der gemeente Sneek
Officieel orgaan
BRONCHITIS
COURANT
annex SNEEKER
No. bestaat uit 3 bladen.
KEU
Verzekering tegen stermschade.
IMS
1.50
1.25
lische
Nieuwstijdingen.
hortef,
16B»ins.
W. WIRING Sintel 4 - SNEEK
Woeosimc Wo vein her 19ÏS
45e Jaargang
Eerste blad
o. 15
I,
Uw Zenuwen
Rijwielstalling
IUTO-VÊRHUUR
OZIMGA - SNEEK
Uitgave: KIEZEBRINK Co.
de stad f 2,50, naar buiten fr. per post f 3.60.
De SNEEKER COURANT is een
X
NATIONALE
BANKVEREENIGIMG
AKKER’*
abdusirc1
Voor de Borst.
)e NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in
Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-buis verspreid
dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), II Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, .Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega,
Jsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelutn, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg. I| Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Rijs, Oudemirdum, Wyckel.
}ontröle op de oplaag toegestaan. Alle advertentiën worden in beide bladen opgenomen. Regelprijs 9 cent, abonnementen belangrijke korting
UW
Z4I
Km.
Uitgaven
het
Per koker:! 1.50, (275, f4.50
(V’^ente kan jaarlijks dan een bepaald bedrag
kun- werktijdsverlengng kan gezocht. Dit vraagstuk
look
ver-
van
GROOTZ ND 32
VRAAGT INLICHTINGEN.
wettelijk geregeld wordt; de mensch is ,wat
speculatief aangelegd! Het strijkgeld kan soms
het voordeel opleveren dat het ’t land tot z’n
waarde brengt. Bij afschaffing der publieke ver
huring krijgt men het gevaar dat vriendjes en
niet de meest energieken bevoordeeld worden.
Wettelijke regeling is spelen met vuur. Gevreesd
wordt dat de eigenaar de plaats verkoopen zal
en die door boeren gekocht, die ze zelf zullen
exploiteeren met hypotheek, dan is men even
ver. De verhouding tusschen eigenaar en pach
ter zal dus wel zoo moeten blijven, de regeering
steune echter de landbouw en handel en ook
het onderwijs zooveel mogelijk. Een wettelijke
regeling is verfoeilijk en zal ons tot deelpach-
ters en zetboeren maken.
De heer J a a r s m a zegt nog dat tal van
eigenaren bij daling der landprijzen het loodje
moeten leggen evenals de eigenaars die zelf
hun boerderijen exploiteeren. Bij wettelijke re
geling zouden dan ook velen gedupeerd wor
den.
De heer Veldhuis zoekt de oorzaken van
de slechte toestand ook van het boerenbedrijf
meer in de algemeene maatschappelijke ver
houdingen dan in die tusschen boer en eigenaar.
In 1913 verdienden de landarbeiders f9 per
week, de arbeiders in het timmerbedrijf ten plat-
tenlande en in andere vakken, waarmee de boer
te maken had, hadden fl tot f 1.50 per week
komen tot rust en worden gesterkt door
ftflijnhardt’s Zenuwtabistten
Glazen Buisje 75 cl. Bij Apoth. en Drogisten
- -T
Z a a k u i t b r e;i d i n g.
De bekende Groeneveld’s Orgel- en Piano-
handel opende Zaterdag j.l. te Leeuwarden
een nevenzaak aan de Voorstreek.
Deze nieuwe expositiezaal trok veel be
niet te veel het risico uit het bedrijf als alles langstelling.
De i n 1 e i d e r zegt dat wij boeren voor onze
eigen belangen dienen op te komen, wij kunnen
de ambtenaren en industrie-arbeiders niet om
laag brengen. Spr. als a.-r. durft zeggen, dat
van het eigendom, door te hooge huren ver
kregen, een deel diefstal’ is. De daling van de
landprijzen zal de eigen-boeren een grootere
exploitatiewinst laten en dus voor hen die daling
compenseeren. De waarde van het land wordt
door de strijkgeldsc'hrijvers bepaald naar de
verlegenheid, welke in zekere streek naar land
bestaat, dat is onrecht. De huurboeren, die de
ruggegraat van den landbouw vormen en lange
dagen werken, dienen door de overheid be
schermd is spr.’s conclusie.
i Hierna sluiting.
ijzen.
moeten op het platteland betere toestanden
komen. De naastenliefde moet aangekweekt; om
weer evenwicht in het bedrijf te krijgen moet
de uiterste soberheid betracht en daarnaast naar
middelen gezocht, die verbetering brengen voor-
zoover die nl. in onze macht liggen. De arbei-
dersloonen kunnen niet verlaagd, doch de pacht
prijzen moeten omlaag. Om de goedgezinde
eigenaren te overtuigen dient er een boekhou
ding te zijn. Ook de landprijzen zijn veel te
hoog, waardoor de huren ook te hoog worden
en de strijkgelden dienen af geschaft.
De publieke verhuringen zijn funest, ze drij
ven, als wapen in de hand van slechte eigenaren,
de huren ook van omliggende boerderijen enorm
op. Boerderijen die f40 pacht per pondm. moe
ten doen en f900 per pdm. moeten kosten,
kosten nu f 1200 per pdm. Voor een bedrijf van
70 pdm. is f20.000 bedrijfskapitaal noodig,
dat is f 13 rente per pdm. Aan arbeidsloon is
Wij bevelen ons, als voorgaande jaren be
leefd aan, voor het opbergen van uw
rijwiel, tevens adres voor 1ste klas LAK
KEN en VERNIKKELEN.
centrale landbouwboekhouding blijkt, dat 40
aangesloten veehouders vier achtereenvolgende
jaren gemiddeld f600 per jaar per bedrijf winst
maakten! In andere provincies is het net zoo.
Zal de geest van ons volk niet verpest worden
door de propaganda voor het communisme, dan
eeniging geworden.
7 leden en buitengewone leden werden aan
genomen.
De V o o r z. deelde ten slotte mede, dat er
plannen bestaan voor de ruilverkaveling van
buitenland in de Sneeker Oudvaart; de stukken
liggen daar zoo door elkaar, dat het weiden,
noodig voor dit land, zoo niet kan plaats heb
ben. Er zal een commissie worden benoemd en
de ingelanden dienen te voren een gezegelde
verklaring af te geven, waarbij zij zich neerleg
gen bij de door de commissie getroffen her-
verdeeling en de door haar eventueel te bepalen
toeslag. Met de afdeeling Rauwerderhem zal
overlegd over een regeling in dezen. Naar aan
leiding van een vraag uit de vergadering werd
van bestuurszijde gezegd dat voorloopig op
vrijwillige regeling wordt aangestuurd; zijn er
onwilligen dan staat de stok van de ruilverka-
velingswet achter de deur.
In de vacature J. Douma (niet herkiesbaar)
werd tot bestuurslid gekozen de heer S. Alberda
met 30 van de 51 st.
De voorzitter bracht den heer Douma dank
voor hetgeen hij ten bate der afdeeling had ge
daan en voor de goede samenwerking in het
bestuur.
De begrooting voor 1929 werd aldus vast
gesteld:
Ontvangsten (met inbegrip saldo vorig jaar)
f 2072.—
- 1850.50
Zorg ervoor, dat Uw aandoening der
luchtpijpen (bronches), die Ge kunt
herkennen aan een piepende, pijnlijke
ademhaling en een diepen, bladenden
en pijnlijken hoest, niet slepend wordt.
Vergeet nooit, hoe dicht de bronchitis
de ontstekingskiemen bij de teere longen
brengt. Wapen Uw slijmvliezen tegen
de aanvallen der bacteriën door ze
te versterken met de uit het sap van
versche geneeskrachtige kruiden berei
de Akker's Abdijsiroop. Deze helpt U
het vastzittende slijm oplossen en ver
lost U van een pijnlijken hoest, die
Uw luchtwegen zou vernielen als ge
niet tijdig Uw toevlucht nam tot de
geneeskrachtige en toch onschadelijke
Vermoedelijk saldo f 221.50
In de commissie voor het nazien der rekening
1928 werden door den voorzitter aangewezen de
h.h. Wind, P. Kramer en Schaap.
De agenda der algemeene vergadering gaf
geen aanleiding tot uitgébreide discussie. Er
werd even gesproken over de gewenschtheid
der rendabiliteit van het proefbedrijf te Rijper-
kerk, waartegenover van bestuurszijde er op
werd gewezen, dat in dit bedrijf, waar veel
proeven werden genomen, niet in de eerste
plaats de nadruk mag gelegd op de rendabiliteit
doch wel op het nut dat de proeven voor de
boeren in het algemeen afwerpen.
Tot afgevaardigde werd benoemd de heer J.
H. Bootsma, tot diens plaatsvervanger de heer
IJ. P. Veldhuis.
Uitgereikt werden de prijzen bij de afdeelings-
keuring behaald. Het O. B. W. had voor de col
lectieve inzendingen een wisselprijs uitgeloofd;
juist deze inzendingen, zeide de voorz., zijn van
zooveel belang, omdat zij van beteekenis zijn
voor het bedrijf van den boer zelve. De heer J.
H. Doodkorte, regent, zou deze wisselprijs, een
zilveren lauwerkrans uitreiken en de voorzitter
wenschte te constateeren dat als tusschen alle
eigenaars en huurders van plaatsen de goede
verstandhouding bestaat welke tusschen O. B.
W. en zijn boeren bestaat, het er in Friesland
heel anders uit zou zien.
De heer J. H. Doodkorte reikte daarna met
een luimigê speech deze wisselprijs uit. Spr. is
ter keuring gebleken dat er hier in de omstreken
prachtig vee aanwezig is en overhandigde den
heer B. W. Bosma te Scharnegoutum, de man
die alles doet om zijn veestapel omhoog te
brengen, de lauwerkrans.
De heer Bosma dankte en hoopte dat de an
dere fokkers hem het bezit van deze wisselprijs
hevig zullen betwisten, opdat in onze fokkerij
steeds blijve gelden het „Excelsior”.
Thans krijgt de heer We s bonk, schrijver
van de bekende brochure „Op weg naar het
station Alles Verloren” gelegenheid te spreken
over de economische toestand ten plattelande.
De heer Wesbonk gaat, na een uiteenzetting
van wat hij onder economie verstaat, na wat er
moet gebeuren als een bepaald deel van het
volk in de vrije maatschappij niet kan meeko
men. Dan moet de overheid ingrijpen, men
denke aan de sociale wetgeving. In het veehou-
dersbedrijf is de economische toestand thans
onhoudbaar; er zijn redeloozen, moedeloozen en
reddeloozen. Redeloozen zijn de onafhankelijke
veehouders, wien eigen geldmiddelen ten dien
ste staan; dezulken zijn onverschillig voor
maatregelen ter verbetering; zij vergeten echter
de macht der duizenden die georganiseerd, hen
vermorzelen en verpletteren zullen. De moede
loozen zijn zij die tegen hooge huren huurden,
willen werken van den vroegen morgen tot den
laten avond, doch telkens dieper zinken. De red
deloozen zijn zij die in de duurste tijden het
bedrijf inrichtten en bv. f50.000 bedrijfskapitaal
leenden van de ouders, welke nu geen rente
beuren en maar weer bij de kinderen ingaan.
Aan rente en huur moeten de reddeloozen per j de Kamer dienen ten opzichte van deze kwestie
jaar een f 100 per pondemaat opbrengen. Uit ingelicht. Laat ons de noodklok luiden, opdat de
eergevoel klaagt de inteerende niet gauw, maar overheid ingrijpe en ons weer een loonend be
de toestand is buitengewoon ernstig. Uit de drijf verzekere.
Uit de vergadering werd er door den heer
Kramer op gewezen dat de wereldmarkt een
woordje meespreekt en ook alle andere bedrij
ven met malaise te kampen hebben, ook daar
komen veel faillissementen voor. Neemt men
Afd. Sneek Friesche Maatschij. van Landbouw.
Deze afdeeling vergaderde Zaterdagmorgen
in café Knorr. De heer IJ. Veldhuis heette de
aanwezigen welkom; een belangrijk onderwerp
zal hier heden door den heer Wesbonk behan
deld worden, nl. de economische toestand op
het platteland. Een onderwerp, niet nieuw, wij
len de oude heer Rengers heeft jaren geleden
daarover reeds in de Eerste Kamer gesproken
en naar aanleiding van dat feit is toen een be
weging in den lande ontstaan, welke tot gevolg
had dat het remissierecht in het B. W. werd op
genomen. Doch de huurder mocht van dat
recht afstand doen, met het gevolg dat er niets
van is terecht gekomen. De toestand is dus on
veranderd en het is gewenscht dat thans ook
de jongeren zich over dit vraagstuk laten hoo-
ren, misschien dat zij met de oplossing gelukki
ger zijn dan de ouderen geweest zijn.
De notulen van de vorige vergadering werden
door den secretaris, den heer H. de Boer, gele
zen en worden onveranderd vastgesteld.
Bij de ingekomen stukken was een schrijven
van het hoofdbestuur inzake de tarieven der
Brandwaarborgmijen.
Wat de vraagpunten betreft werd een com
missie ingesteld over het vraagpunt: „Welke
ervaringen bij de hedendaagsche melkwinning
kunnen tot verdere verbetering leiden”. Deze
commissie bestaat uit de hh. L. P. Hilarides,
Oosthem, Sj. Bootsma, ’t Op, de directeur der
zuivelfabriek te Oosthem, en de hh. S. Hoekstra
en H. Gerbrandy.
Vanwege de afdeeling wordt alleen de land-
bouwwintercursus gehouden, voor de andere
cursussen bleek geen belangstelling te bestaan.
De Huishoudschool te Sneek is thans door de
regeering erkend en dus een zelfstandige ver-
irvoor bijdragen. Daarvoor is overleg noodig.
zou een f 10.000 per jaar voor dit doel
len uittrekken.
)en Voorz.
j meer, de pacht was toen in doorsnee f40 per
pdm. Nu verdienen de landarbeiders f22 a f23,
de timmerknechten enz. hebben 300 meer
loon dan in 1913, de pacht is echter maar 50
a 60 gestegen. Uit deze cijfers blijkt toch
dat de pacht zeker niet de eenige en belang
rijkste oorzaak van de huidige toestand is. Die
is veroorzaakt door een samenwerking van fac
toren in de geheele maatschappij en als we zien
dat de 8-urendag in de andere bedrijven mede
oorzaak is van de onevenredige verhooging der
loonen van de andere arbeiders tegenover die
der landarbeiders, moeten we wel concludeeren
dat de huidige economische toestand de 8-uren
dag niet verdragen kan. Feitelijk moet de boer
economisch gelijk staan met de middenstander
van de stad, de landarbeiders met die in de in
dustrie. Doch als dat het geval zou zijn, zou er
geen pacht, bij de huidige prijzen der producten
op de wereldmarkt, kunnen worden betaald, zou
dus de grond waardeloos zijn, zoodat de nivel-
leering feitelijk moet gezocht in een daling van
f 30 per pdm. noodig, als de huur dan f 42 per het economisch peil bij de industrie-arbeiders,
pdm. is, wordt dit totaal f85 per pdm. Doch zij i welke misschien niet in loonsverlaging doch in
die f20.000 bezitten rekenen geen rente en kun- werktijdsverlengng kan gezocht. Dit vraagstuk
nen dan f 55 per pdm. pacht geven, werken de is niet op te lossen door een regeling tusschen
kinderen in het bedrijf mee dan verwaarloozen grondbezitters en pachters enkel
zij het loon en kunnen zoodoende f70 pacht! De heer Kramer wees nog op het ge
bieden, terwijl als beide factoren verwaarloosd wenschte van protectie tegenover het buiten
worden een f 80 geboden wordt. Op die manier land en constateerde dat juist het verfoeide
laat men de kinderen werken voor den land- pachtstelsel hier in Friesland de landbouw op
eigenaar! De waaghalzen slagen nu dikwijls, het hoogste peil heeft gebracht .terwijl het
maar is dit in het belang der plaatsen? We heb- groot-grondbezit in Duitschland de landbouw
ben voorts overbevolking en dat moet mede tot daar op laag peil heeft gehouden,
algeheele verarming leiden.
De middelen tot verbetering zijn: Afschaffing
van het strijkgeld, afschaffing der publieke ver
huring, emigratie. Het is van groot belang dat
de overheid emigratie bevordert, door aankoop
van land in Canada en koloniseering daar van
groepen boeren. De publieke verhuringen dienen
afgeschaft.
Men kan de kool en de geit niet tegelijk spa
ren, daarom moet er nu een daad gesteld. We
moeten den strijd aanbinden tegen het onrecht
van het pachtstelsel! Onderhandsche verhuring
zou nog wel eens gevaarlijker kunnen zijn dan
publieke, wanneer niet wordt verkregen de bin-
dendverklaring door de overheid van de^taxaties
der bureaux.
De organisaties alleen vermogen niets; ons
bedrijf is zoodanig in het gedrang gekomen, dat
de overheid moet helpen. Alle geoorloofde
middelen dienen aangegrepen. Ieder eische in
zijn politieke partij recht en de candidaten voor
i sor.de»en.
iOwageniQj. Secretaris leest het rapport van den
tplein. gjChfer over jn ^eze brjef vervatte voor
blijkt dat uitdieping van de
tplein.
urn 77rllen> waaruit
a(jg me®art met een baggermachine f 10.976 zal
ma GASsten inbegrepen het wegruimen der zetten.
De Voorz. zou de post van f 2000 voor
•br.etr 2! zetten niet willen vergoeden; als het water-
“hap denkt met die primitieve zetten toe te
wirdt Wnnen komt de aanvrage overigens in een
tallingeirenaardig licht te staan. Met zettenverbetering
docht ibben we ons nooit bemoeid.
•n. De heer Rengers: Wie heeft die zetten er
ielboekiigedooSd’ gemeente toch! Nu het bestuur
t de reglementaire eischen stelt, doch heel
.t daar beneden blijft, moeten wij niet onver-
SOntnlijk zi]n'
De Voorz.: Neen, maar we willen de histo-
Bteenvar110 hjn volgen.
,w in or<Pe heer A b ma zegt, dat het bestuur royaal
ibiedtomu het met een voorstel komt de helft lager
ad, i de vorige keer. Spr. vindt deze aanvraag
g»gtr. 2(we[ overeenkomstig wat de gemeente kan
^^^^jen. Het bestuur dient echter een begrooting
1 al het te verrichten werk te maken, en de
het bestuur. Dit voorstel kan aangenomen, maar
B. en W. kunnen nog eens overleggen over de
volledige plannen.
Ter verstrekking van nadere inlichtingen
schorst de Voorz. de vergadering.
Na heropening blijkt de heer Rengers
trokken en wordt het volgende voorstel
B. en W. z. ih. s. aangenomen:
„De raad heeft met waardeering kennis ge
nomen van het standpunt van het waterschaps
bestuur, heeft principieel daartegen geen be
zwaar en wacht met belangstelling af de raming
der kosten van de verdere plannen.”
De behandeling der begrooting is hiermede
afgeloopen, doch de leden kunnen op enkele
punten terugkomen.
De heer Van Gooi wil nog spreken over
de toelagen aan de gemeenteveldwachters; wil
len de raadsleden daarover spreken dan staat
telkens de boeman achter de deur in den vorm
van het hoofd der politie, die hierover alleen te
oordeelen heeft. Spr. heeft met genoegen ge
zien dat enkele toelagen vervallen zijn en in
de salarissen opgenomen, maar waarom de toe
lagen niet geheel doen vervallen; er staat nog
f 150 op deze post.
De Voorz.: Dat is voor bewapening enz.
De heer Van Gooi: De vergoeding voor de
veldwachter te Oppenhuizen ad f20 voor een
bootje kan vervallen, dat heeft hij niet noodig.
De V o o r z.: De man moet naar het Paviljoen
aan het Meer en moet voor zijn waterrijke ge
bied toch een bootje hebben.
De heer N ij d a m zegt, dat B. en W. blijk
baar denken aan restauratie van het gemeente
huis. Spr. hoopt dat bij bestelling van meubelen
enz. rekening zal worden gehouden met de
winkeliers in de gemeente.
De heer A b m a zegt nog dat er op gelet
dient dat de paarden bij dooi weer het scherp
tijdig wordt weggenomen, anders bederven de
wegen.
De heer J e 11 e m a heeft het over de weg
LeeuwarderwegDomp, die zoo slecht onder
houden wordt.
De Voorz.: Dat hangt samen met de kwes
tie tusschen Sneek en Wymbritseradeel.
De Secretaris geeft thans eenige cijfers
over de voordeelen, welke ongewijzigde aan
neming van het wetsontwerp inzake de finan-
cieele betrekking tusschèn rijk en gemeenten
voor deze gemeente zou hebben. De gemeente
naren zouden een f 80.000 minder belasting heb
ben op te brengen.
Hierna sluiting.
VIEUWE SNEEKER COURANT
(72e Jaargang)
B J
ixe Wagens :-: Met en zonder chauffeur
Groote ritten speciale prijs!
OFFICIAL FORD DEALER
MgERGADERING van den RAAD der gemeente
■VYMBRITSERADEEL,
H op DONDERDAG 15 NOVEMBER 1928,
’s voormiddags 9 uur.
Voorz. de heer H. M. Tromp, burgemeester
Secretaris de heer H. M. Martens.
Aanwezig alle (15) leden.
Slot.
JBBBBB,,Verbetering opslagplaats Nijland. f500.”
■■BB De heer A b m a acht f500 voor dit stalt zeer
HNTjaMaDe Voorz.: Het zal wel heel wat minder
Kbrden.
De heer Bootsma is verheugd dat in ieder
word:va* voor deze opslagplaats is uitge-
okken, want deze voldoet nu niet aan de pri-
itiefste eischen. De put is ten eenenmale te
ein voor 2 dorpen, zoodat voor Folsgare naar
n andere gelegenheid moet uitgezien.
„Uitdieping vaarten waterschap Heeg”.
bureatDe heer Rengers: Is er al iets van
iterschap ingekomen?
-De Voorz.: Ja, deze brief zal worden ge-
is veel van dit gesprokene uit
hart gegrepen, het bestuur is coulant ge-
sst en verdient hulde. Spr. zou wel voelen
ijjeca|r het uittrekken op deze begrooting van
en zeggen tot ’t bestuur: „Redt er U
ende
)e heer C n o s s e n staat toch eenigszins
ptisch tegenover deze redeneering. Het be-
heeft nog geen volledig plan en raming
rgelegd; de uitdieping van deze vaart enz.
conditioneel; men wil de monding wel in
"rhoud laten bij de gemeente en daarom
.'ten we eerst zien wat het volledige plan
voor voordeelen biedt.
'e heer N ij d a m zegt, dat de gemeente bit-
ervaring heeft met mondingen van vaarten
een waterschap en gaat geheel accoord met
!ic^ee Cnossen, dat men nu eerst het plan
't zien.
"*H- Voorz. had bedoeld f 10.000 voor deze
t beschikbaar te stellen, maar de monding
voor rekening der gemeente te nemen.
heer Van der L e ij vindt het toch jam-
dat de mondingskwestie er bij komt, want
zraagt juist het meeste onderhoud en twee
ges moeten ook niet samen één object van
‘houd hebben. Maar als kan worden vast-
d, wat ons die monding per jaar kost en
vaterschap garandeert dat het niet meer
ragen, dan zou men hierop kunnen ingaan,
heer Gerbrandy: De zetten moeten
de betrokkenen zelf aangebracht, niet door
aterschap en zeker niet door de gemeente.
heer Rengers: De tegemoetkoming van
—vaterschap zit niet in guldens maar in c.M.
i voor gliepte wordt geringer dan reglementair be-
verslaggever) die is royaal, laten we
Mr b?m 00k n‘et het uiterste vragen. Het beste
LGAZIJ/' B. en W. eens rustig overleggen met
