EL PR06RE50
n
doodt
insecten
GERO
ALPACC4
f
f
i
I
iPiillom - Vesten I
I A
Firma HWESTLIIIOF j
Adres voor Bonbons I
20 - 25 - 30 - 40 sent per cns
Droste’s pastilles per ons 40 ct.
Droste’s Reuzenflikken 30 ct
Th
et I
DH No. bestaal nit 4 bladen.
ttieel Orooon 'ter Eemeenle Sneek
I
TJERKSTRA’S^
XHlerdag 99 September 1998
44e Jaarcrang
fro. 105
Eerste blad
Reclamekolom.
Een oude vriend I
NiauwstijdiRfiei
tl
GROOTE KEUZE
DIVERSE PRIJZEN
(&en bezit ooor
tfaj teven
MUMOOGST
SJEZE BRINK Co.,
mum
LEO TOLSTOI.
Uitgave KIEZEBR1NK Co
SI
k
t J
en
SUHiïT/MDEK
Opperrabbijn van Friesland.
In de gehouden vergadering van het be
stuur van het synagogaal ressort Friesland
werd tot opperrabbijn van het ressort Fries
land benoemd de heer moré S. Dasberg uit
Dordrecht.
GERECHTSHOF TE LEEUWARDEN.
Zitting van Donderdag 27 Sept.
B. M., 50 jaar, los werkman te Sneek,
werd door den politierechter te Leeuwarden
veroordeeld tot een maand gevangenisstraf.
Verdachte had op 14 Februari te Sneek Jo-
g-
3
geRo
Weer vlucht Tolstoi, als hij niet weet
waar de oplossing van de levensvragen die
hem bestormen, te vinden, in de natuur, leeft
er als een beest, geraakt in een toestand
grenzende aan zelfmoord om dan te vluch-
Verschijnt
JINSDAGS en VRIJDAGSAVONDS
Uitgevers:
SNEEK TELEFOON No. 150.
Maandag 1 October a.s. zal het 25
jaar geleden zijn dat de heer C. Kamstra,
thans commies en beëedigd rijksklerk aan
„Mammie” een film waarin Belle Bennett
Mammie) Victor Mc. Laglen en Ted Mac.
Nara optreden, zoadat men schitterend spel
kan verwachten.
De openingsfeesten van het Sportpark
staan, terecht, nog eens op het programma.
Kerknieuws.
Drs. D. J. de Groot, theologisch candidaat
te Amsterdam, is voornemens Zondag 30
September a.s. zijn intrede te doen bij de
Gereformeerde gemeente van Woudsend,
na vooraf te zijn bevestigd door ds. R. Sme
ding, van Nijmegen.
S/CiflREH
ct
ten in een huwelijk met een edele vrouw.
Hij schrijft zijn beroemde romans, doch
walgt al spoedig weer van alles, zoekt te
vergeefs naar de zin der dingen, voelt de
onderdom naderen en keert tot de oude
Kerk terug, hij is zoo moede, dat hij niet
meer denken kan, en zoekt daar nu troost.
Hij beleeft een nieuwe roes van hartstoch-
lijke godsdienstigheid, doch de catechismus
zijner kinderen, de terechtstelling van eenige
jongelieden die een aanslag op den Czaar
pleegden krachten uit het leven zelf dus
-roepen in hem weer de revolutionnair
wakker, hij keert nu tot het eenvoudige ge
loof van de boeren, nl. de mogelijkheid dat
door ’t goede het kwade wordt overwonnen,
een geloof door den eenvoudigen boer Soe-
tajeff zoo zuiver beleden, dat diens voor
beeld een groote stoot aan Tolstoi’s levens
beschouwing gaf. Maar terwijl dit geloof
Soetajeff natuurlijk lag, maakte de harts
tochtelijke Tolstoi, wiens natuur moest wor
den gedwongen, zich het tot wet, hij in wie
de liefde niet volkomen was, wilde zich
daartoe forceeren. Op den duur ziet hij in
dat het wettische het ware echter niet is,
zijn „Het moet” wordt „Het mag, het kan”
en hij verwacht het betere in den mensch
door vereenvoudiging. Doch dit vereenvou
digen moge gaan voor een graaf, die zich in
80 jaar leven vereenvoudigt tot boer, wat
moet een arbeider doen om zich te vereen
voudigen? En kunnen die zoolang wachten
tot de heerschende klasse bereid is zich te
vereenvoudigen? Tolstoi geeft dus geen vol
ledige oplossing van het maatschappelijk
probleem. Het socialisme is niet om de maag
begonnen, maar toch in de eerste plaats
een kwestie van de maag, de zelfopvoeding
welke Tolstoi wil, zal mede mogelijk ge
maakt worden door de verbetering der eco
nomische omstandigheden, zooals Marx
zeide. In de vorige eeuw hebben tal van
mannen een bepaald antwoord op het maat
schappelijk probleem gegeven, een Marx,
Proudhon, Tolstoi, Bakoenine, Kropotkine
enz. We weten thans dat het maatschappe
lijk vraagstuk zoo ingewikkeld is dat geen
eenvoudige oplossing is te geven, maar we
kunnen allerminst de aanwijzingen van der-
SIJBRANDABUREN. Voor het examen
Staatspractijk-diploma voor handel en ad
ministratie 1928 is geslaagd de heer J.
Boonstra te Sijbrandaburen.
Mijnongevallen.
Eergisternacht zijn op de staatsmijn
„Maurits” twee mijnwerkers onder vallend
gesteente bedolven. Ze zijn van de buiten
wereld afgesloten. Men vreest voor hun
leven.
Donderdagmiddag om 12 uur is uit die
mijn „Maurits” het lijk geborgen van den
mijnwerker Luzar. Hij was gehuwd en laat
een vrouw en twee kinderen achter.
In de mijn „Willem Sofia” is de 29-jarige
mijnwerker Meijer ongeveer 10 meter naar
beneden gevallen. Hij is later aan de be
komen verwondingen overleden.
De nieuwe voorzitter van
het N. V. V.
In deze functie is thans gekozen de heer
C. Kupers.
De nationale Landstormdag van
de bizon dere V i ij willig
Landjstorm.
Ongeveer 20.000 man hebben aan dezen
dag te Den Haag deelgenomen. De Prins,
alle ministers en tal van autoriteiten waren
aanwezig, de h. h. Duymaer v. Twist, L>t.
De Visser, Colijn, Mr. L. W. Decker# en
Mr. D. Fock voerden het woord. Te half
vier begon het défilé voor de Koninklijke
familie, het Friesch Landstormverband was
er met 2600 man bij. 100 auto’s en 100
motorrijwielen van het vrijw. landstormcorps
motordienst besloten de stoet.
De vliegtuigen naar Indië.
De l.L.M. heeft van het derde vliegtuig
dat naar Nederlandsch-Indië is vertrokken
Meent gij heusch dat het zoo een leven is?
Bioscoop nieuws.
De Amicitia-bioscoop brengt
deze week een prachtfilm n.l. „Beau Geste”.
Er is omtrent deze film in het buitenland
nog al wat te doen geweest, omdat zij een
verhaal uit het even beroemde als beruchte
Fransche Vreemdelingenlegioen geeft, en
sommigen daarin een onvriendelijkheid
jegens Frankrijk zagenanderen echter
waren van oordeel dat er niets overdrevens
werd getoond en dat schijnt ook inderdaad
niet hef geval te zijn. Wij zullen het ver
haal hier niet op den voet volgen, omdat
de onthulling van de kern der geschiedenis
eenige bekoring zou ontnemen aan de ver-
tooning zelf. Michael Geste, bijgenaamd
Beau Geste geeft zijn naam aan de film,
hij en zijn broers^verlaten het veilige huis
hunner tante Patricia om dienst te nemen
in het Vreemdelingenlegioen. Zij hebben
daarvoor een bepaalde reden, welke de
film onthult. En dan zien we dit drietal
in de zengende hitte van de Sahara temidden
van het krijgsbedrijf. Michael en zijn broer
John bevinden zich in een fort, dat inge
sloten is door de Arabieren, en waarvan de
commandant lijken voor de schietgaten laat
zetten om de vijand de indruk te geven
van een sterke bezetting. Daar ontwikkelt
zich dan de verdere tragedie, welke er toe
leidt dat als het ontzettings detachement
aankomt het slechts lijken vindt. Het verhaal
stelde tegenover de verwildering der hoo-
gere klassen. Maar voor Rousseau is de
natuur het goede, voor Tolstoi het gezonde.
We krijgen bij hem nu een positieve ascese,
geen levensontkenning, maar levensaan
vaarding. Maar ook uit deze roes ontwaakt
hij, en nu juist is het oorlog wijdt hij
zich aan de nationale idee, als officier ver
richt hij heldendaden. Hij schrijft „Sebasto
pol” en voelt al het vreeselijke van den ou
derlingen menschenmoord, die oorlog is.
Spoedig verlaat hij nu het leger en komt in
Petersburg in aanraking met de intellectu-
eelen. Gevolg een nieuwe roes: vooruit
gang, ontwikkeling! Hij ontdekt echter in
deze intellectueelen fraseologen, en gaat
zelf in het Westen, dat ontwikkeling en
vooruitgang predikt, zien. Het bijwonen van
de ^terechtstelling van een misdadiger te
geest niet daarin wortelt, krijgt men een
geestelijke verdorring. Men moet dus terug
naar de innerlijke krachten die in den
mensch werken. Het kind heeft recht op
zelfontwikkeling, zegt Tolstoi, ’t vraagt van
nature hulp bij de ouders en deze hebben de
plicht zichzelf tot opvoeder op te voeden.
De twee beginselen welke Tolstoi voor het
onderwijs noodig achtte waren: de liefde,
en zorg voor een gezonde geest in een ge
zond lichaam; toen reeds verdedigde hij de
sport.
De Russische politie begreep dat als het
door T. voorgestane beginsel der zelforga
nisatie der kinderen ook hoogerop voort
gang maakte, spoedig de geheele Russische
staat niet meer zou bestaan, immers zij
beteekent de reine revolutie. Vandaar dat
een dergelijke inrichting in de huidige maat
schappij altijd moet mislukken. In Hamburg
en Weenen constateerde spr. dan ook dat de
beginselen dezer zelforganisatie slechts voor
de jongste kinderen worden toegepast, later
wordt er de domper op gezet.
De politie deed dan op Tolstoi’s land
goed een inval, en hij, die weer in het bui
tenland vertoeft, is woedend; hij voelt ech
ter ook de schuld tegenover zijn boeren, dit
onderwijs is toch ook niets meer dan filan
tropie, alles hangt immers van de gril van
hem, den meester af. Hij erkent nu dat alles
wat hij bezit vrucht is van onrecht, dat de
rijkdom der heerschers het resultaat is van
de armoede der beheerschten, een onrecht
dat zal worden weggenomen als de mensch
zich zelf vernieuwt, waartoe hij het vermo
gen heeft. Lijnrecht staat Tolstoi hier tegen
over Marx, die juist zegt dat dit vermogen
geen kans krijgt onder de ongunstige eco
nomische omstandigheden. Tenslotte heeft
Tolstoi gelijk, daar het beslissende element
toch zal zijn wat er in de mensch zelf werkt
en woelt.
schen het kapitalisme en het proletariaat.
De stoot tot een nieuwe wereldbeschouwing
is gegeven. Na kennis gemaakt te hebben
met Pestalpzzi en Proudhon keert hij naar
het Oosten terug en nu komt Tolstoi’s pe
riode, welke spr. beschouwt als van groote
beteekenis voor de toekomstige beschaving.
Hij begint de kinderen te onderwijzen en
gaat daarbij er van uit dat de natuur de
groote gezondmaker moet zijn. De in ieder
kind aanwezige krachten moet men laten
ontwikkelen naar eigen aard, aanleg en be
hoefte, dan zullen zij uit zichzelf een kinder-
gemeenschap opbouwen, waarin zij elkander
bijstaan; hij is dus tegen een te voren vast
gestelde leerstof als we hier nog hebben, de
geheele opvoeding moet op ervaring ge
bouwd. Werkelijk heeft Tolstoi succes met
dat onderwijs, doch er zijn bezwaren; Tol
stoi denkt niet historisch, de mensch is een
historisch wezen, hij is van zijn geboorte op-
genompn in de cultuur, terecht zegt een
schrijver: „Onze instincten weten geen weg
in een fabriek”, maar in de diepste grond
had Tolstoi toch weer gelijk omdat de
mensch uit de natuur opkomt, wanneer de
gelijke genieën missen. Tolstoi denkt nog
vóór-kapitalistisch, Marx mechanisch-tech-
nisch, en zonder de industrie zullen wij er
ook niet komen. Tegenover Tolstoi moeten
wij erkennen dat liefde blijkbaar in deze
wereld niet alles overwint, maar daarnaast
kunnen wij toch nooit genoeg doen om de
liefde een kans te geven. Tolstoi legt de na
druk op de persoonlijkheid. Sociologisch
moge hij de boer verkeerd zien, symbolisch
juist is het dat de heerschende klasse dient
te vereenvoudigen, de proletariër dient zich
innerlijk te verrijken. Het ontzaglijk genie
van een Tolstoi zag destijds reeds wat nu
algemeen wordt erkend, dat hier in het
Westen de kloof tusschen verstand en hart
een vloek voor den mensch kan worden
wetenschap is alleen nog maar verbonden
met heersch-, zelf- en winzucht; voor geld
verleent de wetenschap verfoeilijke diensten
aan den oorlog. De vorige eeuw geloofde
ook aan de evolutie, zelfs de Marxisten,
maar Tolstoi verklaarde deze maatschappij
met haar van het leven afgescheurde we
tenschap, ziek, slechts zelfgenezing kan haar
redden.
Tolstoi was een feilbaar denker maar een
ontzaglijk mensch. Als we bij hem uitgaan
van de letter, blijft er niets van hem, maar
alles blijft er als we denken aan de groote
stuwing van hem uitgegaan.
Als Carlyle terecht zei dat een ieder zijn
boodschap in het leven heeft te brengen, dan
was die van Tolstoi: dat evenals in de na
tuur ook in de cultuur de dingen zich van
binnen uit vrij moeten ontplooien. In de
mensch is het vermogen zichzelf te ordenen
van binnen uit, dat dit niet doorgezet kan
ligt aan machts- en klasse-verhoudingen,
zoodat het geheele leven vervalscht wordt.
Tot de geloovigen roept Tolstoj: „Vindt
God in u zelf”, tot de Neo-Marxisten: „eerst
de menschelijke persoonlijkheid dan de om
standigheden”, tot de wetenschappelijke
menschen van de 19e eeuw: „Evolutie?
Geen ontwikkeling zonder zedelijke vernieu
wing!”
Er werden geen vragen gesteld.
Abonnement: per jaar f2.50, fr. per
post f3.75.
Advertentiën: 9 ct. per regel. Inge
zonden mededeelingen hooger, bij
Abonnement belangrijke korting.
Advertentiën worden tevens gratis ge
plaatst in de SNEEKER COURANT
ÏHANUfACTUREN-MACAZUNENj
SNEEK LEEUWARDEN
-=4o]=-
Over Leo Tolstoi als strijder en denker
sprak gisteravond in de voorzaal van Ami-
citia voor de afd. Sneek van de I. A. M. V.
de heer B. de Ligt van Onex, Genève.
Om Tolstoi te kunnen verstaan moeten
we in ruimtelijken zin gaan naar een land
groot als een werelddeel, in tijdelijken zin
een eeuw terug, naar een feitelijk Middel-
eeuwsch Rusland, zonder industrie en met
lijfeigenschap. De jonge graaf Tolstoi, van
hartstochtelijken aanleg, groeit daar zonder
goede leiding op, al vroeg krijgt hij moei
lijkheden op sexueel gebied; de wil een vrij
mensch te zijn, anderzijds zijn zinnelijke be
geerten brengen in zijn leven een span
ning, later tot een ziekelijke ascese leidend.
Zich lichamelijk leelijk vindend, stelt dit be- Parijs wekt in hem het visioen van een be
gaafde kind zich als ideaal innerlijk mooi te schaafde wreedheid, evenals de aanschou-
worden, vol kritiek staat hij tegenover watwing van de geweldige tegenstelling tus-
hem omringt, tegenover het officieele geloof
ook, hij begint de wijsgeeren te bestudeeren,
tracht zich een wereldbeschouwing te vero
veren. Geestelijk en lichamlijk oefent hij
zich, een gezonde ascese ontstaat, hij tracht
zijn driften te beheerschen, niet om dooding
maar om ordening der lichamelijke begeer
ten gaat het. Maar de ziekelijke en gezonde
ascese kruisen zich bij Tolstoi telkens weer,
wat tot een zeker dualisme leidt. De duffe
universiteit van Kazan kon den hartstochte
lijken zoeker niet leeren wat hij er van
vroeg, nl. wat voor anderen te worden, hij
keert dus die universiteit den rug toe,
springt in het volle leven als een zwemmer
in zee. Hij gaat naar zijn landgoed en wil
zijn boeren onderwijzen, het wordt een mis
lukking. Tolstoi beseft nu dat liefdadigheid
het volk niet kan redden, dat is slechts de
poging eener overheerschende klasse on
recht tegenover de overheerschten te ver
zachten. Nu gaat Tolstoi zijn eigen geluk
zoeken, hij zwerft van de Stoïcijnen tot de
Epicuristen, doch vindt geen weg, en vlucht
in de natuur, de eenige moeder die hij ooit
heeft gekend. Rousseau is nu zijn profeet
omdat deze de ongereptheid der natuur
doet ons dan verder twee der broers ah
deserteurs zien - dappere deserteurs - bereid
tot
zooals Beau Geste ook tot die opoffering
bereid was. Meer zeggen we niet van deze
geschiedenis. Een aantal sterren spelen dr
hoofdrollen in deze film, die geen bioscoop-
liefhebber zal willen missen
De Bioscoop bij de Waag heeft
„Mother Machree” of in het Nederlandsch
de hoogste opoffering voor elkaar, hannes van der Zee met een geopend mes
een steek of snede in den linkerschouder toe
gebracht. Verdachte komt in hooger beroep.
Voor den politierechter zeide hij dronken
geweest te zijn en zich niets meer van het
geval te herinneren. Thans ontkent hij.
Eisch: bevestiging. L. Ct.
het Hypotheekkantoor en kadaster alhier,
daarbij in dienst trad.
Zeker zal deze dag voor den jubilaris niet
ongemerkt voorbij gaan.
Onder dankzegging aan koopers,
koopsters en verkoopsters van den Sobrië-
tasbloem, bericht het comité, dat de op
brengst hier ter stede was f 165.14.
Tooneelvoorstellingen.
De programma’s voor het winterseizoen
komen zoo langzamerhand los, en er blijkt
uit dat we heel wat goede tooneelvoor
stellingen hebben te wachten. Het Nut
kondigt Frits Bouwmeester’s gezelschap
met „De onbekende factor” aan, het Insti
tuut voor Arbeidersontwikkeling „De me
dailles van een oude vrouw” door het
Nieuw Rotterdamsch Tooneel en Heyermans
Ensemble, terwijl de heer Miedema ons
bericht het voornemen te hebben enkele
zeer goede tooneelvoorstellingen in de
Harmonie te arrangeeren. Hij beperkt zijn
keus tot eenige bijzondere schlagers, waar
van de eerste hier in October ten tooneele
komt. We krijgen dan het gezelschap van
dien grooten acteur, Louis de Vries, die
verleden jaar hier in Ghetto optrad,
met het successtuk4 dagen uit hel leven
van een onfatsoenlijk meisje (Der Garten
Eden). Louis de Vries treedt er zelf in op
en het succes spreekt uit het feit dat het
stuk in Nederland al 100 maal ging.
Te ’s-Gravenhage slaagde voor de
acte wiskunde L. O., de heer U. Tuinstra,
hoofd der Chr. scho >1 te Hitzum.
Tot directeur van het Vrijzinnig
Hervormd Kerkkoor alhier is benoemd de
heer Paul Gailla'd.
Benoemd tot opnemer-teekenaar bij
het waterschap „De Regge” bij Almelo,
de heer J. S. Aukema te Amsterdam, vroe
ger alhier.
het volgende telegram uit Neurenberg ont
vangen Vertrek van Schiphol 6.36 aan
komst te Neurenberg 10.5 plaatselijke tijd.
Alles in orde.
De H.N.A.F.C. is daarop om 11 uur
5 min. uit Neurenberg vertrokken en om
15 uur 40 min. in Boedapest aangekomen.
Het tweede vliegt uiig te Akyab.
Het Nederlandsche postvliegtuig H.N.A.
F.B. is te Akyab aangekomen. Heden
ochtend gaat het verder naar Rangoon.
105 en 75.
Het zal maar zelden voorkomen dat een
vader en een zoon beiden in de termen
vallen voor ouderdomsrente, maar in Ierland
is dat het geval voor twee leden der fa
milie Robinson te Maghery. De vader is
105 jaar, de zoon 75.
De vr ij gezellenbelasting
in Italië.
Waren vroeger de adelaars de Romein-
sene vogels bij uitnemendheid, thans komen
daar de ooievaars bij.
De regeering van Italië heeft besloten
de vrijgezellen-belasting te verdubbelen.
S ^Mussolini verwacht daarvan twee voor-
deelen, meer geld in de staatskas, en meer
kinderen, die later volwassen moeten
meehelpen aan het verhoogen van Italië’s
luister.
Geheimzinnig* schip.
Het Noorsche stoomschip Baune, dat ook
een Japansche haven geheimzinnig had ver
laten, kwam te Tandjong Priok op Java
aan en werd door de politie doorzocht. Ze
vond verscheidene kisten munitie onder de
kolenvoorraad verborgen, maar voordat de
navenpolitie het schip ken vasthouden, ging
het er vandoor. Het is toch wel een beetje
erg dat een stoomschip zoo maar ontsnappen
kan
ti
51
;r.
E-
i
Is-
ig
3.
8T-
i«t.
167
f
Alt gij de degen dat gij pijn hadt of onge-
bt.ld waart, bij elkaar telt, zult gij versteld
etaan zoo velen els het er «'jn. Waarschijnlijk
hebt gij er geen 30 goeden op de 366 door
gebracht. Een leven dat voor negen tienden
nit lijden bestaat, is niet rol te honden. En
dan te denken dat gij misschien niet eens
werkelijk ziek zijt. Uwe ongesteldheden, uwe
kwaaltjes, nw maag die eleoht werkt, uw spijs
vertering die van streek ie, al die narigheden
komen meestal uit niets anders voort dan uit
een zekere uitputting der zenuwen of nit een
verarming vau hst alocd Nu moet gij een
proef mot de Pink Pillen nemen en gij zult
verwonderd zijn over het resultaat, (lij zult
zien in hoe weinig tijde gij u prettiger, opge
wekter, actiever, levendiger gevoelt. De kuren
van uw maag houden op, uw eetlust komt
terug, gij wordt kalmer. Dot alles dankt gij
aan da Pink Pillen die den rijkdom van uw
bloed hebben hersteld, uwe zenuwen op nisnw
sterk hebben gemaakt en de functies vau uw
organisme hebben opgewekt.
D« Pink Pillen hebben een krachtige uit
werking bij alle aandoeningen die het gevolg
zijn van verarming van het bloed en verzwak
king van het zenuwstelsel
De prijs der Pink Pillen bedraagt 11,75 de
flacon, f 9.de zes flacons. HoofddepotJacob
Marispleiu, 23, te Amstordam. Eisen dit adres
en de Hollandsche gebruiksaanwijzing. De Piek
Pillen zijn ook te verkrijgen bij alle goede
apothekers en drogisten.
I
I
I
"I
OW SBEEKER CODR AST
- annex SNEEKER COURANT en WYMBRITSERADEEL
W KRUISEBROEOER5IR. 26 28. V00R5TREEK25J
til
