Officieel orgaan LAATSTE WEEK RESTANTEN der gemeente Sneek P. 8.8AKKEK I annex h Dit No. beslaat uit 2 bladen- BALANS-0PRU1MING SNEEKER COURANT (72e Jaargang) 45e Jaargang Eerste blad rntUW&TlJDIN*O. 1 No. 31 Eerste blad ungave KIEZEBR1NK a Bo. Woensdag 93 Januari 1999 Reclame kolom. LEE UWARD E N met een opwekking tot het publiek ook het aantal werkende leden te versterken. Naar het Friesch Dagblad verneemt is het pand van den heer K. Christian aan iet Orootzand, thans door onderhandsche aankoop, in eigendom overgegaan aan den heer W. Nauta alhier. Buitengewone koopjes Contröle op de oplaag toegestaan. Alle advertentiën worden in beide bladen opgenomen. Regelprijs 9 cent, abonnementen belangrijke korting, 9 De SNEEKER COURANT is een ONZKR J Voor slechthoorenden. L Deze laatste week kunt U in den vollen zin des woords nog eens profiteeren. Het maken van 5 dubbele barakken te Beilen is opgedragen aan den op één na laagsten inschrijver H. Koetzier, aannemer te Sneek voor een som van f 53.485. Zaterdagavond bemerkte mr. L. L. in de Witte de Withstraat te R’dam dat, terwijl de familie zich op de derde étage van het huis bevond, ingebroken was in de tuin kamer. De dader was door een brandgang aan de achterzijde van het huis gekomen, had daar een luik vernield, een raam open geschoven en zich zoodoende toegang tot de tuinkamer verschaft. Daar had hij uit een spaarpot een bedrag van negen gulden gehaald, en vermoedelijk uit woede dat zijn buit zoo klein was, alles overhoop gehaalt en tal van voorwerpen vernield. Als een vriendelijken wenk had hij bovendien op de achterzijde van een cartonnen doos met inkt in drukletters geschreven nog meer geld hebben, hoor.” de partij van het gezond verstand. I Kerkelijke noch roode partijen 'hebben wij noodig om te verwezenlijken wat zij wenschen, I omdat buiten hetgeen deze als bijoogmerken 1 hebben, al datgene wat zij wenschen in de kern I aanwezig is in de liberale partij. Het was deze, die van Thorbecke af steeds op de bres gestaan heeft voor vrijheid van godsdienst, denken en spreken; en zou zij minder dan de s.-d. het oog gericht hebben op de materieele belangen van allen, den werknemer incluis? Onder onze geest verwanten zijn de groot-industrieelen en han- delsmenschen, die geen enkele gelegenheid voor bij laten gaan de belangen van hun personeelen te bevorderen en hun prikkelen zich voor het groote bedrijf te interesseeren. Tot de onzen behoorden en behooren van Marken, Waller, de Storken, Philips, dr. Hartogs, die in hun organisaties, op grond van den vrede in hun bedrijf, steeds het maximum presteeren voor eind kon gemaakt. Maari hun volk slechts op die ééne voorwaarde, dat niet getornd worde aan de éénhoofdige leiding van het bedrijf, omdat dan alleen ook in ver band met de concurrentie van het buitenland, de toestanden geschapen kunnen worden, die ook het personeel de positie verschaffen waarop het recht heeft. Waar de s.-d. echter zich instelt op steeds verder doorgevoerde overheidsbemoeiing, wij zen wij deze met beslistheid af, wij beloven van het podium geen koeien met gouden horens, die er toch niet komen, doch stellen daartegenover alleen ons nuchtere program van 10 punten, ge grond alleen op het gezond verstand. Uit dat program wil spr. een drietal punten behandelen, nl. die welke ons in botsing brengen met rechts, dus geestelijke dingen betreffende, daar onze economische principes vrijwel met die van rechts parallel loopen, en die welke ons in strijd brengen met links, waarmee wij tal van geestelijke principes gemeen hebben, terwijl onze wegen in economisch opzicht sterk af wijken. Tegenover rechts stellen wij onze program punten: Verdediging der geestelijke vrijheid, verheffing der openbare school. Wij meenen dat het niet aangaat dat zooals één dier partijen in haar programma schrijft: Nederland moet ge regeerd als protestantsche natie; wij wenschen Nederland geregeerd te zien als natie, zonder meer. Waren de kerkelijke partijen het eens, we hadden reeds een gedecreteerde Zondags rust, terwijl wij een ieder de Zondag willen laten' passeeren volgens eigen inzicht en wensch; de doodstraf was hier weer ingevoerd op grond van een kerkelijk beginsel; door het onderwijs was de splijtzwam onder ons volk reeds op de schoolbanken gezaaid. Hier liggen de kardinale verschillen tusschen ons en rechts. Punt 6 van ons program eischt vermindering van overheidsbemoeiing, waarmede we ons lijn recht tegenover links scharen. Wij achten de toenemende greep der overheid op het maat schappelijk leven funest, voelen er niets voor, dat de overheid zal verrichten wat een particu lier kan doen, al spreekt het dat de overheid bepaalde diensten moet verrichten. Wij achten het pogen de productiemiddelen aan de ge meenschap te brengen echter het trekken van een niet te honoreeren wissel op het karakter van het volk, dat de prikkel van eigen belang om het hoogste te presteeren wat het kan, niet zal kunnen missen; altruisme en edelmoedigheid leveren die prikkels in niet voldoende mate om de maximum productie, welke moet bereikt, in derdaad ook te halen. Wij willen voor ieder individu de omgeving scheppen, waarin hij zich zelf naar voren kan brengen, en gelooven ^dat het maatschappelijk leven het best omhoog kan gestooten door speculatie op de gaven van elk individu. Er is een hemelsbreed verschil tus schen de resultaten die een man kan bereiken, wanneer hij alleen verantwoordelijk is en die, Wanneer hij eerst voor een bepaalde daad ’n ge heel college moet raadplegen. Wij zijn kort ge zegd voor het particulier initiatief en tegen alles wat gaat in de richting der socialisatie. Een korte beschouwing wijdt spr. nog aan punt 1 van het Vrijheidsbondsche programma: zeer goede vertolking van de stukken Internationale ontwapening door den Volken bond. Wij weten dat dit punt ons duizenden stemmen zal kosten, vooral van de vrouwen, die gemakkelijk door leuzen ingepakt worden als die van: „geen man en geen, cent”, „wij moeten een voorbeeld geven”, „80 a 90 millioen besparen” enz. Toch transigeeren wij met dit standpunt niet. Voor ons staat vast dat als er weer een oorlog komt, deze zal komen even onverwacht als een griep-epidemie of een donderbui, en dat even als in 1914, in koorts stemming alles weer te wapen zal loopen, alle leuzen ten spijt, die ook vóór 1914 golden en door de oorlogsgolf weggevaagd werden. Som migen erkennen dit, doch meenen dat een on gewapend land respect zal inboezemen, terwijl we, onvoldoende bewapend, toch niets zouden kunnen doen. Inderdaad is, ook door het be snoeien der oorlogsbegrootingen, onze bewa pening niet prima in orde, maar als een vast- Wijlen mej. R. C. van Geuns te Ellekom heeft een legaat van f 10.000 aan de Ver- eeniging tot bevordering van de belangen van slechthoorenden vermaakt. nieuwe weker courant „Moeten De NIEUWE SNEEKER COURANT is een abonnementsorgaan, verschijnt Dinsdags en Vrijdags. Abonnementsprijs in de stad f 2.50, naar buiten fr. per post f 3.60. Advertentieblad en wordt gratis bezorgd bij allen die te Sneek geen abonné zijn op de Nieuwe Sneeker Courant en bovendien huis-aan-huis verspreid Dinsdags te Woudsend, Heeg, Nijezijl, Folsgare, Nijland, Oppenhuizen, Uitwellingerga, Oudega (W.), II Vrijdags te Hommerts, Jutrijp, Tirns, Goënga, Gauw, Sijbrandaburen, Offingawier, Terzool, Abbega. IJsbrechtum, Wolsum, Harich, Hemelum, Bakhuizen, Nijemirdum, Sondel, Sloten, Tjerkgaast, Spannenburg. Oosthem, Deersum, Scharnegoutum, Roodhuis, Gaastmeer, Balk, Stavoren, Rijs, Oudemirdum, Wyckel. Staatspensionneering. De afdeeling Sneek van den Bond voor Staatspensionneering hield 17 dezer hare jaarvergadering in de bovenzaal van café „De Gouden Leeuw”. Het ledental was gestegen tot 335, terwijl ook het batig kas-saldo eenigszins in zijn voordeel was gewijzigd. De Commissie tot nazien der rekening 1928 bracht rapport uit en kon getuigenis afleggen van een zeer accurate administra tie en bracht een woord van hulde aan den penningmeester. De voorzitter, de heer R. Tjallema, werd als zoodanig herkozen en liet zich de benoe ming welgevallen. De secretaris kon in zijn verslag melding maken van een zeer goed bezoek aan de vergaderingen. Vastgesteld werd de jaar- lijksche Tooneelavond te houden op 5 Febr. a.s. De afdeeling zal propaganda voeren voor haar ideaal bij de verkiezingen in 1929. Steun in den strijd. De Arb. Muziekver. „Steun In den Strijd” gaf onder leiding van den heer J. Gorter Zondagavond in de Harmonie een zeer ge slaagde uitvoering voor een groot publiek. Voor de pauze had het korps alle pro- grammanummers en zij zorgde voor een aan de strijdliederen fantasie werkte „Morgen rood” mede, en dit nummer sloeg ook nu weer kolossaal in „De man fen ’e piip" heeft al een eer waardige ouderdom voor een blijspelletje maar dat Zijlstra’s aardige stukje het ook nu weer deed, bleek uit de onverdeelde aandacht waarmede het door het publiek werd gevolgd en het langdurig applaus aan het einde. De optredenden waren allen goed in hun rol, maar het speciaal woord van hulde dat de voorzitter aan mej. van der Meer bracht, die reeds zoolang met succes optreedt, was welverdiend. Nadat Steun in den Strijd nog eenige nummers ten beste had gegeven, waaronder een goede vertolking van de fantasie uit Faust, en tot slot de Internationale, sloot de voorzitter Door een molenwiek gedood. De ruim 5-jarige A'thur Westra zou Zaterdagmiddag met zijn moeder, die huis houdster is bij iemand aan den Vierhuister- weg naar Leeuwarden voor familiebezoek. Toen omstreeks 3 uur de maaltijd was af- geloopen, mocht Arthur nog even spelen met zijn buurjongetje Jelle, terwijl moeder zich klaar maakte. Met de waarschuwing „Pas op hear, gjln wiete foetten krije”, verliet hij de woning en met een armpje in de lucht verzekerde hij „Né, memme Van het spelen met Jelle kwam niet veel. Arthur wilde het land in, even bij den in de nabijheid staanden watermolen kijken. Deze ging. Den geheelen dag had hij bij gebrek aan wind stilgestaan, doch toen de wind aanhaalde, had de molenaar den molen op gang gebracht, om het water uit het poldertje te loozen. De kleine baas ging dus in zijn eentje naar den molen. Die tocht zou hem nood lottig worden. Het ventje is blijkbaar te dicht bij het werk gekomen. Een korte gil, gekerm, maakte de menschen in de buurt er opmerkzaam op, dat er een ongeluk ge beurde. Zij spoedden zich naar den molen en zagen, dat de jongen was rondgevoerd en te pletter geslagen tegen de stangen. Toen men hem opnam, leefde hij nog. Zijn borstkas was ingedrukt en een armpje ge broken. Kort nadat hij in de woning van zijn moeder was binnengebracht, stierf hij. Onmiddellijk werd om geneeskundige a’ hulp gezocht doch de meeste doktoren waren niet thuis. Dokter Straat, die men in het Bonifaciushospitaal telefonisch wist te bereiken, kon slechts den dood bij het zwaar verminkte knaapje constateeren. Woensdag wordt het ventje te Hardega- rijp begraven. L. C. gareel, dat haar verhindert alle aandacht uit sluitend te concentreeren op het belang van het land. Wij, liberalen mogen onze fouten hebben gemaakt, bijgedachten waren ons steeds vreemd, onze eerste en laatste gedachte was steeds: Hoe bevorderen wij het belang der natie ten bate van allen. Gaarne erkent spr. de ver diensten voor de natie van een Kuyper, Schaep- man, P. J. Troelstra, eminente kerels, maar on danks die waardeering, staat voor spr. vast dat de liberale lijn de kortste weg is naar het door allen begeerde doel. Ook bij de andere partijen zijn te waardeeren principes te vinden; het is duidelijk dat in deze gejaagde, zenuwsloopende tijd duizenden be hoefte hebben rust te vinden in den schoot der kerk en spr. kan hen benijden, die daar vinden wat hijzelf mist. Anderzijds kan niet ontkend, dat het gelukkig geweest is dat tientallen jaren terug de niet-bezitters zich onder socialistische leiding organiseerden,waardoor aan tal van wantoestanden een mag het voorkomen, dat door de zuiver kerke lijke visie der partijen rechts bv., door de kwes tie over het gezantschap bij den Paus, ons land kort geleden maandenlang geen regeering had, of dat, nu de schoolstrijd is opgelost, die partijen in rep en roer komen omdat pas een subsidie voor een r.-k. handels-hoogeschool is afgestemd; of dat, als in Arnhem de liberalen wel gedwon gen worden steun aan een op te richten buiten school te weigeren, omdat, als die school, die kinderen van alle gezindten kan helpen, er komt, alle kerkelijke partijen ook haar eigen buiten school willen hebben? En links van ons, moet daar de klassestrijd voortgezet om een socialisatie te bereiken, welke niet past bij het karakter van ons volk, nergens succes heeft opgeleverd waar ze werd toegepast, integendeel een ramp veroorzaakte; een strijd voortgezet in een tijd als deze, nu zoozeer aller samenwerking noodzakelijk is om ons land in staat te stellen z’n groote concurrenten te weer staan? Is het toelaatbaar, dat in de invloedrijke soc.-dem. partij een kern is die niet afkeerig is van revolutie, de grondwet wil op zij zetten, en zich niets aantrekt van de wil der meerder heid van ons volk? Al deze vragen mogen ontkennend beant woord en de weg dient gevolgd, door het ge zond verstand gewezen, ook al moge er groote bekoring uitgaan van een strijd voor de eer van een kerk, en ambieerend zijn de strijd voor de „onterfden”; daar is inderdaad een aureool' voor de leiders te behalen, achter hen scharen zich de duizenden achter de liberale leiders slechts de dozijnen, wat ons echter niet verhinderen mag met beide beenen op den bodem der wer kelijkheid te blijven staan. Voor hen, die geleerd hebben dat het ver stand het gevoel dient te beheerschen, is er geen keus. Spr. heeft er ook wel anders over gedacht. Uit zijn jonge jaren, toen het gevoel bij hem voor het verstand ging, herinnert hij zich nog een vergadering der liberale kiesver. in 1895 alhier onder voorzitterschap van den heer R. Feenstra. Daarin trad v. Gilse op en een werknemer van Jaarsma’s fabriek debatteerde en spr.’s gevoel stond aan de zijde van den laatste. En toen spr. in 1916 uit Indië naar Hol land terugkeerde met het doel te studeeren en het algemeen belang te dienen, was zijn politieke overtuiging volkomen blanco en zocht hij eerst aanraking met de S. D. A. P., met welke hij in wendig eenige verwantschap gevoelde, en die, toen hij in 1918 voor de Economische bond tot lid van den raad eener groote gemeente werd gekozen, in die raad in het eerst dikwijls spr.’s steun genoot Spoedig was hij ontgoocheld. In dien raad deden in 1918 voor het eerst 10 soc.- dem. en 1 communist hun intocht. In de vijfde of zesde zitting van dien nieuwen raad was spr. al genezen, toen de heeren ’n verkiezingsbelofte moesten inlossen en voorstelden de gasprijs, welke toen 18 cent per M.3 was, voor de in komens van f2500 en daar beneden degressief te verlagen van 18 met trappen tot 10 cent, ter wijl de hoogere inkomens progressief zooveel meer zouden betalen, dat de bedrijfsinkomsten gelijk bleven. Een wiskundige heeft spr. toen laten uitrekenen, dat de hoogst aangeslagenen dan f 5.65 per M.3 moesten betalen, of als allen die boven f2500 waren aangeslagen een zelfde prijs zouden betalen, deze f 1.31 per M.3 moest zijn. De leider der s.-d. fractie wist niets anders te zeggen dan dat spr., die met deze cijfers kwam, een helper van het kapitalisme was en de arbeiders met cijfers hun buik niet konden vullen I Spr. weet heel goed dat, nu vele hunner partij- genooten zitting hebben in de colleges van B. en W. en mede-verantwoordelijk zijn, tal van soc.-dem. weten dat geen ijzer met handen kan worden gebroken, maar dergelijke dingen staan toch maar in de programma’s en als de wel vaart weer een stootje kan verdragen, zullen de soc.-dem. moeten trachten deze te verwezen lijken, of zij zullen door andere achter hen staande groepen op ruwe wijze met de zweep aan deze beloften worden herinnerd. Door der gelijke dingen is spr.’s liefde gezwenkt naar besloten natie naar de grenzen snelt, zullen de grootere tegenstanders ons niet licht aanvallen, vooral waar bij de huidige constellatie de oor logvoerende partijen wel ongeveer gelijk in kradht zullen zijn, en in de laatste oorlog ge bleken is dat een neutraal gebied voor hen van beteekenis kan zijn, mits zij overtuigd zijn, dat de neutraliteit kan en zal worden gehand haafd. Schaffen we het leger af dan kunnen we ook onze verplichtingen jegens den Volken bond niet nakomen en juist van dien bond mag verwacht dat hij heel langzaam en geleidelijk de aanleidingen tot oorlog vooral te vinden in de onderlinge concurrentie der naties zal wegnemen. Haagsche politieagenten mishandeld. Zondagnacht zijn twee Haagsche agenten, die twee zingende mannen bij het zieken huis in het Westeinde wilden verwijderen, door een troep mannen aangevallen, onder het geroep: „Er zijn pas in Groningen vier opgeruimd, zoo iets moest ook hier maar eens gebeuren”. Bij een poging tot arrestatie der bel hamels werd de eene agent bewusteloos geranseld, de andere trok zijn revolver en schoot in de luchtspoedig kwam assisten tie en konden de aanleggers van het relletje opgeborgen worden. Ford fabriekte Rotterdam. Naar gemeld wordt zal de Ford Motor Cy haar fabriek te Antwerpen overplaatsen naar Rotterdam, van waaruit dan het ge- heele vasteland van Europa van Ford- wagens zal worden voorzien. Een terrein van 23000 M2 zal van de gemeente wor den gekocht. Ontevreden inbrekerte Rotterdam. Een nuchter programma mogen wij dan het Nederlandsche volk voor deze verkiezingen voorleggen, wij vragen van dat volk op grond van de positie welke onze geestverwanten in het maatschappelijk leven innemen, een behoor lijke vertegenwoordiging in ons regeerings- lichaam. Het was Troelstra die in 1918 zeide dat de rechtvaardiging van het optreden der S. D. A. P., lag in de onmisbaarheid van diegenen, die zij vertegenwoordigde. Als dat woord geldt dan hebben wij zeker recht op een behoorlijke positie in de wetgevende macht, omdat tot onze geestverwanten zoovelen behooren, die in han del, industrie en wetenschap onmisbare ele menten zijn; wier geesten zijn ingesteld niet op dogmatisch volgen maar op zelf handelen uit kracht van eigen denken. De wind waait gunstig voor ons, men begint weer te voelen voor de eenvoudige waarheden, van Thorbecke af door het liberalisme verkondigd. Het gaat thans om overal1 in den lande kernen te vor men die aan de verlangens van honderden en duizenden richting kunnen geven, de rich ting die bijna 100 jaar lang leiding gaf in de Nederlandsche politiek, de liberale. Met krachtig werken van zoo’n kern is veel te bereiken, in Arnhem groeide daardoor de afdeeling van de V. B. in 3 jaar van 200 tot 1000 leden, het stemmen aantal van 3300 tot 5900. Laat men ook in Sneek aanpakken, en laten zij die liberaal voelen, zich ook bij de afdeeling aansluiten. Er was geen debat, en de heer Hoekstra sloot met een hartelijk woord van dank tot den spreker. Vrijheidsbond. Gisteravond hield de afdeeling Sneek van bovengenoemden bond een openbare vergade ring in Amicitia, waar, na een inleidend woord van den heer Hoekstra, de heer Mr. J. Huges van Arnhem sprak over: „Waarom in den Vrij heidsbond?” Toen spr. nu 35 jaar geleden nog woonde hier in zijn geboorteplaats, las hij er dikwijls de Klok, het socialistisch blad van v. d. Zwaag, dat aan de kop de spreuk voerde: „Wanneer U het hart tot spreken dwingt, zoo spreek!” En zoo is het spreker een behoefte des harten te getuigen van het liberalisme en een genoegen dat ook hier te mogen doen, waar hij in z’n ouderlijke huis leerde dat eerst de plichten, dan de rechten komen. Een ieder zal trachten in huisgezin en zaak zooveel mogelijk zeggings kracht te hebben. Eigenaardig is het echter dat vooral onder de liberalen zoo velen worden aan getroffen, die er niet op uit zijn ook zooveel mogelijk zeggingskracht uit te oefenen in den staat, hoewel ieder burger toch lid van ons nationale huisgezin is, aandeel heeft in de natio nale zaak. Een zaak ook, waaraan hij door steeds meer wetten, meer en meer wordt gebon den, en waarvan hij de béheersresultaten ziet in z’n belastingbiljet Wel degelijk verdient dus de politiek de aandacht van iedere staatsburger, en dient een ieder mede te wereken deze politiek te sturen in de door hem gewenschte richting. Voor spr. is die richting die van het liberalisme, want hoe dikwijls hij ook zijn beginsel getoetst heeft aan dat van anderen, steeds heeft hij het zijne bevonden als het meest accoord met het gezonde verstand. In deze tijd waarin op ma terieel gebied hier te lande, vooral door den oorlog, nog zooveel achterstand heerscht, onze welvaart een dubbeltje op z’n kant is en mach tige buren ons hevig beconcurreeren, is het dui delijk dat alle krachten dienen vereenigd om de bronnen van bestaan hier zoo krachtig mo- gelijki te doen vloeien en ’s lands beleid zoo gevoerd, dat hevige schokken die welvaarts ontwikkeling niet belemmeren; de beste regee ring is in zoo’n tijd eigenlijk niet goed genoeg. Ongekend hooge belastingen drukken tal van gemeenten, zonder dat er geld is voor tal van nuttige zaken; zwaar zijn de rijks belastingen, terwijl de financiën toch niet toelaten allerlei volksbelangen, bv. staatspensionneering, een behoorlijke verzorging van de nagelaten betrek kingen van hen die bij het reddingswezen hun leven lieten (waartoe Zaterdag jl. echter de eerste stappen zijn gedaan) tot hun recht te doen komen. In plaats van dat alle nationale energie zich hier in ons kleine land in dergelijke tijden samenpakt, zien we een splitsing in tal rijke groepen welke in drie richtingen samen zijn te vatten: de liberalen als centrum, rechts daarvan de kerkelijke, links de roode partijen. Naar spr.’s meening is de eerste richting alleen zuiver van beginsel. Zoowel de kerkelijke als de roode partijen hebben naast het doel, dat de Vrijheidsbond alléén nastreeft, nl. het land zóó te regeeren, dat allen daarbij het beste gediend zijn, bijoogmerken. De kerkelijke partijen heb ben immers bij haar politiek altijd te denken aan de belangen en meening hunner kerken, de roode partijen hebben haar dogma, dat de over heid de economische toestanden kan dwingen en moet dwingen en wel in de eerste plaats in de richting der belangen van de klasse, welke zij voorstaan. Zoo loopen die beide groepen in een

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Sneeker Nieuwsblad nl | 1929 | | pagina 1