ff
I
H
Miss Blanche
iooü a. auss
01
200
4 Vaio Pandbrieven a 98
Gelden beschikbaar.
HEDlRimSCHE HYPOTHEEKBANK
HEitiMl Organ In liunti lint.
Nieuwstijdmge»
42e JAARBAKS
ZATEROAfi II ROVEMBFR 122»
■o. S3
jr
t.
lt.
t.
De instincten van de dieren in hun
verhouding tot de menschelijke
vermogens.
opgericht tö VeCfldam in 189°
i0
t.
0
t.
10
t.
t.
Sintel
Q in'if- i iiiliOi irMT'iiiBH»'
1/1
Directie Mr. M. J. BOS en
Mr. J. WILKENS
I
5
5
had de verkiezing van een be-
eigen
i
Hypotheken ruim f 42 000.000
Pandbrieven f 40.000.000
Punt XV. Behandeling gemeentebegroo-
ting 1926.
Uit de oudheid.
Bij het graven in het Aaltensche Goor heeft
de arbeider A. J. Ruesink te Aalten op 20 c.M.
diepte een mesvormige speerpunt gevonden,
welke aan het museum van oudheden te Leiden
werd gezonden en bleek afkomstig te zijn uit
de Hallstadter periode, den tijd van de 9de tot
de 4de eeuw vóór Christus.
De heer F. Emming te Rolde heeft in zijn land
nabij het Timilubosch een mooien steenen beitel
gevonden, die geheel gaaf is en fraai gevlekt.
der vooraan-
wetenschappélijk gebied om de
natuurwetenschap en religie te
gia. 01;
van aan vtncar
I
glCL tagaval van «vu-
U<d«n blnnaB 80 i.
voor
bil-
Abonnementper jaar f 2.50 fr. p
post f 3.60.
Advertentiën9 ct. p. regel. Inge
zonden mededeelingen hooger, bij
Abonnement belangrijke korting
Advertentiën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
NIEÜWE SNEEKER COURANT
annex SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL^
Veï»eh|n»
OIHSDAGS VRIJDAGSAVOND»
üitfrrm
BrANDENBÜRGH, C/Oej
Swnnn Tsiitf**» 150
Mond- en klauwzeer.
Gedurende het tijdvak van 1 tot en met 7
November zijn in de provincie Friesland
129 gevallen van mond- en klauwzeer ge
constateerd, in 19 gemeenten, n.l. in: Acht-
karspelen, Barradeel, Het Bildt, Dantuma-
deel, Ferwerderadeel, Franekeradeel, Kol-
lumerland c.a., Leeuwarderadeel, Menaldu-
madeel, Oostdongeradeel, Ooststellingwerf,
Opsterland, Schoterland, Smallingerland,
Tietjerksteradeel, Utingeradeel, Weststel-
lingwerf, Wonseradeel en Wijmbritsera-
deel.
Ongelukken.
Bij 't schoonmaken der retorten kreeg eenige
dagen geleden de 50-jarige arbeider W., werk
zaam aan de gasfabriek fe Zwolle, een stuk vuur
op een zijner voeten, waardoor hij een onbedui
dende brandwonde bekwam. Direct werd de
wonde verbonden en ieder dacht aan spoedige
genezing.
Den anderen dag was de wonde zoo pijnlijk,
dat geneeskundige hulp werd ingeroepen. De
dienstdoende geneesheer meeende, dat de ar
beider wel weer kon beginnen, doch toen de
hevige pijn aanhield, werd de hulp van dr. ten
Doesschate ingeroepen. Zaterdag moest W. naar
het ziekenhuis worden vervoerd, waar hem een
been werd afgezet. Woensdagnacht is de man
overleden.
Hoe de heer Van Dijk dit voorstel ook nog
eens ging verdedigen, als in het belang van de
gemeenschap en omdat dit vuil thans in strijd
met de politieverordening, naast den weg en in
de vaarten terecht komt, het baatte niet, het
viel ten slotte met 4 tegen 5 stemmen, die der
heeren Martens, Schut, IJntema, Koornstra en
Boersma. De tegenstemmers waren van oordeel,
dat de voorstanders van dezen dienst te veel
overdreven en dat het ten slotte slechts enkelen
zijn, die dit vuil niet kunnen bergen, terwijl na
aansporing te Molkwerum zich slechts 17 per
sonen voor dezen dienst hebben opgegeven.
Daarvoor zooveel kosten uit te geven, achtten
deze leden onverantwoordelijk.
De heer Van Dijk sprak intusschen de wen-
schelijkheid uit, om te Molkwerum een asch-
vaalt aan te brengen.
Ingewilligd is de aanvraag van Jan Stelling
werf! te Koudum ter bekoming van- f2775, door
dezen benoodigd ter zake van de verkrijging
van een plaatsje ingevolge de Landarbeiderswet.
Voorts is nog besloten tot het aanvragen van
een zoo hoog mogelijk provinciaal subsidie voor
de algeheele verbetering van den Heidenschap-
sterweg en de verbreeding van wegen, waartoe
in de vorige vergadering is besiotên.
Ten slotte deelde de Voorzitter nog mede,
dat volgens het dezen morgen ontvangen be
sluit van Gedeputeerde Staten van Friesland van
4 November jl. no. 86 de weg langs den zeedijk
vanaf de Dijksbrug te Molkwerum tot Hinde-
loopen gesloten is verklaard voor het verkeer
met motorrijtuigen op meer dan twee wielen
met een asbelasting zwaarder dan 1600 K.G.
De doodslag te Amsterdam.
Gistermorgen is het stoffelijk overschot van
den heer K. te Amsterdam, die in de Royal Bar
in de Halvemaansteeg tengevolge van een mes
steek overleden is, ter aarde besteld. De po
gingen van de politie om met een magnetischen
dreg het mes uit den Amstel te halen hebben
tot heden geen resultaat gehad.
n-
v e r-
t u s-
omgeving
bepaalde bewegingen van
lichaam, zoover deze
van het dier in
on
derscheiden tusschen instinct-waarneming
(waarneming der situatie, waarin de handeling
Kerknieuws.
KUUDUM, 12 Nov. Beroepen (toez.) bij de
Nederl. Herv. Gemeente alhier Ds. A. J. Worm-
goor te Alblasserdam.
HEERENVEEN, 12 Nov. Hedenavond werd
alhier een vereeniging voor ziekenhuisverpleging
over de gemeente Schoterland, met ruim 1
leden opgericht. Een moderamen van vijf leden
werd gekozen, nl. de hh. Ds. H. IJsbrandi, S. de
Lang, D. Huizinga, Th. Leenes. Tot penning
meester werd door de vergadering aangewezen
de heer D. Vierstra, controleur der gemeente
belastingen.
HEMELUMER OLDEPHAERT c. a., 11 Nov.
Daartoe spoedeischend bijeengeroepen besloot
de Raad dezer gemeente in zijn heden gehou
den vergadering tot aankoop van twee percee-
len bouwterrein afkomstig uit den boedel van
de erven Wed. T. Piersma te Koudum, tezamen
groot ongeveer 10 A. 45 c.A. voor f3091 plus
8 kosten en >/2 iaar rente naar 5 Inge
volge opdracht gegeven in de geheime verga
dering van 5 Nov. jl. waren deze terreinen bij
een jl. Maandag gehouden openbaren verkoop
door B. en W. aangekocht.
Tevens vond opnieuw stemming plaats over
het voorstel-Van Dijk om ten behoeve van het
Volkssanatorium te Appelscha jaarlijks f40 sub
sidie te verleenen, waarover in de jl. Donderdag
gehouden vergadering de stemmen staakten. Dit
voorstel is thans verworpen met 4 tegen 5 st.
Tegen stemden de hh. Talsma, Schut, IJntema,
Klijnstra en Boersma. Dientengevolge kwam
daarna in stemming het voorstel van B. en W.
om ten behoeve van elke patiënt uit deze ge
meente, die in dit sanatorium verpleegd wordt,
per dag f 0.25 beschikbaar te stellen. Dit voor
stel is aangenomen met 5 tegen 4.stemmen.
Tegen stemden de hh. Van Dijk, Brekeveld,
Martens en Koornstra.
Volgde opnieuw stemming over het voorstel
van B. en W. om den gemeentelijken ophaal
dienst van asch en huisvuil ook tot Molkwerum
uit te breiden. Ook hierover staakten in de vori
ge vergadering de stemmen.
De Voorz. deelde nog mede, dat deze ophaal
dienst alleen voor Molkwerum weinig zal
kosten, omdat dit nog wel met de auto van den
reinigingsdienst te doen is. Evenwel zullen de
leden er zich rekenschap van hebben te geven,
dat hieruit mogelijke consequenties voor andere
dorpen kunnen voortvloeien.
De voorzitter de heer Dr. Bouma bracht den
spreker dank voor zijn schitterende rede, welke
opnieuw aantoont het streven
staanden op
kloof tusschen
overbruggen.
In de pauze
stuurslid plaats gehad, de heer F. W. C. de Haas
werd herkozen. Het ledental bedraagt 95, 1
tekort in kas f 43.20.
Op 23 Nov. wordt de Anthony Leeuwen-
hoek-film hier vertoond.
0
0
sche politieagent op den Rotterdamschen
Dijk een man aangehouden, die echter wist
te ontvluchten. Maandag is dez£, de bo
vengenoemde timmerman, te Rotterdam ge
arresteerd. De mede aangehouden electri-
cien maakte tijdens zijn werkzaamheden
in woningen met zeep afdrukken van sloten
en een der andere leden van de bende
maakte dan de passende sleutels.
dag komen, evenals de afzonderlijke beeldjes
van een film. Of men zou de machine zoo kun
nen construeeren, dat voor alle factoren, welke
steeds in de situatie voorkomen, waarin het
werk van de machine moet passen, reageerende
machinedeelen aanwezig zijn. Maar de film is
onwijzigbaar en de reageerende machine hec
geen reageerende factoren voor de bijzondere
onvoorziene omstandigheden van elke situatie
afzonderlijk. Voor elke spin en voor elk web zijn
deze omstandigheden weer anders en zij worden
inderdaad in het geheel der handeling opgeno
men.
De instincten zijn psychische eenheden. Maar
met het menschelijke intellect mogen zij des
niettegenstaande onder geen voorwaarde ver
wisseld worden. Intellect is het vermogen door
synthese (op den grondslag van ervaring en
denken) de afzonderlijke deelen eener handeling
samen te voegen en aan de situatie aan te pas
sen. Wij hoorden reeds, dat bij het instinct,
althans het eigenlijke handelingsschema, niet
individueel samengevoegd wordt, het is aange
boren. Hier nu heeft men getracht een verkla
ring te vinden, welke het instinct toch als pro
duct van ervaring wilde bestempelen, en wel
niet als ervaring van de nu levende individuen,
maar van de „soort”. De volgende voorbeelden
bewijzen, dat ook deze verklaring onjuist is.
Sommige instincthandelingen zijn van dien aard,
dat slechts een intellect, zooals het mensche
lijke, ze door nadenken tot stand zou kunnen
brengen. De „sigarenmaker” (een snuittor)
maakt bij de berkenbladeren de bekende „peper
huisjes” door insneden in het blad, welker be-
teekenis voor het oprollen van het blad alleen
door wiskunde begrepen kan worden. In zeer
vele gevallen is „ervaring” reeds daardoor uit
gesloten, dat bij één individu handeling en re
sultaat nooit in die volgorde beleefd worden,
welke de voorwaarde is voor het opdoen van
een ervaring. Sommige dieren bv. verzorgen hun
broed, zonder het later ooit weer terug te zien
zoodat zij zich van het resultaat van hun han
deling niet kunnen overtuigen.
Nadat wij zoo gezien hebben, dat de instinc-
Spoorwegpersoneel.
De directie der Nederlandsche Spoorwe
gen heeft thans een nieuw voorstel aan de
vakbonden toegezonden betreffende de
verlofregeling. Deze nieuwe regeling zal in
gaan niet op 1 Januari, doch op 1 October
1926. Voor de ambtenaren van den rang
van chef de bureau af zal de regeling on
veranderd blijven. De overige ambtenaren
zullen 18 dagen verlof per jaar krijgen, en
de beambten 14 dagen. Vervallen zal de
bepaling, dat wie 15 dienstjaren heeft, 3
dagen extra, en wie 25 dienstjaren heeft,
7 dagen extra-verlof zal krijgen. Echter zal
elke ambtenaar of beambte, die nu reeds
21 of 18 dagen verlof heeft, dit recht be
houden.
De directie verklaarde zich bereid, indien
de vakbonden dit aannemen, het aldus ge
wijzigde reglement ter goedkeuring door te
zenden aan den minister. Gaan zij er niet
mee accoord, dan is de directie niet tot de
nu gedane concessies genegen, en zal zij
haar oorspronkelijk voorstel ten aanzien
van de verlofregeling indienen.
gauw gemeden. De overwegende waarde van
enkele kenmerken vermindert, naarmate meer
dere kenmerken door ervaring bekend worden.
Het complex, hetwelk in den beginne als com
plex de pikbeweging opwekte, verliest van lie
verlede de „complexqualiteit”: het wordt hoe
langer des te meer „geatomiseerd”. Dit wordt
duidelijker hoe hooger wij in de dierenreeks
gaan, vooral als wij ons afvragen, wat van deze
instincten bij den mensch overgebleven is. Oc
den mensch zijn zijne behoeften van natuur
„gegeven”, d. w. z. bekend, en wel volgens de
wijze van het instinct, nl. door enkele kenmer
ken van overdreven waarde (affect) en niet
door het besef van het doel in al zijn onderdee-
len (deze zijn ons eerst door de wetenschap be
kend geworden). Maar de waarneming en de
handeling, welke leiden tot de voldoening van
de talrijke menschelijke behoeften, zijn den
mensch niet als complex gegeven. De aangebo
ren verzekerdheid van den samenhang tusschen
bepaalde dingen en onze behoeften ver
dwijnt en tegelijk treden op die natuurgegeven
vermogens, waardoor wij zelf nieuwe verbin
dingen kunnen maken (Kants „Kategoriën”).
Het insect en de mensch verhouden zich to*
elkaar als twee kinderen, waarvan de eerste
nog zoo klein is, dat men het een speelgoed
buisje geeft, terwijl het andere met behulp van
een rijke bouwdoos zelf zijn huis moet opbou
wen.
Men heeft vaak de meening geuit, dat de
mensch zich onderscheidt van het dier door het
feit, dat het dier instinct en de mensch verstand
heeft. Dit is klaarblijkelijk onjuist. Het verstand
als vermogen om complexen te ontleden dient
in de eerste plaats om de instincten te verrui
men. maar niet om ze te vervangen. Niet aUeen
in de behoeften met hun affectische kenmerken
openbaart zich het instinctkarakter: ook in de
waarneming vinden wij nog vaak de kenmerken
van de complexqualiteit. Hoe vaak hoort men.
niet zeggen, dat iemand dit „zoo voelt”, f
gevoel is niets anders dan eene waardebepaling
van ongeanalyseerde complexen, meestal op den
grond van overdreven waarde van enkele ken
merken. Indien de complexen ontleed waren,
dan zou immers niet van voelen, maar van argu
menten sprake zijn. Zoo is de „romantisc!
instelling van vele menschen bv. tegenover poli
tieke vraagstukken als instinctresidu (maar zon
der de betrouwbaarheid van het instinct) te be
schouwen! De voortschrijdende atomiseering
van de complexen beduidt het zich los maken
van het instinct in zijn dierlijken vorm en dat
is de ware weg van den geestelijken vooruit
gang en volstrekt geen „Untergang des Abend-
landes” (Spengler). Want de eisch: los van het
instinct, kan gemotiveerd worden door natuur
wetenschap, wijsbegeerte en religie. Hoe meer
Niemand is er meer verwonderd
over dat ieder rooker thans aagt:
Geef MIJ maar
immers het instinct zijn karakter van gegeven
complex verliest, des te meer treedt de affecti
sche behoefte terug tegenover het analyseerende
verstand. En niet alleen wordt hierdoor de vol
doening, van de behoefte zelf vergemakkelijkt,
naar de vrijheid van den instinctdwang opent
voor den mensch nieuwe banen.
Het meest principieele verschil tusschen
mensch en dier is gegeven door de geaardheid
van ’s menschen behoeften, vooral zijne geeste
lijke behoeften. Deze geestelijke behoeften en
de daarmede samenhangende menschelijke
vermogens hebben eene merkwaardige overeen
komst, althans in den vorin, met de dierlijke in
stincten! Zij zijn een herhaling van den instinct-
vorm op een hooger plan. De geestelijke uit
drukking van een gelaat, of de muzikale waarde
van een melodie zijn belevingen, welke boven
de aan gelaat of melodie onderscheidbare deelen
uitgaan, evenals „mug plus net” veel meer in
houdt, dan de trillingen, welke voor de spin
eenige onderscheidbare bestanddeelen hiervan
zijn. Nooit zal men er in slagen, om de artistiek
waarde der melodie uit de trillingsgetallen der
tonen te leeren begrijpen.
Evenals het dier tegenover de stoffelijke
wereld, die het niet verstandelijk aan kan, zoo
staan wij tegenover een wereld van andere sa
menhangen, welke wij geestelijk noemen en
voor welke wij alleen de natuurgegeven gewis
heid van saamhoorigheid (van éénheid) bezit
ten. Ook hier vinden wij de bijzondere waarde
van enkele kenmerken (bv. de uitdrukkingsmid
delen in de kunst), terwijl de realiteit, die er
achter schuilt, voor ons al even min analyseer
baar is, als voor de dieren de stoffelijke reali
teit, welke achter de instinktieve kenmerken
verborgen is. Spr. gelooft, dat de wetenschap
(ook de metaphysica), meer dan dit tot nu toe
geschied is, aanleiding heeft zich met de men
schelijke natuurgegevene vermogens en speciaal
met deze intuïtieve vermogens bezig te houden.
I—
De heer G. Zijlstra zal Maandag a.s. den
dag gedenken, dat hij voor 25 jaar bij de N. V.
Houthandel v.h. G. H. ter Horst Jzn. in dienst
trad. Het zal den jubilaris dien dag ongetwijfeld
met aan belangstelling ontbreken.
Voor het Natuurkundig Genootschap sprak
Dinsdagavond in de Harmonie prof. H. J. Jordan
van Utrecht over bovengenoemd onderwerp.
Onder den naam instinct verstaat men het
verschijnsel, dat dieren zekere ingewikkelde
handelingen verrichten, welke in vast verband
staan met hun geheele levenswijze, en dat alle
individuen behoorende tot eenzelfde soort ze
in beginsel op gelijke wijze verrichten. Vooral
bij de insecten en spinnen kan men deze han
delingen goed bestudeeren. Talrijke onderzoe
kers hebben dit dan ook in den laatsten tijd
gedaan (Fabre en vele anderen). Hierbij bleek,
dat zulke handelingen van dergelijke kleine
dieren uiterlijk doen denken aan weldoordachte
menschelijke handelingen. Als voorbeeld geeft
spr. het kweeken van schimmels door de blad-
snijmieren in Zuid-Amerika enz. Maar van
zulke doordachtheid is bij de insecten géén
sprake. Het gaat doorgaans om aangeboren ver
mogens, de verschillende handelingen behoeven
in geen geval geleerd te worden, ook zijn zij
in beginsel „stereotyp”, d. w. z. zij zijn voor
belangrijke wijzigingen niet vatbaar. Hieruit
mag evenwel niet afgeleid worden, dat deze
handelingen zuiver machinaal verloopen, zooals
de zgn. reflexen. Aangeboren is slechts het
handelingsschema, terwijl de dieren wel dege
lijk het vermogen bezitten, om hun handelingen
aan bijzondere omstandigheden van die situatie
aan te passen, waarin bv. de bouw van hun nest,
of bij spinnen van het spinneweb, moet plaats
hebben. Er worden gedurende den geheelen
bouw b ij zonderheden van dien bouw,
passende bij de bijzonderheden van de situatie
mede in ’t schema opgenomen. Bij een machine
met automatische bewegingscomplexen past tel
kens de tweede stap bij den eersten onveran-
derlijken stap; bij het weven van de spin en
bij alle andere instincthandelingen past daaren
tegen de tweede stap niet bij den eersten, maar
bij het variabele resultaat van den eersten
stap. Bij eene machine zijn de deelen ten op
zichte van elkander zoo gerangschikt, dat zij
causaal bij elkaar passen, waardoor wij be
grijpen, dat één deel gaat werken ten gevolge
van de werking van een ander deel. Bij het psy
chische nemen wij waar, dat factoren rnet elkaar
verbonden worden, alhoewel zij causaal niets
•met elkander uit te staan hebben, naarmate zij
samengenomen passen bij een derde. Dit derde
noemen wij het „doel”. Men zou eene machine
kunnen bedenken, waardoor de op elkander vol
gende handelingséénheden na elkaar voor den
moet passen) en instincthandèling. De situ
atie, waarin de handeling moet passen
is in alle gevallen van zeer ingewikkel-
den aard, maar dit complex is als geheel
aan het dier gegeven op den grondslag van de
waarneming van enkele kenmerken. (Bijzondere
waarde van enkele kenmerken.) Hierdoor wordt
de situatie herkend, maar niet ontleed. Een spin
neemt een mug in haar net waar door bijzon
dere trillingen van het net. Als men de mug
daarentegen in den schuilhoek van de spin
brengt, wordt de mug niet herkend, niet aan
gevallen, ja de spin vlucht voor hare prooi (Vol-
kelt). „Mug in net” is ais complex aan het dier
gegeven, door de natuurgegeven gewisheid van
saamhoorigheid van één kenmerk met de han
deling (de aanval) en hierdoor met de behoefte
(voeding). Volkelt spreekt van „complex-quali-
teit” van „mug plus net”. Spr. zou van over
dreven waarde („Ueberwertigkeit”) van enkele
kenmerken willen spreken. Ook de handeling is
als schema aan het dier als complex gegeven,
zij wordt niet in hare onderdeelen door het dier
beheerscht. (Spr. geeft ook hiervan een voor
beeld.)
de met de oogen opgenomen beelden causaal te
i met de smaakwaarneming, welke
nooit gelijktijdig met de oogwaarneming kan
trachten leiding tot een nieuw psychisch geheel; het dier
z i e t als het ware in het vervolg, dat de graan
korrels lekker zijn. Van alle dingen, welke eerst
de handeling opwekten beperkt het dier dit ver
bogen tot één soort van dingen: zelfbeperking
in de plaats van het beperktzijn der spin. En
deze zelfbeperking houdt in de mogelijkheid om
meerdere dingen te leeren onderscheiden, om de
handelingen aan meerdere dingen aan te pas
sen. Slecht smakende zaadkorrels, die bv. een
andere kleur hebben dan graankorrels, worden
Inbrekers.
De politie te Schiedam heeft een electri-
cien en een winkelier uit die gemeente, be
nevens een tramarbeider en een timmer
man uit Rotterdam aangehouden, die de
bedrijvers zijn geweest van verschillende
inbraken, den laatsten tijd daar ter stede
gepleegd.
De laatste inbraak was die bij een bak
ker aan de Lange Haven, nu veertien da
gen geleden. Er was daar f 11.000 uit de
brandkast gestolen. De bakker ontdekte
des nachts onraad en de politie, door hem
gewaarschuwd, vond in een schoen, door
een der inbrekers achtergelaten, f 10.000
van het ontvreemde terug.
Dienzelfden nacht heeft een Schiedam-
GELDEN BESCHIKBAAR
eerste hypotheek op uiterst
lijke voorwaarden.
N B Deze Bank niet te ver
warren met de 15 jaar later even
eens te Veendam gevestigde Veen
dammer Hypotheekbank.
Gepl. Maat ach. Kap. f 5 839 997 45
en Reserves
VERGADERING van den RAAD der ge
meente WYMBRITSERADEEL, op DON
DERDAG 19 NOVEMBER 1925, des voor-
middags P/2 uur.
Punten van Behandeling:
Punt I. Notulen vergadering 22 Oct. 1925.
Punt 11. Ingekomen stukken en mededee
lingen.
Punt III. Voorstel van B. en Wom de
hoogere huur van de „voormalige onderwij-
zerswoning” te Oppenhuizen 12 Augustus
1925 te doen ingaan.
Punt IV. Verzoek van F. Siegert te
Woudsend om een perceeltje gemeente
grond aldaar te mogen koopen, met voor
stel van B. en W.
Punt V. Idem van G. Brouwer te Hom-
merts om een perceeltje grasland aldaar
ondershands te mogen huren, met voorstel
van B. en W.
Punt VI. Voorstel van B. en W. tot ver-
hooging van de rente der kasgeldleening
met de woningstichting „Wymbritseradeel”
aangegaan.
Punt VII. Verzoek van het Bestuur der
Vereeniging tot bevordering van Christelijk
Schoolonderwijs te Goënga en Gauw, om
gelden voor de verandering van inrichting
van zijn schoolgebouw te mogen ontvan
gen, met voorstel van B. en W
Punt VIII. Idem van het Bestuur der Chr.
Herv. School te Heeg, om dezelfde tege
moetkoming te mogen ontvangen voor een
cursus voor vervolgonderwijs als over het
vorige winterhalfjaar te Tirns is mtge-
keerd, met voorstel van B. en W.
Punt IX. Idem van P. Jongstra te Heeg,
namens het kinderkoor te Heeg, om ge
bruik te mogen maken van een lokaal der
voormalige openbare lagere school aldaar,
met voorstel van B. en W.
Punt X. Voorstel van B. en W. tot vast
stelling van verordeningen regelende de
samenstelling en den werkkring der Com
missies voor de Armenzaken, den Reini
gingsdienst en de Strafverordeningen.
Punt XI. Idem tot aankoop van grond weg
Indijk.
Punt XII. Idem tot het aangaan kasgeld
leening en aanwijzing bankinstelling waar
door den ontvanger overtollig kasgeld moet
worden gestort.
Punt XIII. Vaststelhng suppletoire kohie
ren hondenbelasting en retributie voor hei
wegvoeren van faecale stoffen.
Punt XIV. Opnieuw voorloopige vaststel
ling gemeenterekening 1924.
l w.v
|C|1 gie. oig iwuea vaa 7c gia. ei; niiiu en gia ai; iwiih «u
»vv (An hand vaat «I ««0 Iv vaa aan daim vv wijavlngar «3
Wat blijft nu bij hoogere dieren en den mensch
van deze aangeboren vermogens over? Jonge
kuikens pikken volgens Morgan in het eerste
begin naar alles, naar graankorrels niet meer
dan naar zandkorrels, de oogen van andere kui
kens enz. Eerst als zij een paar maal graan
korrels gepikt hebben, beperken zij in het ver
volg het pikken daartoe. Ook hier klaarblijkelijk'
een instinct, een natuurgegeven verzekerdhei
van samenhang tusschen een bepaalde hande
ling en de behoefte (pikken). Maar het ken
merk der situatie is vager dan bij de spin. Er is
hier gegeven een kenmerk, niet slechts behoo
rende bij het werkelijke voedsel, maar bij zeer
uiteenloopende dingen. Door de „ervaring”
leert het dier het pikken tot het voedsel te be
perken. In de plaats van den vasten samenhang
tusschen voedsel en handeling, is getreden een
nieuw vermogen, samenhangen zelf te maken:
ten niet terug gebracht kunnen worden, noch verbinden
tot intellect (of erfelijke ervaring), noch tot ma- I
chinale reflexen, moeten wij ze als zelfstandige j plaats hebben. En deze verbinding geeft
vermogens der dieren beschouwen en t*-l‘~
ze uit hunne ontleding te leeren kennen. I
stincten zijn aangeboren
zekerdheid van samenhang
schen factoren der
en bepaalde bewegingen
het
jn e t een behoefte
vast verband staan. Men moet dus
tusschen
