeder en Prins Hendrik.
Het geschenk voor Prins Hendrik bestaat
uit een timohonhouten degenstok met zwa-
ren gouden knop, eindigend in een sierlijken
dierenkop, geheel bezet met kostbare bril
janten. In het degenstaal zijn gouden schor
pioenen gevat.
Het geschenk voor de Koningin-Moeder
is een ivoren wandelstok uit één stuk, voor
zien van een z.g. „haakhandvat”. Het is ver
sierd met een gladden band, bezaaid met
brillanten en voorzien van het monogram
van den sultan.
yia DIJ «mum van
Mn wljawiuQM.
V.iu.u. nOTnarOU ««uMayrtoMi*
C—--C—
NIEUWE SNEEKEH COURAST
mmx SHEERER COURANT M WYMBRITSERJUDEEL
de schrijver een hfdst. aan de
vruchtbare werkzaamheid der kloosterbroeders
en -zusters, waarin naast veel verwarring veel
„Geluckigh is het Volk, dat sijnen oirsprong kent,
De middelmaet bewaert, en omziet onder ’t
[stuuren.” damenten kunnen leggen uit de bouwsteenen
is en een enkel exemplaar zoo af en toe antiqua-
zohder overdrijving zeggen, dat er opnieuw be- D o
hoefte ontstaan is aan een volksleesboek over Gosses ,,de naweeën van den Noormannentijd
te boven was”, en dus met een wel wat grooten
sprong naar den tijd, toen Olivier van Keulen
waardoor
•atoledaM «II» *n>« JLb«nné«mnk.rd tagan angalakkan
Gebrek aan ijver.
De Commissie voor Practisch Werken op het
gebied van Werktuigbouwkunde, Scheepsbouw-
kunde en Electrotechniek, aan de Technische
Hoogeschool te Delft schrijft:
De Commissie voor Practisch werken:
gezien klachten van de Industrie betreffende
het gedrag en het gebrek aan ijver van studen
ten, die bij haar in de zomervacantie practisch
te werk waren gesteld:
brengt ter algemeene kennis, en in het bij
zonder aan hen, die door tusschenkomst van
bedoelde commissie een plaats in de Industrie
zullen erlangen;
dat de commissie van oordeel is, dat voor
zoover de studenten niet door een tijdelijk
dienstverband wettelijk daartoe verplicht zijn;
zij door de commissie verplicht worden ge
acht dien tijd aan de betreffende bedrijven door
te brengen, waarvoor zij hebben aangevraagd,
en (of) die hun met hun voorkennis is toege
wezen.
Aangezien het is voorgekomen, dat een In
dustrieel bedrijf zich in den vervolge genood
zaakt ziet geen studenten der T. H. te plaatsen,
op grond van gebrek aan ijver en door wan
gedrag van de te werk gestelden;
brengt de commissie ter kennis, dat, indien
bij haar gegronde klachten mochten inkomen,
betreffende een door haar tusschenkomst ge
plaatsten student, aan dezen in de toekomst be
middeling bij het verkrijgen van een plaats zal
worden geweigerd.
Het sportterrein.
Reeds eenige weken geleden oerichtten
wij aat bij won. besiuit was ongegrond ver-
xiaaru een oeroep van den raad dezer ge
meente tegen een besiuit van Ged. Staten
van friesland, waarbij göéokéunng is ont
houden aan liet raadsbesluit dier gemeente,
voor zoover dit strekt tot het garahdeeren
van rente en aflossing eener voor den aan
leg van een sportterrein te sluiten geldlee-
ning van ten hoogste f60.000 door een op
te richten vereeniging tot exploitatie van
het sportterrein. Oed. Staten waren van
meening, aat het risico, dat de gemeente
daarbij op zich neemt, bij den toestand,
waarin- de financiën der gemeente verkee-
ren, niet mag worden aanvaard.
Aan de overweging ontleenen wij het vol
gende:
De Kroon overwoog dat met Ged. Staten
moest worden aangenomen, dat de lasten
welke op de gemeentenaren drukken, on
evenredig hoog zijp te achten; dat de aan
leg van een sportterrein hoezeer voor de
gemeente nuttig en wenschelijk, toch voor
haar niet als een strikt noodige uitgave is
te beschouwen, en bovendien een belangrijk
risico voor de gemeente medebrengt.
De Kroon is derhalve van oordeel, dat on
der deze omstandigheden het raadsbesluit
strijdt met een richtig financieel beheer.
Toch zal aan de meeste beoefenaars van
Frieslands geschiedenis beter bevallen zijn het
spoedig na Steenstra’s werk verschenen boek
van Wopke Eekhoff, toen reeds Leeuwardens
archivaris. Dit droeg tot titel: „Beknopte Ge
schiedenis van Friesland in hoofdtrekken, be
vattende een overzigt van de lotgevallen der
Friezen en van de voornaamste gebeurtenissen
gedurende bijna 2000 jaren”. Ook deze schrij-
ver wilde met zijn boek Frieslands historie
nader tot het Friesche volk van zijn tijd bren
gen. En om dit doel te kunnen bereiken schreef
hij in vlot gestelde hoofdstukken een voor zijn
dagen geheel frisch werk, dat op onderhoudende
wijze en toegelicht met eenig kaartenmateriaal
het verloop der Friesche geschiedenis schetste
tot veler leering.
Dat Eekhoff op die wijze nog beter dan Steen
stra bij het volk ingang vond, dat hij reeds door
dit geestesproduct zijn naam populair maakte,
dat thans nog zijn boek goede diensten kan be
wijzen aan degenen, die het Verleden van hun
Land en Volk beminnen en dat tot voorwerp
hunner studie maken, is zeer begrijpelijk om
verschillende redenen. Eekhoff was langzamer
hand vakman geworden, Steenstra bleef dilet-
moois wordt verteld. Het Middeleeuwsch Fries
land op zijn mooist gezien, zou ’k bijna zeggen.
Het daarop volgende tiende Hfdst. is er een van
roof, moord en doodslag onder en tusschen de
Schieringers en Vetkoopers, waardoor Friesland
ten prooi werd aan de vreeselijkste anarchie en
gruwelijkste guerilla.
Bedreiging van buitenlandsche vijanden deed
de Friezen in die periode (vooral de 15e eeuw)
wel voor een wijle hun bloedige veeten ver
geten, zoodat dan de krijg voor een korten tijd
rustte, maar de aloude vrijheid werd toch zien-
derhande veroverd door vreemde machten. Hol-
landsche graven en Utrechtsche bisschoppen be
laagden die onafhankelijkheid en o. a. gelukte
het aan Albrecht van Beieren om zich door een
deel der Friezen als heer te doen erkennen. Maar
eerst de Saksische vorsten 1500 overheersch-
ten Friesland voorgoed en sedert dien tijd bracht
een centraal bewind ook in de Noordelijke kust
landen orde en vrede, rust en veiligheid (hfdst.
XII). Een enkele poging om dat Saksische be
wind te verruilen tegen het regime van Gelders
hertog speelde Friesland in handen van Karei
V, die echter evenals later zijn zoo Filips II te
veel inbreuk maakte op de godsdienstvrijheid
en andere privileges van de bewoners dezer
landen (hfdst. XIII). Het slothoofdstuk laat dan
ook het „voorspel” van den 80-jarigen oorlog
in Friesland zien (hfdst. XIV).
Dat is eenigszins vrij weergegeven de hoofd
inhoud des boeks. Een tamelijk omvangrijk
menu met een keur van gerechten, die elk op
zich zelf en smakelijk toebereid zeer zeker in
dank worden aanvaard. Aan die wijze van be
reiding mankeert het hier dan ook niet en men
kan in het aangebodene de meesterhand van
een goeden kok in den vorm van den onder
wijzer proeven, die slechts af en toe in het sta
tiger habijt van een voorlezer verschijnt (hfdst.
V en XII).
Doch de ingrediënten tot bereiding dier spij
zen bleken me dikwijls van inferieure kwaliteit,
hetgeen te meer te betreuren valt, wijl hier met
weinig moeite zulke goede en degelijke grond
stoffen bijeengebracht kunnen worden.
In het volgend nr. hierover nacer.
inn flia- van •««-
»VV llldan binnen 10 d.
een
teeke-
het nen gaat geven, gaat Giovanni de dorpsbe
woners waarschuwen. Hijzelf valt daarbij
echter als offer, en als de Witte Non toe
snelt om hulp te bieden aan de slachtoffers
komt zij te laat. Lillian Gish speelt de
hoofdrol schitterend.
De Bioscoop bij de Waag brengt niemand
minder dan Maciste weer eens op de film
in „Gevangene no. 51”. Gevangene no. 51
in de Brixton gevangenis te Londen is Guy
Russell, die op een avond even uit het huis
van bewaring ontsnapt om zijn verloofde
Lillian Stone te zien en daarna zich door z’n
vriend Maciste weer naar zijn pension laat
terugbrengen. Guy is beschuldigd een speel
huishouder te hebben vermoord en na zijn
veroordeeling helpt Maciste hem weer ont
vluchten. Want Guy is niet schuldig, Da
rius, zijn neef die ook verliefd is op Lillian,
lands geschiedenis. Eekhoff
zijner betrekking
iemand anders in staat om
krachten eersterangswerk te
doordat hij beschikte over een welvoorziene bi- i
bliotheek der Gemeente Leeuwarden en haar Groote en o
even kostelijke als kostbare schatten aan archi- wijze, alsof bij dezen vorst ten behoeve
oude stamland der Germaansche Friezen de
meest edelaardige bedoelingen en de reinste
Bioscoopnieuws.
De Amicitia-Bioscoop heeft als hoofd
nummer „De Witte Non”, de geschiedenis
van prinses Angele die Giovanni Severi be
mint, op wien echter ook haar oudste zuster
verliefd is. Door listige handelingen van
deze laatste wordt Angele onterfd, haar
blijft slechts de liefde van Giovanni. Deze
moet echter een militaire expeditie in Afrika
leiden en men hoort te Rome dat ze in de
pan zijn gehakt door de Arabieren. Angele
gaat nu een proeftijd in een kloos'te/ der
Witte Zusters doormaken om daarna in de
orde opgenomen te worden. Maar in dien
tijd heeft Giovanni kans gezien aan de Ara
bieren te ontkomen, hij keert terug in Rome
en ontmoet daar in het hospitaal der Witte
Friesch Genootschap.
LEEUWARDEN, 8 Oct. Tot leden van het
Friesch Genootschap voor Geschied-, Oudheid-
en Taalkunde zijn benoemd de heeren: E. Elema,
E. Feenstra, J. van Galkom, H. Hofstra en K.
Meima, allen te Sneek; dr. J. A. Leeuwenburgh,
te Akkrum; T. M. J. Knuvelder, te Bakhuizen;
ds. B. P. de Vries en dr. J. Westra, te Balk;
mr. K. H. Mulder, te Sneek; T. Galama, te Hel
der; P. W. Rinkema, te St. Nicolaasga; Sj.
Rusticus, te Nijland; dr. J. W. Groeneboom en
dr. F. G. Muller, te Oosterzee; D. J. de Jong,
te Oudega; T. van Hout, te Oudemirdum en H.
A. Tromp, te Woudsend.
HEMELUMER OLDEPHAERT c. a„ 5 Oct.
De Raad dezef gemeente besloot in zijn heden
gehouden vergadering het ontvangen besluit van
den raad der gemeente Zoeterwoude inzake op
heffing van den Zomertijd, alsmede het ontvan
gen schrijven van het Bestuur van de Neder-
landsche Afdeeling van den Internationalen
Bond tegen vallende ziekten, waarbij verzocht
wordt om als lid dier afdeeling toe te treden,
voor kennisgeving aan te nemen.
De stroomverrekening der straatverlichting
tusschen de gemeente en de verschillende coö
peraties zal, wat de straatverlichting te Warns,
Hemelum en de Wouddorper betreft, naar een
vast recht'van f 15 per lantaarn en per jaar
vermeerderd met een bedrag van f 0.30 per
K. W. U. plaats vinden, terwijl die met Koudum
voorloopig op denzelfden voet zal doorgaan, d.
w. z. naar een eenheidsprijs van f0.65 per K.
W. U. Het laatste besluit werd aangenomen met
5 tegen 4 stemmen, die der heeren Martens,
Bajema, Van Dijk en Brekeveld. Deze heeren
wenschten direct een uniforme regeling met alle
coöperaties. De coöperatie te Koudum deelde in
een schrijven mede, dat wanneer de provincie
haar coöperatie ook ontheffing toestaat van de
huur ad f 1050 per jaar voor den verdeelkabel
gelijk zij hare zustercoöperaties in de gemeente
begunstigt, zij dan onmiddellijk bereid is, een
zelfde verrekening aan te gaan, als met die coö
peraties plaats vindt.
Het adres van de Provinciale Friesche Veree
niging voor Vreemdelingenverkeer om subsidie
is van de hand gewezen.
Aan Hendrik van dar Wal te Nijega zal een
strookje water worden verkocht voor f 25.
De armvoogdijrekening, dienst 1924 is goed
gekeurd met een ontvang van f 16981.53J4 en
een uitgaaf van f 15151.15^2, derhalve een voor-
deelig saldo van f 1830.38.
De gemeenterekening, dienst 1924, is als volgt
voorloopig vastgesteld: Gewone dienst, Inkom
sten f 194..321.59, Uitgaven f 181.677.49, batig
saldo f 12.644.10; Kapitaaldienst: Inkomsten
f 60.652.53>/2, Uitgaven f 60.391.64’/2, batig
saldo f 260.89.
Aan Age G. van der Veer te Warns zal nog
een klein strookje van de opslagplaats te Warns
in erfpacht worden afgestaan, tegen een jaarlijk-
sche rente van f 0.20 per M2.
De heer Klijnstra acht het gewenscht, dat
Dinsdagsmorgens bij de haven te Koudum een
lantaarn komt te branden en merkt op dat het
boomgewaè bij het brugje in den Heidenschap-
sterweg hinderlijk voor het auto-verkeer wordt.
B. en W. zullen hieraan hun aandacht schenken.
De heer Van Dijk wees op de slechte aanslui
ting van het nieuw bevloerde gedeelte straat te
Molkwerum aan den aangrenzenden grindweg.
De Voorzitter deelde mede, dat B. en W. hier
mee bekend zijn, en dit in dit najaar met werk-
loozen in orde zal worden gebracht.
Voor het onderzoek der aangeboden gemeen-
populair werk dan 75 jaren geleden, toen Eek
hoff zijn bovenaangehaald boek voor de pers
bewerkte.
In die behoefte nu heeft de heer De Jager
trachten te voorzien, voor welk streven wij
hem niet dan erkentelijk mogen zijn. Eveneens
geldt dit den uitgever, die het aandurfde, om
voor een betrekkelijk beperkt terrein een uitgave
als deze het licht te doen zien en dan in zulk
een welverzorgden vorm, als waarin het boekje,
dat nog wel in 2 deeltjes zal uitkomen, ons werd
aangeboden.
Het thans verschenen eerste deeltje heeft vele
goede eigenschappen. Vooral de wijze van be
werking is aangenaam te lezen en onderhou
dend, wekt leven in de wat men dikwijls pleegt
te noemen dorre geschiedenis, zoodat men wel
in de eerste plaats het boekje vlot geschreven
mag noemen. Verder is de indeeling overzichte
lijk en biedt verscheidenheid van stof aan. En
kele hoofdstukken hebben aan ’t slot een tijd-
tafeltje, waarin de voornaamste feiten in „ronde”
jaartallen worden vastgelegd, zoodat er voor
schoolgebruik gelegenheid bestaat, op die wijze
het „geraamte” der Friesche Geschiedenis te
laten memoriseeren.
De schrijver stelt zich met zijn werkje dan
ook tot taak, om „de geschiedenis van het
Friesche volk en het Friesche land te beschrij
ven van de oudste tijden af tot op heden” en
in zulk een vorm, dat het bestemd kan worden
„voor schoolgebruik”, in verband waarmee „de
wijze van voorstelling der gebeurtenissen ge
richt is naar het bevattingsvermogen van de
schooljeugd, die het dramatiseerende bemint
bovqp het beschrijvende, handeling stelt boven
betoog”. De schrijver bediende zich dan ook in
ruime mate van deze dramatiek, doch het is wel
jammer, dat zijn dramatis personae daardoor
niet zelden zeer onhistorische wezens zijn ge
worden, waardoor het door hem gegeven beeld
onvolkomen de historische werkelijkheid weer
geeft. Doch daarover beneden. Ook voor het
vereenigingsleven acht de auteur geen overbo
dig werk te hebben verricht en er kan werkelijk
onder deskundige leiding in den kring van Frie
sch jongelingen met vrucht van zijn boekje wor
den geprofiteerd.
Om U een overzicht te geven van wat alzoo
in het eerste deeltje wordt behandeld volge
hier nog even puntsgewijze de hoofdinhoud.
Het geheel is in 187 bladzijden ondergebracht,
regelmatig verdeeld over 14 hoofdstukken,
waarin de geschiedenis van Friesland en de
Friezen behandeld wordt vanaf 200 v. Chr.
tot Alva’s komst in de Nederlanden in 1567.
In hfdst. I krijgt een gefingeerde Kimbrische
vloed een te lange beurt in ’t verhaal, dat toch
volgens den schrijver „geschiedenis” zou heeten,
doch het is misschien om met een „begin” te
openen. Het 2e hfdst. houdt al iets meer van de
bewezen waarheid in, doordat hier hoewel in
onjuiste chronologische verhoudingen de Kim-
bren en Teutonen met de Romeinen slaags
raken, waarbij een zeker percentage Friezen
betrokken zouden geweest zijn. Het is nog wel
Oud-Friesland op zijn smalst met hoofdpersonen,
die als Seerp en misschien ook diens ega Tet
als ruim 100- of 200-jarigen optrekken naar het
land hunner vaderen, een veelgeliefde uit
drukking des schrijvers! doch het komt al
eenigszins bij.
De schrijver had voor deze hoofdstukken voor
zijn wetenschappelijken ondergrond beter fun-
heeft de moord gepleegd en de verdenking
doen vallen op Guy. Op ’n feest weet Lillian
Darius uit te hooren en als deze bekent
transporteert de man met de biceps, Ma
ciste, hem naar de politie. Guy kan zich
dan weer onder zijn Waren naam vertoo-
nen en natuurlijk komt nu alles in orde. Aan
Maciste is dat alles te danken en ook hij
krijgt z’n belooning.
LEEUWARDEN. De Kroon heeft onge
grond verklaard een beroep van den raad
dezer gemeente tegen een besluit van Ged.
Staten van Friesland, waarbij goedkeuring
is onthouden aan het raadsbesluit tot wijzi
ging van de begrooting voor het jaar 1924.
De raad had een nieuwe uitgaafpost van
f 34.000 op de begrooting gebracht voor
den bouw van een nieuwen walmuur langs
den Oostersingel met aansluitende bestra
ting voor den grindweg ter plaatse. Ged.
Staten hadden bij hun besluit overwogen,
dat zij reeds eerder goedkeuring hebben
•onthouden welk besluit door de Kroon
in beroep is gehandhaafd aan een raads
besluit, waarbij voor hetzelfde werk een
post van f44.100 in de begrooting voor het
jaar 1922 werd opgenomen, tèrwiji sedert
het nemen van dit besluit de toestand ter
plaatse ongewijzigd is gebleven; dat zij ook
nu, waar niet het minst de publieke licha
men zijn geroepen, de uiterste zuinigheid in
de uitgaven te betrachten, de besteding van
de uitgetrokken som, hoewel verlaagd, niet
kunnen goedkeuren voor een werk, dat vol
strekt niet urgent is.
De Kroon heeft thans overwogen, dat
mede in verband met de uit de stukken ge
bleken mogelijkheid, op andere wijze te
voorzien in de behoefte aan grootere lengte
los- en laadplaats, de voorgenomen bouw
van een nieuwen walmuur niet als dringend
noodzakelijk is te achten, zoodat in de te-
genwoordige financieele omstandigheden de
uitvoering van een zoodanig werk achter
wege behoort te blijven.
LEMMER, 9 Oct. De heer G. Rienstra, hoofd
der O. L. School alhier, komt voor als no. 1 op
de voordracht van hoofd der school te Deventer.
it gio. mj «Milt
•v vm mb vinoe
te- en armvoogdijbegrootingen, dienst 1926,
verdeelde de raad zich in twee secties. De eene
sectie bestaat uit de heeren: Koornstra, F. de
ong, Van Dijk, Klijnstra en Talsma; de andere
uit de heeren: Martens, Brekeveld, IJntema en
Boersma.
Conflict in het scheepsbouwbedrijf.
Gisterochtend is bij de N. V. scheepswerf
en machinefabriek P. Smit Jr. te Rotterdam
een staking uitgebroken. Zooals bekend,
vergaderde het personeel, dat uit ruim 1200
personen bestaat, Zaterdag j.l. onder lei
ding van den Algemeenen Nederlandschen
Metaalbewerkersbond. Daar werd beslo
ten, dat het bestuur van genoemden bond
zich in verbinding zou stellen met den Me-
taalbond en de directie van de werf ter be
spreking van de vraag of bij den Finschen
ijsbreker de arbeidstijd zal worden verkort
en de loonen evenredig verlaagd. Indien
geen bevredigend antwoord zóu zijn ver
kregen, aldus besloot de vergadering, dan
zou aan de directie een ultimatum worden
gesteld, bevattende de eischen invoering
van de 48-urige werkweek en uitbetaling
van de weekloonen zooals zij in Augustus
1923 golden.
Het bestuur van den Metaalbond zou Za
terdag te ’s-Gravenhage een bespreking
hebben met de werknemers.
De Metaalbond deelde echter mede, dat
deze conferentie moest worden uitgesteld
tot 13 October.
Het bestuur van den Werknemersbond
vond dit minder aangenaam en deelde i
Woensdagavond aan de vertrouwensman
nen mede. Deze op hun beurt gaven gister
morgen het personeel kennis van dit besluit.
Korten tijd later vernamen de arbeiders, dat
de Metaalbond heden reeds met de chris
telijke en r.-k. vakgroepen zal confereeren.
Toen rees het vermoeden, dat de Metaal
bond geen eerlijk spel speelde. Onmiddel
lijk legden groepen kokers, klinkers, koper-
smeden en smeden het werk neer. Het werk
aan den Finschen ijsbreker en aan een wal-
vischvaarder liggen geheel stil. Het aantal
stakers is nog onbekend.
was
aan het archief beter dan steken, waarvan t
voor zijn tijd en strijd tusschen Friezen
kunnen leveren, ook niet zelden verkeerd belicht en
voorgesteld. Hfdst. V vertelt van Karei den tenslotte is dat niet noodig, want op
Imnl-n x J it -- r i o cr 'i Ic zi o zxo i iri z> L 1 11 z,4 r, 4- zx
De pogingen, om Frieslands Geschiedenis voor
het Volk, voor School en Huis te beschrijven,
naar aanleiding der verschijning van
Friesland en de Friezen. Lees
boek over de Geschiedenis van Us Heite-
lan. Tekst en kaarten van J. T. de Jager.
Prenten van (R.) Dozy. Ie deeltje.
P. Noordhoff 1925 Groningen.
Wij zullen onze loopende serie van histori
sche artikelen over de voormalige kloosters in
en om Sneek voor ditmaal moeten onderbreken
door de behandeling, die tegelijk een aankondi
ging en beoordeeling inhoudt, van een nieuw
boekje, dat de Friesche Geschiedenis beschrijft
voor School en Huis en hetwelk dezer dagen
onder bovenstaanden titel het licht zag.
In de eerste plaats mag hier de vraag gesteld
en ook beantwoord worden, of er werkelijk aan
zulk een uitgave behoefte was en zoo ja, in
hoeverre de inhoud van De Jager’s boekje in die
leemte voorziet.
Ter beantwoording van de eerste vraag blik
ken we terug naar den tijd, waarin het eerste
„Volksleesboek” over de Friesche historie is ver
schenen. Dat was nu tachtig jaren geleden, toen
de Dongjumer onderwijzer H. W. Steenstra zijn
desbetreffende proeve in ’t licht gaf, welke tot
titel voerde „Algemeene geschiedenis van Fries
land. Een volksleesboek, Minnertsga, 1845”, en
uit 2 kloeke deelen, met respectievelijk 364 en
567 bladzijden bestond. Daarin waren ’s mans
vruchtbare excerpten uit Frieslands Kronieken
plichtmatig maar ook zonder eenigen critischen
zin neergelegd, zoodat men kon spreken van
een nieuwe en verkorte editie van Winsemius’
en Schotanus’ Friesche Kronieken. Maar ’t was
nog geen uitgave in zakformaat, weinig be
trouwbaar tevens, weinig aangenaam te lezen
eveneens, terwijl de omvang van het geheel om
gekeerd evenredig was met de beteekenis van
den inhoud des werks.
En tóch werd dit taaie boek met zijn nu eens'
wat slijmerige en langdradige beschrijvingen,
dan weer woeste en hartstochtelijke vechtge-
schiedenissen, gelezen door eenvoudige en ge
leerde Friezen, omdat het de geschiedenis van
hun land en him volk inhield, tóch werden de
van dor feitenmateriaal soms overstelpende
bladzijden nog met aanteekeningen uit 17e en
18e eeuwsche bronnen verrijkt door menig lezer
der Friesche klei- en veenlanden, als hij in de
lange winteravonden het geestelijk genot van
‘zijn lectuur zocht in den beminden leidraad van
Steenstra, tóch was dit ouderwetsche historie-
boek in veel even ouderwetsche huisgezinnen
een geliefd familiebezit, waarvan men noode
scheidde, een veelwetende vraagbaak voor jong
en oud, gene naar kennis dorstende, deze de
reecfs opgedane levenservaringen versterkende
met der ouden memoriën.
Vondel zou ook van dit geslacht der in histo-
ricis liefhebberende Friezen naar recht en waar
heid hebben kunnen getuigen:
„De liefde tot zijn land is yeder aengeboren”,
alsook met een kleine variatie:
|CI1 gia. dij «mum «ma 7% fl10- oij «mum en
Ivv Mn hand, vaat al Iv van aan dal». VV
IMP u I J»| - ---- -1
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p.
post f 3.60.
Advertentiën9 ct. p. regel. Inge
zonden mededeelingen hooger, bij
Abonnement belangrijke korting
Advertentiën worden tevens graas ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
Wvin Tslafaa» W*»- 150
de Friesche historie. Frieslands geschiedenis ten
gebruike voor School en Huis moest dus weder-
onf beschreven worden, mede in verband met hier zijn kruistochtevangelie predikte,
de dikwijls verrassende resultaten, welke al ook de Friezen naar het Heilige Land trokken,
decennia aaneen het modern historisch onder- Daarna wijdt
zoek opleverde. Ook in methodisch opzicht wor
den thans andere eischen gestfeld aan zulk een
valische bescheiden. Steenstra daarentegen was
slechts in hoofdzaak aangewezen op zijn Frie
sche Kronieken, wier betrouwbaarheid vóór de godsdienstzin hebben voorgezeten. Daarna krijgt
15e eeuw op menige plaats aan sterken twijfel de geschiedenis der Noormannen haar beurt in
onderhevig is. hun woeste rooftochten naar deze landen, waar-
Nu intusschen ook Eekhoffs Beknopte- Ge- bij Friesland ook niet weinig heeft geleden,
schiedenis van Friesland al jarenlang uitverkocht Hfdst. VIII verplaatst ons met voorbijgang der
is en een enkel exemplaar zoo af en toe antiqua- Brunswijksche graven in Friesland uit de He
risch verkrijgbaar gesteld wordt, kan m^p dus eeuw, waarin Westerlauwersch Friesland vol-
gens het gezaghebbend oordeel van Prof. Dr.
der archaeologie, waarin Friesland en zijn be
roemde mannen uit onzen tijd niet zijn achter
gebleven. Van de resultaten der onderzoekingen
van Prof. Holwerda, van die der uitkomsten van
Dr. Van Giffen’s opgravingen, bv. die nog een
paar jaar geleden te Rijs voor het bloot leggen
van het hunnebed aldaar, van Mr. Boeles’ ter
penonderzoek e. a„ vindt men behalve scheeve
voorstellingen van terpenbouw en dorpsvorming
geen gewag gemaakt.
Eerst in hoofdstuk III begint met het bond
genootschap tusschen Friezen en Romeinen een
beetje meer klaarheid te komen en de histori
sche waarheid vastere vormen aan te nemen,
ofschoon ook daarin een Plinius te vaak voor
een Tacitus of alle Romeinsche schrijvers te
zamen geldt, aan wie allen we de weinige kennis
van land en volk dier periode in hoofdzaak heb
ben te danken. Intusschen wordt op interessante
wijze medegedeeld, hoe de Romeinen de Friezen
in cultuur hebben vooruit geholpen, doch ook
hen geweld aandeden, ja hen afstraften, totdat
de Groote Volksverhuizing hen dwong naar ’t
Zuiden terug te trekken.
Dan krijgt in hfdst. IV Friesland zijn konin-
gen, waarover door den schrijver weer te veel
uit de Friesche Kronieken werd geëxcerpeerd,
tant op het terrein der beoefening van Fries- terwijl de Latijnsche Vitae der Evangelieverkon-
door den aard digers hier een veel helderder licht doen ont- Zusters, waar hij zijn zieke broer bezoekt,
echter niet is geprofiteerd. De Angele. Zij belooft hem, daar haar proef-
riezen en Franken wordt dan I tijd nog niet ten einde is, te zullen trachten
onjuist ontheffing Van haar gelofte te krijgen. Maar
J loti Q1 zxF+ö ie rl n 4- •-> 1 <4z->
zijn verhouding tot de Friezen op een dag als de Vesuvius onheilspellende
■f V» L> zmy'||] I tl Oil rtatlf <TO\7öt1 o *-» 4- z-v. r\ /lz-\ z4 z-
RbonSSAn
R00DÈ;5TER
THEOOORU5
HIEMEUER
