I
DE GIDS VOOR HET PAVILJOEN
KIEZEBRINK C°
Tl
BRANÜEkBUREH S Co.
Eerste blad
44e Jaargang
Keclamekolom.
Dit No. bestaat uit 3 Bladen.
Gilden en Glldekeuren van Oud Sneek
NIEUWSTIJDINGEN
KLEINZAND No. 7
IF YOUH PRINTING LOOKS LIKE
COTTON, WHO WILL BELIEVE
YOUR GOODS ARE SILK? S
HERBERT N. CASSON
Zaterdag; 3 Juni 1988
MMZ SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL
No. 71
iliiliil Oigui in iiiuiti Snik.
Vaneh|nl
KIEZEBRINK ,Co.,
"snnas ïehfeas. Me. 150.
■■■■■MMHnMwaRaMMMKU
Uitgave: KIEZEBR1NK Co.
II.
I I
I
BW ONS VBBSOHUST BINNEN ENKELE DAGEN
-
Het Nut.
NAAST DEN HEER J. v. d. PEER
bedroeg het aantal
waarts gemaakt en bedraagt thans 29.383. batig saldo f4244.41 bedragen. De al te j dat eenige departementen begonnen zijn
De verbetering in den financieelen toe- groote zuinigheid der laatste jaren die ook met ’t beheeren van voorschotbanken, die
stand der maatschappij die in 1923/’24 hetten opzichte van de departementen die om J ten dienste der kleine burgerij werkzaam
-
DRUKKERS—UITGEVERS
Zetten we onze beschouwingen over het Sneeker schoen-
makersgilde nog even voort.
Op den heiligendag van Peter en Pauwel (St. Petrus
en Paulusdag, 29 Juni) was het feest voor de Sneeker
Crispijnbroeders, omdat alsdan de algemeene vergadering
van het gilde tot verkiezing van een ouderman (hoofd of
voorzitter der organisatie) en van een bijzitter werd ge
houden. Bij deze gelegenheid legde de aftredende functio
naris tevens rekening en verantwoording over van zijn
beheer, waarbij de tegenwoordigheid van alle gildeleden
niet enkel gewenscht doch verplicht was op straffe van 6
stuivers bij wegblijven en 3 stuivers wegens te laat komen.
Trouwens, de meesten kwamen wat graag, omdat op dien
dag de beker lustig rondging en de samenkomst aller
minst een plechtig karakter droeg.
Kwam er te Sneek een vreemde leerhandelaar om zijn
koopwaar aan de gildebroeders te presenteeren en natuur
lijk te recommandeeren, dan moest deze na verkregen
toestemming van den ouderman 6 st. in de gildekas storten
en een gelijk bedrag aan den gildebode betalen. Op over
eenkomstige wijze moest een vreemde koopman in nieuwe
schoenen of muilen zich eerst in het gildeboek laten in
schrijven, alvorens hij binnen de stad zijn waar mocht
trachten van de hand te doen, op poene van f 3.-Dit
beletsel voor de vrije concurrentie zou menige bona-fide
winkelier in schoenwerk thans wel weer willen zien inge
voerd zoowel tegen de leurders met afgewerkte leerpro-
Uit Heerenveen meldt men ons:
Tot directeur van de gasfabriek alhier is
bij derde stemming benoemd de heer T.
Fokkema, adjunct-directeur van de gasfa
briek te Sneek. Diens salaris is bepaald op
f 3900.
o
•21
Abonnement i per Jaar f 2.50 fr. p.p
poat t 3.60.
Advertentieën0 ct. p. regel. Inge
zonden mededeelingen hooger, bij
Abonnement belangrijke korting
Advertentiën worden tevens gratis ge
plaatst In Qc SNEEKER COURANT
"S
makers was? Thans staat het op de mooie, witte, car-
tonnen doos, wat het paar bottines etc. etc. kost, dat ge
voor Uw doel en overeenkomstig Uw smaak hebt uit
gezócht. En voor die berekening van het moderne schoeisel
gelden onderscheidene factoren, die vroeger lang niet in
die mate en in dat aantal voorkwamen: soort van het
leder met bijpassende andere grondstoffen, kwaliteit
daarvan, afwerking, vorm, maat en diversen, want schrij-
De Mij. tot Nut van ’t Algemeen telt,
eerst viel te constateeren heeft zich ook dit
jaar gehandhaafd.
Terwijl in 1922 het kapitaal der maat
schappij was gedaald tot f 134.775.24, be
droeg dit per 30 Juni 1927 f 192.322.31,
een stijging die behalve aan voordeelig
koersverschil der effecten is toe te schrij-
taris, f2 voor den jongsten ouderman en fl voor de
overige gildemeesters.
Bij de opheffing van de gilden in 1798 werd ook dit
gilde door een gelijk lot getroffen. Zijn nalatenschap be
droeg 6 koperen en 6 houten schilden, 3 zwartlakensche
doodkleeden met 1 doodsbaar, daar de gildebroeders en
-zusters bij overlijden in den kring hunner eigen organi-
concours een lauwertak en in de eere-wed-
strijd de tweede prijs, terwijl de directeur
Zeilwedstrijden Oostergo.
Ged. Staten hebben naar aanleiding
van een verzoek van ’t bestuur der Konink-
lijke Zeilvereeniging Oostergoo om ter ge
legenheid van de wedstrijden te Grouw op
Zondag 1 Juli e.k. een ruimere openstelling
van de provinciale bruggen te bevorderen
bepaald, dat de sluis te Terhorne, de brug te
Irnsumerzijl en de brug te Nes over de Zijl-
roede op genoemden dag mede geopend
zullen zijn van 8'/2 tot ll’/z uur voormiddags
(zomertijd). j
Bevolking van Friesland.
De bevolking der provincie Friesland, die
op 31 December 1926 401.388 bedroeg, ver
meerderde in 1927 door meer geboorte dan
sterfte met 4462 en verminderde door meer
vertrek dan vestiging met 3062, zoodat de
bevolking op 31 December 1927 bedroeg
402.788.
I I
Ged Poortezijlen Telef. 404
IN DEZE GIDS WORDT O.A. OPGENOMEN
EEN LIJST VAN VERHUURDERS VAN
M0T0RB00TEN EN ZEILSCHEPEN. DEGENE,
DIE ZIJN SCHEPEN DAARIN WENSCHT TE
TE ZIEN OPGENOMEN, BERICHTE DIT MORGEN,
ZATERDAG VOOR 1 UUR EVEN AAN ONS BUREAU,
KLEINZAND 7, WAAR CONDITIES TE VERNEMEN ZIJN
□USDAG» n VRIJDAGSA VCNDS
Uitgevers
WOUDSEND, 30 Mei. De muziekvereeni-
Kjng „De Stanfries” alhier, behaalde Pink
stermaandag op ’t nationaal concours van
Harmonie en Fanfare corpsen te Rijs, de
eerste prijs met lof der jury in de afd. uit
muntendheid met 196’/2 punten. Tevens voor
het hoogste aantal punten over het geheele
.2. Q
•E A
De veelvuldige auto-ongelukken hebben
ook in Duitschland uitvinders bedacht ge
maakt op de ontdekking van stootkussens
die het gevaar van botsingen en aanrijdin
gen voorkomen. Een hunner, de ingenieur
Schleiff te Berlijn, meent thans een onfeil
baar middel te hebben gevonden om dit ge
vaar uit de wereld te helpen. Hij heeft zijn
vinding dezer dagen voor een groot aantal
deskundigen en journalisten gedemonstreerd
en volgens het Berl. Tagebl. hebben allen
paf gestaan over de doeltreffendheid.
De vinding bestaat uit een breeden dikken
band van rubber, welke om de auto is ge
monteerd op vier stalen schokbrekers, die
den vorm van scharen hebben.
Bij de proeven reed de auto met een vaart
van 45 K.M. tegen een boom en de inzitten
den verklaarden, dat zij volstrekt geen schok
hadden gevoeld. Daarna werden met een
vaart van 25 K.M. enkele menschen, die zich
„welwillend voor dit karweitje beschikbaar
hadden gesteld”, aangereden. Zij kregen
geen van allen het minste letsel.
Als dat in de praktijk even mooi blijkt als
bij de proeven, is het inderdaad een vinding
van groote beteekenis, zegt de N. Rt. Ct.
houding waarmee de leverancier zijn prijzen calculeerde.
Het waren meest kinder- en zgn. tusschenmaten, waarvan
de prijzen varieerden van f 1.tot f2.(de becijfering
dienEjd ^'r prijsberekening artikel’des’schoen- geschiedde destijds meest in carolusguldens van 20 st.,
- - stuivers en penningen, 16 in een stuiver). De grootste
mansmaten klommen tot 16 (maximum), terwijl de
vrouwenmaten meest beneden de 10 bleven. Wel is het
eigenaardig, dat ook toen reeds de punt- en stompe
schoenen als de meest gangbare modellen voorkwamen.
Ten aanzien van de prijzen gelieve men natuurlijk de
meerdere koopkracht van het geld in oogenschouw te
nemen, die in de 17e eeuw geringer verdiensten, (voor
den gewonen werk- en vakman 1020 stuivers per dag)
toeliet, doordat men met deze geringere verdiensten meer
„doen” kon dan thans. Een algemeene maatstaf of index
cijfer voor den levensstandaard dier dagen is echter be
zwaarlijk in constante verhoudingsgetallen aan te duiden.
Wat de schoenprijzen betreft, kan men dit thans in elk
geval nagaan uit de boven afgedrukte specificatie. Uit
andere overeenkomstige schoenmakersnota’s van dien tijd
leidden we nog af, dat een paar vrouwenschoenen „op
een agt” bijv, fl.—140, kostten tejgen die voor mannen
in dezelfde verhouding en maat f 1.180; verder dat
een „klien ellefke” f0.-180 gold tegen een „klien
twaalefke” f 1.0.0, en dat de vrouwen een „paer dighte
schoen” kochten tegen de civiele prijs van f 1.14.0.
Zoo heeft de geschiedenis van elk ambacht haar eigen
aardige bekoring en aantrekkingskracht. Een volgende
maal hopen we dat te bewijzen van de historie van een
Sneeker bouwvakgilde. A. H.
c
De gemeenteraad van Sappemeer heeft
aan den directeur der gasfabriek ontslag
verleend met ingang van 15 Juni.
zijn. De belangstelling voor deze arbeid is
wassende, en zal ongetwijfeld nog toe-,
nemen. De oprichting en instandhouding
van hulpbanken zal uit den aard der zaak
wel in hoofdzaak voor de krachtiger de
partementen zijn weggelegd, doch onge
twijfeld zullen ook de kleinere departemen
ten een nuttige en heilzame taak kunnen
vervullen, wanneer de bevolking ten platte-
lande zal moeten worden beschermd tegen
rondtrekkende colporteurs, die onnoodig
goederen op afbetaling trachten te verkoo-
pen of argelooze gegadigden door de onder-
teekening van gewoonlijk ongelezen en in
ieder geval onbegrepen contractformulieren
onereuse overeenkomsten van huurkoop
doen sluiten, waarbij dannog beloften
worden gedaan of garanties worden toege
zegd, die later blijken onbewijsbaar of in
strijd met den inhoud van het geteeke.ndc
contract te zijn.
satie en met daartoe.'Estrekkende gildemiddelen ter aarde
werden besteld, gelijk'dit ook bij de meeste andere gilden
gebruikelijk was. Verder werden er nog gevonden 1 zilve
ren gildebus, 1 houten gildekist, 18 koperen gildepenningen
en de hiervoor aangehaalde gilderol van 1754, alsmede
een geldswaardig stuk, inwisselbaar voor 15 gulden.
Verwant met dit gilde was de corporatie der Sneeker
hoedenmakers, ofschoon het niet vaststaat, dat zij een
eigen gilde vormde met haar aparte gildestatuten. Door
de grondstoffen, die zij voor haar producten gebruikten,
kwamen ze veel met de schoenmakers in aanraking. Van
dit gezelschap bestaat in de stedelijke resolutieboeken nog
hier en daar een enkel stuk, dat ons inlichtingen verschaft
over de werkwijze en organisatie van deze ambachtsgroep,
als daar bv. is een contract tusschen meester en leerling-
hoedenmaker, belangrijk genoeg om hier even ingelascht
te worden.
Zekere Jacob Schuurman had een zoon Frederik'of
Freerk,welke door den vader in de leer gedaan werd bij
Mr. Toesijn Serraes gedurende den tijd van 4 jaar, blijk
baar een speciale leertermijn voor het grondig op de hoogte
raken met dit ambacht. De verdiensten van dezen leer
jongen zouden zijn gedurende het eerste jaar 22 stuivérs
per week, daarna respectievelijk 32 st, 42 st. en 52-st.
Deze overeenkomst werd geteekend door genoemden pa
troon en voorts door Mr. D. Edis, Jan Beerus Pestrop,
Marten Abeles, terwijl vader Schuurman „de practijcke
van scriven nyt heel wel verstaende” „sijn eigen gesétte
merek” door een forsche driestar weergaf. Zoo kor ’t
ook en was het contract dus bezegeld en beteekend log
wel, in letterlijken zin! En dat men het met zulke overeen
komsten nogal ernstig opnam, bewijst het feit, dat ditzelfde j
contract of accoord in 1700 een magistraatsresolutie ten
gevolge had, waarin vastgelegd werd, dat de leerjongen j
Freerk zijn tijd kon uitdienen, maar, indien hij zijn patroon
eerder wenschte te verlaten, moest deze hem een „leer-
brief” meegeven voor den tijd, dat hij den jongen in zijn
dienst had gehad.
Om nu nog even op ons Sneeker schoenmakersgilde
terug te komen. Als men uit den tijd der Republiek de oude
schoenmakersrekeningen doorsnuffelt, die wel gemakke
lijker te betalen maar vrij wat moeilijker te lezen waren
dan zit ’ook’hi die proza'ische'cij’fers’nog wel dankbaar de opgave der schoenmakers van dien tijd (1661), in ver
en waardevol materiaal voor den historieschrijver en
historie beminnenden lezer beiden. Ik zal U dat met een
klein proefje nader bewijzen. Hoe denkt ge bv., dat in
I
Dat is naar ’s mans eigen bewoordingen en specificatie
8 S S
die geen gildebroeders zijn, te beletten”. Dus ook toen
al ongeoorloofde concurrentie spijt de gildebepalingen, die
echter onvoldoende gehandhaafd werden. Daarom werd
nog eens uitdrukkelijk geordonneerd en gestatueerd, dat
men in elk geval lid van het Sneeker schoenmakersgilde
moest zijn, om binnen de stad en haar jurisdictie nieuwe
laarzen, schoenen of muilen te kunnen verkoopen. De
onkosten voor het in te leveren proefwerk zouden voortaan
zijn: f3 ten bate van den commissaris, f2.50 idem secre- de prijsberekening, was de maat van het schoeisel, dan
L" r' -J- -■ -- - ook de allesbeheerschende factor. En naar onze begrippen
i een eigenaardige maat, met geheel andere cijfers dan
tegenwoordig aangeduid, dus niet van 28/38 voor dames
en van 38/48 voor heeren maar naar het onderstaande
schema, getrokken uit de rekening van een 17e eeuwschen
Gildebroeder van het St. Crispini en Crispinianusgezel-
‘schap:
- B
E
Bij de besprekingen in de jaarvergadering
J van de Mij. tot Nut van ’t Algemeen is de
ven aan de reeks niet onbelangrijke ba- vraag onder de oogen gezien of er voor de
tige saldi der laatste jaren en een legaat i verschillende departementen ook eens wat
van f 10.000. („nieuw werk” was te doen. De voorzitter,
In het laatst afgesloten jaar heeft het mr. G. J. Salm, weer er in dit verband op,
7- Onze vroegere stadgenoot de heer KI.
Dijkstra, oud-leerling van de Midd. Tech
nische School alhier, slaagde gisteren te
Arnhem voor het examen Bouwkundige Be-
ton-Industrie.
S
-5 .2
S! 2-ë
I I
•8
1 -g S
Openbare Leeszaal en Bibliotheek, Sneek.
in de afgeloopen maand werden uitge
leend 2519 banden en bedroeg het aantal
bezoekers 1932.
•g i
JE 2 5j
Q O u Q
u. s S
de heer A. C. Visser de tweede directeurs-
prijs verwierf.
De Chr. muziekvereeniging de Harmonie
behaalde op hetzelfde concours in de eerste
afd. een tweede prijs met 147 punten.
ducten tanigs de huizen als tegen de marktkooplui in
schoeisel en verdere voetbekleeding. Doch we leven niet
meer in den streng gereglementeerden gilde-tijd, die
voorzeker ook zijn bezwaren had!
Toch kwamen deze boeten niet zoozeer ten goede aan
de gildeleden individueel; van deze gelden zoowel als de
contributies en inlagen van allen, die in de organisatie dan de overeenkomstige facturen en nota’s van onzen tijd,
waren opgenomen, kregen de commissaris en de secretaris
bv. elk f 5.per jaar, terwijl van wat er dan nog over
schoot, elke gildebroeder zijn evenredig deel ontving,
meestal in den vorm van een zilveren lepel of iets derge- i
lijks, maar ook wel de waarde in klinkende munt. Heel
dikwijls zat het er echter niet aan, zulk een extraatje uit i
te reiken, daar de gildekas meer uitgaven moest bestrijden
als ziekengelden, onderstand aan behoeftige leden, wedu-
wengelden e. d. (Zoo kwam het, dat een jaarlijksche hoof
delijke omslag vooral in de 18e eeuw een kleine bijdrage
van f 1.60 per man vroeg inplaats van iets uit te deelen.)
In 1796 diende het gildebestuur bij het stedelijk gerecht
een request in „in substantie behelsende, dat het gild was
ontwaar geworden, dan hun rol niet kragtiig genoeg be- ver dezes is geen vakman en kent daardoor de vakgeheimen
vonden was, om het verkoopen van schoenen door lieden, niet, zou die trouwens ook niet aan de groote klok mogen
hangen! Maar nu vroeger, waarover hij misschien nog wel
het best kan oordeelen. Toen gold één standaard-model,
was er eigenlijk maar één grondstof, best leer, was’de
afwerking naar één model, dat tamelijk sober was en
slechts beantwoordde aan de eischen, die men te allen
tijde aan het schoeisel voor den normalen voet dient te
stellen, nl. dat het gemakkelijk sluit en goed past. Maar
wat verschil opleverde en grooten invloed uitoefende op
E y e -3 fc E 5 o E
Vredeslanddag.
Naar wij vernemen is Dinsdagavond de
Vredeslanddag, waarvan wij onlangs mel
ding maakten, bepaald op 15 Juli. Twaalf
organisaties zullen hieraan deelnemen. Er is
een comité gevormd, dat de plannen voor
bereidt, welke nader bekend zullen worden
gemaakt.
Voorz. van het Comité P. v. d. Veen, secr.
K. Dijkstra, penn. mevr. Schijfsma.
Deelnemende organisaties: I. V. V. V.,
I. V. A. O., S.-D. Vr. Club, Ver. van St.burg.,
I. O. G. T., I. A. M. V., S. D. A. P„ V. C. J.
B., S. B. B„ V. D. B., V. D. J. O., K. en V.
Of verduidelijkt: Int. Verbond van Vrou
wen voor Vrede en Vrijheid, Instituut van
Arb. ontwikkeling, Soc.-Dem. Vrouwenclub,
Ver. van Staatsburgeressen, Int. Orde van
Goede Tempelieren, Int. Anti-Mil. Ver,. S.
i Drente met 13 departementen en 1258 leden;
Gooi- en Eemland met 4 departementen en
381 leden; ’s Gravenhage met 14 departe
menten en 2464 leden; Leeuwarden met 39
departementen en 2804 leden; Noord-Bra-
bant met 10 departementen en 1195 leden;
Noordelijk Groningen met 17 departementen i
en 1548 leden; Noord-Holland met 13 de-
partementen en 2375 leden; Oostelijk Gel-
derland met 19 departementen en 1857 le
den; Oostelijk Groningen met 13 departe
menten en 1458 leden; Rotterdam met 25
departementen en 2702 leden; Utrecht met
18 departementen en 2001 leden; Zeeland
met 13 departementen en 1235 leden. In
het geheel staan dus 208 departementen in
districtsverband, tellende tezamen 21.278
leden.
Het ledental heeft in het loopende jaar
wederom een belangrijke schrede voor-
De Amerikanen loopen niet hard weg met
Mussolinistische dictatuur en fascistische
bestuurspraktijken; maar misschien zouden
zij er goed aan doen met Mussolini eens
voor een tijdje te leenen voor de opruiming
van het bandietisme, dat in het land der
vrijheid de laatste jaren toch wel wat al te
welig tiert. Mussolini heeft het immers ook
wel klaar gespeeld met Maffia, Camorra e.
d. geheime misdadigers-genootschappen.
In ieder geval moet er in de Ver. Staten
eindelijk eens iets doeltreffends gedaan
worden om paal en perk te stellen aan de
ongebreideldheid en tuchteloosheid, waar
van de goedgezinde burgers thans zoo dik
wijls het slachtoffer worden.
Als jongste staaltje meldt Reuter aan de
N. Rt. Ct. uit Indianapolis dat op een bal
van leden en genoodigden van de automo-
bielclub aldaar, aan welk feest tweehonderd
gasten deelnamen, roovers het gebouw bin
nenkwamen en de feestvierenden ontdeden
van geld, juweelen en andere preciosa. De
buit was de moeite waard; volgens opgaaf
der gestolenen bedroeg hij f 400.000 a
f 500.000.
De bandieten, die gewapend waren met
geweren, waarvan de loop was afgezaagd
opvattingen waarvan de begrooting 1928/29 (zulks om het mogelijk te maken ze in den
ten de balgasten naast elkaar tegen den
muur en hielden hen in bedwang met de
wapens. Een van de dieven ging toen rond
met een grooten zak, waarin alle dansers
hun hebben en houden aan preciosa moesten
storten.
De inzameling duurde een half uur; toen
begaven de collectanten zich naar hun auto
en reden weg.
Ver. van Staatsburgeressen, Int. Orde van
D. A. P., Vrijz. Chr. Jongerenbond, Sneeker
Jongeren Org., Kerk en Vrede.
Geslaagd te Den Haag voor kantoor-
stenografe Nederlandsch mej. G. Christian,
alhier, leerlinge van mej. J. Hoekstra, alhier.
subsidie vroegen af en toe wel eens krachtig
heeft meegesproken, kan dus gelukkig ge
leidelijk plaats maken voor ietwat ruimere
op enkele punten dan ook reeds blijk geeft, binnenzak onopgemerkt mee te nemen) zet-
de Mij. tot Nut van ’t Algemeen is de
s .2,
•E -5
l’ tó?
o
o o
00
CN
I
E
e
x
CS
Gasbedrijven.
Rubber als stootkussen.
Bandietisme.
Q
e
o
oó
<3
e
c
SS
o o
oó
E
<u
O
_4>
i
Casson zegt’t in dit zinnetje zoo karakteris
tiek, dat ’t uiterlijk van het Drukwerk
van zoo groote beteekenis is voor den
man van zaken. Wenscht gij drukwerk
dat cachet aan Uw zaak geeft wendt U
dan tot Drukkerij
E
O
j:
<u
■O
o
o
'o?
CL
E
o
e c
j
E
e
«o
“i <j
w—1 frj’WFiflWHWfTWV'rTT "BN W»Tiryr---l.'T'’- -"rjH'JU~~rii jlFITMInil III UJH'.PWWT’W I- MIHIUI
UEÏÏWE SUEEKER COURANT
e
<D
O
-c
a
Lm Lm
O OJ
CL CL
E C
0J OJ
o OJ
O -
cn
GD
•*- Lm
o o
do
o o o
Bil
O O 00
CM CM
c c
CU
OÖOÖÖÖOÖÖ
l a 1 i l l t
COOOCNCNCOCN*'
e
QJ
bfl’ti S si si
a a v> a
e
QJ
e -S *5 .2 w
v M Q H
U9
V
o
O" <3
e e
CU
CL
O
E
‘E
o 42
‘u
T5
E
u
k-ig g ,4»
ct
<U Cö Et
ct c c ct t:
qj
41 4) 4J 4J
O.
O
D. A. P., Vrijz. Chr. Jongerenbond, Sneeker r7C m)J. iui nui van i «.gcniccn lCn,
Best. Bond, Vrijz. Dem.^Bond, Vrijz. Dem. voigens ’f jaarverslag 12 districten, t.w.
e
cr>
cn
.h
O)
ju
E
O
